Atuagagdliutit - 16.05.1941, Blaðsíða 3
nr. 20
159
ATUAGAGDLIUTIT
11 (mardloriagkat) tåssa sordlaup naggatåla er-
ssernere. sulilo mana OKartoKartarpoK: niinior-
poK, sånavik, orKat, il. il. (agdlangnitorKane
imåistnaugaluit: nunniorpok, sannavik, oKKat).
OKausingutit oKautsit avdlångortarnerisigut
misigssordlugit nalunångitdlat ima pissartut: »er-
ssiut« (a, i, u) kalajåinerussartoK, »åipersarfssat«-
dle avdlångortardlutigdlo katagtartut. uvguna
puidrumångilara agssortfltigineKartaraluarmat:
»Upernavik« a eiKiingitsusorineKardlune. kalåt-
dlitdle oKalugtarnermingne ilumut taima a-ngor-
titsissarneK atoaigåt tma«alo itsaa atornerusimav-
dlugo. måko takukit: isse — fssat — issarussat:
nipe — nipaerupoK, nipangerpoK; iperaa —ipa-
raK, il. il.; taimåitut tamaisa taigusagaluaråine
måne inigssaKangitdlat amerdlaKigamik.
sordlait ilait ima agdlangneKartarput: nav-
dlorpoK, ivsånguvoK, KUvdlorpoK, nivdlerpå, il. il.;
tamåkua sordlait uvdloa måna tikitdlugo nalu-
ngilavut ukungmata: napivoK, KupivoK, ipivoa
KipivoK; tåssa p-ugaluaK v-mut nipikitdlinarsi-
mavoK, nagguvingmile isumå piginartariaKarma-
go v agdlagtariai<arparput. kisiåne aivdlerpå —
Kigdlerpålo ingmi'kul nagguvCKarput, kingugdliup
Kerdlerpå taortigismaugamiuk tåssa OKausingutit
k(g) ii(r) lo atortariaKarpait.
måna tikitdlugo agdlauserissåka S. Kl.-ip på-
siniaiKårtarsimavdlugit agdlausiliamine mana
atugkavtine taima agdlagpai, erKortumigdlo
iliorpoK.
oKautsit uigornerine ilerKOK tamåna naggu-
vingne atortoK atorneKartuåinarpoK. måkule ng-
erpagssuit g-érpagssuit ingassagineKartaraluartut
atortigssamingnitarput S. Kl.-ip måna nalunging-
mago: kalåtdlit OKalugtarnermingne naggat åi-
persariaK k atungikångamtko k atortarmåssuk
KaKutigornerussumigdlo t nagguviup ilavigfngiså-
tut atorlardlugo. nalungilarput Akilinerme
avangnardlerme k naggatigalugo atornerusimagåt,
Akilinermile kujatdlerme ilait K-mik taorsertar-
simavdlugit. erKumlkaluåssusia Akilinerme ku-
jatdlerme Grønlandimilo OKautsit ingmingnut
åssigingnerusimangmata! tamåna S. Kl.-ip nalu-
nginamiuk OKausilerissutiliane sujugdlit (tyskisut)
ima navsuiarftai: »mit theilweisem einsbhluss
des Labradordialects«, tåssa nagguvigsiornikut
nunane tåukunane oKalugtarnerit åssigigsoKarne-
rungmata ingmingnutdlo navsuiaKatigigsinauv-
dlutik. atauseK tailara: sivnera sok v-Kartaria-
Karpå? — Labradorime: simioriutivå; inernerat:
m — KardlormioKatiminik taorserneKarpoK: sim-
nera — sivnera. —
S. Kl.-ip agdlausiliå såginardlara. agdlang-
nitnrKat sule AtuagagdliutitoiKane takuneKarsi-
naussut manalo agdlauserput sanilerigsikåine er-
nlnaK takuneK ajornångilaK måna atugarput ka-
låtdlit uvagut oKalugtarnivtinut erKornerungår-
toK. avdlamik artornarnerussoKångilaK taimåg-
dlåt »erssiutit« nipeKångitsut (a-p kingornane
i u-lo) »åipersarissat«dlo mana nipaerussissat (g
ng v). ilait tamarmik oKalugtarnermut tugdluar-
dlutigdlo kussanardluinarput.
»Kanermigsarissat« (a-b-d-it) ilåt tåssa k ka-
låtdlit nipåine pingårtorssuaK. agdlangnitorKane:
»Kerssuk« erKortumik imailerpoK: Kissuk; »kirk-
serpok« imailerpoK: KigsserpoK; Kittornak - Ki-
tornaK. O. Fabriciusip k k-lo atautsimitlnarpai
ingmikoruteKartinagit k navssåringinamiuk ag-
dlangnermik KanoK itumik naleKartineKåsassoK.
S. Kl.-ivdle kalålivigsut ingmikCtvigtariaKarsorai,
ilumutdlume. KaKutigut taortigigsinåuput sule:
KoroK — koroK, Kapipon - kapipoK - ernumlna-
tigdle, tåssa itsaK k atorpatdlårsimångikaluarsi-
mangmat — sordlo 1 atornerusimagaluardlune
kingorna dl atordlualersimassoK. — dl O. Fabr.-
ip amigartumik atorpå, imaKalo 1700-it nålerne-
råne 1 sule atornerusimaKingmat. ss ama ami-
gartumik atorneKarpoK itsaK j-mik naleKarttne-
Karnerusimagaluarmat, rs-migdlo ilåne agdlang-
neKartarsimavoK: »kirkserpok«. — erKumlka-
luarpoK S. Kl.-ip h atorumasimångfnamiuk; pt-
ssutigisimavå oKausivingne (nivdlerniutåungit-
sune) atungingmat.
S. Kl.-ip agdlausiliane 1850-me OKåtårumik
inerérsimagaluardlugo kingorna påsissane amer-
dli a rtort i tdl ligi t issornartorsiortarsimavå. 1863
sule avdlatulåK agdlauseKarsimavoK; åmalo sivit-
såt sukåssutaussardlo ingmtkortivigsfnåunglkat-
dlarsimavai, tåssa kujatåmiugame tamåkununga
tutsarigsungitsoK — ima agdlaiKårsimagame:
saimåupå, umat (såimåupå, umat). —
uk. 1863 ordbogiliagssane agdlalersimagaluar-
på agdlangnitorKat maligdlugit. tyskisQtigutdle
oKåtårerernine erKorsimanerusorigamiuk agdla-
ligkane ptåinariardlugit agdlausitåne ingerdlati-
lersimavå. taimane atåtagigaluama ih'niarfigssuar-
me iliniartutitdlune bibilip ilå S. Kl.-ip nugtigå
agdlagsimagamiuk agdlauseK nutågssaK atordlu-