Frjáls þjóð - 01.10.1955, Side 3

LaugvttSagliin ii. október 105.5
frjAlsþjöð

JFurðuM* reraMar
þeyaf' þihgAkrifariHn jdtaAt
kmt cg teiAif bú
TT'áar lifandi verur bjóða af
sér jafngóðan þokka og
fuglar. Án fugla væri kaldrana-
leg þögnin um strendur íslands
og auðnaríegt um móa og
heiði. Margur myndi sakna
vinar í stað.
Varla' gétur prúðari né
þekkari sjón éri úandi flokka
æðarfugla á lognværri vík eða
eyjasundi á góðviðrisdegi. Þeir
fuilkomna friðsæld og hug-
jjúfa upphafningu umhverfis-
ins. Ró og tign fjallageimsins
iíkamnast í reistum svönuin á
heiðarrmtni, þar sem þeir hafa
helgað sér ríki, tveir og tveir,
svo að mergðin truflar ekki
stemmninguna. Ilmþrungin
birkihlíð iðar og svellur af
fjöri þrastarins eftir létta vor-
skúr, tákn hlns unga lífs,
fjörsins og grómagnsins, hins
áhyggjulausa ' fagnaðar, sem
geíinn er liljum vallarins og
fuglum himinsins. Litil máríu-
erla á hlaði, sem sviptir til
löngu stélinu og hoppar milli
steina með penpíulegri til-
haldssemi og ungmeyjarfasi,
er gædd undraverðum hæfi-
Við ciguni nú aftur hin-
ar eftirsóttu
RHEINMETALL
ferðaritvélar.
Athugið við kaup á
ferðaritvélum, að seijandi
eigi varahlúti fyrirliggj-
andi og velji tegundir, sem
hafa góða reynslu hér á
Iaridi.
RlffilNMETALL hefur
áratuga reynslu á íslandi
Flestir varahlutir ávallt
fyrirliggjandi,
BORGARFELL H.F.
Kiapparstíg: 26. Sími 1372.
leika til þess að koma mönnum
í gott skap, enda er hún ekkert
annað en kætin með ofurlitlu
ívafi áf forvitni. Hun ér líka
kennd við sjálfa Máríu guðs-
móður, sem umvafin er mild-
usturn og ljúfustum geðblæ
allra helgivætta, sem ákallaðn
eru af mannlegum hjörtum.
Sendlingurinn, „þaulsætinn
fugl í Þaralátursfirði“ hópar
sig um allar fjörur og er sjálf
atorkan í litlum, músgráum
búki, ötull, þótt smár sé, og
ryður um þarabrúki og þang-
hrönnum og veltir við steinum
í fjörunni, svo að hann nái því \
æti, er ^mdir leynist. Hver
getur annað en dáðst að þess-
um litla þjarki, sem aldrei ann
sér hvíldar, meðan örlar á
steini, sem er utan flæðar-
máls? Og hversu vel fellur
auðnutittliiigurinn ekki inn í
hugblæ síðsumarsins, þegar
hann kúrir á úívarpsstagi eða
fjárhúsmæni, rauður aftur að
miðjum búki, en megnaii eim
af ornuðu heyi leggur um-
hverfis bæinn með dul, sem
minnir á angandi musteri eða
kaþólska kirkju?
Nei —: án fuglanna væri
landið fátækara, lífið tilbreyt-
ingarsnauðara, áhrif náttúr-
unnar daufari. Við skulum öll
vera vinir fuglanna, sem auðga
land okkar og Iíf okkar sjálfra.
TT’n eftir á að hyggja — þessi
^ þáttur átti hvorki að
vera um auðnutittling né
sendling, þröst né érlu.
Það var fyrirhugað, að
hann væri helgaður þeim
fuglinum, sem sérkennilegast-
ur er allra í háttum sínurn og
ber fleiri nöfn en ílestir aðrir
islenzkir fuglar. Óðinshæoi
heitir hann, og auk þess hefur
hann verið kallaður sundhani,
torfgrafarálft, bekri, lands-
þingsskrifari, þingskrifari eða
þá bara skrifari.
Það lætur að'Iíkum um þenn-
an margnefnda fugl, sem
venjulegast er þó kenndur við
þann guð, er æðstur var með'
Ásum, að hann er eftirlæti
allra, sem af honum hafa
kynni, þótt ekki þyki hann
stöðugur í rásinni. En hann
þolir það mætavel, þó að hon-
um sé stundum brugðið um
það, að hann sé hvikull, en á
hinn bóginn enginn mannasið-
ur að tileinka vinum sínum
eiginleika, sem þeir hafa alls
ekki. Óðinshani er óðinshani
og fer bezt að vera það.
Þá er það ekki heldur að
undra, þótt svona fugl láti sig
einu gilda um járntjald og
bambustjald og setji það ekki
fyrjr sig, hvar á þir.gum hann
er skrifari, enda á hann sum-
arríki sitt jafnt i norðurhéruð-
um Rússlands pg Ameríku, á
íslandi og Svalberða, cn hefur
yetursetu eftir geðþótta í Kína
og..-ZíidlandÍ,:. í . zíkjum þeirra
Peróns og Lonardís, við Mið-
jarðarhaf og Afríkustrendur
Óðinshaninn okkar mun þó
ekki hætta sér undir rauða
stjórn, heldur fela sig á vald
þeim Faure og Francó, þegar
skammvinnri sumardýrð lýkur
á íslandi.
•
jTVðinshaninn kemur í seinna
lagi tii íslands og fer
snemma til vetrarheimkynna.
Frúin er í orlofi, því að bónd-
inn annast heimilisstörfin.
En svo snemmkominn er hann,
að hann hefur verið búinn að
jafna sig vel eftir ferðina, þegar
alþingi kom saman á Þingvöll-
mn, þar sem menn, er gaman
hafa haft af hátterni hans við
bakka Öxarár, hafa endur fyr-
ir löngu gefið honum þing-
skrifaranafnbót.
Það er sem niaður sjái
þykkjuþunga sýsluménn og
hirðstjöra í marglitum frökkum
og hnjábuxum reika um ár-
bakkana, en í dálitlu viki eru
óðinshanarnir á simdi, spakir
að vanda og hvergi uppnæmir,
þótt hér gerist skyndilega
miklar mannaferðir. Þeir synda
fram og aftur einlæga króka,
sperra stélið, hnykkja sér til,
kinka kolli í sífellu og stinga
nefinu í ygtnið. Auðviíað voru
þetta skrifararnir þeirra tign-
armannanna. Það var svo sem
hægt að krota niður dauðadóm-
inn yfir svallaranum Birni
Þorleifssyni, ef Jón gamli böð-
ull skyldi þá ná af honum
höfðinu í svo sem þrjátíu högg-
um! ®
E
n þó að óðinshaninn sé líka
þingskrifari og þar geti
verið embættisslrylda að þára
margt ljótt plaggið, þá er illa
gert að orða hann við dauða-
dóma. Iíann er mesti meir.leys-
isfugl, friðsamur og ónæmur
fyrir spilltum aldaranda. Hann
er sami, hvort sem hinir lög-
vísu menn kynda galdrabál eða
dæma milda biðdóma. Hann
heldur fast í sína óðinshana-
siði og er samur í dag og hann
var á dögum Ingólfs, ekki síð-
ur én Keilir og Eisja.
Erindi hans til íslands er að
halda við ættstofni sínum. Hann
er köminn til þess að reisa sér
bú á sinuþúfum við tjarnirnar
á Bótnsheiði, í lynggrónum
móa við læki í Ljósavatnlskarði
eða á' Bakká gamalla mógrafa
í Hnappadalssýslu. Það ér' til-
hugalífið, serfi bíður liáns, þeg-
ar hann kernur af hafi ög hef-
ur íslenzka jÖrjS ,uiráir grpnn-;
úm fótum.
1 llir tilburðir óðinshanans
eru skrýtnir og skemiriti-
legir og þess végna er ekki
nema að vonum, þótt tilhugalíf
hans sé einnig skrýtið. Meðal
óðinshárianna er nefnilega far-
ið dálítíð aftan að siðunum.
Þar í sveit er karlinn ekki á-
fjáður í hjúskapinn ;— eða svo
lætur hann. Hann hagar sér
eins og honum sé víðs fjarri að
hugsa til slíkra hluta og erindi
hans til íslands sé ekki annað
en iðka sína skemmtilegu
skrift á læk og polli og anda
að sér því lofti, sem tærast er
í veröldinni.
En ungfrúrnar eru á allt
öðru máli. Þær halda sér mjög
til og hefja harðsótt bónorð,
syeima margar og skartbúnar
kringum einn herra í mógráum
hversdagssamfestíngi, sem
syndir feimnislega á lítilli
tjörn, eða fljuga með frámuna-
legri tilgerð kringum hann,
þar sem hann situr á sinuþúfu,
ýfa fiðrið og leika hvers kyns
tælibrögð. Aumingja karlinn
reynir í lengstu lög að verja
sig fyrir þessari ásókn allri, en
ungfrúrnar sækja þeím mun
fastar á. Og auðvitað fara þær
í hár saman innbyrðis, því að
svona kostbær herra er hið
mesta keppikeíli, og engin af
dömunum viíl láta sér happ
úr hendi sleppa.
Loks er svo þrengt að karl-
inuni, að hann sér ekki lengur
undanfæri. Þá drattast hann út
á vatnið til þeirrar, sem hnossið
hlýtur, þó að hann reyni að
láta sem hann geri það nauð-
ugur. Teningunum er kastað,
og hjónin hefja senn hreiður-
gerð í sinuílóka, þar sem lítið
ber á.
TVju gérast óvænt tiðindi. Þeg-
' ar aumingja karlinn hefur
Iátið undan hinum aðsópsmiklu
kvenskössum, er öll haiis vörn
þrotin. Öllum þumbaldahætti
hans er lokið, og hann er ekki
annað en auðsveipnin sjálf. Uni
frúna gegnir öðru máli. Hún
verpur sínum eggjum, og þar
með finnst henni, að hún. sé
að mestu laus þessara mála.
Karlinn sé ekki of góður til þess
að hugsa um heimilið — hann
geti þá haft það fyrir bann-
j setta tregðuna. Hún þarf ekki
j að ganga eftir honum lengur.
Þess vegna verður karlimi
að kúra á eggjunum, unga þeim
út og annast ungana að því
búnu. Hann er árvakur og um-
hyggjusamur við það starf,
enda verðnr einhver að leggja
rækt við afkvæmin, ef vel á
að fara. En hinar skartbúnu
frur hópast saman og flandra
áhyggjulausar.um allar trissur,
bregða sér jafnvel í sollinn úti
VWJW.WAW.WVAW.
á sjó. Það er í hæsta lagi,
þær hafi stöku sinnum varð-
stöðu í riámunda við hreiðrið,
þar sem karlinn þraukan
sVánguf ög uridirgefinn. Þa?5
var lagleg gildra, sem hanrn
gekk í, þegar hann lét undaix
frekjunni í stássmeyjununi.
Og mátti hann þó alltaf, vita,.
að svona yrði það!
/‘YðihsHririinri er þó svo prýði-
legur heimilisfaðir, a!S
þetta fér að iafnaði allt vel.
Hann nýtur þeirrar umbunar
rækfarsemi sinnar, að ungam-
ir verða sjálfbjarga á fjórunx
vikum eða svo, kveðja að því
búnu sinn góða föður og faræ
á eigin spjúur að kánna þá.
lokkandi veröld, sem bíður
handan við móa og heiði.
En stundum tekst til mec?
nokkuð öðrum hætti. Það getur-
komið fyrir að aumingja karl—
inn Iendi í klóm tveggja drósa,
og þá vandast málið, því ací
ekki getur hann, þrátt fjrrir
bezta vilja, legið á í tveimur
hreiðrum samtímis. Allur bú-
skapurinn fer þess vegna út
um þúfur, og sjaldnast kemsfc
upp nokkurt afkvæmi, þegar
svo er til stofnað.
Annað ber líka við stöku
sinnum. Sama frúin getur
knúið tvo herra til lags við sig.
Þá sýnist betur búið um karla
til heimilisstarfa. En reynslau
sýnir, að þetta er ekki heldur
heppilegt. Það verður ekki svo
friðsamt á heimilinu sem
skyldi, og allt fer í kaldakol.
•
Qvona gláppaskot gera óðins-
^ hanar þó svo sjaldan, að
virðingu þeirra stafar ekki
háski af. Þeir halda öllum sín-
urn vinsældum þess vegna, og
þeir eru vel að þeim komnir,
Þær stánda svo traustum fót-
um, að óðinshaninn getur leyffc
sér að fara öllu sínu frarn
báðum megin járntjaldsins, án
þess að vera sóttur til saka um
fasisma eoa óameríska háttu.
Og eru þó hættlr hans í hæsta
máta óamerískir, eins og þegar
hefur verið lýst.
Þegar góðskáldið úr Gríms-
nesinu nýtur sumarstundar á
fornum slóðum, yrkir það
ástarljóð lun óðinshanann, og
komist þeir suður í Súdan, er
þeir hverfa frá lænunum við
Efri-Brú, er ekkert líklegra
en biksvart skáld yrki þeiin.
einnig lof þar í landi. Því að
það er svo aðdáunamært, „hve
hjörtum mannanna svipar
saman í Súdan og Grímsnes-..'
inu“. Og ekki er vafi, að óðins-"
haninn er samur við sig, hvar
í landi sem hann er. Hann hlýt-
ur hvarvetna að afla sér vina.
Frá Barnaskóhim
Reykjavíkur.
Mánudaginn 3. október komi börnin í barnaskólana sem
hér segir:
Kl. 2 e.h. böra fædd 1943 (12 ára),
kl. 3 e.h. börn fædd 1944 (11 ára),
kl. 4 e.h. börn fædd 1945 (lö ára).
Þau börn, sem ílytjast milli skóla, skulu hafa me5 sér
prófskírteini og flutningstilkynningar.
Kerinarafundur l&ugardagmn 1. ökt. kl. 3 e.h.
Skúlaatjúmiitr. f