Atuagagdliutit - 08.11.1962, Page 20

Alaskamit tikerårte
ajoKersuiartortitaK arnait lutherikussoK nunavtine tikerartoK
„aussåinartartut" Kavsérssuit ukioK
ménåtaoK maunga nunavtinut tikiii-
simassut ilåinit K’eKertarssuaK Ma-
nitsordlo tikeråmit nuånårtunardlui-
nartumit nuånårutigssaKartitausimå-
put, tåssa frk. Bertha Stedje-mit a-
laskamiumit ukioK atauseK Europa-
mérérdlune pingårtumik København-
ime tåssanilo amerikamiut lutheriku-
ssut OKalugfigssanik pilersitsiniaKa-
tausimavdlune Amerikamut anger-
dlariartornine nangminérdlune Kalåt-
dlit-nunåtigortugssångortisimavå.
soKutigissånut tamatumunga pissu-
tauvoK frk. Stedjep ukiune 11-ne es-
kimut tasamanitut sulivfigisimangma-
git ajoKersuiartortitatut lutherikussu-
tut. tasamanivfingme angnersså ajo-
KersuiartortitaKarférånguame Telle-
rime Alaskap kitåta sineriåne igdlo-
Karfiup Nomep erKånltume ivfigisi-
mavå, — inuilårssup KerKane 100-1-
narnik inulingme. Kirkesidenimut a-
tugagssanik OKalOKatigineKartitdlune
frk. Stedjep Kalåtdlit-nunanit misi-
gissane agsut erssersiniartarpai Alas-
kap eskimuinit nalungisaminut tasav-
kualo ineriartortineKarnerata suju-
nertarissånut avKutainutdlo sanig-
dliutdlugit.
måne ipérsårnilipilorujugssuvoK
frk. Sledje OKautsime ilåne oKar-
poic: måne Kalåtdlit-nunåne uvavnut
sarKuminerpaussut ilåt tåssa inugtut
atugaKartitaunerup tungågut pitsau-
nerunerujugssuaK. — takuneK ajor-
nångilaK inuit måne akigssarsiorsima-
Gutimik naiussuseic blbilimik
A
ata
ssut — ingmingnutdlo evKiluitsuti-
savdlutik ilikarsimagåt! — uvanga
Alaskamé eskimortåka igdluarångua-
ne inilugtorujugssuput, nangming-
nerdlo pitsångorsåsavdlugit KanoK i-
liuseKéngitdlat. uvanga sulinivne per-
Kigsårnermik iliniartitdlugit OKåtårsi-
mångilåka, suliagssarpiama tåuna i-
lagingingmago. igdlunutdle kussanar-
tunut iserångama nersualårtarpåka.
månile Kalåtdlit-nunåne igdlut ar-
dlagdlit pulårsimavåka ipérsångåra-
mik ilarKigfigssaKångitsutut itut.
(nugterdluardlugo: pissariaKåsagpat
natermingånit nerivfigeriåinait). asu-
lo igdlue nutauvdlutigdlo kussanaKa-
lutik tamagingne sanaortugkat! kig-
sautigigaluaKåra nålagkersuissuvta
sunauna imerajutigigåt?
sok taima amerdlatigissut imerta-
rasugaigit?
uvangåtaoK tamåna ilisimarusugka-
luaKåra. agsut ajussårutigissaravko
inusugtut utorKait atarKinartut inuit-
dlo maigtut kinguåve taima ajortigi-
ssumik peroriartortut. soKutigigtait-
dluinartarput. niuvertarfingne reg-
ningit akiligagssatik amerdliartorti-
nartarpait akilisanagit. sujornagut es-
kimunik taimåitoKångilaK. naluvara
suna erKungitsumik ingerdlånerigput.
ilagigsivse imertartut KanoK issi-
gait?
imåineruvoK sordlo inuit taimåitut
ilagingnut ilåungitsutut misigisima-
nerugunartut. uvagut ajoKersuiartor-
titat tåukua måtussaringikaluarpavut
ilauna. isumaKarpungale taimåitut i-
lagit ilainut avdlanut igtortartut. i-
måisinauvortaordle aggertånginertik
ilatsinarnerigåt. ilait amerdlasut aut-
dlarKautåne ilungersortaraluarput o-
KaloKatigineKarångamik, Gutimigdlo
munga autdlartinanga palasingorti-
tausimavunga. ilånilo ajornartut er-
Kumitsutdlo namagtugagssarissarpå-
ka. ilane ilississugssauvugut, angut
inusugtOK ilissagssaralugo. palase ti-
kiutugssaugaluarpoK. tamarmigdlo
piarérsimåput utarKinardlutigo. tai-
maitdlunime augpalårtunguaK torni-
nguatut itdlune ersserpoK, kisiåne sila
pivdlugo nunisinaunane. igdlerfik tå-
ssaorérpoK ilissiartOKataussutdlo utar-
Kivdlutik minutine 15-inarne ilissi-
nigssamut pikipatdlagtariaKarpunga.
OKauseKarnigssavnut KanøK iliornig-
ssavnutdlo isumasimångivigkaluardlu-
nga taimåitorme ingerdlavoK.
sapåme uvdlup KerKanut søndags-
skoleKartitsissarpunga. unukutdlo ar-
fineK pingasut KerKanut nålagiartar-
dluta.
OKalugfingnisaoK
tulugtorneKarpoK
OKautsit sut atuartitsinerme nåla-
giarnermilo atorneKartarpat? —
tungavilik 7.
na
sujuline agdlautigissane erssersi-
niarsimavavut agdlagsimavfit bibili-
mitut pingårtumik uvdlugssat kingug-
dlit pivdlugit sujuligtutaussutut o-
KautigineKarsinaussut, kristumiussu-
sermik taineKarsinaussuviup avatåta
sinåinånilusoK inerusimavdluta. tamå-
nale pissariaKarsimavoK. Kangale mi-
sigisimassauvoK Jehovap nalunaiai-
ssue kristumiutut nalunaiainerup Ki-
terpiarissånitunut soKutigingnigdluar-
tartungitsut. tamåkuningalo tåukunu-
nga agssortuteKarneK imåitumik ki-
nguneKåinartugssaugaluardlune ag-
dlagsimavflt aulajangersitat atortag-
katik aulajangiutlnåsagait agssortui-
nermut imåitumut avKutiginardlugit:
„agdlagsimavfik tåuna ima påsigugko
KanoK tauva una navsuiåsagaluar-
piuk.... akerdleringneratdlo KanoK
iluarsisagaluarpiuk?" taimailivdlunilo
pingånginerussuinait agssortutaulisa-
galuarput.
månalo naggatåmik sektit tåukua
ajoKersutåt pingåmertigut mianer-
ssorfigerKujumagavko Jehovap nalu-
naiaissuinik agssortuteKatigingning-
nigssamik sujunertaKardlunga taimai-
liungilanga, atuartugssatdle unersu-
ssuteKarfigiinlnardlugit taimailiorsi-
mavdlunga.
sektit tåukua ajoKersutåt kristumiu-
ssusiungilaK. una pissutåungilaK ag-
dlagsimassunik påsinerdluinerat. kris-
tumiuvdluaraluartut taimåisinåupu-
taoK. tamånalo pingårnerungilaK. su-
nalunit bibilimitoK påsinerdlungne-
KarsinauvoK taimåikaluardle kristu-
miut nalunaiautfinut KitiussoK pigine-
Karsinauvdlune.
KitiussoK (pingårnerssaussoK) tåssa:
Jisusip toKua pissutigalugo inuit u-
vagut taima pineKartugssåungikaluar-
tugut Gutip asangnissuserssuata atå-
nut pisineKarsimassugut. KanoK ilior-
nivttnut tamanut inunivtinut toKug-
ssavtinutdlo asangningneK tåuna å-
ssilineKarsimavordlusoK. tamånalo i-
sumaKarpoK ingminut puiordlutalu-
sok inunermut kivfaujungnaersitausi-
massugut, taimalo tugdlimut asang-
ningnermut neriungnermutdlo.
Jehovap nalunaiaissuisa ajoKersutå-
ta Kiterisså (pingårnersså) tåssa: Kris-
tuse måna tikiutoK akiniaissoK pissar-
ssuaK. erninardlo piunérutisavdlugit
pivfigssautitdlugo isumaKatiminut
(ugpertiminut) ilångusimångitsut. å-
nåsagåinilo pissariaKartoK tuaviordlu-
ne ingminut ånåuniusernigssaK Jeho-
vap nalunaiaissuinut ilångunikut.
tauvalo sujulerssortaisa piumassari-
ssait namagsigåine kamangnermit
piumårtugssamit ånåuneKarsinauv-
dlune.
Jehovap nalunaiaissuisa ajoKersu-
tåta ingminut tatigineK neriungner-
mut taorsiutdlugo tuniuniarpå, inuit-
dlo asangningnermit périartortitdlu-
git ingminik asanermut piartortitdlu-
git, kivfåungissusermit périartortit-
dlugit inugsiautaunermutdlusoK sujo-
ranermutdlo piartortitardlugit.
J. L.
Alaskap kujatafungåne Sitkame eskimut igdloKarfiåne av-
KusineK
En typisk gade
Sydalaska.
for den indfødte befolkning i Sitka i
inugtåka tasavko taimåitunik igdlo-
Kalernigssanut ikiorumåsagait. —
pitsaunerssait autdlararpata
nalungilara Amerikap nålagauvfia-
ta tungånit inuit Alaskamingånit
nugtiterniarneKartut piumassut pisi-
naussutdlo ikiorniarniardlugit Ameri-
kap nålagauvfiata ilåne avdlane su-
liagssarsivdlutigdlo najugagssarsiv-
dlutigdlo iluagtisimalersinaunigsså-
nut. uningassume atugkamikut pit-
saunerulernigssåt isumaginiarneKå-
ngitdluinarpa?
någga, ingmånguaK. sordlo nåpar-
simassunik pårssissoK KaKutigut ta-
mauna tikiutarpoK. inuitdle tusåsav-
dlugo soKutigingilåt.
inuime piumåssuseKardlutigdlo pi-
ginaussuseKartut nunaKarférxat Tel-
lerisut itut Kimåtarpait. uningassut i-
latsinartarput. tamånalo ilane misigi-
nartarpoK suliagssakissusermik (su-
livf igssakissusermik).
sujornagut ajoKersuiartortitaKarfik
atissanik avguainikut ikiutaraluar-
poK. inuit tamaisa atugkersugarisima-
galuarpavut. taimailiorneKartarner-
mingnutdle uverivdlutik eskimut ani-
ngaussautitik imerniutigissalerpait
avdlanutdlunit silatusårutåungitsunut
atortardlugit. inuitdle atissanik ka-
terssuissarfivta tamåna tusaramiko
tuniussaKarusugungnaerput. OKartar-
put: „sok imerniutigssåitut itunik tu-
nisavavut?" — månalo atissat silar-
ssup ilåne avdlane ajorssarfiuneru-
ssunitunut nagsiutalerpait.
aussåkut igdloKarfingnut
suliartortarneK
inuit sumit aningaussarsissarpat?
nålagkersuissut tungåningånit sulivfit
inussutigssarsiornermut sujuariartor-
nartut suliarineKångitsoralugit?
— taimailiortoKångilaK, angutitdle
ardlagdlit aussåkut igdloKarfingnut
autdlartarput sulissardlutigdlo. ukiå-
kutdlo igdloKarfinguamingnut uter-
tardlutik aningaussarsingåtsiarsimav-
dlutik. ajoraluarpordle ilaKutarit i-
kigtuinait aningaussat tamåko erKor-
tumik atortarmatigi'k, måna pivara:
atissagssamingnut igdlumingnutdlo.
Tellerimiut pisunerssåt måna nang-
mineK inutigssarsiortuvoK tugtorpag-
ssuauteKardlune, iluagtisimavdluar-
poK. uvavtine tugtunik nujuartaKå-
nginame amarKut pissuvdlutik, tai-
mågdlåt tugtut nujuitsut pårineKar-
tut pigisinauvagut.
inoKatigingningnigssamut aulajange-
rusugtardlutik. sivitsungitsordle iler-
KutorKatik uterfigissarait.
suliaK tamalånut sangmissoK
Frk. Stedje, uvdlormut sulissarnerit
KanoK ingerdlassarpa? ajoKersuiartor-
titatut, iliniartitsissutut, palasitutdlo
sulissaravit!
atuarfingme uvdlut tamaisa atuar-
titsissarpunga, pingårtumik religioni-
mik (ugperissamik). iliniartitsissuvu-
nga ajoKersuiartortitatut Alaskamut
autdlartinanga. aperssortitugssanigdlo
atuartitsissarpunga mardlungornerit
tamaisa. pingasungornikut unukut nå-
lagiartarpugut. tåssane nålagiartitsi-
ssarput ilagigsivta sujulerssortainut
(kirkerådimut) ilaussortaussut atau-
siåkårdlutik. kingornatigutdlo OKalug-
fingme tugsiartussartut uvanga su-
ngiusartarpåka. sisamdngornerme u-
nukut inusugtortavut peKatigit ataut-
simititarpåka. tatdlimångortume bør-
nehaverne ugperissamik atuartitsi-
ssarpunga. igdlugalo børnehavesut a-
torneKartarpoK. (Kåumåmutdlo atau-
siardluta mérKat tamaisa nagdliutor-
siortilårtarpavut). tatdlimångornikut
unukut ajoKersuiartortitaKarfingme
arnat atautsimititarpåka. sapåme nå-
lagiarneKartarpoK nal. 11 uvavnune-
rugajugtumut. Kéumåmutdle atausiar-
dlune palaserput tingmissartordlune
tåkutarpoK tingmissartunguaminik
augpalårtumik, nålagiartitsivfigissar-
dlutalo. ukiune kingugdleme sisama-
ne taimåitarpoK. tamatuma sujorna-
gut Kåumaterpagssusinaussarput
palasimik takunata. tauva tamåt uva-
nga isumagissariaKartarpara. — tasa-
tulugtut. — uvanga eskimutut oKa-
lugsinåungilanga. Katångutigingniat
kisimik eskimutut OKautsit ajoKer-
suiartortitaKarfingmingne atorpait.
tåukuinaitdlo avdlamiutunik ardlali-
nardlutik eskimutut bibileKarput. u-
vavtine tulugtuginait atomeKarput.
amerdlanerpåt påsissarpåt, utontau-
nerit kisimik pinatik Tellerimiut ig-
dlumingne eskimutuinaK OKalugput.
igdloKarfingnile angnerne sordlo No-
rnerne mérKat eskimutut oKalugung-
naerput.
ingmikut itunik pissoKartitdlugo
vangétaoK akugtungitsunik taimai-
liortarpunga. palasitdle ajoKersuiar-
tortitatdlo Kavsit KaKutiguinaK nug-
terissoKartardlutik. uvanga isumaKar-
punga inuit kigsautigiguniko nugte-
rissoKarfigineKartariaKartut. OKalu-
ssissumutdle oKineruvdlunilo anerså-
KarnarneruvoK nugterissoKarane.
tugsiarnerat KanoK ipa?
amerikamiut tugsiutait atortarpa-
vut. nuånårutigeKåra erinait måni-
saoK Kalåtdlit-nunåne OKalugfingne
atorneKartut tusartardlugit. erKaima-
niåsavara tikikuma OKalugtuarisav-
dlugo. inugtama tusardlugo nuénari-
savåt. ilivsile kalåtdlisunik tugsiute-
Karpuse. uvagut tulugtut taigdlait a-
tortarpavut. erinaitdle Kavsit eskimut
nangmingneK OKautsimingnut taig-
dliordlugit atortarpait. agdlagtorneKå-
ngitdlatdle, soruname. uvavtinime es-
kimutut OKalugsinaussoKaranilo ag-
dlagsinaussoKångingmat.
sapåme uvdlup KerKata sujornagut
nålagiartarnivtine amerikamiut Ame-
rikame avdlame pissarnerat sapingi-
samik åssiginiartarparput. isumaKar-
pungalo iluagtttoK. eskimutdle tug-
siartarnermikut uvavtinit akugtussut-
simikut avdlauginarput. tamånalo å-
ma måne atutoK malungnarpoK.
Frk. Stedjevme issine siutinilo ator-
dluaKigamigit. misigssugai nåpertor-
dlugit misigivdluartariaKarpoK kalåt-
dlit Alaskavdlo eskimue KanoK amer-
dlatigissutigut åssiglssuteKarsimassut.
— åmale inuiait tåukua mardluk inu-
ssausiåne åssigingissutit KanoK agti-
gissut isimassut.
tamaisale misigssordlugit isumaKar-
punga tamavta Kalåtdlit-nunåt Kiner-
tariaKarigput. tåssane suliniarneKar-
Pok nuna ineriartortiniardlugo i-
nuiangnut, inuiaitdlo nunamut. tasa-
manile nukit atorniarneKarput inuiait
ineriartortiniardlugit nuna KimarKuv-
dlugo.
Frk. Stedje aperisimavara tamåna
KanoK issiginerå inuiait nugtitaussar-
nerat amerikamiungortitauvdlutik. a-
kivoK isumaKardlune tamåna ajungit-
dluartoK. amerdlanerssait iluagtit-
dluartarput ajungitsumik ineKalerdlu-
tik ajungitsumigdlo suliagssarsivdlu-
tik. aperigamale tamåkunane tamane
„tarnåt" Kanorme tauva itarsimaner-
sok, Frk. Stedjep miserratiginago nav-
suertariaKarpå Kavsitigut imåitartoK
eskimut igdloKarfigssuarnut Amerika-
me tamane tamåne itunut nugtarå-
ngamik nålagiåsaerajugtartut. Kular-
nångitsumik takornartatut igtortutut-
dlo ingmingne misigisimassarsima-
ssut. --
tåssane aperKut pingångåtsiartor-
ssuaK tikiparput, månile agtorneKå-
sångilaK. måna tikuarneKåinåsaoK: a-
nguniagkat såkutdlo Kagdlikut itut
KanoK ikaluarpatalunit suliagssaK å-
ssigingitsunik autdlåveKartumik i-
ngerdlåniarneKarsinaussoK. aperKutit-
dle pingårnerssåt — iniissutsimut tu-
ngassortå — amiåkussartoK Kularnå-
ngitsumigdlo tasamanitutdle månisaoK
itdlune.
/il.
tag
En G&J ilødekaramel er den herligste opmuntring
og forfriskning, De kan give Dem selv — og andre!
kukarnåt G&J’ip sanåve tåssåuput Kimagsautigssat tu-
månguersautigssatdlo pisinaussatit avdlanutdlo tuniå-
sinaussatit pitsaunerpåt!
en opmuntring
Kimagsauligssangnik
kaussarfingmlulerit!
pineKarsinåuput sukulåti-
sungnialårtut imugsung-
nialårtutdlo pårtat
60-inik imagdlit.
kukarnåt C&J’ip sa-
nåve pingitsårsinåu-
ngitdluinarpatit —
kaussarfingmio-
riuåinåkit!
Benyt Cheeri-O til læskedrikke og cocktails
Cheeri-O imerusuersautinut imigagssanut-
dlo akégkanut atortaruk
Fås
med
chokolade-
smag eller
med smag af
lækker, fed fløde i
60-stk. kartoner. —
G&J flødekarameller kan De
slet ikke undvære —
hav altid lommen fuld!
— alt godt fra 1
— tåssa uvånga ptssut
L/s GALLE & JESSEN
G
a
■°«
<u o
to J*
2 s
4)
toti
C 0)
o >
M 3
3
a c
^ 3
f-* "3
® E
•a *■«
c o
ax
aJ to
> c
o‘3
21