Mánudagsblaðið - 27.01.1952, Page 3

Mánudagur 27. janúar 1951.
MANUDAGSBLAÐIÐ
ESTLEY H
J. P. Priestley, hinn frægi
leikritahöfundur og útvarps-
maður, tók á móti mér í klefa
sínum á Mauritaniu í dag og
sagði:
„Eg myndi ekki lýsa sjálf-
um mér eins og sósíalista leng
ur.“ Hann reykti pípuna
sína og sagði að hann
hefði hætt ritstjórnar-
stöðu sinni við vinstra blaðið
„The New Statesman“ og ját-
aði jafnframt: „Eg veit ekki,
hvað ég myndi kalla mig núna
pólitiskt". Priestley er nýkom
inn úr heimsókn til Kanada og
Bandaríkjanna. Það var í
grein, sem birt var fyrir f jór-
um árum í Bandaríkjunum,
sem hann sagði:
„Eg er sósíalisti af frjáls-
lyndu, ensku gerðinni. Eg vil
ekki neyða sósíalisma upp á
Bandaríkjamenn, sem eru, í
sannleika sagt, enn ekki til-
búnir fyrir hann, en á hinn
bóginn vil ég gera allt í mínu
valdi til að varna því, að Bret-
land hverfi frá sósíalisma, því
hann einn getur bjargað því.“
Síðasta útvarpsræða Priest-
leys vai-1950 fyrir sósíalista í
brezku kosningunum.
Hann hefur nýlega verið að
skrifa greinar fyrir amerísk
tímarit og vann m. a. við
greinina „Styrjöld við Rúss-
land,“ sem birtist í Colliers
magazine.
Þetta eintak var sérstak-
lega gefið út til þess að lýsa
ímynduðu s.tríði við Rússa og
afleiðingum þess.
„Mér virtist — ásamt öðr-
um — að nokkrir af þeim
heimsfrægu mönnum, sem
unnu að þessari grein, hefðu
það sjónarmið, að slík styrj-
öld væri óumflýjanleg og væri
vel þess verð og myndi í eitt
skipti fyrir öll gera út af við
Rússa.
En þegar talað var um frið,
sagði Priestley mér:
„Eg verð að segja, að mér,
sýnast engar líkur benda til
þriðju heimsstyrjaldarinnar.
Eg trúi því ekki, að styrjöld.
geti hafizt. Það yrði engum
til góðs.“
Hlutverk Priestleys var að
lýsa því hvernig færi, ef rúss-
neska leikhúsið yrði fyrir á-
hrífum frá Bandaríkjunum.
Leikhúsið í Moskvu var í
greininni stæling af Broad-
way-sýningu, sem heitir
„Memi og dúkkur.“
Greinin í Collier vakti gagn-
rýni báðum megin Atlants-
hafsins. Skynsamt fólk áleit
jhana dónalega, hættulega og
ióhugsaða.
t' Eg spurði Priestley, hvers
vegna hann hefði lagt sinn
skerf til hennar og hvemig
honum hafi litizt á hana, þeg-
ar heildin kom út, með mynd
á Törsíðunni af bandarískum
hermanni, sem stendur með
Leikritaskáldið geíur furSulegar
upplýsingar
Effir Dougias Warth
brugðinn byssusting yfir
landakorti af Rússlandi.
„Þú hefur engan rétt til
þess að spyrja mig þess,“ svar
aði hann. „Eg vil ekki tala
um það. Eg er ekki í ritstjórn
blaðsins, og mér er hún alveg
óviðkomandi“.
„Mér voru sögð nöfn hinna
höfundanna eins og t. d. Ro-
berts Sherwoods, sem ég dái.
Mér var ekki gefið í skyn, né
sagt, hvað ég átti að segja“.
Eg.sagði Priestley, að marg
ir Bretar hefðu þá skoðun, að
Colier væri stríðsæsinga-
blað, þrátt fyrir það að grein-
in hafi heitið „Styrjöldin, sem
við ekki viljum“.
Svar hans var hið einkenni-
legasta:
„Þeir (Bretarnir) hefðu
ekki átt að sjá það,“ sagði
hann. „Greinin var ætluð ame-
rískum lesendum — ekki til
útflutnings“.
Og síðan bætti hann við :
„Það, sem Bretum þótti ó-
hugnanlegast við greinina var
óskammfeilnin. Eg held, að
Rússarnir hafi gert eitthvað
viðlíka, en ef til vill er það
bara orðasveimur.“
Engar sannanir um rúss-
neska blaðamennsku af þessu
tagi liggja enn fyrir hendi
hér.
Priestley sagði mér, að
hann hefði móttekið mörg
bréf, sem gagnrýndu grein
hans. „En ég stend með skrif-
um mínum,“ bætti hann >jrið.
„Eg hef ekkert gagn af rúss-
neskri stjórn, en ég geri mitt
ýtrasta til að sýna fram á, að
Rússar eru eins ágætir og
aðrar þjóðir, ef þeir fá tæki-
færi til þess að vera frjálsir.
Eg fékk mótmæli frá höfunda
félagi (m. a. frá Christopher
Fry, ljóða- og leikritaskáld-
inu), en þeir kalla sig friðar-
sinna, svo að ég vantreysti
þeim.“
Prlestley hefur um sína daga
heimsótt Rússland og Banda-
ríkin. Eru nú sjónarmið hans
öðruvísi en þau voru fyrir
fimm árum síðan. Þá reit
hann:
„Algengasta hugmyndin
um það, að Rússar séu hinn
mesti óaldarlýður, sem stjórn-
að er af tækifærissimium, er
algjörlega röng.“
Og hann fullvissaði lesend-
ur síná, á'Ö Rússar vilji frið,
og að þeir séu aðeins að líta
eftir eigin hagsmunum og að
Bretar og Bandaríkjamenn
hefðu líka stóru hlutverki að
gegna í því að gera hina þrjá
stóru að miklum vinum.
Ekki miklu seinna reit
Priestley mn Bandaríkin.
Hann kvaðst hafa komizt að
þvi, að Bandaríkin væru sirk-
us.
„Hvar nema í einstaka ræð-
um, er bandarísk ábyrgðartil-
finning?“ spurði hann.
„Stundum finnst manni eins
og framtíð okkar hvíli á á-
kvörðunum, sem koma frá
fjölleikahúsi.“
Ameríkumaðurinn verður
annað hvort að vera frá sér
numin eða vonleysið sjálft og
hefur enga von til annars en
Fyrirspurn
Reykjavík 18.1.1952.
Heiðraði ritstjóri, mig lang-
ar til að biðja yður, að koma
á framfæri máli, sem margt
skólafólk langar til að fá upp-
lýsingar mn. 1 fimm ár hefi ég
setið á skólabekk og alltaf
borgað mína tryggingu og
kirkjugarðsgjald, eins og ég
áleit, að góðum borgara
sæmdi. Hvað mér viðvíkur,
hafa tekju- og eignaskattur
aldrei komið til greina, því
eignir á ég engar, sjálfur hef
ég kostað skólagöngu mína að
mestu og peningar fyrir sum-
arvinnuna jafnan hrokkið
skammt. Svo var það um dag-
inn, að skattamál bárust í tal
milli bekkjarsystkina minna.
Og hvað kemur upp úr kaf-
inu? Bærinn á að 'borga
tryggingú þeirra nemenda,
sem engan tekju- og eigna-
skatt hafa. Flest okkar höfðu
aldrei heyrt þessa getið og
höfðu borgað okkar tryggingu
úr eigin vasa. Þeir á tollstjóra
skrifstofunni höfðu jafnan
tekið við þessum peningum,
án þess að hafa orð á því, að
neitt væri öðruvísi en það
ætti að vera. Á skattreikning-
um og skattskrám, er yfirleitt
skammstafað hver staða
hvers manns er, hjá nemend-
um stendur t. d. nem. Vita
þessir háu herrar ekki, hvað
það þýðir, eða hvað veldur
því, að þeir taka á móti pen-
ingum, sem þeir vita, að skóla
f ólki ber ekki að greiða ? Hvað
kemur þeim til að senda fólki
reikninga, sem það á ekki að
greiða, í trausti þess að það
þekki ekki landslög ?
Virðingarfyllst,
„Eiiui blásnauður“.
að vera ljós eða þá öðrum til
örvílnunar."
Nú virðist hann trúa því, að
Bandaríkjamenn séu von
heimsins, því hann sagði mér:
„Þessi síðasta ferð mín til
Bandaríkjanna hefur gefið
mér þá tilfinningu, að þeir séu
rólegri og ákveðnari en áður.
Eg var þar, þegar þeir
(Bandaríkjamenn) höfðu loft
varnaæfingu, og ég get sagt
ykkur, að þeir vilja ekki
styrjöld.“
Það var, þegar ég hafði
þaulspurt hann um þátttök-
una í Colliers-greininni, áð
hann sagði: „Eg held, að
þetta samtal sé orðið nógu
langt.“
En hann hélt áf ram að tala
um leikrit sín og leikhúsið í
tuttugu mínútur í viðbót.
Þá þakkaði hann mér boð
mitt um að hjálpa honum með
farangur sinn.
Og þegar við gengum til
London járnbrautarinnar, þá
virtist mér aðeins sem eitt
máliefn væri bannað, —
stjórnmál.
(Daily Mirror).
Auglýsið
Mánudagsblaðinu
Tízkublaðið
CLIP
Vetrarhefti 1951—’52 er komið út.
EFNISMEBRA og FJÖLBREYTTARA EN FYRR,
og nú fyllilega sambærilegt samskonar blöðum, er-
lendum. Af efni blaðsins má nefna: rúmlega FIMMTÍU
KJÓLA, HEIMILIS-, SPORT- og BARNAFATNAÐ
o. þ. h„ með meðfylgjandi SNIÐUM og LEIÐBEIN-
INGUM um saumaskap. Ennfremur snið með tilsögn
af TÖSKU, sem sérhver kona getur saumað. — Upp-
skrift af PEYSU, prjónuð út í eitt. — Snið af UT-
STOPPUÐUM LEIKFÖNGUM, hentug til tækifæris-
gjafa. — Auk þess er í (þlaðinu margvíslegur lestur
til fróðleiks og skemmtunar, og fylgir því f jölmargar
myndir. — VERÐLAUNAKEPPNI.-Myndír af
FEGURÐARDROTTNINGU REYKJAVÍKUR 1951,
í SUNDHÖLLINNI, o. m. fl.
KONUR! Saumið fatnaðinn á yður og börn yðar
eftir sniðum og leiðbeiningum CLIP.
Blaðið fæst í flestum bókaverzlunum, — og á af-
greiðslu blaðsins LAUGAVEGI 10.
Tízkublaðið (LIP

■H“M-M..M“l"M”M“W-H“M“M-M“M"M-n-H“H“H-H“M"M"H-H“H'
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
fæst á eftirtöldu-a stöðum úti á landi:
Keflavik: Verzlun Helga S. Jónssonar.
Hveragerði: Verzlunin Reykjaíoss, Hveragerði.
Selfossi: S. Ó. Ólafsson & Co.
Siglufirði: Bókaverzlun Lárusar Blöndal. Bókaverz!.
un Hannesar Jónssonar.
Akureyri: Verzlun Axels Kristjánssonar. Bókaverz
un Pálma H. Jónssonar.
Akranes: Bókaverzlun Andrésar Níelssonar.
ísafirði: Bókaverzlun Jónasar Tómassonar.
Vestmannáeyjum: Verzlun Björns Guðmundsse ” rr.
Blönduós: Verzlun Þuríðar Sæmundssen.
Hvalfirði: Olíustöðin. Gunnar Jónsson.
Bolungavlk: Kristinn G. Árnason.
Borgames: Ingólfur Pétursson.
Neskaupstaður: Ölafur Jónsson.
Sandgerði: Bókav. S. Stefánssonar
Hafnarfirði: StrandgÖtu 33.
Húsavík: Valdimar H. Hallstað.
; ÍI Vi ‘ •
. 1 *• •
.w»H-1mH"1 1 I"1 '1' H-l"l"l»I"i"l"H"H"i"l"i-I"l"i"H“l"l"li,H"Hl-H"H-H"H:
H-H-H-H-H-H-H-H-H-H-H-H-H-HrtH-H-H-HrtH-HrtM-H-H-H-H-H-H-