NT - 23.04.1985, Síða 6

Þriðjudagur 23. apríl 1985 6
Vettvangur
Árni Hjartarson og Vigfús Geirdal: ^
F-15 Eagle-ögrandi árásarvopn á Islandi
■ Kortið sýnir vígageisla F-4E Phantom og F-15 Eagle orrustuþota með bækistöð í Keflavík.
Skotmörk á Kolaskaga og sjálf Leningradborg eru innan vígageisla F-15 vélanna.
■ Á miðju þessu ári er gert
ráð fyrir að þær breytingar
verði gerðar á orrustuflugsveit-
inni á Keflavíkurflugvelli að í
stað tóif véla af gerðinni F-4E
Phantom munu koma 18 þotur
af gerðinni McDonald-Doug-
las F-15 Eagle. Aformin um
stækkun og eflingu orrustu-
flugsveitarinnar liafa mætt
furðu lítilli tortryggni og and-
stöðu hérlendis. Hér er þó um
að ræða margföldun á flugþoli
og vígagetu sveitarinnar. F-15
vélarnar eru taldar öflugustu
orrustuvélar heims og jafnframt
þær dýrustu. Talað hefur verið
um að ein F-15 jafngildi einni
og hálfri F-4E. Eflingin er því
100%. Petta mál er skólabók-
ardæmi um þá einhliða vígvæð-
ingu sem nú á sér stað á
íslandi. Þessi gífurlega efling
sveitarinnar hefur nefnilega
aldrei verið rædd sérslaklega á
Alþingi eða í ríkisstjón. ís-
lenskir stjórnmálamenn og al-
menningur lesa bara um þessar
nýjungar í fréttatilkynningum
hersins eða í gögnum frá
Bandaríkjaþingi. Hér er þó
stórmál á ferðinni. Staðsetn-
ing F-15 vélanna hérlendis er
nefnilega fráhvarf frá þeirri
túlkun stjórnvalda á herstöðva-
samningunum við Bandarík-
in, að hér á landi skuli ekki
staðsett vopn sem nota megi til
árása á önnur ríki.
Rússarnir fá
krúnuna kembda
Á hernaðarmáli er sú fjar-
lægð sem herflugvél getur at-
hafnað sig á umhverfis flugvöll
sinn nefnd vígageisli (radius of
action). Vígageisli orrustu-
þotna fer mikið eftir þeim
vopnabúnaði sem þær bera.
F-4E þoturnar hafa t.d. 800-
1300 km vígageisla en sam-
svarandi tölur fyrir F-15 eru
heimingi hærri eða 1600-2700
km. F-15 hefur margfalt
öflugri ratsjá en aðrar orrustu-
þotur og fjölbreyttari vopna'
búnað og getur m.a borið
margskonar kjarnorkuvopn.
F-15 "þota með 5400 km
flugþol sem staðsett er á Kefla-
víkurflugvelli hlýtur í augum
Sovétmanna að teljast ögrandi
árásarvopn. Hún er t.d sérlega
vel fallin til að fylgja eftir
hernaðaraðgerðum á sjó langt
norður af íslandi og til að veita
langdrægum sprengjuflugvél-
um vernd í árásarferðum t.d.
Iiinum frægu B-52 eða þá arf-
tökum þeirra B-1 vélunum,
þegar þær komast í gagnið.
Eins og kortið sýnir getur hún
einnig gert kjarorkuárásir á
skotmörk í Sovétríkjunum t.d.
á hernaðarmannvirki á Kola-
skaga og snúið að því loknu
aftur til Keflavíkur. Ef stór-
borgir verða valdar að skot-
mörkum þá er Leningrad inn-
an vígageislans frá Keflavík.
Jafnvel Moskvubúar eru ekki
óhultir fyrir íslensku F-15 orr-
ustuflugsveitinni. Ef eldsneyt-
isflugvél afgerðinni K-135 sem
staðsett er í Keflavík fylgdi
henni í árásarferðina gætu
Kremlarherrar sjálfir fengið
krúnuna kembda.
Stjörnustríð
Það er að verða æ Ijósara að
næstu lotu vígbúnaðarkapp-
hlaupsins á að heyja út í geimn-
um. Höf og álfur og iður j arðar
hafa verið yfirfyllt af gereyð-
ingarvopnum, á himnum hefur
hingað til verið griðastaður en
þau grið vilja vígbúnaðaröflin
nú rjúfa. F-15vélarnar koina
þar einnig við sögu. í stjörnu-
stríðsævintýri Reagans eiga
þær að geta grandað gervi-
hnöttum og geimbúnaði líkt
og myndin hér að ofan sýnir.
1 smíðum er sérstakt flugskeyti
sem ætlað er til þessara nota en
hvort íslendingar verða þess
heiðurs aðnjótandi að hýsa
hetjur stjörnustríðsins verður
framtíðin að skera úr um.
Ef einhver áform sem kalla
rnætti „eðlilega endurnýjun1' á
tækjum og tólum Keflavíkur-
stöðvarinnar væru til, hefði
mátt ætla, að í stað hinna 12
gömlu F-4E véla kæmu jafn-
margar F-14 eða jafnvel F-16
vélar. Báðar þessar vélar eru
að vísu mun öflugri vopn en
F-4E en hvorug þeirra hefur
flugþol til Sovétríkjanna og
flokkast í þeim skilningi ekki
undir ögrandi árásarvopn.
Smáskammtavígvæðing
Okkur er ekki kunnugt um
hvenær sú ákvörðun var tekin
að staðsetja F-15 á fslandi.
Geir Hallgrímsson virðist hafa
samþykkt vélarnir upp á sitt
eindæmi einhverntíma á síð-
asta ári eða jafnvel 1983 og
ríkisstjórnin virðist hafa tekið
því möglunarlaust. Hvorki
utanríkisráðherra né aðrir í
stjórninni virðast hafa vitað
mikið um hernaðarmátt vél-
anna, a.m.k. eru þær upplýs-
ingar sem birtust í skýrslu
utanríksiráðherra um utanrík-
ismál 1984 bæði rangar og
villandi.
Árið 1980 undirritaði Ólafur
Jóhannesson þáverandi utan-
ríksiráðherra leyfi til bygging-
ar s.k. sprengiheldra flugskýla
á Vellinum. 1 deilunumsemút
af því spunnust var aldrei
minnst á F-15, en undarleg er
sú tilviljun, að nú eru 9 þessara
skýla tilbúin einmitt þegar nýju
vélanna er von og 4 til viðbótar
verða tilbúin innan tíðar. Skýl-
in eru gerð úr gríðarþykkri
járnbentri steinsteypu og eru
af þeim styrkleika sem Banda-
ríkjaher nefnir semi-harden-
ed. Það þýðir að þau eiga að
standast kjarnorkuárás svo
fremi sem bomban lendi ekki
beintáþeim. Auk þesseruþau
þannig útbúin að keyra má
þotuhreyflana upp inni í þeim,
svo nánast má skjóta flugvél-
unum út og koma þeim í loftið,
þótt völlurinn sjálfur sé veru-
lega laskaður.
Þegar áætlanirnar um flug-
skýlin voru lögð fyrir íslend-
inga hefur vafalítið verið búið
að ákveða eflingu orrustusveit-
arinnar. Því virðist þó hafa
verið haldið leyndu fyrir
stjórnvöldum enda gildir sama
lögmálið um pólitíkusa og um
dyntótta krakka; það er auð-
veldara að narra ofan í þá
óætan graut í smáskömmtum
en stórum slummum.
■ F-15 orrustuþota eyðilegg-
ur gervihnött. I mikilli hæð
skýtur þotan tveggja þrepa
flaug í átt að skotmarkinu.
Flauginni er fyrst í stað stýrt
með boðum frá jarðstöð. Eld-
flaugarþrepin falla burt er hún
nálgast skotmarkið en eftir það
fylgir flaugaroddurinn spor-
baug uns innrauð geislastýring
fínnur gervihnöttinn og eyði-
leggur hann með öflugum á-
rekstri. (Úr Scientific Americ-
an, júní 1984).
■ F-15 orrustuþota á æfingarflugi með geimvopn. Neðan á
vélinni er tveggja þrepa flaug sem ætlað er að granda gervihnött-
um. (Mynd úr Scientific American 1984).

lags búabænda og Lands-
samtaka sauðfjárbænda að'
yngsti og framsæknasti hluti
stéttarinnar rambi á barmi gjald-
þrots þá fáum við staðfestingu
á því með niðurstöðum þessar-
ar könnunar. Kaupfélagsstjór-
ar sem NT hefur rætt við taka
undir þessa skoðun og víða er
staða þeirra fyrirtækja ekki
skárri en svo að forsvarsmenn
þeirra telj a sig ekki geta gengið
í ábyrgð íyrir áburðarkaup fyrin
þá bændur sem ekki geta lagt
fram tryggingu fyrir greiðslum.
í þessu rekur hvað annað, því
skuldasöfnun bænda og sam-
dráttur í framleiðslu bitnar á
kaupfélögunum sem svo aftur
komast í vanskil við sína við-
skiptaaðila og í þeim efnum
hefur staða Áburðarverk-
smiðju ríkisins verið í sviðs-
Ijósinu, nú síðast undir yfirlýs-
ingaregni iðnaðarráðherra.
Áburðarverkmsiðjan
ekki banki
Landbúnaðarráðherra hefur
ákveðið í samráði við búnaðar-
félögin að ráðast í könnun á
aðstæðum bænda og ber að
fagna þeirri ákvörðun. Sé það
rétt sem haldið hefur verið
fram á bæði stofnfundum Fé-
Áburðátúnin
■ Vaxtastefna ríkisstjórnarinnar ásamt samdrætti í hefðbundinni landbúnaðarframleiðslu er á
^cjðri leið með að leggja nýtískulegar fjárfestingar bænda í auðn.
■ Á sama tíma og fjöldi
ungra bænda stendur á heljar-
þröm skulda og óvíst að allir
fái nokkurn áburð keyptan á
tún sín leggja stjórnvöld fram
nýtt frumvarp til Framleiðslu-
ráðslaga. Áð frumvarpinu
ólöstuðu þá hjálpar það lítið
þeim bændum sem hvað verst
eru settir og í mörgum tilfellum
eru þar á ferðinni þeir bændur
sem hvað best hafa húsað jarð-
ir sínar og reist sér hurðarás
um öxl með fjárfestingum.
Fjöldi kaupfclaga í landinu
treystir sér ekki til þess að
kaupa áburd á sömu greiðslu-
kjörum og voru á síðasta ári og
framkvæmdastjóri Áburðar-
verksmiðjunnar segir í viðtali
við NT að fyrirtækið geti ekki
haldið áfram að vera banki
eins og það hefur verið síðast-
liðin 20 ár. Enn er hluti áburð-
ar frá í fyrra ógreiddur.
Það er Ijóst að þeir bændur
sem ekki fá áburð keyptan á
þessu vori þurfa ekki að hafa
áhyggjur af abufðarkaupum í
náinni framfið.
Vaxtaævintýri
stjórnvalda
Það er kunnara en frá þurfi
að segja að fjárfesting í fjósum
og fjárhúsum, hinum hefð-
bundnu greinum íslensks land-
búnaðar er þegar of mikil og
útkoman er sú að bændum er
ekki gert kleift að fullnýta þá
fjárfestingu sem þeir hafa lagt
í. Verst kemur samdráttur
framleiðslunnar við þá sem
nýlega hafa fjárfest og al-
mannamál er að skil milli ein-
staka bænda skerpist. Annars-
vegar eru það þeir sem hafa
þegar borgað sína fjárfestingar
upp í topp og hinsvegar þeir
sem byggðu eftir vaxtaævintýri
stjórnvalda og mega nú súpa^
seyðið af þeirri þjóðþrifastefnu
að fjármagnseigendur (af sum-
um nefndir sparifjáreigendur)
mali gull án þess að hafa nokk-'
uð fyrir því.
Verði ekkert að gert fara