Atuagagdliutit - 11.03.1959, Blaðsíða 17

Kingmit ajornartorsiutait
(Klip. 15-imit nangitaK)
Kartarnigssåt igssuerneKartarnigssåt-
dlo.
taimatut årcrigssussinigssaK isuma-
ga nåpertordlugo sujunertarissamut
neriunauteKarnerussugssauvoK.
Grønlandspostenime nr. 23-24, 1957
agdlautigissavne navsuiauteKarsima-
vunga sok taimatut arxigssussinigssaK
nåpertututut dssigigiga.
1958-ime angalanivne påsisimavara
taimailiornigssap KanoK ingerdlåne-
Karnigsså tamanit påsineKarsimångit-
sok, taimåitumigdlo pissariaKartipara
misilinerne autdlartineKartune najor-
Kutagssanik *kikut tamarmik påsitine-
Karnigssåt.
sujornatigut navsuiarneKarsimavoK
sordlo hestinik, Katigagtunik nerssu-
ssuarnigdlo angutivissanik igssuiai-
ssarneK ukiorpagssuarne atomeKarsi-
massoK pitsaunerussunik umassute-
KalernigssaK sujunertaralugo, nalune-
Kångilardlo nerssutit igssuigkat pisi-
nåussusiat ajoKuserneKarsimångitsoK.
soruname nerssutit atausiåkåt igssu-
erneKarnermikut avdlanit seKajune-
rulersarput, amerdlanerpagssuitdle ig-
ssuemeKamermikut avdlångortå-
ngingmata tamåna nautsorssutigissari-
aKångilaK akingmivfigissariaKarnani-
lunit.
tuloriaiaissarneK pivdlugo ajungit-
sunik påsissaKartOKarérpoK. Kalåtdlit-
nunåne Kingmit tuloriaiarneKarsima-
ssut amerdlanerssait inungnut King-
meKatimingnutdlo sångniångineruler-
sarsimåput.
ardlaKartut énilångåssutigisimavåt
Kingmit tuloriaiameKarsimassut King-
meKatimingnit tuloriaiarneKarsimå-
ngitsunit KunussiarineKalernigssåt.
taimatut isumakuluteKarneK tungave-
KångilaK. Ilulissane (nunaKarfingnilu-
me avdlane) KingmeKarpoK tuloriai-
agkanik ardlaligpagssuarnik, Kingmit-
dlo téuko KingmeKatimik akomåne
KunussiarineKångivigput. nalungilara
KingmeK angutiviaK tuloriaiagaK ar-
dlalingnik tuloriaiarneKångitsunik
Kingmilingmit pisiarineKarsimassoK,
taimåitordle tuloriaiagaK téuna pisi-
ssup Kingmine itoKUtingorpoK.
nalungilaråtaoK KingmeK tuloriaiar-
neKarsimavdlune KingmeKatime akor-
nåne atasinaujungnaermat tOKuinar-
tariaKarsimassoK.
1927-me KingmeK angutiviaK kisoKi-
ssok Upernavingme igssuerneKarsima-
vok. KingmeK tåunåtaoK KingmeKati-
me akornåne atasinausimångilaK ki-
ngornalo toKutariaKarsimavdlune.
Ausiangne KingmeK ukiume Keru-
simangmat igssuerneKarsimavoK,
Kingmerdle tåuna kingorna Kingme-
Katigingne pitsaunerssausimavdlune.
nalunångilardle KingmeKatigit akor-
nåne atausinaK tuloriaiarneKardluni-
lunit igssuerneKarpat tåuna ilame a-
kornåne atasinåunginerusassoK av-
dlåusavdlunile KingmeKatigit atautsi-
kut taimailiorneKarpata.
ukiut Kavsikétånguit matuma su-
jornatigut KingmeKatigit tamékerdlu-
tik igssuerneKarsimåput — uvavnut-
dlo OKautigineKartut nåpertordlugit
tamåna kinguneKardluarsimavdlune.
tamåkuningale OKautigissaussut ikig-
patdlåramik tamåko tungavigalugit
ersserKigsumik oKarneK ajornaKaoK,
taimaingmatdlo pissariaKardlune
Kingmit taima pineKartut KanoK su-
nerneKartarnerånik tutsuviginartunik
påsissagssarsiornigssaK.
tamatumuna påsissutigssat iluamér-
sut pineRarsinåuput KingmeKatiging-
nik tamanik igssuinikut tuloriaiaini-
kutdlunit.
misilinerit pingåruteKarnerussug-
ssåuput nangmineK piumåssutsimik
taimailiortoKarput. KingmeKatigit pit-
saussutut OKautigineKartartut ardlag-
dlit nangmineK piumåssutsimik tai-
mailiorfigineKarérsimåput.
OKatdlisigineKardlunilo agdlautigi-
neKartarsimaKaoK taimatut oKåtåri-
nigssamut aulaj angersmane sule ang-
nerussumik oKatdlltoKartariaKartoK.
uvangale akisaunga KingmeKatigit
tuloriaiagkat igssuiagkatdlo pivdlugit
påsissaussut kisimik takutlslnaugåt,
taimailiorneK neriutigissatut suniute-
KartarnersoK. Kularingilaralo misiline-
rit taimatut kinguneKartugssaussut.
misilinerit KanoK takutitaKåsåpat:
1. KingmeKatigit taimatut iliorne-
Kartut inungnut sångniarungnåisépat?
2. KingmeKatigit taimailiorneKarner-
mikut Kimugsinåussutsimikut ajoKu-
serneKåsåpat?
3. taimatut suliarineKarnermingne
Kingmit KanoK utorKåussuseKamerat
tamatuma KanoK itumik kinguneKar-
nigssånut aperKutaunerdlune?
Kingmit kisortut tuloriaiarneKarneK
igssuiarneKarnerdlunit iluaKutigisl-
nauneråt påsinarsiumårpoK, Kingmit
upangnigsimassut misilinerme akuliu-
neKarpata. taimatut pissoKarsinauvoK
Kingmit pivdlugit ilerKorerKUSsap ing-
mikortuata tatdlimåne aulajangersag-
kat ingmikut akuerineKarnikut atorti-
neKångitsorneratigut, imailiortoKarsi-
nauvordlo upangnigsimassunik King-
milik KinigagssineKartåsavdlune, taor-
sivfigineKartugssångordlugo Kingmé
toKorarneKåsassut imalunit Kingmine
piginåsagai angutivissat itoKumut ag-
dlåt nakorsamut igssuersiniarunigit
tamaisalo tuloriaiartitdlugit. åmåtaoK
KingmiarKat taimatut suliarineKarsi-
nåuput, angissutsimikut nåmalersi-
magpata.
Kingmit taimatut misilinerme ilå-
nguneKartut påsissaKarfiusinåuput
Kingmit igssuiarneKardlutik tuloriai-
arneKardlutigdiunit upangnerKajå-
jungnaertarnerånik.
tamånåtaoK peKatigalugo påsineKar-
sinåusagaluarpoK Kingmit taimailior-
neKaraluardlutik sångitdlissutigisså-
ngineråt.
åmåtaordle Kingmit pitsagssuit —
åma piniartut Kingmé — oKåtåriner-
me atugagssångortitaorérsimåput.
Kingmit tåuko tuloriait tamarmik nav-
dlorneKarsiméput angutiviartaitdlo ta-
marmik — itoKut kisime pinane — ig-
ssuiarneKarsimavdlutik.
KingmeKatigit amerdlanerussut tai-
matut oKåtårinigssanut atugagssångor-
tineKarpata, påsineKartut tutsuvigi-
narnerussumik misigssomeKarsinå-
ngusåput.
OKautigineKåsaordle Kingmit taima
suliarineKarsimassut uvdlut 14 sujug-
kisame takujumassara takulerpara.
„Pisigsarfik“me agdlagsimassavsinut
atuarsimassara pivdlugo tapersersui-
niarpunga. nalungilarmalo kinaussu-
nga.
suliniarpugut tapersersuivdlutalo.
tamånalume angorusugparput nukivut
tamåkerdlugit. taima oKarama kuku-
sanerdlunga. isumaKarpunga uvavtut
KarasaKaruvit uvavnut tugdlussutig-
ssamik agdlagsimassut tapersersusa-
gitit. taimatut sujuleKutserdlugo ag-
dlagdlara.
Kapisilingne Kingmit Kimugtut pi-
ngårutiligssuput. ilumut taimåipoK!
uggunékut påsisinåungiliuk: kia nuå-
narå pingårtitdlugulo apumit imilior-
tarneK aumarssuarpagssuit atordlugit?
asule aningaussaiamartungmat. King-
mitdle pigileraluaréine tåssaralånguaK
kup ernganik mamartorssuarmik erni-
naralånguaK imigagssaKalisagaluarpu-
tit, bakteria Kimatdlugo. tamåna ku-
kuneruva? sunauna amigautigigigput?
tåssa Kingmit! ilumordluinaK taimåi-
poK!
Ignatius Martensen Peter Kristen-
senilo isumaKatigalugit taperserusug-
påka kinguligssat pivdlugit nangmi-
nerdlo iluaKutigssaK pivdlugo sulia-
riumassaK angussariaKarmat. åmalo
Kapisilingnit Kangersunermut ukiu-
nerane misigdlerfigissartagara pivdlu-
go. tapersérusugpunga KingmeKarneK
taitdlatsiaravko ingmaralånguaK.
erKarsautigingilara, atuagkanuna
Kanut tungmarama alisigsoK alåkari-
ga. sunauna alisigsoK? tåssa ungasig-
sorssuaK. tåuname angusimagugko
aitsåt alisigsoK alåkarsinauvat.
Kingmit ima atorfigssaKartigaut: ar-
tugarput sungitsutut isivdlugo angat-
dlavigisinauvåt. Kanordle Kangersu-
nerme puissit Kagssimanialersitdlugit
iluaKutautigisagaluarpat. åmåkulo si-
kup atåne Kaleraligpagssuit eKalug-
ssuitdlo. iluaKutigssap angissusia! i-
nup atautsip noKitsinerinåtigut pisi-
dlit atorneKångikatdlartåsassut, naut-
sorssutigissariaKarpordlo Kingmit ig-
ssuerneKarsimassut sapåtit akunere
ardlagdlit Kångiukångata aitsåt pissut-
simigtut ilerKigsinåusassut. taimåitu-
mik Kingmit upangnigsiméngitsut au-
ssékut taimailiomeKartåsåput, ukiume
Kimugserfingorpat ilerKortik aterérsi-
masinaorKuvdlugo.
ilimagissariaKai-poK Kingmit atausi-
åkåt taimailiorneKarnermikut seKaju-
nerulersugssaussut, tamatumunåkut-
dle upangnigtarnerit mérKanik uiar-
tuinernik iloKiångornermigdlunit ki-
nguneKartartut ikilisineKarsinaugpata
isumaKarpunga, kikutdlunit isumaKa-
tigisagånga, pinganginerussoK Kingmit
atausiåkåt seKajunerulisagaluarpata.
kisalo KularissariaKångilaK aperKii-
me 3-me OKautigineKartutut, Kingmit
KanoK utorKautigissut taimailiome-
Atuagagdliutine nr. 1-me palasip
taimatut KuleKUtsivdlune agdlagtup
OKausé pivdlugit soKutigeKigavkitdlo
oKauseKarfigilåratdlardlåka.
agdlagaK autdlarKautånit naggatå-
nut ilisimatutut torratdlagaungårame
uvaguvtine ikåtumik erKarsartartune
Kavsinik aperKutigssaKalersitsivoK.
inungnik ersserKivigsumik torKar-
tårinera nersortariaKartipara inuiaKa-
tigissutsivtinime „seKugteriniartut"
torKavigdlugit såssumagit. neriutigå-
ralo åma anersåp tungåtigut palasiu-
nine nåpertordlugo taimaisiornigssa-
minut bibele najorKutaralugo ingmi-
nut sarKumiusinaussoK. inussugume
sångitarpugut angnertumik tamåssu-
munga piarérsarérsimassunit akune-
Kartuax-nigssarput pissariartuåinar-
mat.
agdlagkame autdlarKautåne ersser-
sitdluinarsimavå inuk kinalunit nå-
mångitsoK, pissutitagssarsiorajugtoK
ersigissaligdlo. kisiånile agdlagkame
naggatåne KinersisinauneK tåpukami-
nåungisavut. atagule takoriartigo, o-
Kalugtutilårdlagit.
uvanga piniarnermut sungiusåsaga-
ma, Josefsen, Katångutingnit Simumit
iliniartitaorérsimassoK puissiniarner-
me ilagissarsimavara. nunaKatimalo
kialunit tamåna arjutsimångilå. tama-
tumalo saniatigut ukiume atausinar-
me Kaleragdlit misiligsimavdlugit nu-
namingånit igivfigssamut avasigtigi-
ssumut sårdlissårtoK aulisautérKanik
arfineK mardlungnik agdlunaussarta-
lerdlugo oKumersat 39 atordlugit neri-
ssagssarsiutigåvut. tåssanilo påsivar-
put sagdlungitsumik KanoK peKartigi-
simagaluaK. Kanordle tamåkuninga su-
ngiussisimassunit OKåtårneKaraluaru-
ne, soKutigineKartigisagaluarpa. Jo-
serfip taimatut misilinerane Katångu-
tånik ilaKångilagut, uvanga kisima åi-
parigavko. tåssanilo påserérpara Ka-
noK kangerdluk tåuna inutigssat tu-
ngaisigut piniagagssaKartigissoK. tai-
måitoK atuagkama ilåne atuarpara mi-
serråssaussoK. taimatut påsingnerér-
simavdlune narrujuminéssusia! téssa-
lo nalunago sup kangerdlup puisså i-
nup aussame ukiumilo piumajuåsagå.
sumit kangerdlungmit . pissarparput?
Kangersornumuna umassungue nu-
nguniaraluaråine ukiorpagssuit nu-
ngutugssåungitsut. måssalo aulisagar-
pagssuit! piniutigssat pitsaussut ator-
dlugit piniåsagåine inoKatinut angma-
gagssap pitsåussusia! ikortigssardle
nukigtuneK kisiat amigautigalugo
nagsarsinaussat kisimik pigssarsiausi-
nåuput. Kanordle Kingminik ikiortig-
ssaKaraluaruvta, utarKissivtinut tiki-
ussagssat KanoK amerdlatigissut tikiu-
neKartåsagaluarpat. tamåkuninga ig-
dlersuerusungitsut susa aKeixilussaK
asule agdlagagssamut akilingmut tug-
titarnago, asule piumåssutsimut noKit-
sinerinaungmat.
tåssunga någatdlardlara, kimigtuni-
ngordlugo nangikumårpoK.
Kristian Frederik Jakobsen
Karnerata KanoK suniuteKartarnera-
nik påsiniaineK sivisugatdlåssoK.
OKautigineKåsaoK soruname King-
migdlip kiavdlunit nangmineK isume
nåpertordlugo Kingmiarautime ilåt i-
tOKutigssamisut torKarsinaugå.
Kingminik soKutigingnigtut tamar-
mik erKaimassariaKarpåt misigssuine-
rit autdlamemeKarsimassut atausinar-
mik sujunertaKartut, tåssa Kingmit u-
pangnigtarungnaersiniardlugit, King-
mit atorsinåussusiat sapingisamik ang-
nikitdlisinavérsårdlugo tamatumuna
avKutigssaK Kingminut akomutåungi-
nerussugssaK anguniåsavdlugo.
tamatumuna nåmagtunik påsissa-
KartoKarérpat landsrådip aulajangi-
gagssarisavå KingmeKartut Kingmi-
mik igssuerneKarnigssånut pissug-
ssautitaulisanersut.
uk takuterKuvåtigut téssåungitsugut
mérKat tåssaussugutdlo ima inersima-
tigissut Kanordlunit aulajangisinau-
ssut nangmineK piumåinaruvta.
mérKat perorsamerdliomeKamerå-
nut angajorKåt pissutitagssatut ang-
nerpåtut tikuarpai. ilumut iluaKutau-
ngåsagaluarpoK mérartavta tungånut
tamavta pingitsoKarata akissugssåu-
ssusermik pigissaKarnerput aulajangi-
usimåinaraluaruvtigo. kuisinermime
oKauserineKartartunit erKaisineKarta-
rlnginerpugut mérKamut kimutdlunit
kikut akissugssaoKataussut. tamatu-
muname tamavta pissugssåussutsimik
erKaisineKarnivta ersserKissusia; er-
sserKissusialo tamavta akissugssaoKa-
taugavta. „angajorKåt nangmingneK
mérKatik artorunikit ilimagissariaKå-
ngilåt pissortaussut artusångikait".
méraorérsimavdlune mérKavdlo issi-
gingnigtarnera påsisimavdlugo OKaut-
sit taimåitut anersåkut Kutdlersarissat
ilånit anineKartut atuardlugit isu-
maKarKajånarsivoK akissugssåussutsi-
mik tunineKartut ilåta Kimarratigdli-
niarneranik imalunit Kutdlersarissa-
nut Kujanamiamermik.
måna utorKassångulersugut kingu-
mut Kiviartartugut takordlortånginer-
pavut inunivtine sunigauvfiginerpau-
simassavut? erKajmånginerpavut Kav-
siningmi’ tauva angajorKåvta perKu-
ng'isaraluaraluinik iliortarnerput. ta—
måkuame sumit pissuteKamerpat? er-
sserKissusia angajorKåvta piumasså-
nik iliunginavta angajorKåvut pissu-
titagssatut nautsorssuneKarsinåungit-
dlat. inusugtuneruvdlo uvdlue tiki-
kuvtigik sule angajorKåt ungasigdliat-
dlangneruvdlugit malugissarpugut. a-
ngajorKåginåime KanoK inunigssavti-
nut aulajangissugssaujungnaerput. i-
låtigutdlume inusugtoK angajorKåme
piumassaringitdluinagånut sårdlissar-
Pok agdlåt angajorKårigsårtumik o-
KautigineKarsinaugaluartoK. taimåitu-
mik angajorKåt kiserdluinarmik pi-
ssussugssatut issigineKåsagpata ila-
gingne Kutdlersarissavta ilånit tupi-
gusugdluinarsinauvunga. Kujanartu-
migdle inuit silagssorigsut uvdlune
måkunane påsivdluinarsimavåt anga-
jorKåt atuarfeKarneruvdlo tungåt su-
leKatigigdluinartariaKarmata, tamåna-
lume tamaviårutdlugo sule angneru-
ssumik sulissutigissariaKarpoK, pingit-
sorneKarsinåungivigkamime.
mérKatdlume angajorKåginarnit su-
nerneKartarnerat ugpernarsautigssa-
Kartipara. sineriagssuavtine nunaKar-
fit aKugtorigsårångata tamatigut ma-
lungnartarpoK sunineK ajungitsussar-
toK. méråinaitdlume sunerneKarneK
ajormata angajorKåtdle sunerneKaler-
sardlutitaoK.
aulisartutaoK eKiasugtut taisimava-
tit. sumime nunarssuarme taimåitoKå-
ngila? imaKa ilait angajorKårigsårtut-
siarssuit. Kanordlunitdlume tamaviår-
tigigaluaruvta ilungersortigigaluaruv-
talo taimak pissusigdlit nungunaviå-
ngitdlat. uvdlunime måkunane sanaor-
tomerme kigaitdlagsautigssatut tai-
ssariaKångitdlatdlunit. uvdlunilume
måkunane ilumornerpaoK åjuna: nå-
lagauvfik kalåtdlit inugtaoKataussut-
(Kup. 19-ime nangisaoK)
Kapisigdlit Kimugtutdlo pivdlugit
akissugssåussuseK
pivdlugo
17