Tíminn - 20.12.1970, Page 6

6
TIMINN
SUNNUDAGUR 20. desember 1970
AHUGAFOLK UM
NÁTTÚRUVERND
munið stofnfund Náttúruverndarfélags Reykjavík-
ur og nágrennis að Hótel Sögu í dag, sunnudag,
M. 15.30. Fjölmennið.
Uudirbúningsnefndin.
EY09JR SÖGUNNAR
Við veíium REHSfef ; ■■■ ■
það bórgcrr sig '
v , IIIIM
■ nuniiaf . ofmah h/ 'F.
■<;
:•. - öiöumuia z/ * neyKjavis ■ '
Símar 3-55-55 og 3-42-00
Getið í eyöur sögunnar
heitir bók eftir sr. Sveln Víking.
Fjallar hún um kristni og kirkjur
hér á landi á fyrstu öldum þjóð-
arinnar auk þess, sem þar er rætt
um hugsan.’egan, sennilegan mann-
fjölda hér á landi.
Ekki ætla ég að leggja dóm á
tilgátur höfundar, en hann telur
fornsögur okkar langtum meiri
heimildarrit en nú er í tízku með-
al yngri fræoimanna yfirleitt.
Mér virðist margt mæla með
því, að sr. Sveinn Víkingur hafi
rétt fyrir sér í þeim efnum. Ég
get alls ekki trúað því að 200—
300 árum eftir landnám hafi þjóð-
in verið búin að gleyma svo
landnámsmönnum sínum og sög-
um af þeim, að unnt hafi verið
að segja henni hvað sem var frá
þeim tímum og þeiirra tíma mönn
EKC0 FISKKASSAR
FYRIR 50 KG
AF FISKI
STERKIR
HAGKVÆMIR
18 MÁNAÐA ÁBYRGÐ
UMBOÐSMENN:
SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFÉLAGA
SJÁVARAFURÐADEILD - SÍML 17080
um. Fyrir þessu skal nú færa
nokkur rök.
Þegar ég var á fimmtánda ári
vorið 1925 var ég um skeið við
sjóróúra frá verstöðinni Kálfeyri í
Önundarfirði með þremur mönn-
um öldruðum. Sá elzti var 60 ár-
um eldri en ég. Hann minntist
á það, að vinnumenn Finns á
Hvilft hefðu komið úr skötulegu
í haustmyrkri og róið upp á Flög-
una og hvolft undir sér og drukkn
að, en FJagar. er blindsker skammt
frá landi lítið eitt fyrir utan
Kálfeyri. Ég hélt af fáfræði minni
og hvatvísi að þetta hefðu verið
vinnumenn Finns Magnússonar á
Hvilft, sem dó 1876. Mörgum ár-
um seinna sagði Ólafur bróðir
minn mér, að þetta hefðu verió
vinnumenn Finns Guðmunds-
sonar á Hvilft, en hann var fað-
ir Ragnheiðar, móður Finns Magn
ússonar og varð þetta slys haust-
ið 1823 ef ég man rétt. Nú sé
ég ekki neitt ótrúlegt við það.
að mér endist líf og vit í 10 ár
enn, svo að ég gæti sagt þetta ein-
hverjum sem myndi þag jafn-
lengi og ég eða jafnvel fram
undir miðja næstu öld.
Eins vil ég geta þess, að móð-
ursystir mín sagði mér, að Ragn-
heiður á Hvilft hefði fengið sex
tunnur af kartöflum upp úr garði
sínum. Um það hef ég aldrei séð
neinar skrifaðar heimildir en nú
eru liðin um þaó* bil hundrag ár
síðan það var.
Þriðja dæmi: Amma mín, sem
fædd var árið 1841 kom fyrst að
Kirkjubóli í Bjarnardal þegar hún
var eitthvað 10 ára og sá þar
gamla konu. Löngu seinna þegar
amma mín var orðin húsfreyja á
Kirkjubóli sagði nágranni hennar
Rósinkrans Kjartansson í Tröð,
henni cftir þessari gömlu konu, að
þegár hfin var ung, sem mun hafa
verið um aldamótin 1800, hefðu
kýrnar á Kirkjubóli verió’ reknar
til beitar í gróna hlíð þar sem í
minni æsku voru gróðurlausLr aur-
ar og skriður. Nú er þessi hlíð
aftur orðin svo gróin að hún er
öll grænyrjótt yfir að líta á sumr-
um með fagurgrænum geirum og
teigum sem breikka ár frá ári.
Hvað er nú óeðlilegt við það, að
ég geti sagt unglingunum frá
þessu, svo ag eftir næstu aldamót
verði á Kirkjubóli fólk, sem kann
sagnir um þaó', að um aldamótin
1800 hafi hlíðin verið vel gróin
en upp úr aldamótunum 1900
gróðurlaus?
Ég get ekki annað en kannazt
við þær staðreyndir að þessar
sagnir geymast og þó er ekkert
af þessu, sem hér er nefnt af
þeirri gerð, sem fastast loðir í
minni frá kyni til kyns. Ég dreg
það ekki í efa að á landnámsöld
Sr. Sveinn Víkingur
eins og nú hafi myndazt þjóðsög-
ur um menn í lifanda lífi og fólk
hafi haft tilhneigingu til að mikla
allt hið stóra og frábæra. En atl
frægustu menn á landnámsöld hafi
verið gleymdir og allar sagnir af
þeim týndar eftir 200—300 ár er
fjarstæða. Þeir, sem kunna að
halda slíku fram, þekkja ekki ís-
lenzkt þjóðlíf eins og það hefur
verið fram á okkar daga og vita
því ekki um hváð þeir eru að
tala. Og býsna mikil breyting hef-
ur orðið á viðhorfi íslenzkra
manna til sögulegra fræða og
bókmennta hafi þeir á þrettándu
og fjórtándu öld gert sér að
góó'u að taka við sögum um nafn-
kunna menn án alls tillits til
þess hvernig þær féllu við þær
arfsagnir, sem lifðu á vörum
manna. Arfsögnunum hefur verið
trúað um allar aldir og sá orð-
stír sem menn höfðu fengið í
almenningsáliti samtíðarinnar
lifði frá kyni til kyns.
Fram hjá þessu verður ekki
gengið þegar meta skal fornsög-
urnar. Það hefur sjálfsagt verið
hægt að búa til sögur, sem féllu
í góo'an jarðveg, ef þær voru um
menn, sem enginn hafði heyrt
nefnda. En að rísa gegn arfsögn-
um um fyrstu byggð á helztu höf-
uðbólum eða gjörbreyta eftirmæl-
um frægustu manna held ég, að
hafi ekki verið neinn barnaleikur.
Síra Sveinn Víkingur heldur
fram þeirri skoðun að kristni og
kristin áhrif hafi verið mun meiri
á landnámsöld og tíundu öld en
almennt hefur verið talið- Þar
ber honum saman við það, sem
annar vígó’ur öldingur og
skemmtiilegur höfundur, sr. Gunn-
ar Benediktsson, hefur boðað í
útvarpserindum nýlega.
Þeir, sem vilja gera sér grein
fyrir sögu þjóðarinnar frá upphafi
íslandsbyggðar, munu lesa þessa
bók Sveins Víkings með athygli
og ánægju.
H.Kr.
Jólatónleikar í
Hátelgskirkju
Sunnudaginn 20. desember, M. 10.30 um kvöldið
verða jólatónleikar í HáteigsMrkju.
Flytjendur: Jón Sigurbjörnsson flauta.
Pétur Þorvaldsson celló.
Kirkjukór Háteigskirkju.
Stjórnandi: Martein Hunger.
Sóknarnefnd Háteigskirkju.
VEUUM (SLENZKT <H> ÍSLENZKANIDNAD
I