Mánudagsblaðið - 11.01.1954, Síða 7

Mánudagur 11. janúar 1954
MÁNUDAGSBI ^AÐIÐ
T
Alþingisforsetar
Framliald af 4. siðu.
aðs þings sé mikill persónuleiki;
sé höfði hœrri en þingheimur;
sé stríðs og sigurs sterkur andi,
sem þjóðin geti litið upp til. Þetta
hafa þingmenn séð frá upphafi.
Þeir völdu þá forsetana úr hópi
hinna andlegu jöfra þingsins, —
menn, sem glóðu af hámenntun.
embættisframa og annarri þeirri
hirðmennsku, sem menn má
prýða og gerir þá að furstum í
orðsins dýpsta skilningi.
Eins og sjá má af framanrituðu
yfirliti um forseta sameinaðs Al-
þingis, hefir borið nokkuð út af
hinni hefðbundnu venju um þetta
efni, nú; í seinni tíð. Þessu máli
var þó vel borgið, meðan Gísli
Sveinsson fyrrum sýslumaður og
sendiherra var forseti sameinaðs
Alþingis. Hann er maður fæddur
og alinn upp undir heiðum himni
fornfrægrar menningar, hann var
strax í æsku borinn að brunni
vizkunnar og af honum hefur
hann drukkið alla tíð; hann er
glæsimenni í klæðaburði og fram
komu allri; ber á sér þann tign-
arsvip, sem sérhvern höfðingja
má prýða og veitir ósjálfrátt á
sér eftirtekt hvar sem hann fer.
Svona á forseti sameinaðs Alþing-
is að vera.
Um þá Jón Pálmason og Jörund
Brynjólfsson1 er margt gott að
segja. Þeir eru heiðursmenn, sem
vilja láta gott af sér; léiða. Þeir
eru manndómsmenn og persónu-
leikar, svo langt sem það nær.
Báðir eru þeir góðir bændur,
jarðræktarmenn og góðir
skepnuhirðarar. sem sóma sér
vel á búgörðuin sínum og eru um
margt prýði sinnar stéttar.
Samt verðum við að horfast í
augu við þá staðreynd, að þeir eru
teknir úr breiðfylkingu þing-
manna, en hafa ekki þá yfirburði
yfir þingheim, sem geri þá sjálf-
kjörna í þetta svo þýðingarmikla
og virðulega embætti. Ennfremur
ekki, að minu áliti, hæfari til að
kynna þingheim út á við, en f jöldi
arniara samþingsmanna þeirra.
Um kosningu þessara tveggja
isíðastnefndu forseta sameinaðs
Alþingis skal hér ekki fjölyrt,
enda brestur mig kunnugleika til
að fara með það mál. Á það má
þó benda, að Gísii Sveinsson var
ekki kjörinn forseti sameinaðs
þings, er hann neitaði að stvðja
stjórn þá, sem mynduð var 1944,
enda var sú stjórnarmyndun talin
hæpin. Jón Pálmason studdi þá
stjói-n þegar í upphafi og var
kosinn forseti sameinaðs Alþingis
við það tækifæri. Fann náð fyrir
augliti meirihluta þingheims og
hlaut embættið.
Um kosningu Jörundar Brynj-
ólfssonar til forseta sameinaðs
Alþingis skal ekki mikið rætt. Ef
minni mitt svíkur mig ekki, þá
sagði. dagbiaðið Tíminn, að það
hefði verið einn liðurinn í mál-
efnagrundvelli stjómarsamvinn-
. unnar, að Jörundur yrði forseti
sameinaðs Alþingis. Ef svo er,
gefur. ko6íúil.g þans xekki iiaikið
ljós, enda heppilegast. að um
hana sé talað sem fæst.
Annars er það leiðinleg stað-
reynd, að virðing fyrir Alþingi
voru virðist fara þverrandi, það,
vera svipminna í meðvitund þjóð-
arinnar og lágreistara, en áður
fyrr. Þó farið sé stutt aftur í tím-
ann, ekki nema í tíð Magnúsar
Stephensen landshötfðingja, þá
sést afturförin greinilega. Segja
mér fróðir menn, að mikil hátíð
hafi verið í Reykjavík, er Alþingi
var sett í hans tíð. Mætti hann
sjálfur, við það hátíðlega tæki-
færi. í sínum fínasat embættis-
skrúða. Þingmenn hans mættu og
í samkvæmisklæðum. Þannig
gekk hinn mæti landshöfðingi til
kirkju áður en þing var sett og
með honum hin þjóðkjömu prúð-
menni, sem sæti áttu á þingi. Þá
var ca. 6000 manns í Reykjavík,
en svo vel sóttu bæjarbúar kirkju
sína við þetta hátíðlega tækifæri,
að hún var yfir full.
Þá var þröngin svo:niikil við
þinghúsið, að lögreglan hafði
fpllt í fangi með, að halda opnum
gangi, fyrir Magnús landshöfð-
ingja, og fylgdarlið hans, þegar
hann gekk úr kirkju .og í þing-
húsið, en eftir fylgdi mannssöfn-
uðurinn upp á áheyrendapaUa
hú$sins meðan rúm var.
Slíkt hið sama var í ráðherratíð
Hannesar Hafstein. Það var á-
nægjulegt, að sjá Hannes Haf-
stein, þennan glæsilega fúrsta,
ganga til kirkju, við þingsetn-
ingu. í fararbroddi þingheims,
sem .gkartaði öllu sínu til að
þóknast og eftirlíkja foringja sín-
um. Af Hannesi Hafstein stóð svo
mikil glæsimennska, að allir
hlutu að verða meiri menn og
betri við að vera í návist hans og
kynnast honum.
Nú er öldin nokkuð önnur. Nú
er Dómkirkjan nær tóm á þing-
setningardegi, þingmenn mæta
ekki allir við messu, en slikt
þekktist ekkii valdatíð Magnúsar
Stephensen og Hannesar Haf-
stein. Ráðherrar og þingmenn
viæta í sínum hversdagsfötum.
kirkjan er ekki skreytt, allt ber
þunglamalegan hversdagssvip. Er
í þingið kemur og farið er að
ræða þingmálin ber að sama
brunni. Undir dagskrá eru oft og
tíðum margir stólar auðir og allt
einhvernveginn dauft og drunga-
legt. Fáir menn á áheyrendapöll-
um og allt líkt því, sem bæjár-
búum komi þingið hreint ekkert
við og ekki svari kostnaði að
fylgjast með störfuiíi þess.
Eg held, að þegar bithngasýkin
fór, íyrir alvöru, að reyðja sér
til rúms, innan þingheims, hafi
dofnað glanziz þingsins í með-
vitund þjóðarinnar.
í valdatíð Hannesar Hafstein
þekktist ekki bitlingafylgi. Sam-
flokksm. hajnn máttu ekki biðja
iiann um stöðu. Flokksmenn hans
urðu að láta sér nægja virðing-
una af því, að eiga hann fyrir
foringja og vera í hans þjónustu.
Siikur heiður var líka hverjum
heiibrigðpm.njanni ruegilegt vega
berar stöður eftir hæfni þeirra,
en ekki eftir flokkaskipun. Það
er fyrst í ráðherratíð Björns Jóiis
sonar, sem stjórnmálafylgi krefst
bitlinga. Vegn'a þess mun hann
hafa rekið bankastjóra Lands-
bankans frá starfi, enda fengu
flokksmenn háns stöður við bank
ann, sem kunnugt er. Beinafylgis
gætti þót lítið innan þingsins allt
til þesá að Jónas frá-Hriflu kem-
ur til valda. Hann var lengi að
brjótast til valda. Hann hét ó-
spart á menn til fylgis við sig.
Honum fylgdu margir vegna
andlegra vfirburða hans'Og per-
sónuleika og töldu sér fylgi rið
hann sér til sæmdar, en matar-
pólitíkin óð þá Uppi í þjóðfélag-
inu eins og verstu afturgöngur á
galdra- og draugatrúaröldum.
Báða þessa menn, Björn Jónsson
og Jónas Jónsson, skorti nægilega
stjórnarhæfileika og þá magn-
þrungnu stórmennsku, sem til
þess þurfti að halda flokksmönn-
um sínum í hæfilegri fjarlægð og'
undir hæfilegum aga tignarmanns
ins og því fór sem fór. Báðir fengu
sömu örlög og báðir áttu Júdasa
innan síns flökks, sem steyptu
þeim af valdastóli.
Þingheimur okkar samanstend-
ur nú af sóma mönnum, se navilja
gera vel, og gera vel; rækja sína
köllun svo langt sem það, nær,
en eru þó ekki „respekteraðir'*
standa ekki á, nægilega glæstri
sólarhæð og horfa ekki nægilega
svo sem stöðu þeirra hæfir. Þeir
hátt við lýði, syp .lýðurinn horfi í
hrifningu upp til þeirra. Okkar
„pólitík” er orðin um of mikil
matarpólitík, flokkafylgið orðið
um of mikið bitlingafylgi.
Þetta þarf að breytast. Þing-
heimur þarf að eflast að hárri
hugsjón, enn hærri, en hann skart
ar nú með. Hann þarf að eflast
enn betur að félagsmálaþroska,
sem setji hag f jöldans ofar sinum,
vegna þess að þjóðin á að lifa og
eflast um aldaraðir, en einstak-
lingurinn að lifa stutt.
P. Jak.
•V t-vt.

' st
í Samkomusalnum Laugavegi 162 í kvöld kl. 9.
Hanna Ragnars syngur með hljómsveitinni.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••«
■r———-----------------------------------------“A
H.r. EIMSKIPAFtLAG ISLANDS
Aðcxlfundur
Aðalfundur hlutafélagsins Eimskipafélags ís-
lands verður haldinn í fundarsalnum í húsi félags-
ins í Reykjavík laugardaginn 12. júní 1954 og hefst
kl. 1.30 e.h.
1. Stjórn félagsins skýrir frá hag þess og
framkvæmdum á liðnu starfsári og frá
starfstilhöguninni á yfirstandandi ári, og
ástæðum fyrir henni, og leggur fram til úr-
skurðar rekstursreikninga til 31. desember
1953 og efnahagsreikning með athugasemd-
um endurskoðenda, svörum stjómarinnar
og tillögum til úrskurðar frá endurskoð-
endum.
2. Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar
um skiptingu ái’sarösins.
3. Kosning fjögurra manna í stjórn félagsins,
í stað þeirra sem úr ganga samkvæmt sam-
þykktum félagsins.
4. Kosning eins endurskoðanda í stað þess er
frá fer og eins varaendurskoðanda.
5. Umræður og atkvæðagreiösla um önnur
mál, sem upp kunna aö verða borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa að-
göngumiða.
Aðgöngumiðar að fundinum vei’ða afhentir hlut-
höfum og umboðsmönnum hlutliafa á skrifstofu
félagsins í Reykjavík, dagana 8.-10. júní næstk.
Menn geta fengið eyðublöð fyrir umboð til þess að
sækja fundinn á aðalskrifstofu félagsins í Reykja-
vík. Óskað er eftir að ný umboð og afturkallanir
eldri umboða séu komin skrifstofu félagsins í hend-
ur til. skrásetningar, ef unnt er 10 dögum fyrir \
fundinn, þ.e. eigi síðar en 2, júní 1954. j
Reykfavík, 22. desember 1953
Stjófnio