Tíminn - 07.03.1974, Page 5

Fimmtudagur 7. marz 1974.
TÍMINN
5
Leikfélag Reykjavíkur:
KERTALOG
eftir Jökul Jakobsson
Tónlist:
Sigurður Rúnar
Jónsson
Leiktjöld:
Jón Þórisson
Leikstjórn:
Stefdn Baldursson
1 Kertalogum Jökuls Jakobs-
sonar eru aðeins þrjár leikper-
sónur, þ.e. Lára, Kalli og
móðir hans, sem hafa festu-
legt svipmót eða sjálfstæð
sog eftirminnileg persónuein-
kenni. Frænka Láru, faðir
kalla og læknirinn eru slik
smáhlutverk, að goðagá
væri að tala um verulega per-
sónusköpun i þvi tilviki, þótt
segja megi, að 'iæknirinn fái að
visu tækifæri til að láta að sér
kveða, er hann ræðir einslega en
stuttlega við Kalla, en það er
aðeins smátækifæri. Enda þótt
vistmennirnir á hælinu, þ.e.
maðurinn, konan og þriðji
maðurinn, en þó einkum þau
tvö fyrrnefndu séu óneitanlega
dregin skýrum dráttum og skil-
merkilegum, þá eru þau
viðfangsefninu, sem Kertalog
fjalla um, til litils eða einskis
framdráttar, og skal nánar
vikið að þvi siðar.
Það má til sanns vegarfæra,
að kjarninn i verðlaunaverki
Jökuls Jakobssonar sé hollur
og timabær áróður um aukinn
skilning og umburðarlyndi,
meiri mannúð og kærleika
sjúkum til geöbóta Lestur á
milli lina og reyndar viðar gefur
ótvirætt i skyn, að höfundinum
þyki geðheilum farnast fremur
illa við geðsjúka.
Á ónefndu hæli fella tveir
ungir sjúkingar hugi saman.
Meðan funi ástarinnar helzt
óskertur og „varma geisla
hugur sendi hug”, virðist allt
leika i lyndi og bataleið meira
að segja blasa við þvi þeirra,
sem verr var á vegi statt.
Auðsætt er, að Lára leggur
fagurvonir i ást sina til Kalla.
Seinna er hann gerist fár við
hana, missir hún i senn kjark og
fótfestu i lifinu. Haldreipi
hennar við veruleikann slitnar,
jafnskjótt og hún gerir sér grein
fyrir þvi. að hún á ekki hug hans
og hann þarfnast hennar ekki
lengur. Ástin liefði sem sagt
getað bjargað henni, eða að
minnsta kosti stillt svo van-
stillta strengi i sálu hennar, aö
henni hefði orðið lifið bærilegt ef
ekki ánægjulegt á stundum.
Vonandi skilur enginn orð min
svo. að þetta hljóti að vera
óbrigðult læknisráð i sérhverju
tilfelli. Eftir þetta skipbrot á
Lára ekki haffæra fleytu i
lifsins ólgusjó. Yfir henni grúfir
miskunnarlaust myrkur eigin
geðtruflunar og auönuleysis og
æðar hennar standa opnar i
eilifri kvöl.
Sjúklingunum eða elskendun-
um er lýst af næmleika og hlýj-
um huga, samúð og ótrúlegum
skilningi á geðflækjum þeirra
og örvæntingarbaráttu við sann-
heilagt sálufélag geðheilla. Þótt
hlutverk móður Kalla i Kerta-
logum geti hvorki kallazt fagurt
né fyrirmyndarlegt, er hitt vist,
að með þvi hefur leikskáidið
skapað kolmagnaða og bráðlif-
andi persónu, sem á sér
áreiðanlega eng'a lika i islenzk-
um bókmenntum.
Varla finnst nokkurt lýti á
málfari höfundar. Eintöl aðal-
persóna og samtöl eru þvi
fegurri sem þau eru látlausari,
þvi tærari leikskáldskapur sem
þau eru einfaldari og skyldari
hversdagsmáli. Þau eru i raun
og sanni eins konar upphafið
hversdagsmál, sem lætur
einkar vel i eyrum. Þótt sums
staðar sé teflt á tæpasta vað á
tilfinningasviðinu, heldur
Jökull sér samt sem betur fer
réttu megin við væmni og frá-
hrindandi tilfinningasemi.
Heimsóknina á Sædýra-
safnið kann ég ekki að meta,
þótt sitthvað fagurt fljóti þar
með. Samanburður á geð-
sjúklingum annars vegar og
dýrum i búri hins vegar er svo
gömul tugga, að mér er með
öllu óskiljanlegt, hvernig hún
hefur getað komizt inn fyrir
varir manns með jafnnæma
bragðlauka og Jökli eru gefnir.
t Kertalogum eru þrjár eða
öllu heldur tvær bráöskemmti-
legar og frumlegar persónur,
sem þrýtur þó gjörsamlega
verkefni eða erindi á þessum
vettvangi. Maðurinn og konan á
hælinu eru þvi miður svo óvirkir
þátttakendur i örlögum Láru og
Kalla, að þau hafa bókstaflega
engin áhrif á framvindu
leiksins. Þótt konan liti að visu
sem snöggvast á handavinnu
Láru og sé ennfremur tiðrætt
um „heimspekilegar” hug-
leiðingar prestsins um kerta-
ljósið, þá megna ekki slikir
smámunir að gera þær aöalper-
sónunum nákomnari og vanda
bundnari. Maðurinn og konan.
eru satt bezt aö segja svo
ankannalega sett hér. aö þau fá
ekki að vera með i leiknum um
Láru og Kalla. þótt þau fegin
vildu. Þessar góðu persónur
eru aðeins til skrauts og
fyllingar. enda þótt þær ættu
þúsundfalt betra skilið.
Nauðugar viljugar leika þær
eins konar „hjáleik”, sem er þó
ckki i minnstu tengslum viö
aðalleikinn. Þær standa
utangátta, og eru vegalausar á
kaldri braut. vegna þess aö
höfundinum hefur láðst aö finna
handa þeim verkefni og bjóöa
þeim til leiks. Þeim liður þvi
eins og illa gerðum leikflennum,
sem sitja auðum höndum vegna
vanrækslu sköpuöar sins eða
einfaldlega vegna tómrar
gleymsku. Má vera, aö hér sé
fólgin afleiðing þeirrar fljóta-
skriftar, sem höfð var á viö
samning þessa verks. Hygginn
verkstjóri ræöur ekki fleiri i
vinnu til sin en verkefnið krefst.
Sama gildir um hygginn höfund.
Þrátt fyrir þessi missmiði er
Kertalög fyrir ýmissa fyrr-
nefndra hluta sakir fagurt verk
og göfugmannlegt., sem býr yfir
ósviknum, ljóðrænum þokka og
máltöfrum.
Guðrún Stephensen, Karl
Guðmundson og Pétur Einars-
son eru öll þrjú vel verki farin.
Þau leika þennan skringilega
„hjáleik” sinn af auðsærri
Iþrótt og innlifun. Þótt persón-
urnar séu andlega vixlaöar.
halda túlkendur þeirra samt
sama strikinu leikinn á enda.
Tilsvör þeirra og ankannalæti
vekja ekki sjaldan kátinu áhorf-
enda og hlátur.
Þótt leikstundir Guörúnar
Ásmundsdóttur og Þorsteins
Gunnarssonar séu örstuttar. þá
kunna þau að nota þær eins listi-
lega vel og frekast er unnt.
Steindóri Hjörleifssyni tókst
hins vegar ekki aö gera ýkja-
mikið úr hlutverki sinu,og sama
er að segja um Brynju Bene-
diktsdóttur. Leit hennar aö
réttum tóni eða túlkunarleið
hefur að þessu sinni ekki borið
árangur sem skyldi. Jafnvel
þótt henni takist allveg upp á
köflum, kemur öryggisleysi
hennar eða óstyrkleiki fram
bæði i orði og æði.
Árni Blandon er sennilega
ekki nógu velktur I köldum sjó
lifs og leiks til að vera fær um
að sjá hlutverki sinu þau lit-
brigði og séreinkenni, sem þaö
krefst. Á hinn bóginn er túlkun
hans blessunarlega laus við
ýkur og óþörf látalæti, og það
er trú min. að þessi ungi maður
búifyrir ótviræöum hæfileikum.
sem eiga eftir aö þroskast meö
auknum tækifærum og reynslu.
Auðsætt er. að Anna Kristin
Arngrimsdóttir hefur ákaflega
næman skilning og viöskyggnan
á sálarlifi Láru. Hún lýsir and
legri vanheilsu aðalpersón-
unnar af slikri nærfærni, fin-
leika og prýði. að við hljótum að
njóta hverrar leikstundar i ná-
vist henner. Með fáguðu lát-
bragði. hnitmiðuðum brigðum
svips og raddar. leiftri augna
sinna tekst leikkonunni að
skapa töfrandi persónu og
ógleymanlega. Áhöld munu t.d.
vera um, hvoru hún lýsir betur,
örvæntingarstriði sinu við
geislann eða vonbrigðum vegna
tryggðarofs Kalla, en hvað sem
þvi líður. þá hlýtur henni eftir-
leiðis að verða skipaö á bekk
með mikilhæfustu leikurum hér
á landi.
Leiktjöldin eru slétt og felld
og verðskulda þvi ekki sérstök
um.mæli fyrir frumleika sakir
og listfengi. Leikstjórn Stefáns
Baldurssonar er traust og
skvnsamleg.
Undirritaður biður bæði leik-
húsmenn og aðra lesendur vel-
virðingar á þvi.hversu siðbúinn
þessi leikdómur er, en hann gat
ekki komiz.t I leikhúsið fyrr en á
aðra sýningu vegna veikinda.
K.vik 4. marz '74
Halldór Þorsteinsson.
RAFEINDA-
REIKNIVÉLAR
á lágy wdirðD
9675
í uiiiiiiimiiiimum
Tveggja teljara-prósentureikningur, stórar
greinilegar tölur, konstant, auka stafir O — 9,
Rúnnar af upp og niður.
9201
niiifiiiinmimu

Mjög fyrirferðarlítil, margfaldar, deilir,
leggur saman, og dregur frá, konstant.
LEITIÐ NÁIMARI UPPLÝSINGA.
mÆSMMgm KJARANHE
skrifstofuvélar & -verkstæði Tryggvagötu 8, simi 24140
u
Fríkirkjusöfnuðurinn
í Reykjavík
Aðalfundur safnaðarins verður haldinn
sunnudaginn 10. marz n.k., eftir messu, kl.
3 e.h.
Fundarefni:
Venjuleg aðalfundarstörf
önnur mál.
Safnaöarstjórnin.
m Skrifstofustúlka
^7 óskast
Ert þú:
— milli tvitugs og fertugs
— áhugasöm um bókhald
— með vélritunarkunnáttu.
Þó getum við boðið:
— skemmtilegt starf
— góð laun
— góð vinnuskilyrði.
Hefur þú óhuga:
Þá hringdu til Magnúsar Bjarnasonar á
bæjarskrifstofunni Kópavogi i sima 41570 i
dag eða á morgun og fáðu nánari
upplýsingar.
Bæjarritarinn, Kópavogi.