Mánudagsblaðið - 31.01.1949, Page 3

Mánudagur 31. jani'iar 1949.
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
3
ánudagsþankar
lóns Reykvíkings
HSiÍÍsyss útvafpsins
cg hlntleysi Kándsins
Það er ekki fjarri því,
að umræðuraar um þetta
svokailaða Iilutleysi okk-
ar sáu að færast nær og
nær því, sem hægt væri að
kalia skoplégt
Það er farið að verða
eifct aðalatriðíð, Iivort t’I-
tekinn prestur hnfi rofið
„híutleysi“ útvarpsins
með því að tala um „hlut-
Iejrsi“ landsiss. Langmest-
ur hlutinn af öllum þess-
um orðaflaumi er næst því
að vera hégómi. Eg benti
á það fyrir stuttu, að það
hlýtur að vera mjög erfitt
að ræða þetta mál, meðan
ekkert er vitað um það
með nokkurri vissu. En
sú ólga, sem þcgar ber á,
allt málæðið og blaða- og
pésaútgáfurnar eru að
einu Ieyti varhugaverðar:
Allt er þetta sett fram í
þeim tilgangi að skapa til-
tekna skoðun FYRIK-
FRAM, þannig að menn
verði raunverulega klafa-
bundnir, þegar sú stund
kyiáisi að rerrna upp, að ís-
lendingar þyrftu að taka
afstöðu til þess, beina af-
stöðu til ákveðinna til-
mæla um að gerast aðilar
að samkomulagi fleiri eða
færri þjóða, sem miðaðist
við hervarnir þeirra, ef á
þau yrði leitað. Séra .lak-
ob Jónsson leggur meginá-
lierzlu á HERSETU í land
inu og lætur í það skína
að málið snúist um það,
hvort við viljum nú eða í
nánustu framtíð taka á
okkur skyldur, sem fela í
sér setu erlends hers í
landinu. Málið er hvergi
nærri svona einfalt. Sátt-
máli um varnarbandalag
þeirra ríkja, sem lönd eiga
að Norður-Atlantshafi,
ÞARF alls ekki að fela
slíkar skyldur í sér á frið-
artímum fyrir okkur eða
aðrar þjóðir, en sr. J. J.
sýnist ganga út frá því.
Þessi sáttmáli gæti orðið
á margan annan veg, og
það er áreiðanlega alltof
snemmt að leggja guðs
nafn við það, sem ekki er
orðið tfl, enginn vcit hvern
ig muni verða og ekki er
einu sinni fullvíst, að
verði nokkurn tímann til
a. m. k. ekki í því formi,
sem sr. Jakob Jónsson ger-
ir ráð fyrir. En eitt meg-
inatriði í máli þessu, eins
og það liggur nú fyrir, er
eins og áður er bent á sú
hætta, sem í því felst að
stofna til deilna, stofna
jafnvel blöð og lieila
flokka um mál, sem svifur
enn í iausu lofti eins og
þáð í hvaða mynd þáttt. Js-,
.'é'í *
lands yrði í væntanlegum
Norðui’-Átlantshafssátt-
mála. Slík FYRIRFEAM
afstaða er hættulgg og
eins og þessi mál eru nú
flutt nálgast þau hið skop
lega. Það má nærri geta
livaða gildi sú tlllaga sr.
J. J. héfur*að^,almenning-
ur safnist saman tií Mrkn-
anna víðs végar um land-
ið til bær.agjörðar", áður
en því sé slegið föstu,
hvorfc við göngum í hera-
aðarbandalag eða ekki.
Bænahöld eru að sjáif-
sögðu ekki skopleg í slálfu
sér, en lægar talað er um,
að við Islendmgar, sem
höfum nýlega upplifað
Iiernám og „vernd“, sem
lítil boð gerðu á undan sér,
mundum hafa tíma til að
safnast saman til bæna-
Iialds um allt land, þá er
það bjartsjmi, sem nánast
er brosleg.
„Gsmla húsiS"
og það ný)‘a
Ein hliðin á þeim úlfa-
þyt, sem borið hefur á í
sambandi við stólræðu sr.
Jakobs Jónssonar, er sú,
að hve miklu leyti útvarp-
ið geti um það sagt eða yf-
ir því ráðið, livað prestarn
ir flytja í stólnum og út-
varpað er. Eðlilegast væri,
að útvarpið hefði ekkert
yfir því að segja. Ætla
má, að þeir sem eru í
prestsstöðu hér í Reykja-
vík og raunar alls staðar
á landinu, eru sálusorgar-
ar, kennimenn og guðs-
menn, séu svo úr garði
gérðir andlega, að þeim sé
treystandi til að bera ekk-
ert það á borð fyrir lands-
lýðinn, sem honum er ó-
hollt. Hitt er' auðvitað ann
að mál, hvaða ráðstafanir
útvarpið gerir, ef einhver
prestanna beinlínis mis-
býður landsmönnum á ein-
livern hátt í sinni kenn-
ingu, en þó sr. J. J. liafi
talað á óheppilegan liátt
í útvarpið um tiltekið mál,
þá þarf að atliuga jiað
vandlcgg, hvernig á því
skal taka. Það er nefnilega
eitt, sem þeir háú útvarps-
lierrar þurfa að taka ineð
í reikninginn: „KIRKJA
VORS GUÐS ER GAM-
ALT HÚS“ stendur þar.
Hún á aldagömul itök 1
landsfólkinu, hún er „gam
alt hús“, Ríkisútvarpið er
NÍTT HÚS. Það hefur
engum valdhöfum orðið
það með öllu meinlaust að
hrófla við þessu „gamla
hósiv. Málfrelsi klerka,
þegar þeir standa í stóln-
um, er dálítið aiuiars eðl-
is en málfrelsi annarra
manna. Það má ef til vill
segja, að það sé komiö út
fyrir þær eolilegu skorður,
þegar það sem klerkar
taia í kirkjunni, er fíutt
með útvarpi fcil aíls almenn
ings, þá nær ræða prests-
ins ekki Jengur til safnað-
arins eingöngu. En hefur
útvarpið ekki liingað til
tekið á sig þá áhættu, að
prestarnir færu ef til vill
ekki efíir öllum „útvarps-
reglum“, þegar ræðum
. þeirra er útvarpað úr
kirkju?
Eiífc er víst, og það er að
imdirtektir maiins eins og
Jóhanns Hafstein, útvarps
ráðsmanns, undir ræðu sr.
Jakobs Jónssonar eru ekki
lieppilegar. Þær gera það
eitt að auka á þá ólgu, sem
er að myndast um þetía
bandalagsmál og er að
mörgú leyti hættuleg. Sr.
Jakob er fulltrúi hins
„gamla húss“, Jóhann full
trúi þess nýja og ná-
grannaskapur þessara
tveggja húsa er dálítið við-
kvæmt mál. Þeir í nýbýl-
inu ættu að fara dálítið
varlega. Venjulegar póli-
tískar yfirskriftir og blaða
greinastíll á ekki heima í
samtölum þeirra, sem búa
í þessum tveinmr liúsuin.
£ngiit kr^ppa
í Banda-
rik|uimitt —
rtíssneskir
ineitii i
Rússneskir hagfræðingar .eru
þessa dagana í standandi vand-
ræðum. Ástæðan fyrir þessym
vandræðum þeirra er sú, að enn
hefur ekki bólað á kreppu i
Bandaríkjunum, enda þót't rúss
neskir hagfræðingar hafi fyrir
löngu tilkynnt áhangendu.m sín
um austan „járntj?ldsins,“ að
kreppan væri í aðsigi.
fjf,-- -b,.
Hagfræðingadeild rússieska
vísindafélagsins hefur setið á
löngum fundum og rætt og rabb
að um þetta furðulega fynr-
brigði — engin fjárhagskrenpa
í Bandaríkjunum. AMr hagfræð
ingar þeirra brjóta nú lieilami
um, hvernig eigi að skýra þessa
gloppu í teoríu Marx.
Hagfræðingarnir hafa elcki
orðið sammála um, hver sé á-
stæðan fyrir því, að krepþa hafi
ekki enn skollið á í Bandarík.p
unum, og.þeir sem látið hafa í
ljós þá skoðun, að þess muni
langt að bíða að slík kreppa
skélli á, hafa verið rekmr úr
vísindadeild háskólane. Meðal
þehra var -dr. Varga, aem aun
skeið var einn frægasti hagíræð
ingur Rússlands-
Roberto Rossilini, hinn
frægi ítalski kvikmyndastjóri
kemur til Hollywood og gist-
ir hjá Ingrid Bergman og
manni hennar .... Dana
Andrevvs er nú nýkominn frá
Englandi .... ekki er ákveð-
ið, hvaða mynd hann leikur
næst í . . . . Margeruita Chap
man er nú nýlega gift, segir
Louella O Parsons, en ekki
er vitað, ’hver eiginmaðurinn
er .... Joan Leslie hefur
staðið í málaferlum við Warn
er Bros félagið, og er ástæð-
an fyrir því sú, að hún vill
losna undan samningum við
það .... Jane Wyman og
Lew Ayres hafa verið sam-
an undanfarið, en nú er sá
rómanse farinn út um þúfur
en kunnugir halda, að hann
sé nú orðinn hrifinn af fvrri
konu sinni, Ginger Rogers. .
Nú er verið að framleiða
aðra mynd um hinn fræga
bandaríska stríðsfréttaritara
Ernie Pyle, og leikur Burg-
ess Meredith aðalhlutverkið.
. . Jimmy Stewart er nú öll-
um stundum með Gloria Mc
Lean .... Nú verður sagan
Quo Vadis filmuð og stjórn-
ar John Huston henni, Quo
Vadis verður líklega íburðar-
mesta mynd, sem tekin hef-
ur verið síðan lokið var við
Gone vith the wind . . Brian
Donlevy hefur nú stofnað
kvikmyndafélag, og verður
fyrsta myndin um gullæði í
Kaliforníu, en síðari myndin
fjallar um George Washing-
ton, og ætlar Donlevy sér
þá að leika hlutverk „föður
Bandaríkja'nna".
Errol Flynn mætir nú í
heliocopter-flugvél til vinnu
— Keenan Wynn varð að fá
lánaða $50 til þess að géta
Félög íþróttablaðamanna
bæði í Finnlandi og Svíþjóð
hafa undanfárin ár greitt at-
kvæði um það, hverjir séu
þeirra beztu íþróttamenn ársins.
Fyrir árið 1948 hefur í Finn-
landi orðið nr. 1 skíðakappinn í
samanlögðu göngu og stökki
Heikki Hasu, nr- 2 varð fim-
leikamaðurinn V. Hultanen;
þriðji spjótkastarinn. Rauta-
vaara og 4. glímumaðurinn L.
Viitalá. ' . _____
1 Svíþjóð varð nr. 1 hlaupa*
garpurinn og -' sigurvegari 01-
ympíuteikanna Henry Eirikson,
nr. 2 hjólreiðam.aðurinn’ Harry
Snell, 3. og ' 4. skautahlaup-
arinn Áke Seyffart og Gert
Fredrekson.
Alls- eru valdir 10 menn sem
„beztu menn“ ársins í hvoru
landi.
Það gæti verið gaman að fá
því svarað íiverjir væru okkar
10 „beztu“ íþróttaonenn-þó-stíkt
jmat sé óneitanlega .nokkuð erf'-
iitt.
SUSAN HAYWARD, sýnir hér
nýjustu baðföt sem nú eru í
Bandaríkjunum. Leikkonan er
Islendingum vel kunn úr kvik-
myndum.
kvongazt Betty Butler ..
Það var ein af þessum
skyndigiftingum (elopem-
ents) . . Charles Laughton
hefur nú ákveðið að ferðast
um Bandaríkin og lesa úr
verkum Shakespeares.
Virginia Mayo og Micha-
el O’Shea hafa nú keypt sér
búgarð í Kalíforníu, og þar
ætla þ'au sér að stunda naut-
griparækt . . Raymond Mass
ey og frú eru nú á förum til
Kingston Ontario, Kanada,
þar sem hann verður eæmd-
ur heiðursgráðu í lögum við
Queens háskólann .... Nú
er verið að semja leikrit fyrir
Clark Gable, sem á að neita
Mr. Big and Little Town og
fjallar um stóriðjuhöld, sem
fer úr stórborginni og heim
til þorpsins, sem hann er
fæddur í, og kemur á fót
nýjum iðnaði þar .. Allan
Ladd og- f jölskylda eru nú.
á hjólum. Allan .varð svo
hrifin af reiðhjólum í Eng-
landi, að síðan 'hann og f jöl-
skyldan komu aftur til Banda
ríkjanna hafa þau keypt sér
sinn hiólhestinn hvert og
gleymt -hrossunum . . Vonir
standa nú til þess að George
Raft sé að skilja . . Paulette
Goddard er nú búin að finna
upp nýja hárgreiðslu sem á-
’reiðanlega g;erir. allt kven-
fólk vitlaust — m. a. hefúr
hún nú barta . . Spike Jon-
es nýtur aukinna vinsælda
og þénaði nýlega 10.000 doll-
ára á einum konsert í Okla-
homa . . Joseph Cotten hef-
ur nú lokið við tvær myndir
í Englandi og fer nú til
Bandaríkjanna til þess að
vinna í Bright Leaf . . Betty
Hutton fær aðalhlutverkið í
Bom Yesterday ....