Mánudagsblaðið - 25.02.1963, Qupperneq 3

Mánudagur 25. febrúar 19G3
Mánudagsblaðið
3
Ritstjórj og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Kemur út á mánudögum. Verð. kr 5.00 í lausasölu; áskrifenda-
gjald kr. 260,00. Sími ritstjómar 13496 og 13975.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Raunalegt ástand
Framhald af 1. síðu.
taugaveikisjúklinga eru í þessu
ástandi, dugar ekki að stinga
hausnum ofan í sandinn, og
láta sem þessi vandamál væru
ekki til. Þannig genim við
þessu sjúka fólki mestan ó-
greiðann. Þeir menn, sem þess-
um málum eru kunnugastir
ættu hins vegar, að skýra sem
glöggast frá þvi, hvernig á-
standið raunverulega er, og má
búast við því, að þá kæmu
margir þeir hlutir í ljós, sem
engan hefði órað fyrir að
væru til hér á landi.
Þannig tækist bezt að vekja
ríkisvaldið til umhugsunar um
þessi mál. þó gera megi ráð
fyrir að ekkert verði gert, fyrr
en alvarlegir atburðir hafa átt
sér stað. Þessi mál eru okkur
til hinnar mestu . skammar. 1
litlu húsi inni í Kleppsholti er
MÁNAFOSS
Framhald af 4. síðu.
Helztu mál m.s. „MÁNA-
FOSS“ eru þessi:
Mesta lengd 216’ (66.20 m).
Lengd milli lóðlína 196’
(60.00 m).
Breidd 33’ (10,05 m)
Djúprista op. 12‘1” (3.20 m).
Djúprista lk. 15’1” (4.58 m).
Brúttó tonn opinn 498 tonn.
Brúttó tonn lok. 901 tonn.
Nettó tonn opinm 226 tonn.
Nettó tonn lok. 586 tonn.
(Til samanburðar skal þess
getið að lengd „TUNGUFOSS"
er 262-1”. en breiddin 38’0”).
Aðalvél skipsins er Klöckner
Humbolt-Deutz og er 8 strokka
Dieselhreyfill 1000-hestöfl, og
má gera ráð fyrir 12 mílna
ganghraða þegar skipið er full
hlaðið. Hjálparvélar eru 3 og
einnig af Deutz gerð.
Skipshöfn er 11 manms. Ibúð
skipstjóra og 1. vélstjóra er á
bátaþilfari. Ibúðir annarra yfir-
hrúgað saman 270 sjúklingum,
og mesta vandamálið er að
finna þeim svefnstað. Vegna
þrengsla og slæms aðbúnaðar
er takmarkað hægt að gera
fyrir þetta fólk, cg ættingjar
þess þhorfa ekki fram á annað
en það verði þar til æviloka.
Þetta eru sannarlega grimm ör-
lög.
Við Þingholtsstrætið er einn-
ig gamalt hús, Farsóttahúsið,
og þar eru yfirleitt 30—35 geð
og taugasjúklingar. Hús þetta
hefur aldrei verið ætlað fyrir
þessa starfsemi, og er langt frá
að það geti gegnt því hutverki,
þrátt fyrir góða stjórn.
Það er vafalaust óhætt, að
taka undir orð Tómasar Helga-
sonar, þegar hann sag'ði á blaða
mannafundinum, að þetta væri
eitt mesta vandamál, sem þjóð-
félagið ætti við að stríða.
manna eru á hllfðarþilfari. Aðr
ar íbúðir skipverja em á aðal-
þilfari. Á stjórnpallsþilfari er
loftskeytastöð og kortaklefi.
Matsalur yfirmanna er stb.meg
in á hlífðarþilfari Matsalur und
irmanna er bb.megin á hlífðar-
þilfari. Eldhúsið er aftan við
vélareisn á hlifðarþilfari og er
með olíukyntri eldavél. Frysti-
geymsla matvæla er gegnt eld
húsi. Aftan við eldhús er
geymsla matsveins fyrir toll-
varning. Vélsúgur er í öllum
íbúðum skipverja og vélarúmi.
Af siglingatækjum má nefna
ratsjá, sjálfritandi dýptarmæli,
sjálfstýringu. Bjargbátar eru
tveir alumínium, hvor fyrir 20
manns. Auk þess fylgir einn
10 manna gúmmlbjörgunarbát-
ur, sem er á stjórnpalli.
Skipstjóri á m.s. „MÁNA-
FOSS” er Eiríkur Ólafsson, I.
stýrimaður er Bernódus Krist-
jánsson og yfirvélstjóri Haukur
Lárusson.
Qatnamét Miklnbrautar og LönguhL
Framhald af 6. síðu.
vestrj rétt til þess að aka beint
áfram er, við ökumönnum að
austan blasir samsett ör. sem
gefur þeim rétt til þess að aka
beint áfram, eða til vinstri.
ökumenn Miklubrautar, sem
ætla að beygja til hægri, verða
að bíða og einnig ökumenn
Lönguhlíðar. Þriðji fasinn og sá
stytzti, heimilar ökumönnum
Miklubrautar hægri beygju, og
blasir nú við þeim græn ör. sem
vísar til hægri. Aðrir ökumenn
Miklubrautar svo og Lönguhlíð-
ar, verða nú að bíða. Loks birt-
ist fyrsti fasi aftur og síðan
endurtekur sagan sig. Sérstök
ljósker eru fyrir fótgangendur
með áletruninni „bíðið“ og
„gangið".
Umferðarljósin i þessum
gatnamótum eru tímastýrð, og
hefur tímastillingin verið á-
kveðin eftir víðtækar umferðar
talningar. Sérstök klukka i
stýrikassa umfefýðarljósanna gef
ur möguleika á því að hafa tvö
prógrömm. þannig að hægt er
að ætla fösunum meiri tíma
þegar umferðarmagnið krefs<
’þess, t.d. um hádegisbilið. Eng-
in slík klukka er á öðrum
tímastýrðum gatnamótum í R-
vík. og má vænta góðs af þess-
ari nýjung.
Götumar að gatnamótunum
hafa verið merktar með hvítum
akreinalínum, og hvítar örvar
hafa verið málaðar til leiðbein-
ingar. Akreinamerki hafa verið
sett á Ijósastaura. Þá hafa gang-
brautir verið merktar með kop-
arbólum Merki um einstefnu-
akstur hafa verið sett upp á
einstefnugötunni, svo og merk-
ið „allur akstur bannaður“.
„einstefnu gata“. þar sem nokk-
ur brögð hafa verið á því, að
ekið hafi verið öfugt inn í ein-
stefnugötuna frá Reykjahlíð. Þá
hefur verið sett upp biðskyldu-
merki við Lönguhlíð norðan-
verða fyrir þær bifreiðar, sem
koma austur Miklubraut og
fara í vinstri akrein við gatna-
mótin og síðan Lönguhlíð til
norðurs. Þessir ökumenn þurfa
því einungis að varast fótgang-
endur og bifreiðar frá hægri en
þurfa ekki að veita umferðar-
ljðsunum athygli.
Mysticus:
Gott er blessað veðrið
i.
Eg var tvö ár háseti á Foss-
unum. Og líklega væri ég það
enn. ef ég hefði ekki farið að
eltast við hana Sjöfn. Hún er
svoleiðis kvenmaður, að það er
betra, að vera ekki langdvölum
í burtu frá henni. Á þeim víg-
stöðvum er allra veðra von.
Mér líkaði að mörgu leyti vel
að vera í siglingum. Strákarnir
á Fossunium eru flestir ágætir.
Eg skvetti dálítið í mig í höfn
um, en þó ekki meira en geng-
ur og gerist. Af strá'kunum,
sem sigldu með mér var bara
einn, sem var virkileg fylli-
bytta. Það var hann Pálmi Ei-
ríksson. Þetta er bezti strákur
og afburða sjómaður. Á milli
landa er hann ágætur, en í
höfnum er hann öðruvísi. Þá
rennur helzt aldrei af honium.
Eg held, að Pálmi hafi vanið
sig á þennan skratta, þegar
hann var I siglingum með Nors-
urum. Áður en hann kom á
Fossana, var hann árum saman
á ncrsku flutnimgaskipi og
sigldi þá vfða um höfin blá.
Pálmi drekkur venjulega upp
hvern eyri, sem hann hefur, ef
hann stendur eitthvað að ráði
við í höfn. Og svo fer hann
að selja úrið sitt og jafnvel
sparifötun. Það væri alveg
sama, hversu miklar tekjur
hann Pálmi hefði hann murudi
)
aldrei leggja neitt upp. Við
lágum einu sinni nok'kra daga
í Hull, og Pálmi var slæmur
eins og endranær. Hann var
orðinn staurblankur, en vildi
ólmur drekka meira. Við vorum
úti í skipi að búa okkur í land,
nokkrir strákar. Pálma langaði
með, og auðvita'ð hefði hann
getað drukkið á 'kostnað okkar
hinna eitt kvöld. En það má
Pálmi greyið eiga, að hann er
ekki svoleiðis. Hann er höfð-
ingi í sér cg vill heldur vera
veitandi en þiggjandi. En hann
vildi endilega drekka. Svo fór
hann að bjóða mér til sölu gula
peysu og úrgarm. Mig langaði
ekkert til að eignast þá gripi.
Svo var eins og honum dytti
nokkuð í hug. ,,Þú ert hjátrú-
arfullur“ sagði hann, „ég hef
oft teki'ð eftir því. Viltu kaupa
galdragrip, sem ég náði I niðri
í Afríku, þegar ég var að sigla
á norska dallimum ?“ „Hvað er
það ?“ spurði ég af litlum á-
huga.
Hann fór inn í káetuna sína
og kom brátt aftur með eitt-
hvað, sem leit út eins og lítill
hvítgulur gross. Einhvern veg-
inn fannst mér þó strax, að
þessi kross mundi ekki vera
neitt helgitákn kristinna
manna. Eg held, að hann hafi
verið úr fílabeini eða minnsta
kcsti einhverju efni, sem líkt-
ist því. Álmurnar fjórar voru
allar jafnlangar og oddhvassar.
Eg sá, að einhverjar skorur
voru á álmunum. Við krossinn/
var bundin skinnreim, og á
henni hékk skinnhólkur svona
likt og fingur á hanzka. „Hvaða
tilfæringar eru þetta eigin-
lega?“ spurði ég. „Eg keypti
þetta af gömlum galdramanni
í Freetowni í Sierra Le.one,"
sag'ði Pálmi. ,.Hann sagði, að
þetta væri töfragripur til að
i búa til veður. Álmurnar á
j krossinum tákna vindáttirnar.
,Þú sérð, að ein þeirra er með
einni skoni, það er norður, sú
með tveimur Skorum táknar
austur, sú með þremur suður og
sú með fjórum vestur. Ef mað
ur vill fá hita, á maður að
draga skinnhólkinn á suðurálm
una, en ef maður vill frost og
kulda á mor'ðurálmuna. Maður á
að reyra hólkinn þar fastan.
En reyndar verkar þetta ekki
nema á litlu svæði, eitthvað í
kringum tíu kilómetra út frá
krossinum í allar áttir. Þetta
sagði galdramaðurinn mér. Eg
hló bara að honum, en keypti
samt krossinn.,, „Hefurðu
aldrei prófað þetta?“ spurði
ég. „Nei, blessaður, heldurðu
að ég trúi svona kerlingabók-
um?“ svaraði Pálmi. ,,Nú. þá
er bezt að prófa þáð núna“
sagði ég. 1 sama bili hóuðu
strákarnir í okkur. „Við erum
að fara í land, komið þið strák
ar, ef þið ætlið að verða sam-
ferða.“ „Jæja, ég prófa þetta
einhvern tíma seinna“ sagði ég.
Eg hugsaði með mér, að þaö
væri jafngott að kaupa þetta
af honum, greyinu, það væri
sama, hvort maður gerði það
eða gæfi honum peninga. Svo
keypti ég krossinn af Pálma
fyrir tvö pund, stakk honum
iran í vasaklút og tróð honum
einhvers staðar undir draslið !
koffortinu mínu. Svo snöruðum
við okkur í land og dnikkum
okkur augafulla á einhverri
skítaknæpu í Hclderness Road.
Pálmi var ekki lengi að koma
pundunum sínum í lóg. Eg var
svo timbraður morguninn eftir,
að ég mundi ekkert eftir kross-
inum.
n.
Það var haustið eftir, að ég
varð alveg veikur út af henni
Sjöfn. Frá minni hálfu var
þetta ást við fyrstu sýn. Og
ég hef aldrei getað hætt að
elska stelputryppið. Og þó veit
ég svo sem ósköp vel, hvernig
hún er. Hún er andskoti laus-
lát. ég veit, að hún hefur verið
með mörgum tugum af strák-
um, þó að hún sé varla tví-
tug enn. Hún er hraðlygin,
enda er það jafngott fyrir hana
að kunna það, þegar stefnumót
ira ætla að fara að rekast á hjá
henni Og svo er hún erkisraobb,
hún, sem er alin upp í Kamp
Knox. Hún tekur oftast ljóta
ríka stráka fram yfir þá fá-
tæku, sem eru bráðmyndarleg-
ir. Hún Sjöfn er svo sem mesti
gallagripur, en oftast nær hef
ég fyrirgefið henni allt. Mér
er ekki sjálfrátt, þegar hún á
í hlut.
Eg kynntist herani Sjöfn á
Borginni. Og ég var'ð strax svo
gagntekin, að ég hætti á sjón-
um og fór í byggingarvinnu,
sem mér þó þykir miklu leið-
inlegri en sjómenns'kan. Og
ekki lagði ég mikið upp, hver
eyrir, sem afgangs var, fór í
hana Sjöfra. En þessi vetur var
annars ágætur, hún var oftast
ósköp góð við mig framundir
vorið. Reyndar var hún grun-
samlega oft með afsakanir á
siðustu stundu, þegar við vor-
um búin að ákveða stefnumót.
Eg var áreiðanlega ekki sá
eini. en þó held ég endilega, að
ég hafi verið raúmer eitt hjá
henni langt fram eftir vetrin-
um.
Þetta var yfirleitt yndisleg-
ur vetur. Og þó var þetta kald
asti vetur, sem komið hafði í
mörg ár. Með jólaföstunni
kyngdi niður snjó, og frostið
var oftast sjö e'ða átta stig;
alltaf norðan strekkingur. Göt-
urnar í Reykjavík eru ó-
skemmtilegar í slíkri tíð. Þetta
getur hreint og beint lagzt á
sálina í manni í svartasta
skammdeginu. Svona liðu des-
ember og janúar, og ekki batn
aði tíðin. Heldur fór kólnandi,
ef eitthvað var. Mannfólkið
varð geðvont og leiðinlegt
nema auðvitað ég, sem hugs-
aði bara um hana Sjöfra, en
ekki veðrið. En Sjöfn fór að
ver'ða þunglynd og önug. Hún
hafði meira að segja í hótun-
um um það að leggjast í rúm-
ið, breiða upp yfir höfuð og
sofa til vors, ef veðrið færi
ekki að batna cg snjórinn hyrfi
ekki af götunum. Það var
hugguleg tilhugsun fyrir mig
eða hitt þó heldur.
Eitt kvöldið um mánaðamót
in janúar og febrúar sat ég og
var áð hlusta á útvarp. Oti var
snjófjúk og frostrósir á glugg-
araum. Og ekki var veðurspáin
í útvarpinu beinlínis uppbyggi-
leg. ,Hvöss norðanátt með nokk
urri snjókomu. Heldur kald-
ara.“ Það var á þessu augna-
bliki, sem ég allt í einu mundi
eftir galdrakrossinum hans
Pálma. Eg hafði verið búinn
að gleyma honum svo gersam-
lega síðan kvöldið góða i Hull.
„Nú, það sakar aldrei að
prófa“ hugsaði ég með mér, og
þó gat ég ekki annað en hlegið
að sjálfum mér.
III.
Eg rótaði í draslinu mínu
þangað til ég fann krossinn.
Eg fór að rifja upp það, sem
Pálmi hafði sagt um skorum-
ar. Ein skora, það var norður,
þrjár skorur. það var suður,
Já, sunnanátt og hlýja, það er
einmitt það, sem okkur vantar
núna. Eg dró skinnhólkinra á
álmuna með þremur skorunum
og batt hann þar fastan. Rétt
á eftir fór ég að sofa, stefnu-
mótið við Sjöfn hafði fari'ð for
görðum þetta kvöldið. Frost-
næðingurinn hvein á gluggan-
um.
Eg var svo syfjaður morgun
inn eftir, þegar ég var að klæða
mig eldsraemma til að fara í
Framhald á 4. síðu.
TILKYNNING FRÁ
OLÍUFÉLÖGUNUM
Vér viljum hér með tilkynna viðskiptamönnum vorum
að framvegis verða viðgerðir á olíukynditækjum á vegum
félaganna aðeins framkvæmdar gegn staðgreiðslu.
Viðgerðarmenn vorir munu þvi taka við greiðslu að
verki loknu.
Reykjavík, 22. febrúar 1963.
Olíuíélagið Skeljungur h.f.
Olíufélagið h.f.
Olíuverzlun Islands h.f.
Tilkynning
frá byggingarfulltrúanum í Reykjavík.
Að gefnu tilefni skal tekið fram, að samkvæmt 18. gr.
3. lið Byggingarsamþykktar fyrir Reykjavík er bannað
að nota járn i steypu með lausu ryði á, og verða þeir
byggingarmeistarar er hugsa sér að nota slíkt jám, að
sjá svo um að allt laust ryð verði fjarlægt af jáminu.
BYGGINGARFULLTRClNN I REYKJAVlK.
á

I
«