Frjáls þjóð - 02.12.1965, Síða 7

Ní UFTmiS
mmmm
BY6GD A SAMA 6RUNDVELLI'
06 KASXÓTRYG6IH6
HVAÐ gcrisf, þegar skuldugur fjölskyldufaðir
fcliur frá á unga aldri?
GETUR eftirlifandi ciginkona scð scr og börn-
um sínum farborða?
GETUR hún haldið íbúð, sem á hvíla skuldir,
er nema hundruðum þúsunda. króna?
EF fjölskyldufaðirinn hcfur ekki gert neinar
ráðsfafanir, og andlát hans ber óvænt að
liöndum, þá geta ótrúlcgir crfiðlcikar blasað
við eiginkonunni og börnum hcnnar.
HVERNIG gctur fjölskyldan tryggt sig gegn
fjárhagslcgu hruni, ef fjölskyldufaðirinn fellur
frá?
FJÖI.SKYLDUFAÐIRINN gctur liftryggt sig,
og vér gctum cinmitt boðið mjög athyglis-
verða liftryggingu gegn dánaráhættu, er vér
nefnum
STÓRTRY6GIN6U
ÆVINTYRI
MARCELLUSAR
SKÁLHOLTSBISKUP
eftir Björn Þorsteinsson
Marcellus er frægastur þeirra sem
borið hafa biskupsnafn í Skálholti.
Hann komst acS vísu aldrei til sta'Sar-
ins sökum anna viS stjórn dansk-
norska ríkisins, en mjög lét hann aS
sér kvecSa hér á landi. Hann var mik-
ill ævintýramaSur, lénti fimm sinnum
í fangelsi, var um tíma í hávegum
hafSur hjá páfa en sícSar bannfærSur.
Samt sem ácSur hélt hann biskupstign
til æviloka. Völd erkibiskups hafSi
hann um skeiS í NiSarósi og var hirS-
stjóri yfir öllu Islandi.
Saga Majcellusar ' fjallar aS nokkru
leyti utn“stórpólitík Vesturlanda um
miSja 15. öld og greinir frá örlaga-
ríku tímabili hér á landi, skeiSi, sem
Björn Þorsteinsson hefur rannsakaS
manna bezt.
HEIMSKRINGLA.
Ljóðasafn
Framhald af bls 4.
gerSin fylgdi. 1 þessari út-
gáfu er vitaskuld allt annaS
blaSsíSutal, en samt standa
tölur Bjarna ASalbjarnar-
sonar óbreyttar. Til dæmis
vitnar Bjarni í ferSakvæSi
- á 46.—47. blaSsíSu í grein
sinni. ÞaS kom heim viS
útgáfuna 1942, en í þessari
nýju útgáfu stendur drykkju
kvæSiS ViS skál á 46.—47.
blaSsíSu. En tölur Bjarna
standa óbreyttar. Þetta allt
er þarflaus ljóSur á útgáfu,
sem ella er lofsverS.
Hínn frjálsi heimur
Framhald af bls. 5.
Vesturlanda, er þaS samt
sem áSur gróSasjónarmiSiS,
ekki hugsjónir, sem er
prímus motor hins kapital-
íska hagkerfis. Þrátt fyrir
opinbera fordæmingu banda
rískra stjórnarvalda á apart
heid eftir Sharpeville og
uppreisnina í Angóla, hefur
fjárfesting bandarískra fyrir
tækja í S-Afríku aukizt um
45 prósent síSan 1960 og
er nú metin til 1000 millj.
dollara, sem er þriSjungur
af heildarfjárfestingu Breta
á rúmlega hálfri öld. Helm-
ingur af kaffiútflutningi An-
góla fer til Bandaríkjanna
og nam 55 millj. dollara
áriS 1964.
Á seinni árum hefur V-
Þýzkaland endurnýjaS fyrri
tengsl Nazista-Þýzkalands
viS Portúgal og S-Afríku.
BæSi þessi lönd hafa af-
hent ÞjóSverjum fyrri eigur
þeirra í þessum löndum, sem
gerSar voru upptækar á
stríSsárunum. ÁriS 1962
fékk Portúgal 250 milljón
marka lán frá þýzku ríkis-
stjórninni og síSan hafa op-
inber lán og einkafjármagn
til fjárfestingar streymt
þangaS í stríSum straum-
um. Krupp hefur fest um
35 millj. sterlingspunda í
járnnámi í Angóla, og þó
mun þaS aSeins vera á byrj
unarstigi. V-Þýzkaland er
þegar orSiS jafnoki Bret
lands í utanríkisverzlun
Portúgals. ÞjóSverjar hafa
reist flugbækistöS viS Beja,
sem er vanþróaS svæSi í
Portúgal. Þýzkir liSsforingj
ar starfa sem ráSgjafar og
sérfræSingar hinna portú-
gölsku bandamanna sinna í
NATO, bæSi í Angóla og
Mozambique. Þegar Kanada
neitaSi aS selja Portúgölum
orrustuþotur af gerSinni
60 F-86, gerSist V-Þýzka-
land milligönguaSili um
kaupin.
Frakkland hefur heldur
ekki látiS sinn hlut eftir
liggja. Frakkar hafa komiS
sér upp eldflaugastöS á
Azoreyjum — í grennd viS
bandaríska flughöfn — og
eru nú aS byggja 4 kafbáta
fyrir portúgalska flotann.
Hinn 70 þús. manna her
Portúgala í Angólu og Mo-
zambique er búinn NATO-
hergögnum og er þýSingar-
mikill liSur í varnarkerfi
apartheids. Svo er hann ó-
dýr í rekstri, því aS portú-
gölskum hermönnum er
greitt kaup, sem er aSeins
brot af því sem ríkjandi er
í S-Afríku og Ródesíu.
ÞaS er því óhrekjandi
staSreynd, aS án beinnar
aSstoSar hinna vestrænu
lýSræSisríkja viS S-Afríku
og Portúgal, í formi hem-
aSar- og tæknilegrar sam-
vinnu, fjárfestingar og verzl
unarviSskipta, fengi apart-
heid-kerfiS ekki staSist af
eigin rammleik til lengdar.
NATO hefur þegiS þjón-
ustu þessara þrælahaldara i
baráttunni gegn kommúnism
anum; gefiS þeim réttlæt-
ingu á kúgunarstefnu sinni
meS því aS dubba þá upp
sem krossríddara vestrænna
lýSræSishugsjóna. S-Afríka
er endurtryggS í „The City
of London“; portúgalska ný
lenduveldiS í höfuSgtöSv-
um NATO og í Bonn.
Gleðidagar
Framhald af bls. 4.
Beckett viS boSskap, verk
hans lýsa fremur ákveSinni
lífstilfinningu eSa viShorfi
til lífsins. Tilfinningum van
máttar, vonleysis og upp-
gjafar og biSinni eftir því,
sem e. t. v. aldrei kemur.
Eins og í SíSasta se|ulbandi
Krapps skipta minningar og
tímaskyn persónanna miklu
máli. Winnie er stöSugt aS
rifja upp fyrir sér gamlar
myndir og orS, sem hafa
skolazt til í rás tímans og
eru nú aSeins brot óljósra
minninga. Sumir skýrendur
þessa verks hafa lagt meg-
ináherzlu á hinn kynferSis-
lega þátt þess og skilja tákn
in þá þannig, sérlega þó aS-
farir Willie í síSari hluta
annars þáttar.
Enda þótt verkiS sé fullt
svartsýni og dapurleika, er
þó þar aS finna vonarneista
og ekki ósjaldan hinn Beck-
etiska galgenhumor. Winnie
leyfir aldrei vonleysinu og
uppgjöfinni aS ná tökum
á sér. OrSin eru henni vörn
gegn tóminu. Ég sagSi áSan
aS leikritiS væri frekast lýs
ing ákveSinnar lífstilfinn-
ar. Og hvaS er nær sanni,
en aS líkja mannlegu hlut-
skipti viS þann, sem situr
í sandhrúgu uppaS hálsi og
megnar þaS eitt aS tala.
Winnie er leikin af Þór-
unni Sveinsdóttur. Mikill
vandi er henni lagSur á herS
ar, einkum þegar þess er
gætt, aS leiklistin hefur ver
iS henni ígripavinna. AS
sumu leyti kemst Þórunn
þokkalega frá þessu hlut-
verki þótt hún megni ekki
aS halda sýningunni uppi
svo sem vera þyrfti. Text-
inn varS fyrir skakkaföll-
um í meSferS hennar og þaS
veldur því m. a., aS margt
kemst ekki til skila — má
hér e. t. v. kenna þýSing-
unni um aS nokkru. Karl
GuSmundsson leikur Willie.
Úr örsmáu hlutverki tekst
honum aS skapa eftirminni-
lega persónu. Gerfi hans og
látbragS í síSari þættinum
var meS sérstökum ágæt-
um.
Leikstjóri var Eyvindur
Erlendsson. Honum er sér-
stakur vandi á höndum, því
Beckett mun vera meS
kröfuhörSustu höfundum
hvaS varSar uppsetningu
verka sinna. Oft tiltekur
hann lengd þagna, (5 sek
eSa 10 sek.), telur nákvæm
ar hreyfingar og þvíumlíkt.
MeS tilliti til þessa finnst
mér sýningin ekki nógu vel
mörkuS og hrein í línum,
einnig efast ég um aS heppi
legur (réttur), hraSi hafi
veriS notaSur. Má vera aS
þar hafi meira tillit veriS
tekiS til flytjenda en höf-
undar.
Fleira sýnist mega horfa
til bóta. Nefni ég hér aSeins
eitt sem dæmi Sólhlífin er
aS brenna. Höfundur minn-
ist á eld í því sambandi og
reyk. AS vísu sást reykur
á þessari sýningu, en ein-
hvern veginn valt þaS atriSi
um sjálft sig, og óljóst var
aS vita, hvaS þessir reykjar
strókar handan viS hrúguna
áttu aS þýSa. Af öSrum
þáttum sýningarinnar ber
sérlega aS nefna leikmynd
Magnúsar Pálssonar, sem
var skemmtileg og nýstár-
leg og hæfSi vel verkinu,
en all fjarlæg því sem höf-
undur mælir fyrir um. Sama
má segja um ljós, þ. e. þau
voru ekki eins og hofundur
ætlast til. Og í lokin. Var
ekkert viSráSanlegrá verk
nærtækara til flutnings, en
þetta?
Gunnar Rafn.