Tíminn - 21.12.1973, Blaðsíða 11

Föstudágur 21'. dcsémbéi' 1973.
Otgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn F'innbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karisson.
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aöalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuði innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
V -------------------- -----------— '
Hræsni og
lýðskrum
Er skattafrumvarp Sjálfstæðisflokksins var
til umræðu á Alþingi nú i vikunni benti Halldór
E. Sigurðsson, fjármálaráðherra, á, að i
greinargerð með frumvarpinu væri talað um,
að mæta ætti afleiðingum frumvarpsins, ef að
lögum yrði, með niðurskurði rikisútgjalda, ,,og
ef nauðsyn krefur með breyttum tekjuöflunar-
leiðum”.
Sagði Halldór, að þó að skorin væru niður öll
framlög rikisins til framkvæmda við skóla,
hafnir, sjúkrahús, heilsugæzlustöðvar, til
vega, til kaupa á nýju varðskipi, til iþrótta-
mannvirkja, svo eitthvað væri nefnt — þótt allt
þetta væri skorið niður i núll næði það ekki til
að koma skattatillögum Sjálfstæðisflokksins i
framkvæmd.
Það er auðvelt að bjóða mönnum með fögr-
um orðum að fella niður af þeim alla skatta. En
þetta er lýðskrum á hæsta stigi, þar sem Sjálf-
stæðisflokkurinn fæst ekki til að benda á neitt,
sem hann vill skera niður af rikisútgjöldunum.
Þvert á móti hafa þingmenn stjórnarandstöð-
unnar flutt breytingatillögur við fjárlögin um
hækkun rikisútgjalda, og frumvörp þeirra og
tillögur á Alþingi stefna svo til allar til aukinn-
ar þátttöku rikisins i ýmsum kostnaði og til
aukinnar þjónustu rikisins á fjölmörgum svið-
um, sem þýðir auðvitað stóraukin rikisútgjöld.
Þannig reynist stjórnarandstaðan á íslandi
enn meiri lýðskrumsflokkur en flokkur Glist-
rups i Danmörku. Hann hefur þó að nokkru
gert grein fyrir þvi, hvað skera á niður, og er
að þvi leyti skömminni til skárri en Sjálf-
stæðisflokkurinn.
En i sambandi við skattatillögur Sjálfstæðis-
flokksins er rétt að benda á, að það væri unnt
að lækka tekjuskatt rikisins um þrjá milljarða
og 600 milljónir króna, ef teknir væru upp að
nýju i óbreyttu formi nefskattarnir illræmdu,
og sveitarfélögin látin taka á sig að nýju þau
útgjöld, sem létt hefur verið af þeim i tið nú-
verandi rikisstjórnar. Nefskattarnir lögðust
með jöfnum þunga á menn, án tillits til efna-
hags. Þeim,sem nær engar eða engar tekjur
höfðu, var gert að greiða jafn mikið til þeirra
þarfa, sem nefskattarnir runnu til, og þeir,
sem hæstu tekjurnar höfðu.
Fjármálaráðherra spurði, hvort Sjálfstæðis-
flokkurinn þyrði að leggja til að nefskattarnir
yrðu teknir upp að nýju. Við þvi bárust engin
svör. En á hitt er að lita, að hugsunin leynir sér
ekki i skattafrumvarpi Sjálfstæðisflokksins,
sem ráðgerir að þeir, sem nú hafa hæstu
tekjurnar skuli fá margfaldar skattalækkanir
á við þá, sem lágar og miðlungstekjur hafa.
Og lýðskrum og ábyrgðarleysi Sjálfstæðis-
flokksihs kemur einnig glögglega fram við
meðferð tollalækkunarfrumvarps rikis-
stjórnarinnar á Alþingi. Frumvarpið felur i
sér, að ísland standi við skuldbindingar sinar
skv. samningum við EFTA og EBE og að létt
skuli tollum af vélum og hráefnum til islenzks
iðnaðar. Auðvitað eru Sjálfstæðismenn með
lækkuninni, en þeir eru á móti þvi, að rikis-
stjórnin fái um leið heimild til að mæta tekju-
missinum, sem af henni hlýzt.
TÍMINN 11

| ERLENT YFIRLIT 1
Perez þykir væn-
legri til athafna
AAikill sigur stjórnarandstæðinga í Venezuela
Carlos Andrés Pcre7.
I MARZ næstk. tekur nýr
maður við forsetaembættinu i
Venezuela, sem er eitt af fáum
rikjum Suður-Ameriku, sem
býr við lýðræðislegt stjórnar-
far. Forsetakosningar og
þingkosningar fóru fram i
Venezuela 9. þ.m. og urðu úr-
slitin þau, að aðalstjórnarand-
stöðuflokkurinn vann mikinn
sigur. Forsetaefni hans,
Carlos Andrés Perez, hlaut
um 48% atkvæða og meiri-
hluta i báðum þingdeildum.
Frambjóðandi kristilega
flokksins, sem fer með stjórn
nú, fékk 38% atkvæða. Átta
aðrir frambjóðendur skiptu
afganginum á milli sin og fékk
frambjóðandi róttæks vinstri
flokks flest atkvæði þeirra.
Venezuela er það land
Suður-Ameriku, sem hefur bú-
ið við einna mesta velmegun
og veldur þvi oliuauðlegð
landsins. Valdhafarnir hafa
notað oliugróðann til margvis-
legra verklegra framfara.
Þannig er Caracas nýtizkuleg-
asta höfuðborg i Suöur-Ame-
riku, en ekki talin falleg að
sama skapi. Hins vegar hefur
félagslegum framförum veriö
minna sinnt, en þó eru þær
komnar öllu betur á veg i
Venezuela en i öörum rikjum
Suður-Ameriku, þegar Uru-
guay er undanskilið. Hækkun
oliuverðsins þykir likleg til að
stuðla að stórauknum fram-
förum i Venezuela, enda
kepptust öll forsetaefnin við
að lofa þvi. öll forsetaefnin
hétu þvi, að vinna að þjóönýt-
ingu olfunámanna og skyldi
þvi siðast lokið fyrir 1983.
Andrés Perez lofaði þvi jafn-
framt, að greiða oliufélögun-
um fullar skaðabætur. Oliu-
framleiðslan i Venezuela er nú
3.4 milljónir barrels á dag og
kaupa Bandarikin um helming
þess magns. Um 90% útflutn-
ingsteknanna kom frá oliusöl-
unni og um tveir þriöju hlutar
rikisteknanna, en þær nema
alls þremur milljörðum doll-
ara á ári.
A ARUNUM 1908-’35 bjó
Venezuela við einhverja
verstu einræðisstjórn, sem um
getur i sögu Suður-Ameriku.
Einræðisherrann var Gomez
hershöfðingi Fylgismenn
hans héldu völdum til 1945,
en þá var gerð stjórnarbylt-
ing og kom frjálslynd stjórn
til valda. Forseti hennar var
Romulo Betancourt, sem er
einn merkasti stjórnmála-
maður landsins á þessari öid.
Hershöföingjunum fannst
hann of frjálslyndur og viku
honum frá völdum. A árunum
1953-’59 var Jimenez hershöfö-
ingi einræðisherra i
Venezuela. Þá var honum vik-
ið frá og fóru fram frjálsar
forsetakosningar. Betancourt
var kjörinn forseti aö nýju og
fór meö forsetavald allt kjör-
timabilið en þaö hafði engum
lýðræðislegum kjörnum for-
seta tekizt áður.
Samkvæmt stjórnarskrá
þeirri, sem Betancourt setti,
mátti forsetinn ekki bjóða sig
fram aftur. Flokksbróðir
Betancourts, Raoul Leoni var
þá kjörinn forseti og sat hann
einnig út allt kjörtimabiliö.
Það var þó nokkuð róstusamt,
þvi að aðdáendur Castros
efldu þá allmikla hreyfingu og
gerðust svo uppvöðslusamir,
að Leoni taldi sig þurfa að
gripa til róttækra mótaðgerða.
Þetta mun hafa átt sinn þátt i
þvi, að flokkur þeirra Betan-
courts og Leonis, Lýöræðis-
hreyfingin (Democratic
Action party) beiö ósigur. Nýr
flokkur, Kristilegi flokkurinn,
bar sigur úr býtum og náði
forsetaefni hans, Rafael
Caldera, kosningu. Hann
hefur farið með völd siðan. 1
forsetakosningunum nú þótti
lengi vel liklegt, að forsetaefni
Kristilega flokksins, Lorenzo
Fernandez myndi ná kosningu
en úrslitin urðu á annan veg.
Þaö er talið stafa mest af þvi,
að forsetaefni Lýðræðis-
hreytingarinnar, Carlos
Andrés Perez, tókst aö ná
mikilli hylli meðal kjósenda.
Hann vakti þá tiltrú, að hann
væri enn liklegri til þróttmik-
illar stjórnar, enda var kjör-
orð hans: Þróttmikið og at-
hafnasamt lýðræði.
CARLOS Andrés Perez er
rúmlega fimmtugur að aldri,
fæddur 27. október 1922. Hann
var 15 ára gamall, þegar hann
gekk i Lýðræðishreyfinguna
og hefur haft stjórnmál að
aðalstarfi siðan. Ariö 1945
varð hann einkaritari
Betancourts forseta. Þegar
hershöfðingjarnir gerðu bylt-
ingu 1952 og Jimenez kom til
valda, varö Perez meðal
þeirra fyrstu,sem settir voru i
fangelsi, en honum tókst aö
flýja þaðan og komast siðan til
útlanda. Eftir að Jemenez var
vikið frá, átti Perez meginþátt
i þvi, að endurreisa Lýðræðis-
hreyfinguna og skipuleggja
kosningabaráttu Betancourts.
Hann varð siðar inn-
anrikisráðherra i stjórn Bet-
ancourts og haföi þá forustu
um að kveða niður samtök
Castrosinna meö harðri hendi.
Siöan hafa þeir haft horn i siðu
hans. Árið 1967 gerðist Perez
framkvæmdastjóri Lýðræöis-
hreyfingarinnar og gegndi
hann þvi starfi þangað til hann
var kjörinn forsetaefni
hennar. Hann hefur verið
mjög athafnasamur i
kosningabaráttunni, ferðazt
um landið þvert og endilangt
og haldið ótal kosningafundi.
Sagt er að hann hafi heimsótt
alla helztu bæi og héröð lands-
ins ekki sjaldnar en fjórum
sinnum siðan kosningabarátt-
an hófst. Þróttmikil og einörð
framkoma hans er talin hafa
aflað honum mikils fylgis og
hafa gert gæfumuninn i
kosningunum.
Perez er kominn af efnaðri
ætt kaupsýslumanna og kaffi-
ræktarmanna. Hann er
kvæntur frænku sinni og eiga
þau fimm dætur og einn son.
KOSNINGABARATTAN er
sögð hafa verið mjög hörð og
kostnaðarsöm. Sagt er að
aðalkeppinautarnir hafi eytt
15 milljónum dollara hver um
sig. Viða varefnt til stórhátiða
til að hylla forsetaefnin og
mikið kapp lagt á að hafa þær
sem fjölmennastar. Lokaþátt-
urinn hjá Perez var sá, að
hann gekk 10 milna vegalengd
eftir götum Caracas og var
hylltur af um 200 þús. manns á
leiöinni. Alls hefur Caracas
um tvær milljónir ibúa, og
hefur þvi 10. hver borgarbúi
hyllt Perez i þessari gönguferð
hans. Alls eru ibúar Venezuela
um 11 milljónir og landið er
rúmar 352 þús. milur að
flatarmáli.
Ekki er sagður teljandi
munur á stefnuskrá frambjóð-
andanna. Allir lofuðu að þjóð-
nýta oliunámurnar og að
hækka oliuverðið. Allir lögöu
áherzlu á stórauknar félags-
legar framfarir. Af hálfu
Kristilpga flokksins var þvi
haldið fram, að oliufélögin
styddu Perez, en hann neitaði
þvi harölega. Það var hins
vegar haft eftir sumum for-
ustumönnum oliufélaganna að
þeir gerðu sér Ijóst, að Perez
yrði harður i samningum, en
hann hefði hins vegar þann
kost, að reynslan sýndi, að
óhætt væri að treysta orðum
hans og þaö væri mikils virði.
Utanrikismálin ollu helzt
ágreiningi meðal frambjóð-
endanna. Perez lagði mikla
áherzlu á gott samstarf við
Bandarikin, en var óvinsam-
legur Castro. Hann lýsti yfir
þvi, að hann myndi ekki taka
upp stjórnmálasamband við
Kúbu, nema það yrði gert yfir-
leitt af latnesku Amerikurikj-
unum. Fernandez gaf hins
vegar til kynna, að hann gæti
hugsað sér að viðurkenna
stjórn Castros, þótt önnur riki
yrðu ekki samferða, og yfir-
leitt var afstaða hans vinsam-
legri i garð kommúnistarikj-
anna. Þegar þessu sleppti, var
ekki mikill málefnalegur
munur hjá honum og Perez, og
virðist sigur Perez þvi rekja
rætur til þess, að honum tókst
að afla sér meira persónulegs
trausts. Hitt er svo eftir aö sjá,
hvort hann reynist þess verö-
ugur i verki. — þ Þ
—TK