Tíminn - 22.01.1970, Qupperneq 9

FIMMTUDAGUR 22. janúar 1970.
TÍMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Fnatnibvæindajttjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andés Kristjánsson, Jón Helgason o<? Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason, Ritstjómar-
sikrifstofur 1 Edduhúsinu, simar 18300—18306. Skrifstofur
Bankastraeti 7 — Afgreiðslusimi: 12323 Auglýsingasimi: 19523.
Aðrar sikrifstofur sími 18300. Áskrifargjald kr. 165.00 á mán-
uði, innamlands — í lausasölu kr. 10.00 eint. • Prentsm. Edda hf.
Tala borgarfulltrúa
í sveitarstjómarlögunum frá 1962 er svo á kveSið, að
tala borgarfulitrúa í Reykjavík skuli vera 15 hið fæsta
og 27 hið flesta. Það er síðan lagt á vald borgarstjórnar
að ákveða tölu þeirra innan þessa ramma. Augljóst er á
þessu, að Alþingi hefur litið þannig á, að eðlilegt gæti
talizt, að borgarfulltrúar væru fleiri en 15, eins og þeir
eru nú. Athyglisvert er einnig, að í hópi þeirra þing-
manna, sem samþykktu þetta, voru þrír fyrrv. borgar-
stjórar eða þau Bjami Benediktsson, Gunnar Thoroddsen
og Auður Auðuns.
Það er í samræmi við þetta, að fulltrúar minnihluta-
flokkanna í borgarstjórninni hafa lagt til, að borgar-
fulltrúum yrði fjölgað í 21. Það einkennilega hefur gerzt,
að flokkur áðurnefndra borgarstjóra, Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur snúizt gegn þessari tillögu.
í ræðu, sem Kristján Benediktsson flutti, þegar þetta
mál var til umræðu 1 borgarstjóminni, sagðist honum
m. a. á þessa leið:
„Um það hljóta allir að geta verið sammála, að æski-
legt sé, að borgarfulltrúarnir hafi sem víðtækasta þekk-
ingu á öllum þeim málum, sem borgarstjómin þarf um
að fjalla. Tæplega er hins vegar hægt að ætlast til þess,
að sá 15 manna hópur, sem skipar borgarstjómina, hafi
til að bera nauðsynlega þekkingu til þess að ráða fram
úr öUum þeim fjölbreyttu vandamálum, sem þar ber að
höndum. Afleiðingin verður svo sú, að þau raunveru-
legu völd, sem eiga að vera í höndum hinna kjömu full-
trúa, færast meira og minna í hendur sérmenntaðra
embættismanna. Þessi þróun mála er að mínum dómi
bæði óeðlileg og óæskileg, án þess að ég sé með þeim
ummælum að varpa rýrð á embættismennina sem slíka.
Fjölgun borgarfulltrúa ætti að leiða til þess, að verka-
skiptingin innbyrðis gæti orðið meiri og þar af leiðandi
gæfist hverjum og einum betra tækifæri til að kynna sér
þau mál, er í hans hlut koma.“
Kristján Benediktsson sagði ennfremur:
„Eðlilegt hlýtur að teljast, að störf að borgarmálefn-
um séu fyrst og fremst áhuga- og aukastörf a. m. k. að
því er tekur til borgarstjórnar. Og æskilegt er að mínum
dómi, að sem flestir geti tekið þátt í þeim á einhvem
hátt. Fámennisstjóm að borgarmálum er því að minni
hyggju andstæð eðli og tilgangi þessara starfa.“
Þau rök, sem hér eru færð fyrir fjölgun borgarfulltrú-
anna, eru augljós og sterk. Því ber að vænta þess, að
Sjálfstæðismenn endurskoði afstöðu sína til þessa máls,
t. d. ef þessu máli yrði hreyft á Alþingi.
Vantraustið á Gylfa
Sjaldan hefur ráðherra hlotið meira vantraust stuðn-
ingsmanna sinna en Gylfi Þ. Gíslason á dögunum, þegar
borgarfulltrúar Sjálfstæðisfiokksins bám fram þá til-
lögu, að Reykjavíkurborg tæki að sér framkvæmd í skóla-
málum, sem menntamálaráðherra ætti að hafa hmndið
fram fyrir löngu.
Sjálfstæðisflokkurinn mun þó ekki vaxa af því að
reyna þannig að búa sér til blóm úr vanrækslusyndum og
forustuleysi menntamálaráðherrans. Sjálfstæðisflokkur-
inn er nefnilega búinn að styðja Gylfa Þ. Gíslason sem
menntamálaráðherra í rösk 11 ár og hefur aldrei imprað
á því að skipta ætti um mann í stöðu hans. Þessi ábyrgð
verður ekki þvegin af Sjálfstæðisflokknum, þótt borgar-
fulltrúar hans gerist allt í einu áhugasamir um skólamál,
þegar fjórir mánuðir em eftir til kosninga. Þ.Þ.
JAMES FERON, NEW YORK TIMES:
Eiga Gyðingar aö eyöileggja
arabísk heimili í refsiskyni ?
Arabar telja, að þetta minni á refsiaðgerðir Hitlers
Moshe Dayan
Moshe Dayan varnarniálaráð
herra ísraels sagði frá því fyr-
ir siíömmu, að 516 heimili Ar-
aiba á hinum hernumdu svæð
um hefðu verið eyðilögð í refs
ingarskyni stíðan í styrjöldinni
1967. Þetta oili mjög liblu um-
róti í fsrael.
í fyrsta lagi var þetta miklu
lægri taia en sjö þúsundin,
sem leiðtogar Araba höfðu klif
að á. Blöð í ísrael töldu þvi
að þetta bæri vott um hófsemi.
í öðru lagi telja margir ísra
elsmenn, að þessi verknaður sé
fyllilega réttlætanlegur, hann
sé framfcwætmdur af sanngirni
og hafi yfirieitt reynzt áhrifa-
ríkur. Dayan bendir iðulega á
þetta. f þriðja lagi höfðu orð
ið nokkrar opinberar umræður
um þetta fyrir íáeinum vikum,
en fjöruðu út og enduðu í
deilu um orð, eða orðin „refs-
ing nágrennis“, en Dayan vama
málaráðherra hafði viðhaft
þau.
YTTRVÖLDIN í ísrael standa
á því fastar en fótunum, að
öll íbúðarhúsin, sem ákveðið
hafi verið að eyðileggja, hafi
verið í notkun skæruliða eða
fólks, sem vitað sé að hafi
veitt þeim aðstoð. ísraeis-
menn líta svo á, að ein aðferð
in við að aðistoða skæruliða sé
að leyna upplýsingum.
Þegar Dayan viðhafði orðin
„refsing nágrennis“ átti hann
við eyðinigu tveggja tylfta íbúð
arhésa í Halhul, nálægt Hebr-
on Oig hálfrar tylftar íbúðar-
húsa í Gaza, en í öl'lum þess-
um húsum bjó fóík, sem gefið
hafði verið að sök að búa yflr
vitneskju um glæpi, sem g'æpa
menn hefðu framið.
Arabar telja þetta vera f jölda
refsingar og vilja jafna þ°ssu
við aðfarir ríkisstjóma, sem
beiti harðstjóm, eins og ríkis-
stjóm Hitlers í Þý2Íkalandi tii
dæmis. ísraelsmenn andmæla
þessu áfcaft og halda fram, að
Gyðingarnir í Bvrópu, sem
urðu fyrir barðinu á Hitler,
hafi efcki unnið neitt annað til
safca en að vera tiS. Arabarnir,
sem búið hafií þeim húsum,
sem sprengd hafi verið í loft
upip á vesturbakka Jórdan og
Gaza-svæðinu, hafi hins vegar
verið sekir um aðstoð við
hryðjuiverkamenn.
feRAEDSMENN bregðast sér-
stalklega hart við þegar vart
verður gagnrýni hjé Bretum,
og dfja þá gjarnan upp, að
þegar Palestína laut yfirráð-
um Breta hafi breZk yfirvöid
ekki aðeins látið sprengja £búð
arhús í loft up, heldur einnig
refsað skæruliðum með heng
ingu — skæruliðum Gyðinga.
Dauðarefsingu er ekki beítt í
ísrael.
Nokkrir fsraelsmenn — ör-
lítiil minnihluitl — bera brigð
ur á réttmæti þess að sprengja
í loft upp fbúðarlhús Araba.
Þeir efast um, að nægiliga
tryggt sé, að saklausum sé
ekki refsað, þegar framfylgt
er skipunum yfirvalda um eyði
leggingu íbúðarhúsa. Þeir eru
ekki vissir um, að fullnægj-
andi sé að réttlæta verknaðinn
með því að vitna til þess, að
Bretar hafi beitt þessum að-
gerðum, þegar þeir fóru með
völd í Palestínu. Þeir halda
fram, að gera verði ráð fyrir
andstöðu íbúanna á hernumdu
svæðunum, s hversu hagfellt
sem hernámið kunni að vera
þeim, og teljá verði óvirka and
stöðu eðlilega.
ÞEIR ísraelsmenn, sem draga
í efa réttmæti eyðilegging-
anna, eiga eikki sæti í ríkis-
stjérn ísraels, eða láta að
minnsta kosti ekki til sin
heyra opiniberlega ef svo er.
Þá er að finna meðal þess
fóltos, sem hefir áhyggjur af
þvi, bvaða stefnu málin taka.
Meðal þessarra manna eru
nokkrir háskólakennarar og
ef til viM einn og einn :ier-
miaður. Þegar nokkrir menn
safnast saman til kaffidrykkju
á föstudagskvöldum, kunna einn
eða tveir þeirra að vera bar
með. Þetta er aðeins litill
minnilhluti, — og vissulega
hljáðiátur minnihluti.
ísraelsk hernaðaryfirvöld á
hernumdu svæðunum telja það
ekki óvirika andstöðu að leyna
upplýsingum. Þau segja, að
með því sé hryðjuverkamönn-
um veitt áðstoð og aðstoðar
menn þeirra eigi ski-lið refs-
ingu.
HVAÐ sem segja má um
réttmæti þeirrar stefnu að
eyðileggja íbúðarhús þá er
ísraelsmönnum ljóst, að hún
hefir áhrif. Þegar ísraelsk yfir
völd játa, að eyðilögð hafi ver
ið 516 íbúðarhús síðan skömmu
eftir að stríðinu 1967 lauk, við
urkenna þau um leið, að mikil
eyðilegging hafi verið framin
án þess að tilkynnt hafi verið
um hana.
Margt þykir benda til þess, að
firamtovæind þessarar refsing-
ar hafi verið breytt nofctouð nú
í seinni tíð. Hermönnum ísra-
els er nú skipað að múra upp
í dyr og glugga suirnra húsa í
stað þess að sprengja þau í
loft upp. Sú sfcýring er gefia
á þessu, að sprenging ákveð
inna húsa geti valdið spjöllum
á öðrum húsum. Vitanlega get
ur einnig verið um aðra ástæðu
að ræða, eða að lokun dyra og
glugga sé ekiki eins langvarandi
refsing.
ARABAR rökræða yfirleitt
ekki um eyðileggingu húsa, eða
að minnsta kosti ekki í áheyrn
framandi manns, — sem gæti
að þeirra áliti verið fulltrúi
leyniþjónustu ísraelsmanna.
Þeir, sem á þetta minnast, láta
í ljós ákaft hatur á ísraels-
mönnum. Þeir segja, að marg i
ir þeirra, sem orðið hafi fórn |
ardýr eyðileggingarinnar, hafi |
verið satolausir. Þeir segja einn ®
ig, að hverjum og einum sé |
sagt, að hann geti leitað rétt- B
ar síns fyrir dómstólunum ef p
hann telji sig rangindum beitt
an, en kænlagum brögðum sé
beitt gegn þeim, sem virðist
hafa í hyggju að rengja rétt-
mæti refsingarinnar.
Margir ísraelsmenn virðast
etoki viðurkenna þessar til-
finningar. Þeir eru hættir að
fara jafn hiklaust um her-
numdu héruðin og þeir áður
gerðu. Mjög margt er um mann
inn á laugardögum í austur-
hluta Jerúsalem. en hún er nú
hluti af ísrael. ísraelsmenn fá
litlar fréttir í blöðunum heima
um afstöðu Araba. Blöðin í
fsrael verja litlu rúmi í um-
rœður um þessa hlið hernáms
ins og ræða ytfirleitt ftátt, sem
viðkemur öryggi fsraels. Frá
fréttum í sjónvarpi ísraels um
málefni Araba er gengið með
hliðsjón af því, að Jórdaníu-
menn og Lfbanonmenn sjá þær
engu síður en ísraelsmenn.
EYÐILEGGINGU íbúðarhúsa
er haldið áfram. ísraelsmenn
halda fram, að einungis þeim
setou sé refsað og þessi refs-
ing sé ebki eins þung og fang
elsisdómur og sé enn mikil
virkari viðvörun.
Arabar halda fram, að eng-
inn geti nokkurn tfma gert sér
grein fyrir, hve margir saklaus
ir séu látnir sæta refsingu sam
hliða hinum seku. Þeir halda
einnig fram, að sumir þeirra,
sem ísraelsmenn telji seka, —
eða þeir Arabar, sem neita að
veita öðrum hvorum aðilanum
virka aðstoð, — vildu fre®'**r g
missa heimili sín fyrir sam- B
vdnnu við skæruliða en vera E
líflátnir fyrir aðstoð við ísra fi
elsmenn.