Frjáls þjóð - 01.10.1955, Síða 8

frjAíls þjöð
Laugardaginn 1. október 1955
Voðlmntrrinii bfjfður aðxtoð sína:
íhaldið vill kaupa upp Aiþýðuflokkinn gegn
tryggingu, er það sjálft metur gilda
OrötB beigur
1 Eins og' frá hefur verið skýrt hér í blaðinu eru nú innan
Alþýðuflokksins magnaðri átök en nokkru sinni fyrr, og
fiiægrimennimir, er rneð flokksstjómina fara, búa sig undir
jþað að tisa andstæðingum sínum innan flokksins út í yztu
myrkur.
Á sama tíma og þetta gerist,
á Alþýðublaðið við sívaxandi
■örðugleika að búa, skuldasöfn-
un og hallarekstur, svo að út-
gáfa þess hefur stöðvazt hvað
eftir annað — siðast marga daga
:t fyrri viku.
Þegar Alþýðuflokkurinn er
jþannig í þann vegínn að verða
gjaldþrota, bæði pólitískt og
fjárhagslega, kemur eftirtekt-
arvert hvik á Sjálfstæðisflokk-
inn, líkt og þegar okrarar og
veðlánabraskarar fara á kreik,
•er þeir vita einhvern kominn
á heljarþröm með gamla eign
eða rekstur. Aflaklærnar iða í
myrkrinu, unz sú stund er kom-
in, að mangaranum þykir veiði
gefin og skundar á vettvang.
iLeiðbemingar
IMorgunblaðsins.
Upp á síðkastið hafa Vísir og
ystugreinina af annarri um Al-
þýðuflokkinn, og loks kom
Morgunblaðið alveg fram úr
skúmaskotinu á miðvikudag-
inn. Þá birtir þetta íhaldsblað
rækilegar leiðbeiningar um
það, hyernig Alþýðuflokkurinn
eigi að haga sér.
Þar " er Alþýðublaðinu gefið
að.sök, að það „hefur um nokk-
urra ára skeið verið stefnulaust
i höfuðmálum þjóðarinnar'1, og
mun þar átt við, að það hafi á
síðustu umbrotatímum ekkí
verið nógu eindregið í fylgi við
hernámið. í öðru lagi er það
§akað um „einstök asnaspörk
þcss í niikilhæfustu og vinsæl-
ustu(!) stjórnmálamenn þjóð-
arimiar“, en það eru auðvitað
Ólafur Thors og Bjarni Bene-
diktsson. Loks er eins og áður
lýst innilegri velþóknun á þvi,
að hægrimenn noti aðstöðu sína
til þess að ganga á milli bols og
höfuðs á vinstriöflunum innan
Morgunblaðið birt hverja for- flokksins.
LITIÐ FRÉTTABLAÐ
Laugcerdaffuriim í viku suinars
Veðlánarinn býður aðstoð.
í greinarlok kemur svo
kjarni þessara skrifa: Því fer
víðs fjarri, að íhaldið viiji, að
Alþýðuflokkurinn líði undir
lok. Hann þarf bara að vera
„ábyrgur flokkur“, sem ekki
lætur blað sitt „stunda persónu-
níð“. Síðan kemur tilboðið feit-
letrað:
„Þetta verða íslenzkir
jafnaðarmenn að gera sér
ljóst, ef ekki á að halda á-
fram að síga á ógæfuhlið fyr-
ir þeim.“
Með pðrum orðum: íhaldið er
reiðubúið til þess að rétta „jafn-
aðarmönnum“ hjálparhönd, ef
þeir vilja vera „ábyrgir“ og láta
af ónotum í garð „mikilhæf-
ustu og vinsælustu stjórnmála-
manna“ í blaði sínu.
Greinilegt er. utan að hverju
er verið að tala. Veðlánarinn
getur útvegað rvóga peninga, ef
hann fær gott veð, sem ganga
má áð á hentugri stundu.
Hann hefur jafnvel á bak við
sig fírian aðila, sem ekki lætur
nafns síns getið, og hann kann
þá list að kaupa upp fyrirtæki.
Frá Feneyjum til
Elheima
•Jr Fyrrum var það mikill
siður norrænna og íslenzkra
manna að færa erlend staðarheiti
i norrænan búning. Þannig hafa
orðið til á ýmsum tímum nöfn
cins og Jórsalir (Jerusalem), Fen-
eyjar (Venezia) og Versalir (Ver-
sailles). Allir finna, hve þjál og
fögur slík nöfn eru í notkun: Jór-
salaför, Nótt í Fcneyjum, Ver-
salasamningur.
■jfAc Fyrir þessu höfðu F'jöin-
ismenn og Jón Sigurðsson næma
tilfinriingUj svo sém sjá má
nierki um í ritum þeirra. Jón-
as Hallgrímsson kallar Dússeldorf
Þuslaþorp. og Jón Sigurðsson
nefnir Bodensee Boðnarsjó.
★★★ A vorum timum hefur
verið minna um þess háttar
nafnasmið en skyldi. Hins vcgar
hafa menn einatt orðið að horfa
upp á það, að teknar hafa verið
upp cnskar myndir erlendra stað-
arnafna samkvæmt Morgunblaðs-
aðferðirini (Munich, Bavaria,
Vienna o. s. frv.). Viða mætti þó
eflaust finna fallegar og lífvæn-
legar islenzkar orðniyndir, ef að
væri hugað. Mesti fjallgarður
heims heitir Himalaja. Nafnið er
sett saman úr tveimur orðum á
sanskrit, forntungu Indverja:
hima og alaja — og merkir „heim-
kynni snævarins“. Á íslenzka
tungu virðist þvi fjallgarðurinn
mega heita Élheimar.
IVlíslesfur
Hrekklaus lesandi sá fyrirsögn
í Timanum: Fyrsti kvenambassa-
dor Dana — og las hana þannig:
Fvrsta kvenarmbandsúr Dana.
DppfiefÁ
Sagt hefur verið frá því, að
útanríkisráðuneyti íslands hafí
stungið upp á því, að norrænir
sendiherrar á Norðurlöndum
hækki i tign og verði ambassa-
dorar. Fyrir þessu beitir sér
utanríkisráðherra flokksins, sem
hafði það á stefnuskrá sinni að
leggja niður sum sendiherra-
embættin íslenzku, t. d. i Noregi
og Sviþjóð, — en það var að vísu
áður en flokkurinn fékk sjálfur
aðstöðu til að útnefna sendiherra.
Telja nú ýmsir, að það muni
fara saman, að forfrömun þessi
gangi i gildi og íslendingar verði
að leggja niður tvö fyrrnefnd
embætti sökum fátæktar •—
nema dr. Kristni og Eysteini
takist enn sem fyrr að fá Banda-
rikjamenn til að borga brúsann.
Stjornarstefnan veidur ófarnaðinum
Framhald af 1. síðu:
fyrir áframhaldandi rýmun
á verðgildi peninganna.“
Seinna segir: „Frjálst verð-
myndunarkerfi er ekki lengur
til á íslandi, nema á örfáum
hagskerfisins. Séu þau fjár-
hagslega vanmáttug, styrk-
þegar hins opinbera eða rekin
með rangfærðu bókhaldi vegna
hinnar óhæfilegu skattabyrðar,
hljóta þau að sýkja allt fjár-
ýmissa opinberra fjármála- og
viðskiptastofnana gera sér
fulla grein fyrir fánýti ríkjandi
fjármálastefnu — meira að
segja þeirri ægilegu hættu, er
af henni stafar.
Þúsund fjár í örtröi
1 sumar tókst svo
>slysalega til, að fjöldi
fjár af afrétti Borg-
firðinga safnaðist i
örtröð i odda, sem
verður á milli Norðl-
krigafljóts og girðing-
ar, er liggur að fljót-
ínu, og stóð þar lengi
í svelti, óður én um
Jpetta vitnaðist, Var
talið, að þama'hefði
Verið á þriðja þúsund
fjár, er afS var kom-
ið, og það, sem lengst
iiafði verið í sveltinu,
orðið illa leikið —;
sum lömbin meira að
segja svo, að þau
Tóbaks-
elnkasafan
Sagt er, að Sigurð-
"íur Jónasson eigi að
’verða forstjóri Tó-
bakseinkasölu ríkis-
ins að nýju. Hann
gegndi því starfi um
margra ára skeið, en
fór frá Tóbakseinka-
sölunni í þjðnustu
Olíufélagsins.
Ekki er vitað, hvort
Sigurði er einnig ætl-
að að taka við for-
stöðu Áfengisverzlun-
ar rikisins, þegar Guð-
brandur Magnússon
lætur af störfum.
Heimildarlög hafa
verið samþykkt um
sameiningu þessara
fyrirtækja £ sparnað-
arskyni, en. nú orðið
er sá hugsunarhátt-
Urinn vafalaust rík-
ari spamaðarhneigð-
inni að koma sér upp
,sem flestum. forstjór-
tim.
gengu ,sér ekki að mat
fyrst á eftir. Hvert
strá var uppurið
þarna, og íéð, sem
síðar kom fram í odd-
ann, hefur þrengt að
hinu, er fyrir var.
Það hefur vafalaust
átt þátt i þessu ó-
happi, að féð, er mun
hafa verið úr Hálsa-
sveit og Reykholtsdal,,
er óvant afréttinum
og vill leita niður til
byggða, í stað þess að
gamli fjárstofninn
sótti til fjalla.
f tl ff síiiííti
í haust raunu koma
út bækur eftir tvö af
yngstu skáldunum.
Annað er Ijóðabók
eftir Hannes Péturs-
son, ungan Skagfirð-
ing, en hitt er skáld-
saga eftir Hannes Sig-
fússon.
Togarinn - Keflvik-
ingur hefur legið í
Reykiavikurhöfn í allt
sumar óhreyfður. —
Skipið er í mestu ó-
hirðu, — allt, sem
ryðgað getur, er kol-
ryðgað og liggur við,
að skipið sé sums
staðar að verða mosa-
gróið.'Mun þeim, sem
minnast móttökuat-
hafnarinnar á bryggj-
unni í Keflavík fyrir
nokkrum árum, þykja
skjótt hafa skipazt
veður í Iofti.
Siglfirðingar munu
hafa hug á því að fá
Faereysk
harmsaga
Nú síðari hluta
sumars tók út íær-
eyskan sjómann af
skipinu „City of Nor-
wich“. Hann var átta
barna faðir. hið elzta
fimmtán ára, en auk
þess var kona hans
vanfær. Hún missti
sjálf móður sina
fjögurra ára gömul,
en faðir hennar dó,
áður en hún fæddist.
Ritsfjérðskipfi
Ritstjóraskipti verða
við Tímann ei'tir ái-a-
mótin, sennilega í fe-
brúarmánuði. Hinri
nýi ritstjóri verður
Haukur Snorrason,
núverandi ritstjóri
Dags. Hann er úr
hægri armi Fram-
sóknarflokksins: á Ak-
urejTi og maður
mjög handgenginn
Vilhjálmi Þór.
Keflviking og gera
hann út frá sér og
vinna þannig gegn at-
vinnuskortinum, er sí-
fellt þjáir Siglufjörð.
Þar þarf meðalgöngu
ríkisstjórnarinnar, því
að þess háttar kaup
væru í rauninni ekki
annað en rikið tæki
við togaranum og af-
henti hann Siglfirð-
ingum. En ekkert
gerist i þvi máli, og
ryðið og slýið heldur
jafnt og þétt áfram að
hlaðast utan á Kefl-
viking.
sviðum. Meginatvinnuvegir
þjóðarinnar njóta mai'gvíslegra
styrkja og forréttinda, og eðli-
legri áhættu atvinnurekstrar-
ins er velt eftir föngum yfir á
herðar ríkissjóðs,“
Greinarhöfundi dylst ekki,
að margir hafa hagnazt á nú-
verandi vandræðaástandi, og í
framhaldi af því minnir hann
á, að festu og siðferðisþrek
þurfi til að fylgja fram róttæk-
um aðgerðum. Það er eins og
hugsanatengsl séu hér á milli,
dulin bending um það, hvað
orðið hafi valdamönum lands-
ins mest að fótakefli:
„Þess vegna er nauðsyn-
legt, þegar koma þarf fram
róttækum aágerðum. að
menn bafi skýrt fjtir augum
það lokatakmark, sem þeir
vilja keppa að. An þess öðl-
ast þeir ekld það þrek og
sannfæringarkraft, sem þeir
þurfa á að halda, þegar
fóma verður stundarhags-
muniun fyrir framtíðarheill
þjóðarinnar.“
Hekjúkt pjóáíélag.'
Víða er á kaunum gripið í
þessari grein. Rætt er um áhrif
„rótgróinnar vantrúar maima
á framtíðarverðgiidi peninga“
og fyliilega gefið í skyn, að
skattaiöggjöfin íslenzka sé
miðuð við það, að skattaframtöl
almennt séu föisuð og menn
þannig knúðir til skattsvika.
„Atvinriufyrirtækiri, stór og
smá, eru homsteinar efna-
málakerfið."
Loks er hvað eftir annað
lögð áherzla á það, að atvinnu-
vegirnir komist á heilbrigðan
grundvöll.
„íslenzkt fjármálaiíf kemst
því aldrei á heilbrigðan grund-
völl, fyrr en útflutningsat-
vinnuvegirnir hafa svo góð af-
komuskilyrði, að þeir þurfa
ekki á fríðindum og forrétt-
indum að halda fram yfir ann-
an atvinnurekstur,“
„Að lokum skal lögð áherzla
á þá skoðun, að hinir fjárhags-
legu örðugleikar, sem nú er við
að stríða, verða ekki lej'stir á
viðunandi hátt, nema á grund-
velli heilbrigðs atvinnurekst-
urs.“
í þessum orðum höfundar
hlýtur að felast sá dómur, að
fjármálaaðgerðir síðustu ára
hafi alls ekki stefnt að því eða
orkað því að koma á heil-
brigðu atvinnulífi, enda er sjón
sögu ríkari í því efni.
Óumdeilanleg
sjúkdcmslýsing.
Þessi lýsing á hinu sjúka
fjármálalífi og vranmætti lands-
feðranna tiL þess að ráða bót á
því er í rauninni ekki annað
en það, sem allir heileygðir
menn sjá. En eigi að síður er
nokkurs uin vert, að þetta
skuli staðfest í riti sjálfs Lands-
banka íslaads. Það er þá um
leið stáðfesttrig á því, að for-
ráðamenn peningastofnana og
Langflestir þeirra manna
munu hiklaust viðuikenna í
hvert óefni er komið. Það er
eins og það séu ráðherrarnir
einir og þeirra allra nánasta
stuðningslið, sem neitar að
opna augun fyrir því, hvað
verðþenslustefna þeirra hefur
leitt af sér. Þeir fljótandi sof-
andi að feigðarósi.
Þeirra stefna virðist vera
sú ein að fleyta sér um
stundarsakir á vixlum, sem
framtíðin verður að greiða.
Orsalár ófamaðarins.
Meginorsök þess ófarnaðar,
sem nú blasir við þjóðfélaginu,
er það hugarfar forystumanna
gömlu stjómarflokkanna, er
greip um sig á stríðsárunum og
hefur magnazt æ síðan,
að fleyta sér og sínu póli-
tíska fylgi á því að eyða um
efni fram, velta byrðunuHt
yfir á næstu kynsllóð, kaupa
sér gálgafrest og fita sig »g
sína fylginauta við fjár-
málaóreiðu verðspennunnar,
meðan þess er nokkur kost-
ur, hvaða dilk sein það dreg-
ur á eftir sér.
I HAFÞÓB GUÐMUNDSSON
dr. jur.
Málflutningur, lögfræðileg
i aðstoð og fyrirgreiðsla.
Austurstræti 5, V. hæð.
Sími 7268, heimasími 80005.