Tíminn - 20.10.1970, Qupperneq 7

w
JWroniDAGUR 20. október 1970.
TÍMINN
f /rp v • •*
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
PraraÆvæmidastjórl: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Augiýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnar.
skriístofur i Edduhúsinu, símar 16300—18306. Skrifstofur
Bankastræti 7 — Afgreióslusími 12323. Auglýsingasími 19523.
Aðrar sfcrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 165,00 á mánuOi,
innamlands — í lausaisölu br. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Endurskoðun
stjórnsýslunnar
í ræðu þeirri, sem Ólafur Jóhannesson flutti á ATþingi
s. l. fimmtudag, þegar rætt var um yfirlýsingu forsætis-
ráðherra, lýsti hann því sem einu af helztu stefnumálum
Framsóknarflokksins að láta fara fram endurskoðun og
endurskipulagningu á stjórnsýslukerfinu. Ólafur sagði
meðal annars:
„Það er að mínum dómi mjög brýn nauðsyn á því
að taka stjórnsýslukerfið sjálft til gagngerðar endur-
skoðimar og þá sérstaklega með það fyrir augum að
gera það einfaldara, skilvirkara og opnara. Það þarf
að opna stjómsýsluna þannig, að almenningur og
þar með blöðin, eigi greiðari aðgang en nú að því
að fylgjast með afgreiðslu mála í embættiskerfinu, geti
m.a. kynnt sér ýmis gögn mála á stjórnarstiginu og feng-
ið upplýsingar um mál, sem almenning varðar. Um það
hefur nú, að ég bezt veit, verið sett löggjöf á Norður-
löndunum öllum.
Það er líka ástæða tH að athuga, hvort ekki er þörf
á því að setja sérstaka löggjöf um starfsaðferðir á vett-
vangi stjómsýslunnar, en sum Norðurl. a.m.k. hafa
einmitt nýlega sett slíka löggjöf hjá sér. Það þarf .einnig
að taka til gaumgæfilegrar athugunar, hvort það er ekki
rétt að setja hér á stofn embætti umboðsmanns Alþingis,
líkt og gert hefur verið á Norðurlöndunum öllum öðrum
en íslandi, en sá embættismaður hefur einmitt það hlut-
verk að hafa sérstakt eftirlit með stjómsýslunni. Ég
held, að það sé þörf á slíku aðhaldl
Að mínum dómi þarf að hverfa frá hinni óhóflegu
hleðslu á einstaka menn, sem átt hefur sér stað á sviði
stjómsýslunnar að undanfömu. Og það þarf að draga úr
nefndafjöldanum. Þar er að mínum dómi komið út í
algerar öfgar. Menn minnast þeirra umræðna, sem fóra
fram um það efni á Alþingi s.l. vor. Ég ætla ekki að
rifja þær upp hér, en auðvitað tek ég það fram, að
margar nefndir era að sjálfsögðu nauðsynlegar og marg-
ar þeirra vinna sitt starf vel, en það verður að halda
þessu innan eðlilegra marka. í þessu efni erum við
komnir í ógöngur. Umfram allt þurfum við svo að hverfa
frá þeim óeðlilega og óviðeigandi starfsháttum, að ráð-
herra sitji í sjóðstjómum og úthlutunamefndum, sem
þeir hafa svo yfir að segja sem æðra stjómvald. Slíkir
stjórnarhættir þekkjast ekM lengur í nálægum löndum,
t. d. er það bannað í Danmörku með lögum frá 1959, að
ráðherra hafi nokkur aukastörf á hendi. En hér munu nú
flestir ráðherramir eða kannsM allir hafa nokkur auka-
störf, að vísu misjafnlega mikil. Ég held, að allir rétt-
sýnir menn sjái, að þetta nær ekM nokkurri átt. Menn
hljóta að sjá og skilja, að svona stjómarhættir hljóta að
draga dilk á eftir sér.
Ég flutti á síðasta Alþingi í byrjun desembermánaðar
þingsályktunartillögu á þá lund, að Alþingi lýsti því yfir,
að það teldi óviðeigandi að ráðherrar sætu í slíkum
stjómamefndum og úthlutunarnefndum. Þessi tillaga var
því miður aldrei tekin til umræðu, og segir það kannsM
sína sögu. Ég mundi fagna þvi, að ég þyrfti ekki að flytja
þessa tillögu aftur á þessu þingi, ef ráðherrar fyndu það
hjá sjálfum sér, að þeir eiga að hverfa frá þessum starfs-
háttum.“
Ýmis mál, sem Framsóknarflokkurinn mun fylgja á
þessu þingi, munu verða 1 samræmi við þær tillögur um
endurskoðun og endurbætur á stjórnsýslunni, sem koma
fram í ummælum Ólafs Jóhannessonar hér á undan.
Þ.Þ.
Stefán Valgeirsson, alþm:
Frumkvæði Ingólfs Jónssonar
Leiðari MorguablaSsins hinn
25. sept. s.L var tileinkaSur
landbúnaðinum. Þar er margt
vel sagt og viturlega, og sann-
leikanum ekki mikið meira hag
rætt en venjulega, þó að óðum
styttist nú i kosningar.
f upphafi leiðarans er sagt
að margt hafi verið rætt um
landbúnaðarmál að undan-
fðmu, og þær nmræður hafi
einkennzt af einskisverðu
karpi milli Framsóknarmanna,
Alþýðublaðsins og kommúnista.
Það sem er athyglisverðast við
þessa uppsetningu er það, að
annars vegar eru nefndir i
þessu sambandi Framsóknar-
menn og kommúnistar, en hins
vegar Alþýðublaðið, ekki Al-
þýðuflokkur eða Alþýðuflokks-
menn.
Nú kann að vera, að Morgun
blaðsmenn séu með þessum
hætti að undirstrika það, að
skoðanir forustumanna Alþýðu
flokksins séu ekki þær sðmn
og þeirra sem skrifa að jafnaði
í Alþýðublaðið. En eitthvað
hljómar það undarlega í eyr-
um, ef doktor Gylfl telur sér
henta að fylgja landbúnaðar-
stefnu Ingólfs Jónssonar, að
minnsta kosti þeirri stefnu sem
Ingólfur telur sig fylgja. Hitt
kemur víst fáum á óvart, þó
að skiptar skoðanir séu um
ðll mál í Alþýðuflokknum að
undanskildum landbúnaðarmál-
um. Um þáu mál hefur miánrii
skilizt að ríkt hafi einhugur
fram að þessu.
Eitt af því bezta í umrædd-
um leiðara er á þessa leið:
„Þá hefur því verið haldið
fram, að vextir hafí hækkað
og lánakjðr versnað. Það kem-
ur vissulega úr hörðustu átt
þegar þessu er haldið fram af
hálfu Framsóknarmanna. Þeg-
ar þeir létu af stjóm landbún-
aðarmála, voru lánasjóðtr land-
búnaðarins í kalda koli og þeir
voru gjörsamlega vamnegnugir
að veita eðlileg lán til fram-
kvæmda í landbúnaði. Undir
forustu Sjálfstæðismanna hef-
ur stofnlánasjóður landbúnaðar
ins verið efldur, og lán til land
búnaðarins stóraukin með lág-
um vöxtum."
Mikið mega nú bændur ve-a
þakklátir Ingólfi fyrir hans
frumkvæði í þessum málum.
En lítum nú á þetta ðgn
nánar. Hvað voru nú vextirn-
ir háir af stofnlánum meðan
þessir vondu Framsóknarmenn
réðu öllu?
Af lánum til íbúðahygginga
2,5%, en nú 6%. Af öðrum
stofnlánum 4% en nú 6,5%.
Er ekki greinilegt að vext-
irair hafa lækkað? Og þegar
stofnlánaskatturinn er reiknað
ur til viðbótar sem settur var
að frumkvæði Ingólfs Jónsson-
ar, og hann talinn með rentun-
um, eins og eðlilegt er að gera,
þá eru þær greiðslur, sem
Stefán Valgeirsson
bændur eru Iátnir inna af
hendi til stofnlánadeildarinnar,
yfir 11%, miðað við þær skuld
ir, sem þeir voru í við stofn-
lánadeildina í árslok 1967.
Þá er að lfta á hitt atriðið,
hinar stórauknu lánveitingar.
Jú, krónunum hefur fjðlgað,
um það verður ekki deilt Hin
giftudrjúga viðreisnarstefna
hefur leltt það af sér. En er
það hinn rétti mælikvarði, að
miða við lánsupphæð þar sem
framkvæmdamáttur hverrar
krónu er aðeins brot af því
sem áður var?
Til að sannprófa, hvernig
hefur verið staðið að þcssum
þætti málsins, athugaði ég lán-
veitingar á 12 ára tfmabili úr
stofnlánasj óðum Búnaðarbank-
ans árin 1955 tfl 1967. Ég um-
reiknaði lán hvers árs yfir á
byggingarvísitðlu ársins 1955,
tfl að fá sambærflega tðlu. Síð-
an tók ég meðaltal af árunum
1955 tfl 1958 að báðum árunum
meðtðldum, og hins vegar af ár
unum 1959 tfl 1967. Kemur þá
í Ijós, að meðaltal lánsupphæð-
ar fyrra tfmabflsins reyndist
vera 40.768 krónur, en hins
síðara 36.398 krónur. Misnmn-
urinn því 4.370 krónur, eða
framkvæmdamáttur lánanna
var því rúmlega 10% minn!
á „viðreisnarárunum" en áður
var. Það munar nú um minni
hækkun.
Þá segir f leiðaranum, «rð-
rétt:
„Fyrir 4 árum hafði Ingólf-
ur Jónsson, landbúnaðarráð-
herra, forgðngu um að bónda
konu væru reiknuð nokkur laun
fyrir hennar stðrf á búinu, en
svo sem kunnugt er falla marg-
vísleg ðnnur stðrf en húsfreyju
störf á hendur húsmóður á
sveitabýli. Auðvitað leiddi
þessi leiðrétting til einhverrar
hækkunar á búvðruverði, en
hver vill halda því fram, að
ósanngjarnt sé að bóndakonu
séu rciknuð nokkur laun fyrir
hennar mikla starf? Að vísu
voru Framsóknarmenn þeirrar
skoðunar, að það væri ástæðu-
laust, eai það er önnur saga“.
Svo mörg eru þau orð.
Á aðalfundi Stéttarsambands
bænda, sem haldinn var 4. sept.
1963 í Bændahöllinni, var m.
a. samþykkt samhljóða tiflaga
þess efnis, að hafin yrði bar-
átta fyrir því að tekið yrði
tillit tfl vinnuframlags eigin-
konu og barna innan 16 ára
aldurs við framleiðslustðrfln.
Var það Vilhjálmur Hjálmars-
son, sem fyrir tillöguuni tal-
aðL Krafa um þetta efni hafði
áður verið fram borin og sam-
þykkt á fundum bænda, og var
því þetta mál ekki nýtt af nál-
inni.
í yfiraefnd þá um haustið
bar hinn nýi formaður stéttar-
sambandsins. Gunnar Guðbjarts
son, þessa tillögu upp, en hún
naut ekki náðar fyrir augum
hinna háu herra.
Og tfl þess að varpa enn sikýr
ara ljósi á þctta mál er hér
kafli úr ræðu landbúnaðarráð-
herra, er hann fluttl á Alþingi
25. aprfl 1965, en tfl umræðu
var breyting á Iðgum um Fram
leiðslnráð Landbúnaðarins o.fl.
en f það vitnar leiðarahðfund-
ur Morgunblaðsins, sem fyrr er
getið:
„Bændur hafa haldið því
fram, að þeir hafi ekki fengið
viðurkennda alla þá vinnn, sem
Iðgð er fram og verður að
leggja fram við meðal bú.
Hvort það er á röktun byggt
hjá bændum skal ég ekkert
fuflyrða um, en þeir hafa hald
ið því fram, að vinna eiginkonu
og skylduliðs og aðkeypt vinna
hafl ekki verið tekin til greina
að nndanfömn, nema að sára-
litlu leyti.
Það er ekki mitt að dæma
um það, hvort þeir hafa endi-
lega rétt fyrir sér eða neytend-
ur. En nú er meiningin að
leggja á borðið gðgn sem sýna
hvað rétt er í þessu efni“.
Þetta sagði Ingólfur Jónsson
f aprflmánuði 1965. Ef þetta
er borið saman við leiðara
Morgunblaðsins frá 25. sept
sj. þá ætti mðnnum að skilj-
ast á hvern hátt er hollast að
lesa það blað, þegar það skrif-
ar um okkur Framsóknarmenn
og afstððu okkar til hinna
ýmsu mála.
Ingólfur Jónsson og baráttu
bræður hans hafa haft frum-
kvæði í fleiri málum á undan-
fðraum árum á svipaðan hátt
og hér hefur verið lýst. Hvort
álit þeirra og fylgi eykst við
slíkt frumkvæði skal ósagt
látið. Það kemur f Ijós um
Jónsmessuleytið næsta sumar.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
J
KASTAÐ í LAUGARDALSHÖLL
Kastnámskeið þau, er Stanga-
veiðifélag Hafnarfjarðar og Kast-
klúbbur Reykjavíkur hafa haldið
sameiginlega undanfarin ár, eru
hafin að nýju í íþróttahúsinu í
Laugardal.
Kennt er alla sunnudaga kl.
10,20 til tólf og stendur hvert
námskeið fimm sunnudaga.
Flugukast er nú mest iðkað með
stuttum einhendistöngum, og til-
gangur ofangreindra félaga með
þessum námskeiðum er fyrst og
fremst sá. að kenna rétta með-
ferð veiðarfæranna, og gera nem
endum kleift að hefja þessa
skemmtun sína upp úr því að
vera tómstundagaman viðvaninga,
í það að vera íþrótt.
Þátttaka að námskeiSum þessum
tilkynnist: Ástvaldi Jónssyni, sími
35158; Halldóri Erlendssyni, sími
18382 og .Svavari Gunnarssyni
sími 52285.