Tíminn - 13.05.1970, Blaðsíða 4

TIMINN
MroVIKUDAGUR 13. maí 191«.
ÁÆTLUN AKRABQRGAR
Akraborgin gengur alla daga:
Frá Akranesi kl. 8.00
— Reykjavík — 9.30
— Akranesi — 13.00
— Reykjavík — 15.00
— Akranesi — 17.00
— Reykjavík — 18.30
og 2. hvítasunnudag frá Akra-
nesi kl. 22.
H.F. SKALLAGRÍMUR
Útsniönar drengjabuxur
ÚR MOLSKINNI. Stærðir: 6—18.
Heildsölubirgðir:
ANDVARI H.F.
Sími 20433.
TIL SÖLU
Ferguson dráttarvél, árg. 1962, svo og sláttuvél
og ámoksturstæki ásamt skóflu og heykvísl, hjá
Sigríði Halldórsdóttur, Kjörseyri.
Öll tækin eru vel með farin.
Upplýsingar gefur Jónas Einarsson, Kaupfélagi
Hrútfirðinga, Borðeyri.
I.B.M. GÖTUN
Búreikningastofa landbúnaðarins óskar eftir að
ráða stúl'ku við götunardeild frá 18. maí n.k.
Starfsreynsla æskileg. Vinnutími frá kl. 1—7 e.h.
eða eftir nánara samkomulagi.
Umsóknir, ásamt upplýsingum um fyrri störf
sendist afgreiðslu Tímans merkt, „Götun 1052“.
Lögregluþjónsstarf
Hjá lögréglunni í Kópavogi er laust til umsóknar
starf eins lögregluþjóns.
Nánari upplýsingar gefur yfirlögregluþjónn.
Umsóknarfrestur er til 4. júní n.k.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
!~Z>iqrncJi aq 'Válmi
N^l
BRENNT SILFUR
FERMINGARGJÖF SEM EKKI GLEYMIST
HVERFISG. 16A — LAUGAV. 70
QjffidDIRD
LESANDINN
f síðasta þætti var talað um
réttarheimildina sett lög. Var
þar komið að fjalla um lög,
sem þjóðaratkvæði þarf um.
Þar koma aðallega til tveir
flokkar laga samkvæmt stjórn-
arsíkránni, annars vegar lög,
sem horfa til breytinga á
kirkjuskipuninni, og hins veg-
ar iagafrumvörp, sem Alþingi
hefur samþykkt, en forseti
neitað að staðfesta. Til hvor-
ugs hefur komið, eftir að
stjórnarskráin var sett. Hins
vegar hefur Alþingi sjálft sbot
ið einstökum málum undir at-
bvæði þjóðarinnar. Svo var td.
gert árin 1908 og 1933 um bann
lögin og 1916 um þegnskyldu-
vinnuna.
Af öðrum réttarreglum, sem
einnig verður að telja til laga
í stjórnlagafræðilegri merk-
ingu má nefna alls konar til-
skipanir og opin bréf, rá'ðu-
neytisbréf, konungsbréf og
konungsúrskurði o.s.frv., en
þetta eru reglur frá gömilum
tíma, sem gleymzt hafa og
eru enn talin lög. M!á í þessu
sambandi geta þess til gamans,
að nokkur ákvæði úr Jónsbók,
frá árinu 1281, eru talin gild-
andi lög hér á landi.
Sett lög eru yfirleitt nú á
tímurn skráð lög. Sett lög þurfa
hins vegar ekki að vera skráð.
Skráning laganna er ebki hug-
taksatriði. Löggjöf Alþingis
hér á landi var t. d. óskráð
með 61'lu fnam tll ll!l7^-lll>18.
Það sem nú hefur verið rakið
hér að framan og í seinni hluta
síðastá þáttar er þá það, sem
fellur undir réttartoeimildina
sett lög. Til setts réttar telj-
ast (þ. e. auk settra laga)
reglugerðir, sem eru mjög al-
gengar, en þær era settar af
ráðherra til að bveða nánar
á um einhver atriði í lögum.
Hin aðalheimild réttarins,
sm ég nefndi í síðasta þætti,
er réttarvenja, en venjur skipta
miklu máli í réttarframkvæmd
inni. í réttarfari hvers ríkis,
þ. e. þeim reglrum sem fjalla
urn dómstólastarfið, skipta
venjur miklu, t. d. í sambandi
við sönnunarbyrði og sönnun-
armat, Við skýringu á ýmsum
lagaákvæðum verður og að
beita venjum. Réttarvenjan
er frumstæðari og fornari rétt-
arheimild en sett lög. Henn-
ar gætti mest áður en ríki
hafði náð þeim þroska, að
16e voru sett. Réttanvenju
hefur gætt allmikið hér á
landi. T. d. byggðist meðferð
dómsmála í héraði lengi vel
einungis á venjum. Skaðabóta-
rétturinn er skýrt dæmi um
venjurétt. Reglur hans byggj-
ast að litlu leyti á settum lög-
um.
Fræðilega eru réttarvenjur
flokkaðar á ýmsan hátt en ekki
er toægt tð fara náið út í þá
sálma hér. Þegar skera þarf
úr þvi, hvort réttarvenja er
fyrir hendi, er í mörg horn að
líta. Þar getur aldur venjunn-
ar ®kipt máli, afstaSa almenn-
imgs til hennar, efni hennar o.s.
frv. Greint er á milli almennr-
ar venju og staðbundinnar
venju, innlendrar venju og er-
lendrar o.s.frv. ALgengar eru
ýmsar viðskiptavenjur og eru
þær stundum lagðar til grund-
vallar við úrlausn mála.
Árið 1968 var kveðinn upp
dómur í Hæstarétti, þar sem
m. a. var úr því skorið, að lög-
mæt væri hjónavígsla, sem
prestvígður maður en ekki
þjónandi prestur hafði fram-
bvæmt. í lögum um stofnun
og slit hjúskapar (en svo heita
lögin, sem um þetta fjalla)
segir, að hjónavigslu geti að-
eins framkvæmt þjónandi
prestur þjóðkirkjunnar og svo
héraðsdómarar eða fulltrúar
þeirra, auk forstöðumanna 16g-
giltra trúfélaga sem mega fram
kvæma hjónavígslur innan
safnaða sinna. Skv. þessum lög-
um er því skilýrði kirkjulegr-
ar vigslu, að presturinn sé
þjönandi. 1 niðurstöðu meiri-
hluta Hæstaréttar sagði hins
vegar m. a.: „Alkunna er, að
menn, sem prestvígðir hafa
verið í þjóðkirkjunni, hafa oft-
sinnis á síðustu áratugum gefið
saman hjón, þótt þeir væru
ekki þjónandi sóknarprestar.
Það er einnig alkunna, að slík-
ar vígslur hafa verið taldar
hafa sömu þýðingu að lögum
og vígslur, sem þjónandi sókn-
arprestar hafa framkvæmt, og
enginn greinarmunur hefur ver
ið á þessu gerður við búskipti.
Ber því að líta svo á, að það
sé venjuhelgu'ð íslenzk réttar-
regla, að menn, sem prestvígð-
ir hafa verið í þjóðkirkjunni,
þótt ekki séu þjónandi sófcnaj>
prestar, geti löglega gefið sam-
an hjónaefni . . .“
í næsta þætti verður vikið
að fleiri réttarheimildum, ea
framangreint látið nægja um
sett lög og réttarvenju.
Björn Þ. Gnðmundsson.
Erlingur Bertelsson
héraðsdómslögmaður
Kirkjutorgi 6
Símar 15545 og 14965
Hemlaviðgerðir
Rennum bremsuskálar. —
Sllpum bremsudælur.
Límum á bremsuborða og
aðrar almennar viðgerðir
HEMLASTILLING H.F.
Súðarvogi 14. Sími 30135.
OMEGA

OAME
JUpinoL
PIERPOnT
Magnús E. Baldlvlnsson
Laugavegi 12 - Simi 22804

JÓN E RAGNARSSON
LÖGMAÐUE
Lögmannsskrifstofa,
Laugavegi 3 Simi 17200.
BÍLASKOÐUN & STILLING
SkúlagöfU 32
LJÓSASTILLINGAR
HJÓLAS'TILLINGAR MÓTORSTILLINGAR
Látið stiíla í fíma.
Fljót og örugg þjónusta. I
13-10 0
Guiijön StyrkArsson
HÆSTAKtTTAMLÖeUAOUK
AUSTUKSTRÆTI í SlHI U1S4
'BIJNAÐARBANKINN
«*r banki lól!i>i»»v
FERMINGAÚR
Veljið yður í hag • Örsmíði er okkar fag
Nivada
i