Mánudagsblaðið - 23.01.1961, Qupperneq 4

4
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagui’ 23. janúar 1961
muié
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 4 kr. í lausasölu.
Ritsíjóri og ébyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Afgreiðsla: Tjarnarg. 39. — Sími ritslj. 1349«.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiEiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiH
Jénas Jónsson, frá Hrifíu:
Sjálfsvflirn fltvesma
Dagbiöð:n i Reykjavík hafa
ritað mikið um þjófa og ill-
ræði. Myndir þeirra prýða for-
síður blaðanna við hlið mjmda
af stórmennum samtíðarinnar
innlendum og útlendum. Frá-
sagnir um glæpina eru ýmist
í stíl hetjusögunnar eða með
mildum og mjúkum blæ eins og
þegar hjartagott fólk lætur
samúð koma fram á áberandi
hátt í töluðu eða rituðu máli.
Allur þessi virðulegi umbúnað-
ur ásamt hraklegum kvikmynd-
um á drjúgan þátt í eflingu
glæpamennsku í fjársvikum og
ýmiskonar ofbeldisverkum. Höf-
uðstaðurinn hefir á undanförn-
um dögum kynnst nýrri hetju í
sínum myndskreyttu blöðum.
Það er rúmlega þrítugur piltur
sem hefir ráðist á 12 ára telpu
sem var á leið heim til fólks
sins, illræðismaðurinn mis-
þyrmdi telpunni, reií klæði
hennar, barði hana og braut
höfuðkúpuna með villimannlegu
atferii. Blöðin bæta við, frá rétt-
vísinni að næsta stigið verði
að athuga andlegt líf glæpa-
mannsins, með sálkönnun á
Kleppi. An ýtarlegra rannsókna
virðist réttvísin hafa fulla vitn-
eskju um að maðurinn sé
drykkfeldur. Vafalaust má telj-
ast að hann muni þó leiða
rök að að því að hann hafi ver-
ið óábyrgur vegna víndrykkju
þegar hann framdi glæpinn.
Hér er um að ræða eitthvert
ógeðslegasta afbrot sem fi’amið
hefir verið á íslandi á síðustu
árum þegar litið er á sakleysi
og varnarleysi telpunnar og
grimmd árásarmannsins. Nú
mætti ætla að armur laganna
væri útreiddur til að dæma hinn
brotlega til hegningar sem væri
öðrum illa gerðum piltum til
viðvörunar. Vera má að sú verði
raunin á, en slikir brotamenn
hafa margar leiðir til máls-
varnar. Hann hefir í fyrsta lagi
inn og út um glugga að nætur-
þeli, tekið þátt í dansleikjum
og minni háttar þjófnaði eða
ránum. Beðið síðan rólegur
heima í rúmi sínu þar til morg-
unkaffi vistmanna er framreitt.
Um allar þessar mismunandi
leiðir er það eitt að segja, að
þær eru ekki vel til þess falln-
ar að draga úr glæpaverkum,
sizt þar sem margar freistingar
bíða viljaveikra og illa tam-
inna manna i upplausnar mann-
mélagi.
I kjölfar fregnanna um árás-
ina á 12 ára telpuna kom önnur
saga um illræðismann sem
hringdi dyrabjöllunni j húsi þar
sem 17 ára stúlka gætti barna
um stundarsakir. fyrir foreldra
sem höfðu brugðið sér að heim-
an. Þegar stúlkan opnaði dyrn-
ar ruddist grímuklæddur mað-
ur inn í íbúðina réðist á stúlk-
una og reyndi að hindra hana
í að kalla á hiálp. Það mistókst
að visu. Ulræðismaðurinn varð
hræddur við aðkomandi fólk og
stúlkan slapp hrædd og löm-
uð en ekki beinbrotin. Ekki hef-
ur spurst til grímumanns og
má vel vera að hann reynist
torfundinn. En það eru mál lög-
reglu og dómsmálastjórnar.
Reykjavík er orðin nokkuð
stór bær og hann hefir vaxið
óeðlilega hratt á striðsgróða-
tíma. í skjóli við hinn öra vöxt
hafa fjárbrellur, margháttuð
svik og glæpir dafnað með á-
berandi hraða. Einn þáttur þess-
arar sþillingar er réttleysi
kvenna á alfaraleiðum og jafn-
vel í fámennum heimilum. Öll
aðstaða í þessu efni er þess eðl-
is að mikið reynir á konur
landsins um að beita sér fyrir
skynsamlegum vörnum fyrir
kynsystur hennar og um leið
fyrir mannfélagið allt.
Hér er um að ræða marghátt-
aðar varnir. Fyrst verður að
gera þær kröfur til blaðanna að
sem
mmtiu 24)% hostnaðar
S.l, ár hefur amerískur byggingamálasérfræðingur, Robert L.
Davison, starfað hér við byggingarefnarannsóknir Iðnaðardeild-
ar Atvinnudeildar háskóians, en starf hans hefur aðallega verið
fólgið í athugunum lil endurbóta á byggingarháttum og lækk-
unar á byggingakostnaði. Álit Davisons hefur þegar birzt í
nefndaráliti, þar sem sýnt var fram á að byggingarkostnaður
er alltof hár hér á landi, og tillögur gerðar til sparnaðar. Davi-
son hefur átt samstarf við aliskyns'sérfræðinga og nefndir kvenna,
sem tillögur gerðu um heimilisplön samkvæmt þeirra þörfum.
Hafa allir samstarfsmenn Davisons rómað mjög starf hans og
áhuga. S1. miðvikudag boðaði Steingrímur Hermannsson. for-
inaður rannsóknarráðs ríkisins blaðamenn á sinn fund og skýrði
frá starfi Davisons. '
Skýrsla Steingríms var all
löng og birtist hér úrdráttur
úr tillögum hr. Davison, en
ýmsir gestir, konur og karl-
ar lofuðu störf hans þar í
hófinu.
Ýmsar leiðir eru til lækkun-
ar á byggingarkostnaði og má
nefna þessar:
1. Betri planlausn íbúða, t.d.
planlausnir, sem fullnægja nið-
urstöðum þeirrar nefndar
kvenna, sem vann með undir-
rituðum að athugun þessa
vandamáls.
2. Lánveitingar rikisins háðar
takmörkunum á gólfrými með
hiiðsjón af fjölskyldustærð og
tekjum, og takmörkunum í
kostnaði hvers herbergis og í-
búða, hefur reynst ein aðal-
ástæðan fyrir því, að planlausnir
og byggingaaðferðir í öðrum
löndum eru almennt fremri þvi,
sem tíðkast hér á íslandi.
3. Umbætur í skipulagi bæja,
með innleiðslu stórra íbúðasam-
stæðna, munu lækka kostnað
vegna gatnagerðar og annarra
nauðsynja, og mundi einnig
ef gó’fplan væri sérstaklega gert
með þetta í huga.
Loftplötur steyptar niður á
grunninum og síðan lyft upp,
hefur reynzt hagkvæm lausn í
ýmsum löndum, vegna sparn-
aðar á mótasmíði.
Þar sem j-arðvegsaðstæður
leyfa, ætti að athuga að steypa
grunninn beint á jörðina. Slíkt
er gert mjög víða í Bandaríkj -
unum og Kanada og á Norður-
löndunum, þar sem vetrar eru
mikið kaldari en á íslandi.
Steinsteyptir steinar eru not-
aðir mjög mikið i öðrum lönd-
um fyrir ýmsar tegundir bygg-
inga og eru almennt sá ódýr-
asti veggur, sem völ er á, fyrir
utan bárujárnsveggi. Gæðaeftir-
lit og prófanir á vatnsleiðinni
gætu vel orsakað aukna notkun
þessarar hagkvæmu bygginga-
aðferðar hér.
Frauð-plast er hugsanlega
næst steinsteypu, þýðingarmesta
leiða til skemmtilegra og örugg-1 efnið fyrir byggingariðnaðinn á
ara umhverfis, sérstaklega fyrir
börn.
4. Verkfræðingar gætu minnk-
að magn steinsteypu, sem notuð
er í veggi flestra bygginga um
50%.
5. Jafnari stærð byggingaiðn-
aðarins frá ári til árs.
6. Með því að laga að ís-
lenzkum staðháttum erlendar
byggingaaðferðir, sem lækka
byggingakostnað.
Veggir steyptir liggjandi og
síðan reistir upp, bæði útveggir
og einnig hugsanlega innveggir,
stofunni að hafa tal af aðkomu-1 götu til misþyrmingar. Þá er
mönnum án þess að opna dyrn-
ar. Annað úrræði er að hafa
nokkur ástæða til að vara dóms
málastjórnina við þess háttar
öfluga keðju af dyrustaf og aðgerðum af þvi að af fenginni
öðlast blaðafrægð, sem þess þau hætti allri tæpitungu við
háttar menn virða mikils. í þjófa og stórafbrotamenn. í
öðru lagi getur ölæðisvenja hans öðru lagi verða konur að gera
orðið honum einskonar verndar- ' sér ljóst að þjóðfélagið getur
gripur á hættuleið réttarfars- ekki sem stendur veitt þeim
framkvæmda. í þriðja lagi get-
ur sálgreining á Kleppi orðið
þess valdandi að hann fari aldrei
í fangelsi heldur verði í sjúkra-
vist á geðveikrahæli. í fjórða
lagi getur að vísu svo farið að
hann verði um stund vistaður
á Skóiavörðustíg, en ef að vanda
lætur um aðbúnað þar ætti hinn
fulla réttarvernd. Börn og ung-
menni eru óþarflega mikið á
götum úti eftir að dimmir og
skapa sér með því margskon-
ar hættur. Þá koma til greina
ýmiskonar skynsamlegar varúð-
arreg.'ur á sjálfum heimilunum.
1 Englandi og Ameríku er mjög
algengt að lítið op er á útidyra-
inn á útidyrahurðina. Gegnum
rifuna miUi staíns og hurðar
má fullprófa hvort aðkomumað-
ur fer með friði eða stefnir að
ódáðaverkum.
Þessum úrræðum getur hver
maður komið fyrir á sínu heim-
ili og er sú varúð raunar alveg
sjálfsögð í hverri þeirri þétt-
byggð sem er komin á stig nú-
tíma glæpamennsku. En utan
heimilis þarf annars konar varn-
ir. Til eru varnarvenjur aigeng-
ar erlendis þar sem ungar
stúlkur ghta með japönskum
fangbrögðum gert venjul. karl-
mann óvígan ef hann byrjar á-
rás. Ekki þarf til þess mikla lík-
amlega orku heldur kjark og
íþróttatækni. Vitaskuld getur 12
ára telpa ekki verið viss um
sigur í
mann, en ef kvenskörungar
landsins erú eins þrekmiklar
og úrræðagóðar eins og fyrr á
tímum þá mundu þær koma því
til leiðar á skömmum tíma að
ungum stúlkum standi til boða
að nema einföldustu og áhrifa-
mestu aðferðir til sjálfsvarnar
reynslu er sannað að sálsýkis
fræðin hér á landi er á svo lágu
stigi að synd er að nefna það
föndur viðvaninga í sambandi
við vísindi. Vil ég fyrst nefna
þá staðreynd að kunnasti and-
legur læknir af þessu tagi hér
á- landi fullyrti að þekking hans
á eðli sálarlífsins væri svo
grunnmúruð að hann þyrfti
ekki rannsókna við heldur gæti
gengið að ráðherrum í stjórnar-
stólum'og skipstjórum við stýri
á skipum ag tekið þá úr umferð
og komið þeim á viðeigandi
spítala ef honum sýndist líklegt
að þeir væru andlega sjúkir.
Þessi tilraun mistókst að því
leyti að læknirinn fékk ekki ráð-
rúm til að beita kunnáttu sinni
sakfeldi að geta farið þar út og , hurð þannig að hægt er úr for- . ræðst á 12 ára telpu á opinni
í það sinn, en allmargir læknar
stríði við efldan karl- studdu þessa kenningu. Sama ár-
ið var sálsýkisrapnsóknum beitt
um nokkurra mánaða skeið af
Helga Tómassyni á Kleppi og
Hermanni Jónassyni þáverandi
lögreglustjóra við pilt sem hafði
kveikt í bílgeymslu þar sem inni
voru átta ónýtir en vel tryggð-
ir bílar sem brunnu samkvæmt
áætlun til kaldra kola. Helgi og
Hermann létu piltinn vera til
skiptis I rannsókn með geðsjúk-
lingum á Kleppi eða í tukthús-
inu við Skólavörðustíg. Piltur-
Framhald á 7. síðu.
móti árásum glæpamanna.
Blöðin herma nú frá að beita
eigi vísindalegum geðbrigða-
rannsóknum til að kanna and-
lega orku 32 ára manns, sem
íslandi.
Plaströr eru nú framleidd á
íslandi og með rannsóknum
mætti sýna fram á nýjar notk-
anir: Fyrir kalt v.atn fyrir loft-
ræstingu, fyrir rafleiðslu, o.s.
frv. Það er jafnvel hugsanlegt
að pressa mætti pípubúnt úr
ódýru plasti.
Ilúsnæðismál
Markmiðið ætti að vera að
lækka húsnæðiskostnað, þannig
a hann verði samtals ekki meiri
en 20% af tekjum fjölskyld-
unnar.
Gott væri a setja upp hnit-
miðaðar fjárhagsáætlanir, sem
greina vexti og afborganir af
landi og byggingum, eins og
hægt er niður á hina ýmsu
þætti, eins og land fyrir ibúð-
irnar, almennan kostnað vegna
umbóta (vegir, skólp, vatn, o.s.
frv.), einnig grunn, gólf, veggi,
skilrúm, glugga, rými, stiga,
skála, viðgerðir, viðhald, skatta,
o.s.frv. Slík fjárhagsáætiun
mundi að verulegu leyti leiða
í ljós þau atriði. sem sérsták-
lega þarf að athuga og þau, sem
ætla má, að árangursríkt væri
að rannsaka.
'W'
• [j
Niðurstöður
Mér virðist augljóst að lækka
mætti byggingarkostnað um
ekki minna en 20% frá því,
sem nú er að meðaltali, ef fyr-
ir hvern hluta byggingarinnar
væru nýttir beztu þættir hag-
kvæmustu planlausnanna ásamt
hagkvæmustu byggingarefnun-
um og byggingaaðferðunum, sem
finna má á íslandi.
Mjög mikil þörf er fyrir mið-
stöð til þess að samræma hina
ýmsu þætti í húsnæðismálun-
um, þar með talið fjármálin,
undirbúningurinn, verkfræði-
vinnan, byggingasamþykktir,
framleiðsla byggingarcfna, o.s.
frv. Slík samræmingarmiðstöð
gæti sparað mjög mikla pen-
inga fyrir ríkisvaldið og fyrir
einstaka byggjendur á slandi.
11. janúar, 1961
Robert L. Davison.