Morgunblaðið - 24.10.2005, Blaðsíða 16

16 MÁNUDAGUR 24. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
UPPGANGUR efnahagslífsins í
Kína hefur verið ævintýri líkastur á
undanförnum árum enda eiga margir
hagfræðingar varla orð til að lýsa því,
sem þar er að gerast. Á þessu er þó
önnur hlið og dekkri: Hagvöxturinn í
Kína er að verða mesta umhverfis-
ógn, sem um getur fyrr og síðar.
Frá þessu segir í nýrri skýrslu frá
Greenpeace, samtökum grænfrið-
unga, en í henni kemur fram, að Kína
eigi nú langmestan þátt í eyðingu
regnskóganna víða um heim. Þangað
eru nú flutt fimm af hverjum 10 harð-
viðartrjám, sem felld eru að því er
segir í úttekt breska dagblaðsins The
Independent á skýrslunni.
Það er ekki aðeins, að hagvöxtur-
inn í Kína ýti undir aukna skógareyð-
ingu, heldur eru Kínverjar orðnir
fremstir í neyslu og notkun fjögurra
af fimm helstu nauðsynjunum í iðn-
ríkjum nútímans. Þeir nota mest
allra af korni, kjöti, kolum og stáli og
draga óðfluga á Bandaríkjamenn í
olíunotkun.
Kínversk raforkuver eru að lang-
mestu leyti kolakynt og innan
skamms mun Kína verða komið fram
úr Bandaríkjunum sem mesta meng-
unarríkið. Þá mun berast út í and-
rúmsloftið svo mikið af koltvísýringi
og öðrum gróðurhúsalofttegundum,
að allt, sem gert verður til að minnka
útblásturinn annars staðar, mun
blikna í samanburði.
99 millj. olíuföt á dag
Lester Brown, kunnur, bandarísk-
ur umhverfissérfræðingur, segir, að
haldi hagvöxturinn í Kína áfram af
sama krafti, muni mannkynið standa
frammi fyrir þurrausnum auðlindum
byggist ekki á brennslu lífrænna
efna, ekki á einkabílnum og öðru
bruðli, heldur á endurnýjanlegum
orkugjöfum, miklu margbreytilegra
samgöngukerfi og á endurvinnslu.
Þetta verðum við að gera ef viljum, að
siðmenningarsamfélagið lifi af. Að
öðrum kosti mun það farast.“
Ónothæft vatn
Lítið hefur verið fjallað um áhrif
kínverska efnahagsundursins á tak-
markaðar auðlindir jarðar og lífríkið
annars staðar en skaðinn, sem orðið
hefur í Kína sjálfu, dylst engum.
Pan Yue, aðstoðarumhverfisráð-
herra Kína, sagði í viðtali fyrr á árinu,
að 10 menguðustu borgir í heimi
væru í Kína; að súrt regn félli nú í
þriðjungi landsins; að helmingur
vatnsins í sjö stærstu fljótunum væri
„algerlega ónothæfur“; að fjórðungur
Kínverja hefði ekki aðgang að hreinu
vatni og að þriðjungur borgarbúa
andaði að sér menguðu lofti.
Getur ekki gengið upp
„Niðurstaðan af þessu er einfald-
lega sú, að vestrænt hagkerfi getur
ekki gengið upp í Kína. Að vísu er erf-
itt að gagnrýna Kínverja, þeir eru
bara að gera það, sem við höfum gert,
en þetta getur bara ekki gengið upp.
Ekki í Kína, ekki á Indlandi og ekki
hjá hinum þremur milljörðunum í
þróunarríkjunum. Og þá er komið að
því að segja, að það mun ekki ganga
upp hjá okkur heldur.
Við stöndum frammi fyrir því að
þróa nýtt hagkerfi. Hagkerfi, sem
miklu fyrr en nokkurn óraði fyrir.
Sameinuðu þjóðirnar spá því, að
mannfjöldi í Kína verði 1,45 milljarð-
ar árið 2031 og miðað við 8% árlegan
hagvöxt verður kaupgeta Kínverja þá
orðin svipuð því, sem nú er í Banda-
ríkjunum.
„Kornþörf Kínverja mun þá svara
til tveggja þriðju af kornneyslu alls
heimsins nú. Ef olíunotkunin verður
hlutfallslega sú sama og í Bandaríkj-
unum nú, verður hún 99 millj. olíufata
á dag. Nú er heimsframleiðslan 84
millj. olíufata og mun líklega ekki
aukast mikið.
Verði pappírsnotkunin svipuð og í
Bandaríkjunum nú, verður hún helm-
ingi meiri en nú er framleitt. Verði
bílarnir þrír fyrir hverjar fjórar
manneskjur eins og í Bandaríkjun-
um, verður fjöldinn 1,1 milljarður en
er nú 800 millj. í öllum heimi,“ segir
Brown, sem hefur fylgst vel með þró-
un umhverfismála í heiminum síðast-
liðin 30 ár.
Kínverska uppsveiflan
mesta umhverfisógnin
Veldur skógareyðingu og gífurlegri mengun. Heimsframleiðslan nú á olíu,
pappír og korni mun ekki duga Kínverjum einum árið 2031
Reuters
Bílaumferðin í Kína þyngist stöðugt og í Peking er jafnaðarlega lýst yfir neyðarástandi vegna mengunar.
’Þetta verðum við aðgera ef við viljum, að
siðmenningarsam-
félagið lifi af. Að öðrum
kosti mun það farast.‘
Lagos, Abuja. AP, AFP. |
Nígerísk farþegaþota af
gerðinni Boeing 737 hrap-
aði í gær skömmu eftir
flugtak í Lagos, stærstu
borg Nígeríu. Um borð
voru 117 manns, 111 far-
þegar og sex manna
áhöfn, og samkvæmt
fréttum frá Rauða kross-
inum í Nígeríu komst
enginn lífs af.
Abilola Oloko, talsmað-
ur Oyo-ríkis þar sem flug-
vélin hrapaði, sagði, að
mikið björgunarstarf
væri komið af stað og
hafði eftir þeim, sem
komu fyrstir á vettvang,
að meira en helmingur
fólksins um borð hefði komist lífs af.
Fulltrúar Rauða krossins, sem einn-
ig voru komnir á slysstaðinn, sögðu
hins vegar, að enginn hefði fundist á
lífi. Talsmaður almannavarnastofn-
unar ríkisins staðfesti það og sagði,
að vélin hefði augljóslega steypst
beint til jarðar því að hún hefði
sundrast í smátt og „plægst ofan í
jörðina“.
Þotan var í eigu nígeríska flug-
félagsins Bellview og var haft eftir
talsmanni þess, að samband milli
flugvélar og flugturns hefði rofnað
fimm mínútum eftir flugtak. Sagði
hann, að ferðinni hefði verið heitið til
borgarinnar Abuja en það er 50 mín-
útna flug.
Nígeríska ríkissjónvarpið sagði
hins vegar, að flugstjórinn hefði sent
frá sér neyðarkall áður en vélin
hvarf af ratsjá og þá verið 24 km
vestur af Lagos og yfir hafi.
Bellview-flugfélagið er með nokk-
urn flota af Boeing 737-þotum og
hefur verið í rekstri í 10 ár. Hefur
það gott orð á sér og er þetta fyrsta
slysið í sögu þess.
Sagt er, að háttsettir embættis-
menn hafi verið með þotunni, sem
hrapaði, en engar áreiðanlegar frétt-
ir voru um það í gær. Þá kunna ein-
hverjir útlendingar að hafa verið
með og voru ræðismenn og sendi-
herrar margra ríkja að kanna það í
gær.
Enginn
komst lífs af
er þota fórst
Reuters
Menn virða fyrir sér skilríki sumra þeirra, sem
fórust með flugvélinni.
UNG stúlka kveikir á kerti í minningu þeirra, sem létu lífið í Dubrovka-
leikhúsinu í Moskvu 23. október fyrir þremur árum. 130 manns létu lífið er
rússneskir sérsveitamenn réðust inn í húsið en þá hafði það verið á valdi
skæruliða frá Tétsníu í nokkra daga.
Reuters
Harmleiksins í
leikhúsinu minnst
DAUÐAR endur sem fundust í Esk-
ilstunaánni í Svíþjóð í lok síðustu
viku reyndust ekki sýktar af þeirri
tegund fuglaflensuveiru sem getur
borist í menn, H5N1, að því er
sænskir fjölmiðlar höfðu eftir emb-
ætti yfirdýralæknis (SVA) í Svíþjóð í
gær. Um veikari tegund inflúensu er
að ræða en sú tegund er algeng hjá
öndum. SVA staðfesti því að fugla-
flensuveiran sem gengið hefur í Asíu
og fannst nýlega í Evrópulöndunum
Tyrklandi og Rúmeníu hefur ekki
fundist í Svíþjóð. Niðurstöðunnar
var beðið í gær en fréttirnar á laug-
ardag ollu nokkrum óhug og niður-
staðan í gær létti að sama skapi, eins
og m.a. mátti heyra á talsmönnum
sveitarfélagsins í fjölmiðlum.
Um tíu endur fundust dauðar og
voru fjórar sendar í rannsókn. Á
laugardag bárust þau skilaboð að
a.m.k. ein þeirra væri sýkt af ein-
hvers konar inflúensu. Í gær kom í
ljós að veiran sem fannst í öndinni
væri af gerðinni H5 en meinlaus
bæði mönnum og öndunum sjálfum.
Á þessum tíma árs er eðlilegt að 20–
30% villta andastofnsins smitist af
þeirri tegund, að því er m.a. kemur
fram í fréttatilkynningu frá SVA.
Leitað að banameininu
Endurnar drápust því ekki af
völdum veirunnar en SVA mun
áfram rannsaka hvað varð þeim að
bana. Í gær fundust fimm dauðar
endur til viðbótar í ánni við Eskilst-
una, sem er um 90 þúsund manna
sveitarfélag í um 100 km fjarlægð frá
Stokkhólmi á austurströnd Svíþjóð-
ar, en heilbrigðisyfirvöld sögðu ekki
ástæðu til að rannsaka þær líka.
Fuglabændum í Svíþjóð hefur verið
ráðlagt að yfirfara smitvarnir og
forðast að láta fugla vera utanhúss.
Þær ábendingar gilda áfram að því
er m.a. kemur fram í tilkynningu frá
embætti yfirdýralæknis.
Svíar
varpa
öndinni
léttar
Ekki flensa af
H5N1-stofni í
dauðum öndum
Eftir Steingerði Ólafsdóttur
steingerdur@telia.com
Brussel. AFP. | Hart var lagt að fram-
kvæmdastjórn Evrópusambandsins í
gær að banna alla innflutning á lifandi
fugli en nú er ljóst, að páfagaukur,
sem drapst í sóttkví í Bretlandi, var
með fuglaflensu af hættulegum stofni.
Páfagaukurinn var fluttur inn frá
Súrinam í Suður-Ameríku en þar hef-
ur fuglaflensu af stofni H5N1 ekki
orðið vart. Það er því talið sennilegt,
að hann hafi sýkst í sóttkvínni en þar
var hann með fuglum, sem fluttir
höfðu verið inn frá Taívan. Er nú ver-
ið að rannsaka það.
Leggja Bretar nú hart að ESB að
banna innflutning á lifandi fugli og er
búist við ákvörðun um það á morgun,
þriðjudag. Slíkt bann er raunar nú
þegar í gildi gagnvart þeim ríkjum
þar sem fuglaflensan hefur komið
upp, til dæmis Rúmeníu, Rússlandi,
Taílandi og Tyrklandi.
Í dag munu sérfræðingar frá 50
ríkjum koma saman í Kaupmanna-
höfn til að bera saman bækurnar og
ræða viðbrögð við fuglaflensunni en
óttast er, að veira geti stökkbreyst
hvenær sem er og farið að berast á
milli manna með þeim afleiðingum, að
úr verði heimsfaraldur.
Hvatt til
banns við
innflutningi
♦♦♦