NT - 19.03.1985, Qupperneq 9

Þriðjudagur 19. mars 1985
9
Rússar hafa hagnað á vöru-
skiptum sínum við OECD-ríki
- ætla að sniðganga kaup frá Bandaríkjunum
■ Sovétríkjunum hefur lærst
af misjafnri reynslu að dreifa
verslun sinni við Vesturlönd
sem mest á milli einstakra
vestrænna ríkja. Þannig leitast
stórveldið við að draga úr hætt-
unni á alvarlegri truflun við-
skipta, af völdum enn einnar
uppstyttu í samskiptum austurs-
og vesturs,á vestrænum vörum
og tækjum sem Sovétmenn
virðast jrurfa á að halda áfram
næstu árin.
Yfirleitt hafa Sovétríkin
leikið hlutverk þolandans af
viðskiptalegum refsiaðgerðum
stórveldataflsins. Er skemmst
að minnast viðskiptabanns
Bandaríkjanna á Sovétríkin
vegna Afghanistan árið 1980.
En nú er svo komið að Sovét-
ríkin vilja svara fyrir Afghanist-
an. Stjórnvöld þar hafa látið
Verslun Sovétríkjanna við OECD
Útflutningur
Skipting innfl. frá OECD, sept. '83 - sept. '84
Samtals 21,8 milljaröar dollara
V-Pýskaland 18 .
Finnland 13 -
Japan 12 •
Frakkland 9
Bandarikin 14
önnur OECD lönd 11
það spyrjast út að pöntunum ári, verði beint til Japans og Spurningin er enn sem fyrr
vegna næstu fimm ára áætlunar Vestur-Evrópuríkja en fram sú hvort verslun Sovétríkjanna
ríkisins, sem byrjar á næsta hjá Bandaríkjunum. við Vesturlönd sé svo mikil að
vöxtum. að pólitísk stýring
verslunarinnar hafi áhrif?
Samkvæmt upplýsingum The
Economist þá nemur vörusala
OECD ríkja til Sovétríkjanna
nú samtals um 22 milljörðum
dollara á ári, eða -um 2% af
öllum heildarútflutningi þess-
ara ríkja.
Sovétríkin hafa búið við
hagstæðan vöruskiptajöfnuð
gagnvart OECD-ríkjunum á
síðustu árum. Þau hafa því vel
efni á að auka innflutning sinn
á næstu árum. Þó er staða
Sovétríkjanna álitin nokkuð
óviss að þessu leyti vegna þess
að þau afla meginhluta gjald-
eyris síns með sölu á olíu.
Olíuverð hefur farið lækkandi
á síðustu mánuðum, og ýmsir
spá því að verðið muni fara
enn lækkandi.
7,8%
af út-
flutningi
okkar
til Sovét
■ Eins og flest önnur OECD-
ríki þá hefur ísland búið við
halla á vöruskiptareikningi sín-
um við Sovétríkin undanfarin
ár. Stefndi þó í rétta átt í
þessum efnum á árinu 1984,
þegar hallinn varð um 19 mill-
jónir dollara miðað við 30 mill-
jónir dollara árið áður.
Útflutningurinn til Sovétríkj-
anna varð 7,8% af öllum út-
flutningi okkar í fyrra, og hafði
hækkað úr 7,4% árið áður.
Innflutningurinn frá Sovét
lækkaði hins vegar hlutfallslega
úr 10,4% af öllum innflutningn-
um árið 1983 í 9,1% árið 1984.
Jón Ögmundur Þormóðsson í
viðskiptaráðuneytinu sagði í
samtali við NT að Sovétríkin
hefðu á sjötta áratug aldarinnar
verið mun mikilvægari verslun-
araðili okkar, en þá fluttum við
eitt sinn 18,6% af útflutningn-
um þangað, en keyptum 16% af
innflutningnum.
Enn eru sovétviðskiptin mjög
mikilvæg í einstökum atvinnu-
greinum. Jón Ögmundur sagði
að um þriðjungur af saltsíldar-
framleiðslunni, helmingurinn af
karfanum og heilfrysta fiskin-
um, og meira en helmingsmagn
af ullarvörum okkar færi nú til
Sovétríkjanna.
Sambandið og nokkrar máln-
ingaverksmiðjur gerðu í síðustu
viku um 180 milljóna króna
samning um sölu á ullarvörum
og málningu til Sovétríkjanna,
en að sögn Jóns Ögmundar
verða heildarviðskiptin við
Sovét mjög svipuð í ár og í
fyrra, þegar útflutningurinn
varð um 60 milljónir dollara eða
1,8 milljarðar króna.
SPÁ UM HÆKKUN FRAMFÆRSLUVÍSITÖLU -úLgangsspá-
30, 3?,
r
I
r*----**
Arshraða
Arsfjórðungshækkun
------------------------------1

3,3%.
10,7?á |
7,7?
11,5?
2,8?

3-84
4-84
1-85
2-85
3-85
4-85
Arsfjórð
ungar
Verður verðbólgan 15%áárinu?
■ Vinnuveitendasambandið
hefur gert nýja verðbólguspá
sem felur í sér að verðbólgan
hér á landi frá byrjun til loka
þessa árs gæti orðið innan við
15%.
Samkvæmt spánni hrapar
verðbólgustigið hratt á næstu
mánuðum. Þannig verður það
11,5% á öðrum ársfjórðungi
ársins, 8,0% á þriðja ársfjórð-
ungi, og 6,7% á fjórða árs-
fjórðungi. Séu þessar tölur
bomar saman við 50,3% árshraða
verðbólgunnar á síðasta árs-
fjórðungi 1984 og 34,7% hraða
á fyrsta ársfjórðungi 1985, þá
verður hrapið mjög greinilegt.
En er hér um raunhæfa spá
að ræða? VSÍ tekur fram að spá
in geri ekki ráð fyrir neinum
launahækkunum eftir 1. maí í
vor, þrátt fyrir að ýmsir samn-
ingar séu lausir um og eftir
mitt árið. Einnig gerir hún ráð
fyrir að boðaðri gengisstefnu
stjórnvalda verði framfylgt.
„Þetta er útgangsspá,
sem segir aðeins til um hvaða
verðbólgu menn eiga kost
á, sagði Vilhjálmur Egilsson,
hagfræðingur Vinnuveitenda-
sambandsins í samtali við NT.
„Hún segir ekkert um hvað við
höldum að verði samið um í
haust.“
Verslunarvelta:
Raun-
hækkun
2,7%
ífyrra
■ Velta í samanlagðri
heild- og smásöluverslun
landsmanna jókst á síð-
asta ári um 38,6% frá ár-
inu áður. Á sama tíma
hækkaði smásöluverð vara
sem tengjast vísitölu fram-
færslukostnaðar unt
35,9% þannig að hækkun
verslunarveltunnar varð í
raun 2,7%.
Veltuaukningin í heild-
verslun varð 39,6% en í
smásöluverslun 37,7%.
Af einstökum greinum
varð 59,1% aukning veltu
í bifreiðaverslun, 53,7%
aukning í skóverslun,
44,7% aukning í sælgætis-
sölu og 21,5% aukning í
lyfjaverslun.
Reykjavík
jók hlutdeild
sína í smásölu'
versluninni
■ Samkvæmt tölum sem
Þjóðhagsstofnun hefur unnið
þá hafa landsmenn beint versl-
un sinni til Reykjavíkur í aukn-
um mæli á síðasta ári. Hlut-
deild borgarinnar í allri smá-
söluverslun landsmanna varð
48,5% í fyrra, en var 46,6%
árið áður. Smásöluverslunin á
hvern íbúa í borginni var 32%
yfir meðaltalsverslun á mann í
landinu í fyrra, en var27% yfir
meðaltalinu árið 1983.
Svo virðist sem þessi aukn-
ing Reykjavíkurverslunarinn-
ar standi í beinu sambandi við
stóraukningu blandaðrar versl-
unar í borginni á árinu. Þessi
verslun rúmlega tvöfaldaðist.
Munar þar án efa mest um að
stórmarkaðurinn í Miklagarði
átti í fyrra fyrsta heila starfsár
sitt.
„Mér sýnist að þegar sorfið
hafi að hjá fólki hafi það fyrst
og fremst sparað við sig í
matvörukaupum og farið í
stórmarkaðina til þess;’ sagði
Sigurður Jónsson hjá mark-
aðsráði Sambandsins í samtali
við NT um þessa þróun.
Liggur beint við að álykta að
fólk í nágrenni Reykjavíkur
hafi í auknum mæli Iagt á sig
ferðalög á síðasta ári til að
gera innkaup í stórmörkuðum
borgarinnar.
Evrópska peninga-
kerfið árangursríkt
■ Evrópumyntin (ECU) hef-
ur nú náð fimmta sæti í við-
skiptum banka heims sín á
milli með gjaldeyri, að því er
fram kemur í nýlegri athugun
Bank of International Settle-
ments. Er Evrópumyntin að
þessu leyti orðin vinsælli en
hollenskt gyllini, franskur
franki og sterlingspund.
Segja má að Evrópumyntin
sé árangursríkasti þáttur
evrópska peningakerfisins
(EMS) sem stofnað var um
miðjan mars árið 1979, nú fyrir
réttum sex árum. Það voru
Giscard D’Estaing, þáverandi
forseti Frakklands, og Helmut
Schmidt, kanslari Vestur-
Þýskalands, sem höfðu for-
gang um stofnun peningakerf-
isins, en því var ætlað að
styrkja viðskipti innan álfunn-
ar og draga úr sveiflum í gengi
Evrópumynta.
Aðeins átta af tíu Efnahags-
bandalagsríkjum hafa gerst að-
ilar að evrópska peningakerf-
inu. Bretar og Grikkir standa
utan þess. Árangur peninga-
kerfisins er m.a. sá að engar
gengisbreytingar hafa orðið á
milli mynta aðildarríkjanna
síðan í mars 1983.