Morgunblaðið - 29.08.2005, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. ÁGÚST 2005 25
MINNINGAR
staka vináttu Guðmundar og Krist-
ínar við okkur Hebu. Aldrei komum
við svo heim frá útlöndum í fríum
okkar að þau ekki byðu okkur til sín
að hinu fallega heimili þeirra að
Reynistað þar sem við kynntumst
börnum þeirra vel og hinum stóra og
góða vinahópi þeirra. Gleði og and-
ríki fyllti ævinlega andrúmsloftið.
Börn okkar áttu ávallt gott skjól hjá
Kristínu og Guðmundi og Guðmund-
ur sonur okkar var hálfan vetur í
fóstri þeirra hjóna. Ástfóstur þeirra
og barnanna þeirra við börn okkar
skal nú enn þakkað.
Guðmundur naut hvarvetna
ómældrar virðingar þeirra sem
kynntumst honum bæði hérlendis og
erlendis. Mér er t.d. minnisstæður
norrænn forsætisráðherrafundur í
Reykjavík þar sem Guðmundur
stýrði fundum hinna norrænu sam-
starfsfélaga sinna af skörungskap og
greinilegt var hversu vel metinn og
vinsæll hann var í þessum hópi
starfsfélaga sinna.
Þekkingarbrunnur Guðmundar
var djúpur og gjöfull. Hann vitnaði
gjarnan í íslenskar bókmenntir og
sögu, og heimsbókmenntir voru
einnig nærtæknar ef þörf gerði.
Hann hélt mjög uppá Góða dátinn
Svejk sem hann kunni nánast utan að
og hafði gaman af að finna og vitna í
samlíkingar við ýmsa atburði líðandi
stundar.
Það var ætíð tilhlökkunarefni af fá
Guðmund og Kristínu í heimsókn er-
lendis. Ógleymanlegar minningar
eru tengdar sjóferð og bílferð frá
Kaupmannahöfn í heimsókn til Ann
og Janusar Paludan, fyrrum sendi-
herra Danmerkur á Íslandi, að
sveitasetri þeirra í Norður-Eng-
landi. Guðmundi var þá nýkunnugt
um veikindi sín sem hann mætti af
stöku jafnaðargeði sem honum var
svo ríkt, og gleðifundur með gömlum
vinum er minning sem við varðveit-
um.
Við hittum Guðmund aðeins
nokkrum dögum fyrir lát hans og
greinilegt var að sjúkdómur hans
herjaði nú mjög á honum. Við geng-
um saman og áttum ekki von á að það
væri kveðjustund okkar því Kristín
gerði okkur síðan, sem oftar, heim-
boð að Reynistað til þeirra. Svo gat
ekki orðið. Eftir eru góðar minningar
og þakkir fyrir samfylgdina og vin-
áttu.
Við Heba, börn okkar og tengda-
börn, kveðjum nú góðan dreng og vin
með virðingu og þökk. Við biðjum
þess að algóður Guð styrki Kristínu
og fjölskylduna alla við fráfall hans.
Helgi Ágústsson.
Við fráfall Guðmundar Benedikts-
sonar sækja minningar á hugann.
Kynni okkar einkenndust frá upphafi
af hlýju hans og vinsemd í minn garð.
Hann var prúður maður, fyrirmann-
legur að yfirbragði og góðgjarn.
Þegar kunningsskapur okkar fór
vaxandi hittumst við stöku sinnum
hjónin tvenn og áttum saman
skemmtilegar stundir. Eitt sinn
gerðist það, nánast fyrir tilviljun,
fyrir nær aldarfjórðungi að við hitt-
umst í Kaupmannahöfn. Þá komum
við Helga kvöldið áður en þau Kristín
og Guðmundur komu daginn eftir úr
allt annarri átt á sama hótel. Það var
heppileg ráðstöfun forsjónarinnar.
Bæði voru þau hjón með afbrigðum
skemmtileg, Guðmundur stórfróður
með glampandi húmor og sagði sög-
ur af þjóðkunnum Íslendingum í
Höfn, frá námsárum þeirra, stundum
ævi þeirra og örlögum. Inn á milli
skutu þau bæði góðlátlegum en kími-
legum frásögnum af allt öðru fólki og
um allt annað efni. Guðmundur talaði
hæglátlega en mál hans var oft hnit-
miðað, örstuttar setningar gátu sagt
langa sögu eða hitt beint í mark.
Aldrei heyrði ég hann þó hnjóða í
nokkurn mann. Þá var ekki síður eft-
irminnilegt að koma heim til þeirra
að Reynistað í Skerjafirði. Heimilið
hafði á sér höfðingjabrag við hæfi,
gestum var fagnað með þéttu hand-
taki og breiðu brosi og rausn þeirra
hjóna átti sér lítil takmörk eða engin.
Stundir af þessum toga voru okkur
Helgu ávallt tilhlökkunarefni, en
þær verða ekki frekar raktar hér.
Merkra starfa Guðmundar verður
heldur ekki getið hér. Það gera
væntalega aðrir.
En þessi kveðjuorð eru sett á blað
til þess að flytja þakkir frá okkur
Helgu fyrir vináttu hans í okkar garð
og fyrir ógleymanlegar gleðistundir,
sem við höfum átt með honum og
þeim hjónum báðum. Öll okkar sam-
skipti skilja eftir sig gildan sjóð
minninga sem seint mun ganga til
þurrðar.
Því miður getum við Helga ekki
verið við útför Guðmundar, en við
sendum Kristínu, eftirlifandi eigin-
konu hans, börnum þeirra hjóna og
öðru venslafólki einlægar samúðar-
kveðjur.
Blessuð sé minning Guðmundar
Benediktssonar.
Pálmi Jónsson.
Hann afi Guðmundur var alveg
einstakur maður. Hann var svo hlýr
og góður og svo ofboðslega sniðugur.
Hann kunni líka að sjóða kæfu og
sendi okkur alltaf, hvort sem við
bjuggum í Reykjavík, í Garðabæ, á
Spáni, í Belgíu eða í Bandaríkjunum.
Hann spurði alltaf hvort við værum
ekki vinkonur. Á föstudagskvöld,
þegar við vorum að borða, þá bað
amma hann um að láta sveppina
ganga en afi sagði að sveppirnir
væru ekki göngufærir. Það fannst
okkur fyndið. Alveg síðan ég var
mjög ung hef ég dáðst að uglustytt-
unum hans afa. Hann var með svona
hundrað litlar uglur í glerskáp og
það var alltaf gaman að skoða þær.
Annað, sem ég man svo vel eftir, var
þegar afi potaði stafnum sínum laust
í mig og lét sem ekkert hefði gerst.
Við hlógum alltaf mikið að því. Þegar
ég var svona fimm ára gerði afi gald-
ur með rúsínu og lét hana hverfa.
Þegar ég fékk að vita árum seinna
hvernig hann fór að því þá hló ég
næstum endalaust. Afi var líka með
svo skemmtilegan hlátur, sem ég
man svo vel eftir. Ég heyrði hann
hlæja mest á jólunum þegar við
dönsuðum í kringum jólatréð og afi
bætti svona ,,bararambamm!“ inn í
„Göngum við í kringum“. Mér hefur
alltaf fundist það vera svo afskaplega
fyndið. Afi var líka góður í íslensku
og var oft að fara með ljóð. Síðasta
kvöldið fór hann með uppáhaldið
mitt, sem er úr Lísu í Undralandi:
The sun was shining on the sea,
Shining with all his might:
He did his very best to make
The billows smooth and bright-
And this was odd, because it was
The middle of the night.
Afi var einstaklega indæll og mig
langar svo mikið að þakka honum
fyrir pabba minn. Afi, ég elska þig
ofsalega mikið og ég sakna þín rosa-
lega mikið! Þín „besta vinkona“,
Unnur Eggertsdóttir.
Maður lifandi, biddu fyrir þér, ég
held nú það. Þessi orð verða mér
ógleymanleg í minningunni um Guð-
mund, hvernig hann sagði þau og hve
vel þau féllu við málfar hans og per-
sónuleika.
Kynni okkar Guðmundar hófust
fyrir um það bil 25 árum, en á þeim
tíma sá ég um rekstur Borgartúns 6,
funda- og ráðstefnusala ríkisins, þar
sem iðulega voru haldnar móttökur
og veislur fyrir ráðuneyti og ríkis-
stofnanir auk hverskonar funda og
ráðstefnuhalds. Þá var Guðmundur
ráðuneytisstjóri í Forsætisráðuneyt-
inu og reyndar þar til hann lét af
störfum sakir aldurs árið 1991.
Mig langar að minnast Guðmund-
ar með nokkrum orðum og tæpa á
nokkrum atriðum sem eru mér dýr-
mæt í huga.
Guðmundur var embættismaður
eins og þeir gerast bestir, afar trúr
sínum ráðherrum og embætti, en
hann þjónaði níu forsætisráðherrum
sem ráðuneytisstjóri og einhverjum
öðrum þar áður í dómsmálaráðu-
neytinu. Eins var hann afar ná-
kvæmur og vandvirkur í allri sinni
embættisfærslu, fyrir utan að taka
öllum, sem til hans leituðu, af vin-
semd og alúð.
Guðmundur fylgdist vel með og lét
sig varða um að allur undirbúningur
og framkvæmd við opinberar heim-
sóknir erlendra gesta væri óaðfinn-
anleg og vandað til eftir föngum.
Venjan er sú að alls öryggis er gætt
og eru öryggisverðir frá lögreglunni
hafðir til að gæta þeirra tignu gesta,
sem sækja okkur heim.
Eitt sinn hafði ég orð á því við Guð-
mund hvort ekki væri óvarlegt að
láta ráðherrann sitja við mitt mat-
arborðið og snúa baki í gluggann þar
sem blasir við ofan frá Suðurgötunni,
ef hryðjuverkamenn væru á ferðinni.
Guðmundur svaraði að bragði:
„Hann Steingrímur er svo fjandi
kurteis að hann vill vera sjálfur í
skotlínunni og það fær því ekkert
haggað.“ Þar við sat og hafði ég full-
an skilning á gestrisni ráðherrans og
hef ekki nefnt þetta síðan.
Annað skiptið var von á erlendum
þjóðhöfðingja til matarveislu í boði
ráðherrahjóna og þurfti að velja
réttu vínin með réttunum. Vín frá
Madeira, sem reyndar heitir einnig
Madeira, var valið með eftirréttinum
og spunnust smávegis umræður um
það. Við það tækifæri sagði ég við
Guðmund: „Veistu það Guðmundur
að við Höskuldur (ÁTVR) vorum á
Madeira fyrir nokkrum árum og
skoðuðum þar meðal annars vínkjall-
ara og hugsaðu þér, þarna voru
100.000 lítra tunnur með Madeira-
víninu í, heldurðu að væri nú ekki
gott að eiga svona eina í ellinni til að
dreypa á?“ Guðmundur svaraði að
bragði: „Jú, víst væri það, en það
væri betra að hafa þær tvær, þá gæti
maður gefið örlítið með sér.“ Svona
sló hann alltaf á létta strengi og
gladdi mann með þessari óborgan-
legu spaugsemi og hnyttni í tilsvör-
um.
Eftir að Guðmundur hætti störf-
um í ráðuneytinu hittumst við nokk-
uð reglulega og fórum í bíltúra um
nágrenni Reykjavíkur og stundum
lengra. Í þessum ferðum kynntumst
við vel og naut ég þekkingar hans á
sögunni, mönnum og málefnum og
ekki síst á landinu, sem honum þótti
svo vænt um. Ísland, fáninn og emb-
ætti forseta Íslands voru honum heil-
ög og þar mátti hvergi falla skuggi á.
Eins var Guðmundur trúaður maður
og fór ekki dult með það að Jesús var
leiðtogi lífs hans. Slíkan mann er gott
að fá að umgangast og ekki versnar
maður við það.
Nú, þegar Guðmundur leggst í
sæng móður jarðar, vil ég þakka hon-
um alla þá gleði, hlýju og vináttu,
sem hann hefur sýnt mér.
Þeim Kristínu og Guðmundi vilj-
um við þakka ógleymanlegar sumar-
ferðir undanfarin ár og hörmum það
að ekki verður af fyrirhugaðri ferð
þessa árs.
Við vottum Kristínu og fjölskyldu,
okkar dýpstu samúð.
Elías og Ólöf.
Vinátta og tryggð eru dyggðir sem
ristu djúpt hjá Guðmundi Benedikts-
syni fv. ráðuneytisstjóra. Lýsir það
manninum vel og veldur miklu um
hve sárlega hans er nú saknað af vin-
um hans og mörgum þeim öðrum
sem voru svo lánsamir að kynnast
honum á langri ævi.
Embættisfærsla hófst á margan
hátt upp úr hversdagsleika sínum
þegar Guðmundur átti í hlut. Hann
kunni mætavel að gæta í senn virð-
ingar Stjórnarráðsins, sýna hús-
bændum hollustu og koma fram af
varfærni og persónulegri hógværð –
sem góðu heilli var oft glettni bland-
in. „Við hér í kansellíinu fáum aldrei
að vita neitt!“ Vald hans á íslensku
máli, töluðu og rituðu, kjarnyrðin og
spakyrðin, sem runnu fram við ólík-
ustu tækifæri, endurspegluðu djúp-
stæða þekkingu, ást og skilning á
sögu þjóðarinnar og bókmenntum.
Frásagnargáfa hans með allri sinni
kímni var óþrjótandi fróðleiks- og
gleðibrunnur.
Það lá í augum uppi að maður
gæddur slíkum kostum væri fé-
lagslyndur og hrókur fagnaðar.
Þetta kom m.a. glöggt fram í Stúd-
entafélagi Reykjavíkur þegar gengi
þess stóð sem hæst á liðinni öld með
Guðmund í forystuliði. Þar var þá
haldið á loft sigrum sjálfstæðisbar-
áttunnar, fjallað um helstu þjóðmál
af þekkingu og framsýni og til gleði
haldnar menningarlegar kvöldvökur
á þjóðlegum grunni. Guðmundur var
líka einn þeirra sem gengust fyrir því
að Stúdentafélagið gaf Háskóla Ís-
lands 60 ára styttuna af Sæmundi á
selnum, fyrsta norræna námsmann-
inum sem vitað er um í París, sem
svo vel sómir sér fyrir framan að-
albyggingu háskólans, þótt ennþá
vanti raunar af skólans hálfu þá tjörn
og gosbrunn sem listamaðurinn Ás-
mundur Sveinsson hugsaði sér sem
umgjörð hennar.
Eitt af mörgu í verkahring Guð-
mundar í forsætisráðuneytinu um
árabil var undirbúningur heimsókna
opinberra gesta. Lágu leiðir okkar
einnig þar saman. Vakti Guðmundur
af mikilli árvekni og nákvæmni yfir
að tryggilega væri um allt búið.
Þannig náðu heimsóknirnar tilgangi
sínum – urðu fjölbreytt og gleðirík
umgjörð þarfra samræðna leiðtoga
okkar við þá erlendu ráðamenn sem
voru á ferð hverju sinni og lögðu
grunn að enn traustari vináttu land-
inu til framdráttar.
Að leiðarlokum er Guðmundur af-
ar kært kvaddur og horft yfir fjár-
sjóð dýrmætra minninga. Lífsföru-
naut hans glæstum og tryggum,
Kristínu Claessen, og fjölskyldunni
allri sendum við Ragna einlægar
samúðarkveðjur.
Ólafur Egilsson.
Með Guðmundi Benediktssyni er
genginn einn mesti og skemmtileg-
asti heiðursmaður sem við hjónin
höfum kynnst. Guðmundur var
heimsmaður sem lifði í nútímanum,
hafði skoðanir á viðburðum líðandi
stundar, var pólitískur eins og þeir
menn eru sem vilja láta sig varða
mótun framtíðar, en um leið var for-
tíðin honum afar hugfólgin og hann
var margfróður um menn og málefni
sem heyra sögunni til. Hann var fast-
heldinn á gamlar hefðir og var það
eitt af mörgu sem hann og Kristín
frænka mín áttu sameiginlegt.
Eggjasnafsinn á sumardaginn fyrsta
á Reynistað er dæmi um það, en þau
hjónin hafa viðhaldið þeirri skemmti-
legu, líklega 200 ára fjölskyldu-
tradition allt frá því þau tóku við
búsforráðum á Reynistað af tengda-
foreldrum Guðmundar; öndvegis-
hjónunum Soffíu og Eggerti
Claessen.
Guðmundur var jafnan hrókur alls
fagnaðar í þessum boðum eins og alls
staðar þar sem hann var með í mann-
fagnaði og eru frásagnir hans og
skemmtisögur það sem fyrst kemur
upp í hugann við upprifjun á sum-
ardeginum fyrsta í gegnum tíðina.
Og það liggur ljóst fyrir að sumar-
dagurinn fyrsti verður hér eftir helg-
aður minningu Guðmundar Bene-
diktssonar í minni fjölskyldu.
Frásagnarlistin var Guðmundi í blóð
borin og ekki spillti röddin. Guð-
mundur hafði sérstakan og einstak-
lega hljómfagran málróm og
áherslur sem ekki er unnt að lýsa og
dillandi hláturinn, sem jafnan var
stutt í, hljómar sem músík í eyrum
mér er ég skrifa þessar línur.
Þótt Guðmundur hafi notið sín í
opinberum veislum og á mannamót-
um sem hann sótti sem ráðuneytis-
stjóri í forsætisráðuneytinu, held ég
samt að honum hafi alltaf liðið best
með fjölskyldu sinni og vinum. Hann
var sannur og góður vinur vina sinna
og aldrei lá honum illt orð til nokkurs
manns. En Guðmundur var fyrst og
fremst fjölskyldumaður. Samband
hans og Kristínar var einstakt og
sama er að segja um samband þeirra
við dæturnar, Ragnheiði Margréti,
Soffíu Ingibjörgu og Solveigu Láru,
soninn Eggert Benedikt, tengdasyni
og tengdadóttur, barnabörnin og
barnabarnabörnin. Þessi stóra fjöl-
skylda er einhver samstilltasti og
hlýlegasti hópur sem við Systa höf-
um kynnst. Guðmundur var að sjálf-
sögðu miðpunkturinn, alltaf með
Kristínu sér við hlið og stórbrotið
heimili þeirra, ættaróðalið að Reyni-
stað í Skerjafirði, sá griðastaður og
athvarf sem alltaf stóð öllum opið.
Þegar við Systa ókum þaðan eftir
okkar síðustu heimsókn varð henni
að orði: „Þetta heimili og þetta fólk á
engan sinn líka. Manni líður alltaf
jafn vel á Reynistað. Þar ríkir svo
einstaklega góður andi.“ Nú er Guð-
mundar sárt saknað af öllum sem
hann þekktu en andi hans lifir og víst
er það huggun harmi gegn að eiga
um hann eingöngu slíkar minningar
að maður sér bara hinar björtu hliðar
tilverunnar þegar hann kemur upp í
hugann sem verður oft á ókomnum
árum.
Við Systa sendum Kristínu og fjöl-
skyldunni allri okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Þórður Ásgeirsson.
Elskuleg móðir mín og amma okkar,
LÁRA KÁRADÓTTIR,
sem lést í Sunnuhlíð 20. ágúst sl. verður jarð-
sungin frá Fossvogskapellu, miðvikudaginn 31.
ágúst kl. 15.00.
Sigríður D. Benediktsdóttir,
Sóley Dröfn Davíðsdóttir,
Kári Fannar Lárusson.
LEGSTEINAR
Steinsmiðjan MOSAIK
Hamarshöfða 4 • 110 Reykjavík
sími 587 1960 • www.mosaik.is
REYNSLA • UMHYGGJA • TRAUST
Þegar andlát ber að höndum
Önnumst alla þætti útfararinnar
ÚTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA
Vesturhlíð 2 • Fossvogi • Sími 551 1266 • www.utfor.is