Mánudagsblaðið - 05.08.1974, Blaðsíða 8

I
!
!
\
\
\
\
\
k
Bak við járntjaldið
Anatoli Geihmann hefur verið forstjóri hins
heimsfræga Hermitagesafns í Leningrad. Hér lýs-
ir hann hinni útbreiddu spillingu, sem þrífst bak
við járntjaldið, og hræsni yfirvaldanna I þessum
efnum sem öðrum.
\
\
\
\
!
!
\
\
\
\
\
\
\
\
!
!
!
I
„Ég þarf sex liylki á dag",
sagði stúlkan við mig. Hún
var sautján ára og átti heima
í Leningrad. Síðan fyigdi ein-
falt reikningsdæmi: „Eitur-
lyfjasalarnir selja hvert hylki
(einn fersentimetra) af morfíni
fyrir fimm rúblur. Þess vegna
verð ég að fá 25 rúblur á
dag, og eina leiðin fyrir
mig til að fá svo mikla pen-
inga er að selja blíðu mína. Ef
ég hefði mína eigin íbúð, gæti
ég unnið mér inn 50 rúblur
á dag, því þá gæti ég tekið
á móti 10 gesturn".
Þetta sagði hún með jafn
mikilli mikilli ró sem hún
hefði verið að tala um hús-
verkin. Þegar við hittumst aft-
ur, sagði hún mér sögu sína.
Nokkrum árum áður höfðu
nokkrir unglingar lagt upp í
sumarferð til Mið-Asíu, en
þar eru ýmsar hirðingjaþjóð-
ir, sem reykja létta tegund af
deyfiefni, Anaska, og fara ekki
dult með það. Unglingarnir
úrvega þau sjúkiingunum lyf-
in í leyni og fyrir mjög hátt
verð. ! þessum sér-spítölum er
minnstu óhlýðni refsað með
því, að hinn „seki" er lokað-
ur inni í einangrunarklefa eða
gefin mjög sársaukafull brenni-
steinssprauta. Einn af læknun-
um hjálpaði mér til að kom-
ast þaðan, en ekki fyrr en ég
hafði lofað honum að sam-
rekkja mér."
Yfitvöldin í Sovétríkjunum
hafa mikið yndi af að prediika
í vandlætingartón um eitur-
lyfjanautn og vændi á Vestur-
löndum og láta sem slík
vandamál fyrirfinnist ekki í
Ráðstjórnarríkjunum. Eftir að
ég hafði talað við þessa
stúlku, fékk ég mikinn hug á
málinu. Ég heirasótti ýmsa
staði í Leningrad og talaði við
vændiskonur, melludólga, lög-
regluþjóna og lækna. Ég upp-
götvaði fljótlega, að Soviet-
samfélagið er gagnsýrt af
spillingu á þessu sviði.
Víðtæk spilling — vændi
hrask — Sextán þásund
skráðar vændiskonur í
Leningrad
*
vöndust á að reykja þetta, og
þegar þeir sneru aftur til Len-
ingrad, fundu þeir, að þeir
voru orðnir háðir deyfilyfjum.
í fyrstunni sóttu þeit skóla
og reyktu anaska og sprautuðu
sig með morfíni og geraine í
frítímum. Smám saman urðu
þeir að auka skammtinn, en
höfðu ekki nóg fé til að
kaupa lyfin. Þegar foreldr-
ar þeirra komust að því,
hvernig ástatt var, gerðu þau
yfirvöldunum aðvart. „Þá
struku unglingarnir að heim-
an. Strákarnir lögðu fyrir sig
þjófnað, en stúlkumar vændi".
Þó að stranglega sé bannað
að katipa eða selja fífcnilyf, þá
er lítill vandi að ná sér í þau
á svörtum markaði. „Það er
ekki til það fíknilyf, sem ekki
er haagt að fá. Aðeins eitt skil-
yrði fylgir: peningar. Ekki alls
fyrir löngu, var mér sleppt úr
sérstöku hadi fyrir fíknidyfja-
neytendur. Flestir sjúklinganna
voru miðaldra eða eldri krón-
ískir dópistar. Hinir voru ungl-
ingar, flestir undir 18 ára aldri.
Þeir voru um það til þrjú
hundruð. Það er mjög strang-
ur agi á slíkum hælum, en
vegna þess að læknarnir og
hjúkrunarkonurnar vita,.að al-
ger' lækning er ómöguteg,. þá
Hótel, veitingahús, járn-
brautastöðvar og opinber sal-
erni eru yfirfull af vændiskon-
um á öllum aldri og af öllum
gráðum. Þegar ferðamanna-
straumurinn er mestur á sumr-
in, safnast ungar vændiskonur
saman nálægt þemi hótelum,
þar sem útlendir gestir dvelj-
ast. Þær kalia sig „útlendinga-
sveit hamhleypu-verkamanna".
(Þetta er mjög yddað viður-
nefni, því á sínum tíma tóku
Sovíetríkin upp þá aðferð til
að auka afköst verkalýðsins að
efna til samkeppnis meðal
verkamanna, og voru mestu
hamhleypurnar (Stakanovítarn-
ir) gerðar að þjóðhetjum.
Ameríkumanni, sem kynntist
þessu kerfi, varð að orði: Ef
við byðum okkar verkamönn-
um upp á þetta, gerðu þeir
byltingu). Gleðikonur þessar
eru alltaf klæddar eftir nýj-
ustu tíslcu; þær smyrja sig
frönskum andlitsfarða og
reykja útlendar sígarettur, sem
þær fá hjá túristunum í þókn-
un.
Stúlkurnar kunna yfirleitt
nóg í ýmsum tungumálum til
að framfleyta sér, en sumar
þeirta tala ensku reiprennandi.
Stundum hafa þær með scr
■ unga melludólga, sem kanpa
vörur og mynt af erlendum
ferðamönnum. Dollarana, fránk
ana og þýsku mörkin, sem
stúlkur þessar vinna sér inn,
selja þær vinum sínum eða
eyða þeim í hinum svoköll-
uðu bereskas ( (sérverslanir,
þar sem selja má vörur fyrir
erlenda mynt). Margar af
stúlkunum nota eiturlyf, og
nærri allar dreymir þær um
að giftast útlendingi.
Sérhver lögreglustöð hefur
sína deild, sem hefur það
hlutverk að berjast gegn
vændi, en venjulega lætur lög-
reglan sér nægja að hand-
sama stúlkurnar á hótelunum,
nýta sér „þjónustu" þeirra um
nóttina, og lofa þeim svo að
fara heim að morgni. Það er
nefnilaga þögult samkomulag
um það, að vændiskonurnar
séu „Intourist" (Ferðamálaskrif-
stofunni) jafnmikil nauðsyn og
Hermitagesafnið og Isaac-dóm-
kirkjan. Sumar af stúlkunum
vinna fyrir KGB (leyniþjónust-
una) og gefa skýrslur um við-
töl sín við útlendingana og
tryggja með því framtíð sína
í starfinu.
Næturklúbbar fyrir útlend-
inga á hótelum, sem eru lok-
uð flestum Rússuim, eru fullir
af þessum stúlkum, og bar-
þjónarnir hafa ekkert út á það
að setja, því að þær auka við-
skiptin. Auk þess kaupa bar-
þjónarnir oft dollara af þeim.
Hin nýafstaðna málsókn á
hendur Sorokin, forstjóra „In-
tourist" í Leningrad, leiddi í
Ijós sambandið, sem er milli
vændiskvennanna, barþjónanna ~
og háttsettra soviet-embættis-
manna, en það er í höndum
hinna síðastnefndu sem tgjald-
eyririnn lendir að síðustu.
Það er líka annar flokkur af
vændiskonum — eldri konur,
sem á daginn vinna í verslun-
um, verksmiðjum eða skrifstof-
um. Þær eru ólíkar „útlend-
inga-hamhleypunum" að því
leyti, að þær kjósa heldur að
skipta við sovíetborgara: þær
eru hræddar við að verða
gripnar í félagsskap með út-
lendingum, það gæti kostað
þær dagvinnuna.
Kúnnarnir greiða þeirn þetta
frá fimm og upp í tíu rúblur,
en þar sem þær reka þessa
iðju sína aðallega í kaffihús-
um og veitingahúsum, tekst
þeim venjulega að éta og
drekka á kostnað einhvers ann-
ars. Þær brúka sjaldan eitur-
lyf, og aðal vandamál þeirra
er drykkjuskapur.
Þessar vændiskonur nota sér
þjónana, sem bera á borð fyrir
þær og finna fyrir þær réttu
viðskiptavinina meðal kaffi-
húsagestana. Sumir leigubíl-
stjórar og burðarkarlar á hó-
telum hafa líka lista yfir kven-
fólk af þessu tagi, ef þjónustu
þeirra er óskað.
Aumastar allra af þessum
djúpt sokknu konurn er að
finna á járnbrautarstöðvunum
á síðkvöldum. Þær prútta ekki
um verðið eða velja úr kúnn-
anum, heldur eru til í að sofa
hjá hverjum, sem kaupir handa
þeim glas af vodka.
Ftáltrúi þeirrar deildar Inn-
anríkisráðuneytisins, sem fæst
við fíknilyfjaneyslu og vændi,
Framhald'á 6;. síðu.
úr EINU
m
Bætt aðstaða — en déskotans gustur. — Strætisvagnarnir góðir
og vinsælir. — „Sinn er siður í landi hverju“ — Kurteisir
pcningakassar í Ríkinu. — Hvað kosta breytingarnar á Austur-
stræti? — Bílainnflutningur og landbúnaðarvélar.
AUKINNI þjónustu og bættum aðbúnaði á sundstöðum lands-
ins ber svo sannarlega að fagna. Eins og alkunna er þyrpist
.fólk á sólardögum á sundstaðina til að njóta sólar og vatns —
og svo útsýnisins, ef heppnin er með. Býsna oft er það þó, að
ánægjan verður minni en ella og er þar um að kenna hinum
leiöinlega gusti sem kemur svo iðulega í veg fyrir ánægjulega
hvildarstund. Það væri óskandi að forráðamenn sundstaðanna
reyndu að bæta úr þessu. Kostnaðurinn er áreiðanlega ekki
mikill, t.d. með þvi að útbúa seglborða sem setja mætti ofan á
girðingar. Þetta mætti svo taka niður yfir veturinn.
O --------------
ÞAÐ HEYRIST ekki eins oft í þeini sem eru ánægðir með
strætisvagnana og þeim sem eru óánægðir með þá. Hvað sem
öllum göllum líður, hljóta menn að viðurkenna, að betra sam-
göngutæki er vart að finna og líka, sem ekki er minnst um vert,
það langódýrasta. Leiðakerfið er í stöðugri endurskoðun, enda
eru hvorki allir farþegar né vagnstjórar ánægðir með það sem
nú er. En það er eins og svo oft áður, að það er auðveldast
að finna að. Strætisvagnarnir þjóna þúsundum ánægðra við-
skiptavina og það er fuil ástæða til að halda þessari þjón-
ustu á loft og að almenningi. Já, meira segja með auglýsingum,
t.d. vor og haust.
O --------------
ÓVÍÐA er eins lipur og hröð afgreiðsla og í útsölum ÁTVR,
enda valinn maður í hverju rúmi. Mættu aðrar verslanir taka
þá sér til fyrirmyndar í hvívetna. Ekki er það heldur til siðs
almennt að þakka fyrir viðskiptin og bjóða kúnnann velkominn
aftur. Þetta á sér stað í útsölunni við Snorrabraut að minnsta
kosti, og meira að segja skriflegt. Út úr a.m.k. einum peninga-
kassanuum þar kemur samlagningarstimpill. Á honuth "sten'dúr
efst: „Thank you your purchaes“, síðan kemur upphæðin, sem
verslað var fyrir, og loks neðst þessi vinalegu orð: „Please Call
Again“. Þessi kurteisi kassi er vitanlega útlendur og sýnir það,
sem raunar er vitað, að „sinn er siður í landi hverju“.
O --------------
TÖLUGLÖGGIR framkvæmdamenn gerðu sér til gamans að
áætla kostnaðinn við breytingarnar á Austurstræti. Voru ýms-
ar upphæðir nefndar og bar þeim ekki saman. Þá stakk einn
þeirra upp á því, að hætt yrði þarflausu karpi um kostnaðinn
og skyldu þeir félagar leika þann leik, að mæla flatarmálið,
leggja síðan fimmþúsund króna seðla eins þétt og þeir kæmust
fyrir í götunni. Síöan yrði reiknað út, hver fjárhæð væri þar
liggjandi, en beðið eftir lokareikningum við framkvæmdina.
Þetta var gert, og kom þá út 80.000.000. — áttatíu milljónir
króna —. Nú verður fróðlegt að sjá, hvort þessi leikur leiðir
til réttrar niðurstööu.
Það skal tekið fram, að ekki virtist þeim öllum bregða við
útkomuna, sem og hitt, að allir voru ánægðir með framkvæmd-
ina.
O --------------
LANDBÚNAÐARVÉLAR bíða nú í vöruskemmum og á
hafnarbökkum erlendis á meðan skipin koma hlaðin af bílum
til landsins. Þegar opinberar skýrslur sýndu, að á fyrstu 6
mánuðum ársins höfðu veriö fluttir inn helmingi fleiri bílar
en á sama tíma árið 1973, héldu menn að þessu innflutnings-
kapphlaupi væri lokið, a.m.k. í bili. Það er nú öðru nær. Bíla-
innflutningurinn í júlí ætlar að reynast meiri en búist var við,
og þegar öll kurl koma til grafar, ekki minni en fyrri mánuði
ársins.
Vélknúin landbúnaðartæki eru ekki gefin, en þó eru þau
miklu ódýrari en bílar, og þar af leiðandi minna upp úr þeim
að hafa fyrir alla.Vegna lítilla tolla af þeim, gefa þau mun
minna í ríkissjóð en bílar. Ekki skal neinum getum að því
leitt, hvort hér er um tilviljanir að ræða, sem þó verður að
ætla. Hitt er Ijóst, að hvort sem hér er að verki slóðaskapur
eða gróðasjónarmið, er þetta illt afspurnar.
Heyrt einhvern góðan nýlega?
Sendið hann þó til okkar