Morgunblaðið - 26.08.2005, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 2005 B 7
bílar




          !"#$
%!

 




    
  



  

 
  
     


 

   & ' ( )! *
& $!+!"!  # % ',
&!- ' .&
%/
#
&$
%#)& 
%&
%0&
"&#
#
! %/## & 0)% 

%  1 
 2$#% "%3 
%
 #4%  2$#%!

  &
0#)$ % %   )!
#5& % "  
%$&

%
#$! %/##  
% 
&
0%  &))
4
%26!
! "
&
0#)$ %   /! %/##
#5&  "  
%$&

%
#$! %/##   &
% 

&
0%  &))
4
%26!
 !
& ' ( / 
&
0#)$  ,& &  70)% &  #4% "0
& 4) "
# 8) )/$&
%/
&& "&#
 & 
%0
$22 6& $#)"&#"
%/ #$%

& ' ( / 
&  # % ,& &!
9%
 2

  /&
:$ &:%% 
&0 "&#
#
! %/## &

%$&  "0 1 4)  2$#% " & %'
& ' ( /  ,' &!
()(* & #5&
%
&& "&#"
%/ 4) &$


%#)& +&&
&5 &  

%& "%)$#

& & &$  )! 
%#)# & "#% 
)&# "
#
! *
 # + &%
%  "! ' ;%$& "&#$

&  ' < /  ,' &!
, &%
%  $ "! ' ;%$& "&#$

& '< /  , ' &! =220
" & 
:&
%$ &
%$##) +$  "
%/## & 0%$& "&#$ $!+!"!  /$
 '  #! %/## & ##$& % 

% 4
#  &&$!
"+()
7:&# & #5$#)
& &%3
%/##  #4% 
+& )$  
"$# ## "&#"
%/3
&
%0&& & # + &$ "% "
#
#4%$ 4)
 +& )

%$
&& ##
%0&& "&#!

    -
  


 ./""


 

 
 






  







 



((
>?
@A
?B
A
(
!
!
ÞREYTA og ónógur svefn eða hvíld er
orsök umferðarslysa í vaxandi mæli. Í
rannsóknum í Svíþjóð hefur komið
fram að syfja og þreyta er talin orsök
um það bil fimmta hvers umferð-
arslyss og sé álíka alvarlegt vandamál
og akstur undir áhrifum áfengis.
Greint er frá ýmsum hliðum þess-
ara mála í nýju tölublaði norræns
tímarits um vegi og flutninga. Er þar
m.a. sagt frá rannsóknum starfs-
manna sænsku stofnunarinnar VTI
sem sérhæfir sig í samgöngu-
rannsóknum. Sinnir hún bæði eigin
sjálfstæðum rannsóknum og tekur að
sér kannanir og úttektir fyrir sænsk
vegamálayfirvöld, verktaka og aðra
sem hafa samgöngumál á sinni könnu.
Nútímaþjóðfélagið sefur aldrei
Minnt er á að nútímaþjóðfélagið sofi
nú orðið aldrei. Hægt er að fá alls kon-
ar þjónustu allan sólarhringinn og sjö
daga og nætur vikunnar enda má
segja að bæði afþreying og ýmis þjóð-
þrifastörf krefjist þess að unnið sé all-
an sólarhringinn. Verslanir eru opnar,
útvarp og sjónvarp bjóða dagskrá allan
sólarhringinn og æ fleiri gegna störf-
um sínum á sólarhringsvöktum. Þetta
hlýtur að geta átt við hérlendis í tals-
verðum mæli og því ekki úr vegi að
stikla á stóru um þreytu og akstur.
Margir bílstjórar vanmeta þreytu
sína og hættu sem hún kann að hafa í
för með sér þegar akstur er annars
vegar. Segir í greininni að ekki sé nóg
að hlusta á tónlist, þamba kaffi eða
hafa gluggana opna til að halda sér
vakandi og með á nótunum. Líkaminn
þarfnist hvíldar og bílstjórar verði að
gera ráð fyrir því þegar þeir skipu-
leggja ferðir sínar.
Talið er að þeir sem séu í mestri
áhættu séu ungir ökumenn og at-
vinnubílstjórar auk vaktavinnufólks.
Ungir ökumenn hugsi ekki mikið um
þetta vandamál og atvinnubílstjórar
veigri sér við því að fá sér blund í miðju
verki þar sem stífar áætlanir þeirra
leyfi það ekki og vegna hræðslu um að
bíl eða farmi verði stolið. Þannig hefur
sólarhringsþjóðfélagið bæði sína kosti
og galla og til að draga úr göllunum er
varða umferðina má e.t.v. gera eitt og
annað.
Hægt að vekja menn við stýrið
Dæmi eru um hrufóttar vegamerk-
ingar á hraðbrautum og þjóðvegum
sem hafa það í för með sér að leiti bíll
út af fer hann yfir þessar merkingar og
ökumaður vaknar og bregst við hafi
hann sofnað eða misst athyglina. Þá
er til að í bílum sé búnaður sem t.d.
vekur ökumenn sem sofna fram á
stýrið eða jafnvel drepa á bílnum. Á
vegum Evrópusambandsins hafa farið
fram tilraunir með tölvukerfi, skynjara
sem safna upplýsingum um hegðan
ökumanns, og er hún m.a. metin út frá
gripi hans á stýri, hvernig augnhreyf-
ingum er háttað og hvort bíllinn rási.
Komi síðan fram frávik frá þessari
hegðun sem kerfið hefur numið er öku-
manni gert viðvart. Nemi er t.d. í bak-
sýnisspegli og þar er svonefnt smart-
kort sem hefur að geyma
upplýsingarnar um venjulega hegðan.
Þegar eitthvað ber út af gefur kerfið
merki t.d. með titringi í öryggisbeltinu.
Brýnt að upplýsa ökumenn
Mikilvægast er þó talið vera að upp-
lýsa ökumenn um þessa hættu og ekki
síður þá sem skipuleggja verkefni at-
vinnubílstjóra. Þarf þá ekki síst að
vekja athygli manna á því að þreytan
dregur úr hæfni og þótt ökumenn
steinsofni kannski ekki á fullri ferð
geta þeir dottað, athyglin dottið út í
sekúndubrot eða jafnvel örfáar sek-
úndur – nóg til þess að það gæti haft
afdrifaríkar afleiðingar.
Morgunblaðið/RAX
Stundum geta ökumenn hreinlega verið of þreyttir og vanhæfir til aksturs.
Vakandi við stýrið?
joto@mbl.is
BMW og Mercedes Benz munu á bíla-
sýningunni í Frankfurt í næsta mán-
uði sýna nýja næturlýsingu á
ákveðnum bílum. Kemur hún til við-
bótar venjulegum aðalljósum, nær
lengra og getur því ökumaður hugs-
anlega greint t.d. fólk eða dýr á ferli
mun fyrr en ella.
Frá þessu er greint í nýjasta tölu-
blaði bílatímaritsins Automotive
News. Tæknin við þessa aukalýsingu
er ekki alveg hin sama hjá þessum
framleiðendum en í báðum tilvikum
sjá ökumenn lengra fram á veginn í
myrkri og geta því brugðist fyrr við ef
skyndileg hindrun birtist. Samkvæmt
upplýsingum frá BMW látast um 23
þúsund manns í bílslysum í myrkri og
dimmviðri á hverju ári og um 560 þús-
und slasast. Í Þýskalandi verður um
helmingur slysa að næturlagi þótt um
75% umferðarinnar sé yfir daginn.
Bjóða næt-
urlýsingu