Mánudagsblaðið - 09.09.1957, Blaðsíða 3

Mánuclagur 9. sept. 1957
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
3
1 blaðinu „Frjáls þjóð“ — sem
írægt mun verða að endemum
í sögu íslands fyrir það eitt, að
háfa verið hinn leyndardómsfulli
•móðurkviður þeirrar lánlausustu
og óvinsælustu vandræða ríkis-
stjórnar, sem setið hefur að völd
um í voru landi, birtist nú fyrir
nókkru (10. 8.) ritgerð undir
yfirskriftinni: „Konungsskugg-
sjá“. — Er þar um að ræða óvið-
felldna og ómakiega árás á for-
seta íslands. — Nú er það að vísu
mitt sjónarmið, að forsetaemb-
ættið hvorki sé né eigi áð vera
það „tabu“, sem enginn megi
minnast á, né heldur að orð eða
gjörðir forsetans séu hafnar yfir
alla gagnrýni, ef ástæða er til.
En það verður að gjörast með
virðuleika og sanngirni, sem
hvort tveggja er af mjög skorn-
um skammti i umræddri grein.
nánasarviðhorf geta líka stund-
um orðið of dýr sparsemi. —
Enginn verðmæti fást án tilkostn
aðar — án greiðslu í öðrum verð-
mætum. — Þannig fylgir því eðli
lega og óhjákvæmilega margs-
konar tilkostnaður óg umstang
að vera sjálfstæð og fullvalda
þjóð, sem hjáleigu ríki geta losn-
að við. — En borgar það sig?
Einn tilkostnaðarliður sjálf-
stæðrar þjóðar er einskonar aug-
lýsingarstarfsemi, en áhrifamesta
og heiilavænlegasta aðferðin er
einmitt gagnkvæmar, vinsamleg-
ar þjóðhöfðingjaheimsóknir, sem
eru, ef vel tekst til, öllu öðru
fremur vel til þess falinar að efla
samúð og vinsemd þjóða í milli
og eru blátt áfram stórkostlegri
auglýsing' en nokkuð annað. —
Þannig hefur og verið, með hin
ar éinkar vel heppnuðu þjóðhöfð
r
Effir S. K. STEiKDÓRS
Það er vist um það, að núver-
andi forseti vor og frú hans eru
hinir ágætustu og virðulegustu
fulltrúar þjóðarinnar, bæði á inn
lendum og erlendum vettvangi,
og farsælir samnefnarar þeirra
eiginda, sem við metum hvað
mest með þjóðinni. Enda hef-
ur vegur þeirra og ástsæld með
þjóðinni mjög farið vaxandi með
hverju ári, sem liðið hefur, síð-
an þau hlutu þessa tignarstöðu.
Er því óviðfeldið að sjá árás-
argrein um forseta á borð við
„Konungsskuggs,tó“ þessa, sem
þrútin er af skætingshroka og
óviðurkvæmilegum stráksskap.
Greinarhöfundur telur sig vera
þesk umkominn að vitna í, að „al
menningur" á Norðurlöndum
geri „grín“ að þjóðhöfðingja
héimsóknum hingað til lands. —
Áreiðanlegt er þó, að ofmælt og
ósatt er, að þannig sé viðhorf
almennings til þessa máls í þeim
löndum, heldur myndi sanni nær,
að tala um að hægt væri að finna
fáa einstaklinga, sem þannig
væri ástatt um. — Menn, sem
væru eins konar „bekkjarbræð-
ur“ höfundar „Konungsskugg
sjár hinnar nýrri. — Því auðvitað
finnast með öllum þjóðum af-
brigði, sem að mannrænu og sið-
gæðisvitund þroskast aldrei upp
úr fyrsta bekk, eða undirbúnings
deild mannlífsins.
Sum sparnarðarsjónarmið eru
misskilin umhyggja fyrir skatt-
greiðendunum, og stundum jafn-
vel yfirskinið eitt og blindings-
ieikur. — „Bárðar-á-Búrfelli“
ingjaheimsóknir hingað, að þær
hafa vakið inikla athygli á okk-
ur, blöð bæði á Norðurlöndum
og víðar, hafa á mjög vinsamleg-
an hátt (yfirleitt) vakið athygli
á landi og þjóð. — Kostnaðarhlið
in við slíkar heimsóknir er hverf
andi lítil og að nokkur levti auka
atriði, sökum þess að hér er eink
um um innan lands eyðslu að
ræða, — þannig að kalla má, að
peningarnir skipti um vasa. —
Gjaldeyriseyðslan er ekki stór-
vægileg og gefur auk þess nokk-
uð í aðra hönd, því útlendingar
þeir, bæði blaðamenn og aðrir,
sem hingað koma í sambandi við
þjóðhöfðingjaheimsóknirnar,
eyða líka hér, eigi alllitlum er-
lendum gja’deyri. — Svo alveg
er óvíst, að hallist verulega á í
þessu efni, má því nánast íull-
yrða að slíkar heimsóknir borgi
sig bæði beint og óbeint. — En
hvað sem því líður, er ekki hægt
að einangra sig frá umheiminum.
En undarlegur boðskapur er
það, að herra Ásgeir Ásgeirsson
forseti, maður gæddur í jafnrík-
um mæli' meðfæddri háttvísi og
tillærðri siðfágun, kunm ekki
skil á samskiptaháttum þjóðhöfð-
ingja, og furðuleg er sú falskenn
ing, í umræddri grein, að forset-
ar og konungar, iðki ekki opinber
vinsemdarheimboð hvor til ann-
ars. — Eru ýmis nærtæk dæmi
því til sönnunar, þannig heim-
sóknir Danakonungs og Breta-
drottningar til Frakklandsfor-
seta og gagnkvæmar heimsóknir
hans svo aftur, einnig nú alveg
um þessar mundir, heimsókn
Finnlandsforseta til Danakon-
ungs og einnig nú á næstunni,
væntanleg heimsókn Bretadrottn
ingar til forseta Bandaríkjanna.
Að undanförnu hafa þúsundir
íslendinga farið til útlanda,. og
er að mörgu leyti gott til þess að
vita, enda þótt margt af því fólki
séu séu einkum baðsiranda-
striplarar og nætúrklúbbagátta-
þefarar, eða leggji að minnsta
kosti meiri alúð við hin léttari
viðfangsefni en þau sem hafa.
meira og varanlegra menningar-
gildi, -— er það að sjálfsögðu, al-
veg látið óátálið. — En þegar
forseti vor fer í nokkurra daga
,,prívat“ ferðalag til útlanda, þá
lætur hið ,,siðavanda“ blað:
„Frjáls þjóð“ sér sæma, að tala
um „ferðastúss" forsetans, — og
gefið í skyn, að hann hafi ekki
kunnað .fótum sínum forráð og
Brezkar sýningadönmr velja undirföt, sem þær æt!a að sýna
á mikilli kvenfatasýningu í Moskvu í haust.
allt að því leitt hættu og vand-
ræði yfir þjóðina. — Já! og jafn-
vel fundið upp á þeim ósónia að
bjóða páfanum í heimsókn hing-
1 að.
Þar sem vanþekking höfundar
„Konungsskuggsjár“ er á því
stigi, að hann veit ekki að Lux-
emburg, er ekki lýðveldi, heldur
arfgengt stórhertogadæmi, er
þess varla að vænta,.að hann viti
fremur, að það er nær því und-
antekningarlaús regla, að þjóð-
höfðingjar, sem.koraa til Kóma-
borgar, sæki fund páfa, ýmist
„privat" eða að um opinbera
heimsókn er að ræða, og það
engu síður þótt þeir séu mótmæl-
endatrúar, svo seni könungar
Danmerkur og Svíþjóðar og
brezka konungsfjölskyldan. Svo
þannig er harla fánýt ástæða til
að álíta, að forseti vor hafi farið
út fyrir takmörk þess sæmilega, !
með þvi að heimsækja hinn
„héilaga föður“ — eða að skop-
ast að því.
Þannig horfir nefnilega við, að
mjög víða í löndum er litið á páf-
ann bæði sem trúarlegan leiðtoga
og einnig sem þjóðhöfðingja,
ehda munu um eða yfir 50 þjóð-
lönd, hafa- fullgildar sendisveitir
við páfastólinn, (af Norðurlönd-
um þó ekki önnur en Finnland)
þar af 20—30, ambassadora, hitt
sendiherra, utan fárra, sem eru
„persónulegir sendiherrar“ svo
sem fulltrúi hennar hátignar
Bretadrottningar. — Einnig má
geta þess, að nú alveg nýlega,
skipaði Taili Selassie Eþiópiu-
(Ábessiniu) keisari, sendiherra
við páfastólinn, —- en „diplömat-
iskt“ samband hafi ekki verið
þar á milli síðustu 14—15 hundr-
Uð árin. — En slepþum því.
Það eru engin gamanmál og
ætti sízt að vera fallið til vin-
sælda að veitast að ósekju að for
seta vorum, með óþverralegri
»ætni, jafnvel þó gert sé með
vandlætingarhelgislepju undir
yfirskini sparnaðár og ráðdeild-
ar, einkurn þar sem um er að
i-æða mann sem nýtUr mikils á-
lits og menn eru á einu máli
um, að verið Jhafi okkur í hví-
vetna til sóma.
Ekki rennir mig grun í hver
'muni vera höfundur þessarar
„Konungsskuggsjár“ í „Frjálsri
þjóð“. — En bæði sökum nokk-
Framhald á 8 siðu.
Heimdellingar sprengja sápukéSur
Það sprakk ómerkileg sápu
kúla i Sjálfstæðishúsinu er
Leikhús Heinidallar frum-
sýndi g'amanleikinn „Sápukúl
ur“ þar. Höfundurinn George
Kelly hefur að sönnu hlotið
Pulizter-verðlaunin, en þau
voru fyrir annað og veiga-
meira verk en þetta og undr-
ar engan.
Sápukúlur hafa það til síns
ágætis að vera stutt, en þar
með er upptalið. Efnið er frá-
munalega lélegt, leikurinn
fremur óvandaður og vart
vottar fyrir leikstjórn. Má
segja að til alls hafi verið
höndum kastað nema þýðing-
arinnar sem er mjög þokka-
leg. Það er öldungis óskiljan-
legt, að kunnur leikstjóri og
þrír þekktir leikarar skyldu
taka í mál að „færa upp“
svona lélegt verk — hafandi
i þokkabót hið andlega leiðar-
ljós Heimdallarmanna sér til
aðstoðar. Því síður þegar þess
er gætt, að fyrri sýningar L.
H. hafa verið mjög frambæri-
legar.
Leikstjóii hefur sýnilega
lítið lagt til málanna og leik-
endur ekki tekið á sínum
stóra til að bjarga — „ein-
hverju". Kóbert Arnfinsson,
Piper, leikur þokkalega, með
góðum svipbrigðum; Herdís
Þorvaldsdóttir; Amy, reyndi
IDREHGJAHÚFURl
I ÚRVALI
með og án eyrnahlífa
Verð frá
kr. 11.10
lítið til að leika hlutverk sitt
— sýnilega leið á því öllu og
Ariidís Björnsdóttir, Fisher,
fór aðeins þokkaiega með það
— sem hún kunni. Hressandi
blær í þessari lognmollu var
Kristbjörg Kjeld, Cole, fríð
stúlka, frjálsleg í framkomu.
Skaut þessi nýliði samleikend
urn í skuggann ■— enda orðið
næsta fátitt að sjá frambæri-
lega stúlku á sviði hér.
Fátt var á sýningunni —■
eldri Heimdellingar flestir
ytra — og lítið um klapp. Eg
held að Flóra. hafi lánað blóm-
vendi í leikslok — þeir voru
svo fallegir.
A. B.
PORLINFRAKKAR
nýkomnir
KR.
516
jiP. EVPEI.D
i !| Ingólfsstr. 2. Sími 10199
|P. EYFElDj
[ Ingólfsstr. 2. Sími 10199 j
KJfHPlT 1 5:SÍM11ÍZ287Z13