Morgunblaðið - 30.11.2005, Qupperneq 9

Lifandi kirkja
Í hverju felst starf vímuvarnar-
prestar?
Starfið beinist fyrst og fremst að því
að tala við fólk sem hefur farið illa
út úr áfengis- og vímuefnaneyslu.
Ég fer reglulega í heimsóknir á
meðferðarstöðvarnar Vog, Krísuvík,
Staðarfell og Vík ásamt því sem ég
hef heimsótt gistiskýli í bænum þar
sem heimilislausir alkóhólistar og
aðrir fá inni. Á meðferðarstöðvunum
er ég með uppbyggjandi fyrirlestra
og í sumum tilfellum helgistundir
sem miða að því að hjálpa fólki
að öðlast á ný rétt sjálfsviðhorf.
Í flestum tilfellum er um að ræða
fólk sem hefur mjög slæmt álit á
sjálfu sér eftir neyslu og erfiðleika.
Það hefur jafnvel lent í að gera hluti
sem hafa strítt algjörlega á móti
siðferðiskennd vegna misnotkunar
áfengis og annarra vímuefna. Það
hefur þá spurt sjálft sig af hverju
það gerði þessa hluti þegar það
óskar þess að það hefði ekki gert þá.
Í neyslunni endurtaka þessi hlutir
sig jafnvel og fær viðkomandi þá
minnimáttar- og vanmetakennd í
kjölfarið og fer jafnvel að líta á sig
sem hálfgert úrhrak. Í þessu skiptir
engu máli hvort um er að ræða efnað
fólk í góðum stöðum eða fólk sem á
ekki neitt. Þegar svona er komið er
orð Guðs mjög mikilvægt. Þar segir
að fyrir Guði séu allir jafndýrmætir.
Þú ert mikilvægur, þú ert mikils virði
og Guð elskar þig.
Hvað með sorgina sem oft fylgir
slíkum erfiðleikum?
Svo hef ég einnig verið að ræða við
fólk um sorg. Hvernig sorgin er og
um ferli hennar. Þar hef ég fjallað
um hvað gerist þegar fólk verður
fyrir missi, hvernig lífið breytist
í einni svipan. Slík sorg getur t.d.
komið upp þegar fólk skilur, verður
fyrir veikindum eða missir ástvin.
Vanmáttur, reiði, sektarkennd,
depurð eru t.d. allt tilfinningar sem
koma upp við sorgina og þarf að
vinna úr. Þessar tilfinningar koma
einnig oft upp við meðferð, sorgin
knýr þá oft dyra, jafnvel vegna löngu
liðinna atburða og áfalla. Þegar sorgin
knýr dyra er auðvitað óhjákvæmilegt
að við mætum þessum kenndum
og tilfinningum. En við hljótum að
stefna að því að þær búi ekki í okkur
alla tíð, heldur að von og trúartraust
komi inn í slíkar aðstæður og hjálpi
til svo að syrgjandinn geti smám
saman farið að lifa eðlilegu lífi.
Langvinnur drykkjuskapur leiðir líka
til vanmáttar, reiði, sektarkenndar
og depurðar, þess vegna er líka
ágætt að vera með fyrirlestur um
sorg og sorgarviðbrögð. Það opnar
oft augu alkóhólistanna fyrir eigin
tilfinningum og líðan.
Telurðu mikla þörf fyrir þetta starf?
Ég tel að það sé mjög jákvætt að
stofnað hafi verið til þess. Í upphafi
sá ég fyrir að þetta yrði fræðslu- og
umsjónarstarf en hins vegar hefur
það þróast á þann veg að ég hef
meira verið að ræða við fólk og styðja
það, verið á gólfinu eins og sagt er.
Mig dreymir reyndar um að koma
meira að fræðsluþættinum og því
öllu saman.
Margir foreldrar hafa komið til
mín vegna neyslu barna sinna. Að
sama skapi hafa bæði einstaklingar
sem glíma við erfiðleika sem og
aðstandendur komið til mín í viðtöl.
Mitt hlutverk er oft að vísa fólki á
meðferðarúrræði eins og t.d. hjá
SÁÁ. Það er ótrúlegt hvað margir
hafa orðið fyrir einhvers konar
skakkaföllum vegna alkóhólisma.
Á leiðinni til batans gegnir trúin og
trúarleiðsögnin miklu hlutverki.
Á hverju fimmtudagskvöldi er boðið
upp á sérstakar hugleiðslumessur
í Háteigskirkju sem kallaðar eru
Taizé-messur. Nafnið er dregið af
Taizé, litlu þorpi sem liggur hálffalið
milli hæða í austurhluta Frakklands
skammt frá bænum Cluny. Þar er
starfrækt bræðraregla sem þróaði
þetta bæna- og íhugunarþel sem nú
nýtur vinsælda víða um heim.
Upphafsmaður þessara sam-
verustunda er bróðir Roger en hann
kom til Taizé árið 1940, þá 24 ára
gamall. Á þeim tíma geisaði stríð
og hann gerði að veruleika þann
draum sinn að stofna samfélag sem
hefði „Krist og fagnaðarerindið
að grundvelli“. Hann valdi þessu
samfélagi stað þar sem mikil mannleg
þjáning réð lífi fólks og heimili hans
varð athvarf margra flóttamanna,
sérstaklega gyðinga sem flúðu undan
yfirgangi nasista. Bróðir Roger
stóð fyrir sameiginlegri helgistund
kristinna manna sem þjóna Guði,
óháð kirkjudeildum. Frá upphafi
hefur takmarkið verið að sætta og
sameina sundraða kristna kirkju.
Sáttargjörðin nær til allra vegna þess
að kirkjan er öllum athvarf.
Margir koma til Taizé til að reyna
íhugun og þögn kyrrðardaganna en
starfið er ekki einvörðungu bundið
við Taizé. Bræðurnir kynna og
breiða út markmið samfélags síns
með heimsóknum og þátttöku í
mótum víða um heim. Þannig geta
hundruð þúsunda manna komist í
kynni við boðskap Taizé-bræðranna.
Taizé-bræðurnir vilja ekki mynda
„hreyfingu“. Þeir leggja stöðugt
áherslu á ábyrgð einstaklingsins, að
hver einstaklingur iðki kristna trú og
líferni í umhverfi sínu.
Svölun og huggun
Tómas Sveinsson, sóknarprestur
í Háteigskirkju, hefur staðið fyrir
Taizé-messunum frá árinu 1992.
Hann segir að nafni hans, Tómas
Guðmundsson í Hveragerði, hafi
flutt Taizé til landsins. „Þegar
Karl Sighvatsson orgelleikari lést
á sviplegan hátt í bílslysi dró hann
fram blöð með Taizé-söngvum sem
kórinn sönglaði og sótti þangað
svölun og huggun í sorg sinni.“
Tómas segir sjálfa Taizé-messuna
taka klukkustund „en í heild má
segja að athöfnin taki um tvær
klukkustundir. Við opnum kirkjuna
klukkan 19.00 til þagnaríhugunar
og lýsum kirkjuna með kertum og
brennum reykelsi rétt fyrir kl. 20.00
en þá hefst Taizé-messan. Reykelsið
er gjarnan tákn fyrir bænina sem
stígur upp til Guðs, við viljum
ítreka það en um leið viljum við láta
reykelsið tákna nærveru Krists sem
fólk finnur fyrir þegar það dregur að
sér ilm reykelsisins.“
Tónlistin skiptir miklu máli
Að sögn Tómasar skiptir tónlistin
miklu máli í Taizé-messunum.
Tónistinerbæna-ogíhugunartónlist.
Bæði lögin og textarnir eru í styttri
kantinum og þessi stuttu vers
eru endurtekin í sífellu til þess að
hreinsa hugann og leiða fólk inn í
íhugunina svo að einstaklingarnir
eigi auðveldara með að mæta Guði
innra með sjálfum sér. Þegar hinni
eiginlegu athöfn er lokið er boðið
upp á fyrirbænir, handayfirlagningu
og smurningu.
Taizé-messurnar eru lágstemmdar
athafnir og í Háteigskirkju, sem og
annars staðar, er Taizé-messan hafin
yfir kirkjudeildir og því er presturinn
ekki frammi fyrir altarinu heldur á
gólfinu með kirkjugestum og hann
reynir að vera sem minnst áberandi
enda grundvallast samverustundin á
íhugun og bæn kirkjugesta.

  

 
   
   


       
   
       
   
    

 
!   
"    
!
 #
 

 

$       

  

 



Trúin er ekki spariflík
Hversdagsmessurnar sem séra Ólafur Jóhannssonar sóknarprestur í
Grensáskirkju heldur öll fimmtudagskvöld klukkan 19.00 njóta mikilla
vinsælda. Hugmyndafræðin bak við messurnar er einföld, að sögn Ólafs.
„Í þessar messur kemur fólk eins og það er klætt, enda er trúin ekki eins
og spariflík sem fólk klæðist á sunnudögum og stórhátíðum því trúna á að
nota hversdags”.
Að sögn Ólafs er létt yfir hversdagsmessunum, „það er mikil tónlist og
minna mas en gengur og gerist. Þorvaldur Halldórsson sér um tónlistina
sem kirkjugestir kunna vel að meta og þeir taka vel undir í söngnum. Boðið
er upp á fyrirbænir í hversdagsmessunum og kirkjugestir geta kveikt á
bænakertum,” segir Ólafur. „Við leggjum áherslu á notalegt andrúmsloft og
sjálfur er ég borgaralega klæddur lungann úr athöfninni, en skrýðist í lokin
meðan á altarisgöngunni stendur.”
Taizé-messur í Háteigskirkju
Bænir og íhugunartónlist
Kirkjan og vímuvarnir
Sr. Karl V. Matthíasson hefur undanfarin tvö ár starfað
sem vímuvarnarprestur kirkjunnar ásamt því að starfa í
hlutastarfi í Áskirkju. Í starfi sínu fer hann reglulega í heimsóknir
á meðferðarstöðvar þar sem hann ræðir við fólk sem á við
vímuefnavanda að etja.