NT - 12.06.1985, Qupperneq 7

Vettvangur
Ólafur
Gíslason,
Neðrabæ
Ketildalahreppi:
I Vestur-Baröastrandar-
sýslu eru tvö svæði scm. sökum
landslags, gengur illa að
hreinsmala á haustin og veröur
þá eftir fé sem næst oftast að
nokkru leyti við vetrarsmölun.
en alltaf sleppa nokkrar frískar
kindur og ganga úti um vctur.
Við vorsmölun nást þær oft að
hluta og er þeim þá aftur
sleppt heint úr rélt og eru þá
fljótlega komnar altur til síns
heima. á sínar gjöfulu útivist-
arslóðir.
Maðkar í mysunni
virða sauðfjárcigendur í Vest-
ur-Baröarstrandarsýsluv scm
ekki vilja una því að vera
skikkaöir til að skera niöur sitt
heilbrigða fé. því það skilur
hann ekki frekar en aðrir á
hans plani og telur það vera af
ímyndaðri væntumþykju, en
dettur sjáanlega ekki í hug að
skynsemissjónarmiö í því máli
geti verið til. Hann veitist að
nokkrum mönnum og reynir
að klína á þá stimpli skepnu-
níðslu
Fyrri hluti
til og á útigangi. (en ekki
heima í húsi og vcrið fluttar
dauðar á staöinn!). Horfellir
útilokar hann „því hér myndi
nær alltaf vera beit". Eftir að
hafa hafa taliö reyfin á hræjun-
daginn eftir kom alvaran." Pá
sagði honum ..gloggur maður"
að gemlihgurinn væri að
maðka og þá sá hann að þessi
skýring passaði líka við sumar-
dauðu hræin. „Og hrylli-
legra getur það tæpast orðið"
segir hann og heldur áfram:
„Orsokin er að þegar ullin er
orðin svona mikil sem kindin
þart að burðast með (þrjú
reyfi) þá sigur hún niður og
saur og þ\ag sest þar í. húðin
Allir scm þekkja til úti
göngufjár vita að ull þess er
annarrar gerðar en hin þykka.
flökakennda og þunga ull þess
fjár sem ofalið er inni. I
útigöngufjár er þunn. þétt og
létt í sér og yfirleitt týnir það
uilinni al molum. lærum og
framan af hálsi. ef það fellir
ekki ullina alveg. Hl'tir þvi sem
rcyfum fjölgar rýrna elstu reyf-
in jafnt og þétt af veðurfarsleg
um orsökum o.tl.. og t.d. ;
Vegna skrifa dýravinarins
ÓlafsGíslasonar í Neðra-Bæ
Svar vegna skrifa dýravinarins
Olafs Gíslasonar í Neðra-Bæ í
NT 18. maí s.l.
■ Aftur ert þú nú farinn að
bulla í blöðin, Ólafur minn.
Hafi grein mín í NT 13. apríl
s.l. valdið þér einhverri minni-
máttarkennd gagnvart mér, þá
var það ekki ætlun mín að svo
færi, því ég vissi það ekki þá,
hvílíkur ruglukollur þú ert
Ólafur minn. Ég áttaði mig
ekki á því fyrr en ég las annað
bindi dýravinarins frá Neðra-
Bæ er birtist í NT 18. maí s.l.
Það bindi er tóm vitleysa frá
upphafi til enda, með einni
undantekningu þó að þegar þú
lest grein mína 13. apríl s.l. þá
dettur þér í hug beygingin ég
um mig frá mér til mín. Þetta
er rétt og sannar hið forn-
kveðna, að oft ratast kjöftug-
um satt orð á munn, því ég hef
geysimikið sjálfsálit.
Það fer ilía fyrir hjartaræt-
urnar á þér Ólafur, að Reynir
nokkur frá Gufudal skyldi
ganga fram á lifandi fé, sem
var að maðka til dauða vegna
hirðuleysis. Þú berst með kjafti
og klóm við að ómerkja skrif
Reynis, og fálmar í þyrluárás
til að breiða yfir það. Stað-
reyndin er sú, að Reynir upp-
götvar ekkert sem ekki var
löngu vitað um þig og þína
líka.
Þér er mikið í mun að fegra
útigang, Ólafur, og lýsir því
hvílíkt gróðurríki Kópahlíðar
eru. Það vorar svo snemma á
Kópahlíðum og sólin byrjar
svo snemrna að skína þar að
nýgræðingur fer að sjást þar á
miðjum vetri, en það er í lok
janúar, ekki satt Ólafur minn.
Þarna er kannski komin
skýringin á gemlingnum í reyf-
unum fjórum. Kópahlíðar eru
svo lengi nýgrónar að kindin
nær að safna fjórum reyfum á
ári á Kópahlíðum. Þú gætir
sennilega farið að gera út á ull
Ólafur, ef þú nenntir að taka
af fénu. Þú lýsir því hvernig
ullin dettur af mölum, lærum
og hálsi fjárins fái það bara að
vera í friði. Einnig lýsir þú því
hvernig fjórða reyfið gufar upp
í loftið og veldur kindinni eng-
um vandræðum. Þetta skuli
allir vita sem kunnugir eru
útigangi. Ætli þessi útigangur
tíðkist nokkurs staðar nema á
Neðri-Bæ? Af skrifunt þínum
að dæma, Ólafur hefur sólin
ekki komið alveg svona
snemma upp í gamla daga, því
bændur ráku fé ekki á Kópa-
hlíðar fyrr en á miðgóu, þ.e.
um miðjan mars, og þótti þeim
þá öruggara að vakta féð þar
til gróður var kominn á heima-
slóð, en nú á tímum þarf ekki
að vakta fé á Kópahlíðum, því
þær eru svo snarbrattar að það
festir ekki á þeim snjó, vorar á
miðjum vetri svo kindurnarfrá
Neðri-Bæ í Ketildalahrepp
koma bara með fjögur fislétt
reyfi af fjalli.
Ég held nú satt best að segja
Ólafur minn, að þú sért nú
hálfgerður Munchausen. Þú
talar um það í fyrsta bindi þínu
um dýravernd, sem birtist í NT
fyrr í vetur að sauðkindin hafi
það aldrei betra en þegar hún
fær að vera frjáls og ekki búið
að skjóta úr henni allt þrek
með innistöðu. Það má náttúr-
lega segja það, Ólafur, að
betra er að vera kind á Kópa-
hlíðum og njóta vorkomunnar
á miðjum vetri, en lenda í
fjárhúsi og týna þar þreki
vegna hirðuleysis hirðisins. En
það er nú önnur saga, Ólafur
dýravinur.
Þú talar um að Mjólká hafi
verið inni í niðurskurðardæm-
inu og verður að segja að þér
er lítt gefið að verða þér úti um
staðreyndir mála. Ég hafði
keypt fé norðan frá Læk í
Dýrafirði. Þessu fé var mér
gert skylt að lóga til að koma í
veg fyrir að það leitaði í heima-
haga og gerði ég það. Þetta
stendur nú allt í fundargerð
riðufundarins sem haldinn var
að Núpi s.l. sumar, en það
stemmir náttúrlega ekki við
staðreyndirnar í stofunni á
Neðra-Bæ.
Að lokum, Ólafur. Ég skal
láta þig í friði hér eftir og leyfa
þér að bulla í blöðin óáreittur
frá minni hálfu. En gerðu það
fyrir mig að fækka reyfunum á
fénu hjá þér, þótt ekki væri
nema um eitt, á milli þess er þú
leggur frá þér pennann.
Guðmundur Hagalín
Guðmundsson
Mjólkárvirkjun
Arnarfírði
Það væri auðvitað lang eðlileg-
ast og sjónvarpið okkar bless-
að yrði auðvitað mætt á staðinn
og yrði upp frá því ekki í
vandræðum með efni.
Alþingi velji
Annars á auðvitað ekki að
vera að gantast með svona
mikið alvörumál. Nær væri
að koma með skynsamlegar
ábendingar til úrbóta. Og þá
fyrst varðandi tímasetninguna.
Auðvitað á að halda fegurðar-
samkeppnir á morgnana: Það
er löngu vitað að Mey skal að
morgni lofa og þess vegna er
mjög varhugavert að velja fal-
legustu konuna að kvöldlagi.
Hver er kominn til með að
segjá hvernig hún lítur út
morguninn eftir. í annan stað
er alls ekki eðlilegt að keppa
bara í einum flokki. Reynslan
sýnir að dómnefndarmenn eru
hrifnastir af barnungum
stúlkum, hvernig sem stendur
nú á því, þess vegna standa
konur mjög ójafnt að vígi,
einkum eldri konur. Þess
vegna er heiðarlegt að keppa í
aldursflokkum t.d. fimm ára
tímabilum svipað og gert er í
mörgum greinum íþrótta. 1
þriðja lagi hlýt ég að gagnrýna
að einhverjir fimm menn skuli
velja fegurðardrottningu ís-
lands kannski í bland við þá
sem eiga 7.000 krónur fyrir
aðgangseyrinum. Þettaerekki
lýðræðislegt. Nóg er um það
samt að þeir efnuðu ráði í
þessu samfélagi. Þar sem þjóð-
aratkvæðagreiðsla yrði of þung
í vöfum er eðlilegt að Alþingi
taki þetta að sér. Þar sitja hvort
sem er næstum því eingöngu
karlar og þeir eru vanir því að
meta hluti og vanir því að taka
erfiðar ákvarðanir. Mætti
hugsa sér að þetta yrði sfðasta
verk fyrir þingslit hverju sinni.
Borgarstjórinn gæti þá bara
verið á pöllunum þegar
ákvörðun yrði tekin. Þetta er
sett fram til ábendingar því að
auðvitað er það mikið al-
vörumál þegar fegurðardrottn-
ing íslands er valin.
Umstang f jölmiðla
skelfilegt
Svo horfið sé aftur að upp-
hafinu þá er það auðvitað mál
hvers og eins hvernig hann
eyðir tíma sínum og á það
bæði við um þá karla sem
standa fyrir fegurðarsam-
keppnum og þær stúlkur sem
taka þátt í þeim. Hins vegar er
þetta umstang fjölmiðla og þá
sérstaklega sjónvarpsins skelfi-
legt og þá einkum þeirra gagn-
rýnislausu halelújahopp. Þeir
leggja gagnrýnislaust blessun
sína yfir þá kvenímynd sem
þarna er dýrkuð og stuðla
þannig að því að samfélagið
bæði karlar og konur haldi
áfram að líta á konuna sem
nytjajurt, sem kyntákn. Og
það er einmitt þessi einhliða
mynd sem konan hefur verið
að reyna að losna undan
undanfarin ár og áratugi og
gengið brösulega m.a. vegna
þess að auglýsinga og tískuiðn-
aðurinn dregur sífellt upp
mynd nytjadýrsins af konunni.
Þetta hefur einnig áhrif á kon-
ur sjálfar og þess vegna halda
þær áfram að halda kjafti og
vera sætar í stað þess að vera
alvörumanneskjur sem taka
þátt í stjórn samfélagsins á
öllum sviðum til jafns við
karla. í annan stað verkar
þessi iðnaður þannig, þessi
gróðaiðnaður, að mannskiln-
ingurinn brenglast. Það er
verðlaunað það sem síst skyldi,
ytra byrðið metið umfram inni-
hald, horft er framhjá þeirri
staðreynd að yndisþokki og
fríðleiki eru hverfulir hlutir og
maðurinn er auðvitað fyrst og
fremst einhvers verður af því
sem hann gerir og af því sem
hann hugsar. Fegurðarsam-
keppnir eru óæskilegar vegna
þess að þær vinna á móti
markmiði allra samfélaga að
ala af sér þroskað fólk sem
lítur á innihald frekar en um-
búðir, svipað og við leggjum
aðaláherslu á bragð mjólkur-
innar en ekki útlit fernunnar,
skapa samfélag sem lítur til
þess hvað maðurinn gerirog
hvert hjartalag hans er en ekki
til þess hvernig hann lítur út.
Fegurðarsamkeppnisþjóðfé-
lagið hins vegar elur af sér
börn sem líta á eigið útlit sem
alfa og omega alls. Þetta þjóð-
félag dáir ákveðna fegurð sem
fáir búa yfir, þess vegna verða
fleiri vansælir en sælir, þetta
þjóðfélag dýrkar æskuna,
dýrkar æskuljómann, ósogin
brjóst og ókrumpaðan maga
og þess vegna verður það hinu
venjulega krípi lítið tilhlökk-
unarefni að eldast. M.ö.o.
þjóðfélag sem lætur tískuiðn-
aðinn vaða ofaní sig með feg-
urðardýrkun á ósnortnum
meyjum elur af sér fleiri van-
sæla en sæla og vinnur á móti
því samfélagi manngildis og
mennsku sem við ábyggilega
kjósum öll innst inni.
Baldur Kristjánsson.
Miðvikudagur 12. júní 1985 7

Málsvarl frjálslyndls,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Helgi Pétursson.
Framkvstj.: Guömundur Karlsson
Markaösstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gíslason
Innblaösstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guöbjörnsson
Skrifstofur: Siðumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Kvöldslmar: 686387 og 686306
Verð i lausasölu 35 kr. og 40 kr. um helgar. Askrift 360 kr.
Af hverju eru
konurnarekkimeð?
■ Ástæða er til að vekja athygli á unimælum
Guðrúnar Tryggvadóttur, varaþingmanns Framsókn-
arflokksins í Austfjarðakjördæmi um stöðu kvenna
innan tlokksins. Hún segir í viðtali við DV að konur
innan Framsóknarflokksins séu að vakna til vitundar
nú og að þær eigi greiðan aðgang innan flokksins ef þær
vilji. Guð láti gott á vita. Ljóst er, að sú staðreynd, að
engin kona situr á þingi fyrir Framsóknarflokkinn er í
mikilli þversögn við stefnumið hans og hlýtur að vera
mikið áhyggjuefni frjálslyndum félagsmönnum. Konur
innan Framsóknárflokksins hafa undanfarið eflt félags-
starf verulega og hafa fundir og námskeið á vegum
þeirra verið fjölsótt. Konur í Framsóknarflokknum eru
konur sem starfa við fiskvinnslu, heimilisstörf, land-
búnað, iðnað og í viðskiptum hvers konar og una því
auðvitað ekki til eilífðarnóns að hella uppá kaffi á
framsóknarvistum. Konur eru ekki fjölmennar í liði
þingmanna, en eru þó fulltrúar allra flokka þar nema
Framsóknarflokksins. Þessu verður að breyta. Ljóst
er, að breytingar verða á framboðslistum flokksins
fyrir næstu kosningar og NT leggur til, að hvarvetna
þar sem skipt verður um menn í efstu sætum komi kona
í stað karls.
Sama meinsemd hrjáir Samband íslenskra samvinnu-
félaga. Á aðalfundi þess, sem hefst á morgun á að ræða
stöðu kvenna innan samvinnuhreyfingarinnar. Sam-
vinnumenn geta séð með eigin augum alls staðar þar
sem þeir koma hver staða kvenna er innan hreyfingar-
innar. Konur eru í miklum meirihluta starfsmanna
fyrirtækja Sambandsins, en sárafáar þeirra gegna þar
trúnaðarstörfum. Konur eru undirstaða fiskvinnslufyr-
irtækja Sambandsins, en eru í hæsta lagi gerðar að
verkstjórum. Tvær konurgegna starfi kaupfélagsstjóra
af þrjátíu og níu slíkum í landinu.
I fréttum NT í gær var greint frá því, að unnið væri
að því að tryggja konu sæti í stjórn Sambands íslenskra
samvinnufélaga. Fari svo, að kona verði kjörin, yrði
hún fyrsta konan sem tekur sæti í stjórn Sambandsins.
Karlar í stjórn Framsóknarflokksins og karlar í
stjórn Sambands íslenskra samvinnufélaga, sem nú eru
á leið til aðalfundar að Bifröst, hljóta því að verða að
velta fyrir sér þessari spurningu: Hverjum er það að
kenna, að konur eru ekki með okkur í stjórn?
Er ekki hægt
að Ijúka málinu?
■ Afgreiðsla Efri deildar Alþingis á bjórfrumvarp-
inu er þinginu til skammar. Frumvarpið hefur verið
að veltast í þinginu í allan vetur og hefur i raun dregið
athygli frá fjölmörgum öðrum málum, sem eru mun
þýðingarmeiri. Kjósendur höfðu vænst þess, að
þingmenn tækju af skarið í þessu máli, settu um það
lög, eins og af þeim er krafist.
Þingmenn Efri deildar sem vildi skjóta frumvarp-
inu til þjóðarinnar eru að skjóta sjálfum sér undan
því að taka ákvörðun. Verði málið fellt í Neðri deild,
verður það einungis til þess, að það verður endurflutt
innan skamms, til þess eins, að þjóðin eyði enn meiri
tíma í að velta vöngum yfir bjórfrumvarpi. Menn
hafa annað við tímann að gera en að hjálpa
þingmönnum við að taka ákvarðanir.
Að fenginni þessari niðurstöðu þarf það ekki að
koma þingmönnum á óvart, hversu mikill hluti
kjósenda getur ekki tekið afdráttarlausa ákvörðun
um afstöðu sína til stjórnmálaflokka í skoðana-
könnunum.