Tíminn - 05.09.1974, Qupperneq 6

6
TÍMINN
Fimmtudagur 5. september 1974.
Hvernig lízt þér á nýju
stafsetningarreglurnar ?
NÝTT skólaár er að hefjast.
Nemendurnir streyma inn i skóla
sina, sumir I fyrsta skipti og fullir
eftirvæntingar, aðrir gamalvanir
og þjálfaðir og ef til vill dálitið
fegnir að eiga senn von í þvi að
losna frá skræðunum. Og kenn-
ararnir koma lika, flestir endur-
nærðir eftir langt og sólrlkt
sumar, en kannski ekki alveg
lausir við kviða fyrir þvi, hversu
til muni takast að uppfræða þá
kynslóð, sem á að erfa landið.
Að þessu sinni er sú nýlunda, að
stafsetning islenzkrar tungu
hefur tekið nokkrum breytingum
siðan setzt var á skólabekk I
fyrrahaust. öllum eru i fersku
minni örlög z-unnar, en auk þess
hefur verið gefin út ný reglugerð
um setningu greinarmerkja, svo
og um notkun upphafsstafa. Af
þessu tilefni sneri Timinn sér til
nokkurra móðurmálskennara og
lagði fyrir þá eftirfarandi spurn-
ingu:
— Hvernig lizt þér á nýju staf-
setningarreglurnar?
Þeir, sem svöruðu, voru einn
mcnntaskólakcnnari, einn barna-
kennari og einn kennari sem
meðal annars hefur kennt
nemendum á gagnfræðastigi.
Fara svör þeirra hér á eftir.
Jón S. Guðmundsson
menntaskólakennari sagði
Þessar nýju reglur eru nú ekki
sú stórbvlting i islenzkri stafsetn-
ingu, sem af er látið, en vonandi
verða þær látnar duga næstu
fimmtiu árin að minnsta kosti.
Heyrzt hefur um róttækari til-
lögur, sem engan hljómgrunn
fengu, jafnvel ekki i sjálfri staf-
setningarnefnd, hvað þá annars
staðar.
Við i gamla menntaskólanum i
Reykjavik, kennum ekki z, en við
lofum nemendum okkar að ráða,
hvbrt þeir skrifa hana eða ekki.
Við brýnum aðeins fyrir þeim að
gæta samræmis.
Mér þykir liklegt, að meiri and-
staða verði gegn reglunum um
stóran staf og litinn, en hjá okkur
gildir þar sama reglan og um z-
una, að við látum nemendur
okkar halda sinni stafsetningu, ef
þeir vilja. Annars skiptir sú
breyting litlu máli
Yfirleitt held ég að segja megi,
að við, islenzkukennarar i
menntaskólanum i Reykjavik,
séu þessum breytingum fremur
andvigir, sagði Jón S. Guðmunds-
son að lokum.
Flosi Sigurbjörnsson
islenzkukennari á gagnfræða-
stigi, svaraði spurningu blaðsins
á þessa leið:
— Ég hef lesið reglurnar og mér
sýnist, að breytingarnar séu aðal-
lega varðandi litinn og stóran
staf, og eitt eða tvö orð að auki.
Við kenndum ekki z i fyrravetur,
svo þar er ekki um neina
breytingu að ræða frá þvi sem
áður var.
Méð þessum nýjum reglum er
ekki um neinar grundvallar-
breytingar að ræða. Ég get þvi
ekki séð að stafsetningarkennslan
breytist til mikilla muna frá
siðast liðnum vetri. Þótt ég hafi
ekki sökkt mér að ráði niður i
þessar reglur, sýnist mér i fljótu
bragði, sem ekki muni verða neitt
aö ráði öðru visi að kenna þær en
reglurnar sem áður giltu. Og
aukið frjálsræði i kommusetningu
tel ég vera fremur til bóta.
Fyrst horfið var að þvi ráði að
breyta stafsetningarreglum, datt
mörgum i hug að þær yrðu gerðar
einfaldari, en svo virðist ekki
vera.
Að lokum skal ég taka það
fram, að mér likaði vel að kenna
án z-unnar siðast liðinn vetur.
Helga Einarsdóttir
barnakennari hafði eftirfarandi
um málið að segja:
Sennilega ætti ég sem kennari
að vera himinlifandi yfir þessari
einföldun á stafsetningarreglum,
sem búið er að kunngera okkur.
En þannig er það bara ekki. Mér
finnst eiginlega eins og góður
vinur hafi svikið mann i
tryggðum.
Að visu hafði ég, sem kennari á
barnaskólastiginu, ekki þurft að
kenna z-una, en rik væri ég nú, ef
ég ætti mér eins margar krónur
og þeir timar eru orðnir margir,
sem ég er búin að eyða sfðastliðin
þrjátiu ár i að kenna nemendum
minum að rita skuli þjóðaheiti
þjóðflokkaheiti, nöfn á ibúum
landshluta (héraða, hreppa) og
ibúum heimsálfa með stórum
staf. Og vitanlega með misjöfn-
um árangri. Satt bezt að segja,
hefur mér nokkurn veginn staðið
á sama um hvort mongóli eða
hottintotti væri skrifað með
stórum staf eða litlum, en heldur
þykir mér kollhúfulegt, er við, á
sjálfu þjóðhátlðarárinu, látum
börnin rita nafn þjóðarinnar á
móðins visu þ.e. islendingur —
með litlum staf.
Hins vegar er ég ekki í vafa um,
að börnin fagna. —VS
Afskipti lögmanna af sölu fasteigna
Greinargerð frd stjórn Lögmannafélags íslands
1 VIÐTALI er dagbiaðið Timinn
átti við rannsóknarlögregluna i
Reykjavik og birtist á baksiðu
blaðsins 1. sept. s.I., undir stór-
fyrirsögninni „SVINDL OG
BRASK t FASTEIGNAVIÐ-
SKIPTUM FER ÖRT VAXANDI
— LÖGFRÆÐINGAR OFT VIÐ
ÞAÐ RIÐNIR, SEGIR GtSLI
GUÐMUNDSSON, RANNSÓKN-
ARLÖGREGLUMAÐUR” er
mjög höggvið að lögmannastétt-
inni almennt. Það athugist, að
lögmenn einir reka lögfræðiskrif-
stofur. Aðrir lögfræðingar hafa
eigi rétt til þess, enda leiðin nokk-
uð torsótt að þvi marki, að ioknu
almennu lögfræðiprófi.
1 viðtalinu er haft eftir fyrr-
nefndum starfsmanni sakadóms
Reykjavikur, að fjöldi fólks
standi I miklum vandræðum og
eigi erfitt með að ná rétti sínum,
vegna þess að samningar um
kaup og sölu fasteigna standist
ekki, þegar á reyni, og verði þá
fyrir miklu fjártjóni.
Segir orðrétt I viðtalinu eftir
lögreglumanninum: „Það alvar-
legasta við þessi mál er samt það,
að lögfræðingar virðast oftast
með i ráðum — og ég vil halda þvi
fram, að lögfræðingar beri mikla
ábyrgð I sambandi við þessi mál.
Það er ansi hart, að menn, sem
hafa menntað sig til að gæta laga
og réttar, skuli leyfa sér slikt, —
og jafnvel standa vörð um þessa
hluti. Það er ennfremur ansi hart,
þegar hinn almenni borgari getur
ekki lengur reitt sig á þessa þjón-
ustu, sem lögfræðiskrifstofa veit-
ir. Það er furðulegt, að fullkom-
lega eðlilegir samningar gerðir á
lögfræðiskrifstofu og I viðurvist
löglærðra manna, skuli ekki
standast, þegar á reynir. Hvert á
fólk að leita, þegar menn úr stétt,
sem á að vera á varðbergi um rétt
einstaklingsins gera sig seka um
atferli sem þetta? spurði Gisli að
lokum”.
Þetta eru ómaklegar aðdrótt-
anir I garð Islenzkrar lögmanna-
stéttar og með öllu órökstuddar,
enda eigi við hæfi að starfsmenn
sakadómaraembættis slöngvi
þviliku fram til birtingar i fjöl-
miðli, þótt þeir kunni að hnjóta
um meint mistök eða misferli
eins eða tveggja „löglærðra”
manna i upphafi rannsóknar
máls.
Stjórn L.M.F.t. vftir sllk vinnu-
brögð hjá virðulegu embætti og
mun sérstaklega skrifa yfirsaka-
dómaranum i Reykjavik af þessu
tilefni með kröfu um að fá tafar-
lausar upplýsingar um, hver eða
hverjir lögmanna eigi hér hlut að
máli, og krefjast nafnbirtinga, ef
og þegar sakir eru sannaðar.
í lögum um málflytjendur er
svo ákveðið, að stjórn félags hér-
aðsdóms- og hæstaréttarlög-
manna (Lögmannafélags ts-
lands) beri að hafa eftirlit með,
að félagsmenn fari að lögum I
starfa sinum og ræki skyldur
sinar af trúmennsku og sam-
viskusemi. Sllk mál, ef kærur um
þau berast félagsstjórn, tekur
hún til tafarlausrar meðferðar og
sendir áfram til sakadóms eða
dómsmálaráðuneytis, ef eigi fæst
leiðrétting frá hendi lögmanns-
ins, eða alvarleg þykja. Engin
slik kæra hefur félagsstjórn bor-
ist I sambandi við ádrepuna i dag-
blaðinu Timinn. Skv. lögum um
fasteignasölu er engum heimilt
að annast kaup og sölu fasteigna
fyrir aðra, eða kalla sig fast-
eignasala, nema hann hafi fengið
til þess leyfi, sem hlutaðeigandi
lögreglustjóri gefur út. Er hér átt
við þá, sem hafa tekið sérstakt
próf sem fasteignasalar, eða eru
kandidatar i lögum eða viðskipta-
fræðum frá Háskóla Isiands.
Hæstaréttar- og héraðsdómslög-
menn, svo og lögfræðingar sem
gegnt hafa I 3 ár embætti eða
stöðu, sem lagapróf þarf til, þurfa
þó ekki sérstakt leyfi til að annast
fasteignasölu.
Lögmannafélag fslands hefur
lagt á það áherzlu, að þeim firm-
um og einstaklingum, er auglýsa
fasteignir til sölu, væri veitt
aðhald I starfi þeirra. Sama á við
um þá, er selja skip og bifreiðar.
Rituðhafa verið af félagsins hálfu
á liðnum árum erindi til réttra
stjórnvalda um þessi efni, án
sýnilegs árangurs, að þvi er eftir-
lit varðar.
Þó er rétt að fram komi, að
gefnu tilefni, að kæra stjórnar
L.M.F.Í. á hendur ólöglegum
fasteignasölum á árinu 1971 bar
þann árangur, að ríkissaksóknari
fol dómsmálaráðuneytinu ath-
hugun málsins og ráðuneytið
siðan einstökum lögreglustjórum,
og er þeim athugunum vlðast
hvar lokið. Má vænta þess, að
ráðuneytið herði aðhaldið og gefi
fyrirmæli um, að raunverulegir,
ábyrgir rétthafar til fasteigna-
sölu gangi frá samningum um
sölu fasteigna, en ekki réttinda-
lausir menn eða tilkvaddir
ihlaupamenn, þótt réttindi hafi.
Þá ætti og að halda I heiðri hið
lögboðna ákvæði i 8. gr. 1. nr.
47/1938 um fasteignasölu:
„Hverju sinni er fasteignasali
gengur frá kaupsamningi, afsali
eða skuldabréfi með veði i fast-
eign, er honum skyldt að senda
hlutaðeigandi héraðsdómara
(þinglýsingadómara) tilkynningu
um löggerninga þessa. Skal I til-
kenningu taka fram um nafn
kaupanda og seljanda og upphæð
kaupverðs eða skuldar, ef um
veðbréf er að ræða, svo og útgáfu-
dag bréfsins.”
Þessu ákvæði hefur ekki verið
fram fylgt af opinberri hálfu og
þess aldrei krafist af þinglýsing-
ardómurum, þegar skjal berst til
þinglýsingar, að á það sé stimpl-
að hvaða lögmaður eða annar
ábyrgur aðili hafi samið skjalið
eða annast samningsgerð. Þetta
ætti þó að vera auðvelt I fram-
• kvæmd.
Slæleg framkvæmd laganna og
eftirlitsleysi hafa valdið þvi, að til
lögmanna leita oft á tíðum aðilar,
með illa gerða samninga, er þeir
hafa að mestu sjálfir gert eða
réttindalausir „fasteignasalar”,
eftir að allt var komið I óefni, og
biðja ásjár. Þannig er i raun og
veru málinu álgjörlega snúið við i
margnefndu blaðaviðtali.
Mjög hefur verið rætt um það I
stjórn L.M.F.t. af ofannefndu
tilefni að gefa út almenna aðvör-
ún til einstaklinga, er standa I
veigamiklum viðskiptum, svo
sem fasteignakaupum eða sölum,
að láta sig ekki muna það að láta
lögmann, sem hlutaðeigandi
hefur ástæðu til að treysta og fella
sig við, af kunnugleik eða orð-
spori (erlendis er það regla að
hver fjölskylda hefur einhvern
lögmann sem trúnaðarmann að
leita til ekki siður en framtelj-
anda, lækni eða prest) að lita yfir
samninginn, áður en undirritað
er, enda tiðka margir það hér-
lendis, þó að fleiri láti það ógert.
Slíkt getur sparað mikið fé og
fyrirhöfn.
Það er ekki nema eðlilegt, að
lögfræðingum sem hafa lög-
mannsstörf að aðalatvinnu og
hafa gert sér þar um að byggja
upp starf sitt og stéttar sinnar á
sem trúverðugastan hátt sé annt
um að ekki sé haldið röngum hug-
myndum að almenningi um þessi
efni. Þvi hvernig fer þá um rétt-
aröryggið?
Reykjavik, 4. sept. 1974.
í stjórn Lögmannafélags fs-
lands eru: Páll S. Pálsson, hrl.
Sveinn Haukur Valdimarsson,
hrl. Skúli Pálsson, hrl., Guðjón
Steingrimsson, hrl., Ragnar
Aðalsteinsson, hrl.
Meinatæknar
Sjúkrahús Skagfirðinga, Sauðárkróki,
óskar eftir meinatækni til afleysinga frá 1.
október i 4-5 mánuði. Upplýsingar gefa
yfirlæknir og meinatæknir sjúkrahússins i
sima 95-5270.
Tónlistarskóli
Garðahrepps
verður settur sunnudaginn 15. september i
söngstofu Barnaskóla Garðahrepps kl. 2
e.h.
Innritun fer fram daglega kl. 5-7
e.h. i söngstofu barnaskólans (gengið inn
um norður dyr)
Nánari upplýsingar i sima 4-22-70.
Skólastjóri.