Tíminn - 25.07.1973, Qupperneq 6

6
TÍMINN
Miðvikudagur 25. júlí 1973.
HIÐ GRÆNA LAUF
Hið græna lauf er eitt af
undrum veraldar, i senn
uppspretta næringarog lifslofts.
Riki gróðursins er voldugt og
viðlent. Trén og blómin i
görðunum, lyngið á holtinu,
kvistlendið i hliðinni, grösin á
túninu, störin á enginu, allt eru
þetta borgarar i riki gróðursins.
Sjáið blessaða grænkuna, fá
svæöi eru alveg gróöursnauð.
Jafnvel á þvi er virðist I fljótu
bragði beru grjóti, leynist
einhver gróður — mosi, skófir
o.s.frv.
Jurtirnar eru næsta marg-
vislegar, en allar eru þær lifandi
verur, sem anda og þurfa
næringu. Dýrin geta gengið,
skriðiö, synt, flogið o.s.frv. og
þannig borið sig eftir björginni.
En jurtirnar eru fastar á sinum
stað og verða að ná i næringu
þar sem þær vaxa, hvort sem
það er i frjórri mold, sandi, leir
eöa utan á steinum og klöppum.
Gróðurinn græni hefur þann
dásamlega hæfileika að geta
hagnýtt til næringar hluti, sem
ekkert dýr getur lifað á, þ.e.
koiefni úr loftinu og steinefni úr
jarðveginum, uppleyst i vatni.
Dýrin mundu svelta til bana ef
þau ættu að lifa á sliku. En upp
af litlu fræi vex jurt, eða jafnvel
risastórt tré, og nær fullum
þroska án þess að þurfa annað
en loft, vatn og steinefni.
Hæfileiki græna gróðursins að
geta lifað á olifrænum efnum og
breytt þeim i lifræn, er bæði
afar merkilegur og mikils-
verður fyrir allt lif á jörðinni.
Allt jarðlif byggist á þessu.
Allur matur kemur i raun og
veru úr gróðurrikinu, beint eða
óbeint. Við borðum t.d. brauð og
grauta úr korni, kartöflur,
ávexti o.s.frv. beinlinis frá
gróðrinum komið. begar við
neytum kjöts og mjólkur eru
kindurnar og kýrnar milliliöir,
þvi að þær lifa á grasi.
Við étum mikið af fiski en ekki
bitur hann gras. Jæja, á hverju
lifir t.d. hin göfuga skepna
þorskurinn, sem við eigum i
striði útaf? Hann er ekki vand-
ætinn, en uppáhaldsfæðan er
t.a.m. sild, sili, krabbadýr og
þessháttar. Ekki eru það jurtir,
nei, en þessi dýr lifa á jurtum,
eða öðrum smærri dýrum sem
lifa á jurtum, svo allt ber að
sama brunni.
Jurtirnar eru frumátan, eða
undirstaðan, og i sjónum eru
það örsmáar svifjurtir sem
berast fyrir vindi og straumum.
Mergðin er oft geysileg i yfir-
borðinu og ofan til i sjónum þar
sem einhver birta nær til. Sólar-
geislarnir gefa þessum svif-
jurtum og öllum öðrum gróðri
með blaðgænu, orku til starfa,
svo þær geta aflað sér
hráefnanna, kolefnis, vatns og
steinefna og breytt þeim i
nothæfa, lifræna næringu. Allur
grænn gróöur, þ.e. með
blaðgrænu, er verksmiðja, sem
breytir, dauðum hráefnum i
mat. Og hið græna lauf er
mikilvirkast, i þvi eru flest
blaðgrænukornin.
Jurtasvifið er undirstaða fisk-
veiðanna, það tekur steinefni úr
sjónum, hann er þess
„jarðvegur”. Hafið brýtur
smám saman ströndina og
steinefni skolast út i það. Arnar
bera mikið af steinefnum til
sjávar, vindar bera mold og
sandryk af landi ofan, þess
verðum við mjög hér á landi.
Steinefnin sökkva til botns, en
J%| RÍKISSPÍTALARNIR
iáUySi lausarstöður
Staða FÓSTRU við GEÐDEILD
BARNASPÍTALA HRINGSINS er
laus til umsóknar og veitist frá 15.
ágústn.k. eða siðar. Upplýsingar gef-
ur yfirhjúkrunarkonan, simi 84611.
Staða SJÚKRALIÐA við GEÐDEILD
BARNASPÍTALA HRINGSINS er
laus til umsóknar og veitist frá 15.
ágúst n.k. eða siðar. Upplýsingar gef-
ur yfirhjúkrunarkonan i sima 84611.
AÐSTOÐARMAÐUR óskast á GEÐ-
DEILD BARNASPÍTALA HRINGS-
INS. Starfið er vaktavinna og er fólg-
ið i vinnu með sjúklinga deildarinnar
og þátttöku i meðferð þeirra. Starfið
gæti reynst góður undirbúningur fyr-
ir nám á ýmsum félagsmálasviðum.
Upplýsingar veitir yfirhjúkrunar-
konan i sima 84611.
Staða DEILDARHJÚKRUNAR-
KONU við Viðihlið við KLEPPS-
SPÍTALA er laus til umsóknar. Einn-
ig vantar hjúkrunarkonu við FLÓKA-
DEILD, og aðrar deildir. Upplýsing-
ar veitir forstöðukonan simi 38160.
Reykjavik 23/7 1973.
SKRIFSTOFA
RÍKISSPÍTALANNA
EIRÍKSGÖTU 5,SÍMI 11765
vindar og straumar róta þeim
upp aftur.
Hér við land mætast tveir
meginstraumar, enda er hafið
frjósamt og dýralifið auðugt.
Auðsjáanlega eiga bæði land-
búnaður og fiskiveiðar allt sitt
undir gróðrinum, og orku-
gjafanum sólinni. Allar lifandi
verur þurfa bæði að nærast og
anda, og súrefnið framleiðir
gróðurinn handa okkur frá
honum berst það út i
andrúmsloftið.
Litið á myndina af laufunum
þremur: grasi, smára og birki,
sem tekin eru hér sem dæmi, og
hugleiðið gildi þeirra. Athugið
lika skemmdu laufin. Hin grænu
lauf eiga marga óvini og einn
þeirra er skógarmaðkurinn, en
hann er fiðrildalirfa. Raunar
eru tegundir skógarmaðka
margar og gera tjón bæöi i
skóglendi og görðum viða um
lönd. Myndirnar sýna lauf úr
görðum i Reykjavik um miðjan
júli. önnur sýnir 4 skemmd lauf
af Alaskaviði, flest nærri nöguð
upp til agna. Hann virðist æði
„maðkasæll” en gljáviðir fær að
mestu að vera i friði, þó hann
standi i sama garöi. A hinni
myndinni gefur aö lita skógar-
maðknöguð lauf af disarunnar
(sirenu), reynivið og gráreyni.
Sums staðar var svo mikið af
möðkum að þeir lágu i breiðum
undir trjánum: einnig úti á
gagnstéttum, einkum þar sem
ekki var úðað til varnar i
fyrrasumar. Þrestir o.fl. fuglar
éta kynstur af skógarmöðkum
,en það hrekkur þó ekki til hér i
gröðunum, svo úðun er ill
nauðsyn.
Nú um miðjan júli, standa
reyniviðir, (sem sloppið hafa að
mestu við ásókn skógarmaðka)
viða i blómi. Rósir eru viða illa
farnar, en laufgast kannski og
bera blóm siðar i sumar.
Rauðgul sveppaþykkildi eyði-
leggja allviða rauðblaðarósina,
svo hana verður að grafa upp og
flytja burt.
Maðkur og lús, sækja litið i
gullregnið. A HORNI Miklu-
brautar og Rauðarárstigs
skarta það nú með löngum,
fagurgulum, hangandi blóm-
klösum, en er viðast seint á
ferðinni með blómgun. — Þegar
þið litið á alla grænkuna, þá
minnist þess að hin grænu lauf
eru sistarfandi, furðulegar
verksmiðjur, bráðnauðsynlegar
öllu lifi.
I.auf nöguð af skógarmöðkum
Hin grænu lauf