Atuagagdliutit - 01.04.1938, Síða 4

132
ATUAGAGDLI UTIT
Nr. 17
Robert Koch.
(nangitat.)
Berlinime nåparsimavigssuit tamaisa ainuvi-
gai angutit arnatdlo sakiagdlungnermit toaiissu-
teaarsimassut timåinik misigssugagssaminik. uv-
dlut nåssårdlugit toKussut inanltarpoa unukutdlo
sugdlivingmine. toKUssorpagssuitdlo tamaisa i lå-
nit nåpautip najorsimassånit pérseriardlune imer-
palassungordlugit limassnmit tigssalukårutigissar-
på. teriarpagssuit kaninarpagssuitdlo, Kingmit
pingasut, Kitsuit 13, ku ku kilt Kulit tuitdlo araa-
nea mardluk tigssalukårfigai. tamåna nåmagina-
go umassut avdlat Kavsit ama tanttarpai. ilarne
tagpiorangnartorsiornerup oKalugtuarissaunerane
suliamigut peraigsassusia nagdlerneaarsmåu-
ngilaa.
suliane nangminea erdloainarissaraluarpå,
kisiåne aasugaluarångamilumt suliunguaernea
ajorpoa. uvdlut ingerdlatitdlugit umassuarautai
amerdliartortuarput miliuniligpagssuångordlutik,
misiligutailo toaorartuarput ilånime uvdlormut
toaussut ardlaliussardlutik. Robert Kochilo uv-
dlormut nal. ak. 18 sulissariaaartarpoa toaussu-
nik avguivdlune.
ikiortine oaaliitilerpai: »umassuaraat tåuko
ftmassune inungnilo tuberkulosimik napauteaar-
tune kisiåne navssårissarpåka, avdlane navssåri-
sfnåungilåka, måssa misigssugkåka ardlaaålug-
kaluaaissut.«
ikiortaisa akinarpåt: »tåssame nåpautip pi-
ssutå uanivatlff
»ila någga----mana navssårissavkut Pasteur
aularungnaerslnåsavara. sule aularnaitdluinar-
tumik oaautigisinåungilara. umassuaraat tåuko
umassup timånit pérsitdlugit aajumut pisitdlugit
kinguågssiortitariaaarpåka — umassuaraanit av-
dlanit ingmikortitdluinardlugit — tauvalo uma-
ssunut tigssalukårutigiguvkit umassutdlo tåuko
tuberkuloseaalerpata - - .« taima oaardlunilo
Koch aasorpalugkaluardlune aungujumivoa.
Loeffler Gaffkylo kångusussåinarput oaajårpat-
dlåraluaaigamik, oaaraigatigdlo kingumut sulia-
tik uterfigait.
Kochip eraaissåtsiåne tamaisa ingmikut daå-
tårtarpai umassuaraat aajume igssortitame ki-
nguågssiortiniardlugit. aajut åssigTngitsut — pit-
savit — 20 inornagit sanavai iliorardlugitdlo åssi-
gTngitsumik kissåssuseaartumut, initut nalingi-
nartut kiåssusilingmut, inup timåta kissaaatånut
aanimanartoaartuvdlo kissåssusiatut kiåssusiling-
mut. tenssat toaussut puait atorpai fimassua-
rarssuarnik tamåkuninga ulivkårdluinartut av-
dlanigdle akornustsfnaussunik peaångitdluinartut
puangmtoa imugssuartut pissusilik tamanut ilior-
dlugo puiaussarparujugssuarnut igalåminernul-
dlo imiukaluarpå — malungnartiinguaaångilar-
dle. umassuaraat tamåko naussupilugtut flmu-
ssut timåne siarualertortartut aajume imerpala-
ssume igssorsimassumilumt avdlångorumångit-
dlat. ajornaaaoa iluagtingilå.
nalornissorugtordlune aanoa iliornigssane er-
aaeriatårpå: »tåuko umassuaraat timime uma-
ssume kisiåne kinguågssiorumassusimåput, flma-
ssut ivserånit inussuteaartusimåput — aajulior-
tariaaarpunga umassut timåta ivseranut aanig-
tumik.«
tauva taimanikut Kochip navssårå uma-
ssuaraanut inussutigssiane tusåmassaussoa — ig-
ssortitaa aup imiussartånit sanåa umassuaraat
inussutigssamingnik nakuniarnarångata atortar-
tugssaa. inussutigssaliane tåuna umassunik to-
aoraivingnit aup igssorsimassup imiussartånit
pivå, pigamiugdlo aajagssuavfårigdlune kissagpå
flmassuaraat avdlat tåssanisinaussut toauniardlu-
git. imiussap tåussuma ilånik igalåminermut kui-
sseriardlune igalåminea uverttpå kuissane åssi-
gingmik siaruartiniardlugo, kingornagut tuber-
kulosip umassuarainik ilissivfiginiaramiuk. nag-
gatåtigutdlo igalåminea klssalårpå kuissane tåu-
na igssortitdlugo, igssortitatutdlo ilivoa aåuma-
rigfårigdlune.
linuaa tamana tenssat ilåt tuberkulosimit
toausimavoa. uvdlåkut kuseriarnernik mardlug-
sunguanik umassuaralingnik tigusivligå. ungeru-
tigssiaussårånguamigdlo såkoaardlune kuseriar-
nermit tigusilåvarardlune igalåmernup aånut tar-
nupå. nåmagsisimårtututdlo anersamissårpoa
igalåmernitdlo kissarssfitip terissap timåta kisså-
ssusianik unagsimassup aånut ilivdlugit.
uvdlåt tamaisa Kocbip nukinglnavik kissar-
ssune ornigtarpå igalåminiutinilo misigssorasuar-
dl ugit malungnartoaartaringitdlat.
taima inuk kisime oaalorujugpalulerpoa:
»tåssåsit ama kukuvunga« — tåssame uvdlut 11
aångiåput — »umassuaraat avdlat uvdlune mar-
dluinarne kinguågssiortitaraluarpåka - - kisiåne
tåukukasit - - måna tikitdlugo aulariångitdlat.«