Atuagagdliutit - 17.08.1972, Qupperneq 22

CEYLON — ingmingnut akerdliussunik pilik:
naggorigsoK pTtsussordle
nålagauvfik KeKertaussoK, mana Sri Lankamik atilik, Asiame
atuarfit pitsaunerssåinik atuarfenartiterpoK årKigssutdluag-
kanik, kisiånile aningaussarsiornikut ajornartorsiuterpagssuit
ajugauvfiginiagagssaralugit
agdl.: Henrik Decker
Colombo, Ceylon (RB-special)
Ceylon, nuna alianaitsoK seKinerumatoK ukiune mardlugsungne dan-
skit amerdlaKissut umatdinut pulasimavordlusoK. xexertame naggo-
rigsume induatigit, nunarssuarme nunat ilaisa tingmissartumik atar-
tordlune ungasiliartunit tikineKarsinaussut, tåssa aulajangersimassu-
mik tingmissartorfiussartut avKutinåve akornusernagit, KaKutiguler-
sutuat ilagåt, taimditumigdlo danskit europamiut avdlat kajumigtut
ilagalugit ungasiliarfiginiartalerpåt.
inuiaicatigigtul avdlatut sorssung-
nerssup kingugdliup kingornagut
aitsåt nangminerssulersimassutut
Ceylonip anguniagarå ingmikut
inuiaKatigiussutsimik erssendg-
sarniarnera, taimåitariaKarmåme
tamånale ajornakusoKaoK ukiut
untritigdlit ardlagdlit nunasiånar-
tut nålagkersugausimagåine. sor-
dlo aanigtukut atea Ceylon ato-
rungnaersipå — OKautsimit Sin-
hala-mit plngorKårsimagaluartoK
(løvit Keaertåt) sanskrit-it oaau-
siånit pissoK — atea lanka eraar-
sautigimissårsimagunardlugo (isu-
maKartOK „KivdlalårtoK" atorne-
Kartardlunilo indiamiutorKat
taigdliortausiåne) isumarpiåtalo
tåuna erKorsimagunaraluarpå. ki-
siåne sule løveK nunap tåussuma
erfalassuane nålagauvfiuvdlo ili-
sarnautåne takugssauvoK, måssa
umassoK KåsugtoK tåuna Kangar-
ssuardle Kenertame nungutitao-
rérsimagaluartoK. nuna tamå
kerdlune måna tåssauvoK, nunap
kungitsuvfingornera peKatigalugo
atsiuneKartOK Sri Lanka.
ujaråinarnik såkugdlit 500
méras asanartoK aterpagssuaKar-
tarpoK, — Ceylon ama taimåipoK,
araberinit taineKartarpoK Sere-
dib, grækerinit Taprobane tulung-
nitdlo Ceylon (taineicåsaoK silån
taineK kingugdleK naiutdlugo).
taima arKisa avdlångorarsimane-
risa erssersipåt KeKertaK avdlå-
ngoraKissumik OKalugtuagssarta-
KarsimassoK, tåssa nunasiaKaler-
sartunit taorseråutunit tigussau-
ssarsimavdlune. inorKåve pivdlu-
git ilisimassaKartoKangangilaK,
kisiåne nanoK inoriauseKarsima-
ssut påsineKatsiarsinauvoK uv-
dloK måna tikitdlugo sule inuit
kinguarsimassut Vedda-nik taine-
Kartartut orningneKarsinaungma-
ta Ceylonip KerKane orpigpagssu-
artune inussut.
ujaråinarnik såkugdlit tåuko
ilait 500 kisimik amiåkulersorine-
Karput, Kanordlo inuit amerdlati-
gissut silarssuarmut avatimingni-
tunut atåssuteKångivigdlutik inu-
ssut iluamik OKautigineie ajoma-
Kaut. tåuko ilait ernamingnltunit
Kinulortuput, imalunit nagguve-
Katigingne åssiglngitsune ukiup
ilåne sulissussardlutik, sordlo u-
jarxanik avguissussardlutik. ki-
siåne sule inussutigineruvait or-
pigpagssuartut umassue naussui-
lo. autdlainiartarput Karssut pi-
sigsitdlo såkugalugit, sordlo uva-
nga ilaKutarit nåpitåka ituat ila-
Kutailo sisamat Vedda-ne tike-
rårtitdlunga nåpisimassåka.
Ceylonip OKalugtuagssartarpiå
malingnauvfigisinaussarput, aut-
dlarnerpoK såkortumik nunasior-
torfigineKalerneragut Indiamit
Kristusip sujornagut uk. 600. ait-
såtdle uk. 300 Kristusip sujorna-
gut hinduit nunasissut KanoK
inusimanerat malingnauvfigivdlu-
arsinauvarput KanoK inoKatigit
årnigssugausimanersut. ukiune
untritilingne tugdleme Tamiler-
pagssuit nunasiortorsimåput, uki-
utdlo untritialunguit matuma su-
jorna tikitdlugo tamilit singhali-
sitdlo ingmingnut sorssugfigiuar-
tarsimåput, ilånilo kungeKarfe-
Kartardlutik Ceylonime igdlugig-
dlutik tamarmik ingmikut. arabia-
miut igdloKarfingnik niuvemiar-
fiussunik pilersitsinerata kingor-
na, portugalimiut ukiut 16 hund-
rede-t ingerdlaneråne pimorussa-
mik nunasiaKaleriartorsimåput
— uvdlordlo måna tikitdlugo
ceylonimiut amerdlaKissut portu-
galimiutut ateKartiterput. tama-
tuma kingornagut hollandimiut
malingnåuput, ikerasaliortiterdlu-
tigdlo iluaKutaoKissunik, 1796-ime
tuluit tåkuput, Ceylonilo nutåK
tungavilerdlugo. suliaisa iluaKU-
taunerssaråt erKartussissamerti-
gut inatsisit iluarsåunere, hol-
landimiunit kingomussanik tu-
ngavigdlit amataoK tuluit Kanga
pisimassunit pigissat erdlingnar-
tut torKortagssat aserutsailisima-
vait uvdlumikutdlo tamåko ta-
kornarianit agsorssuaK soKutigi-
neKarput aggiasitsissardlutigdlo,
tåssa ukiune untritiligpagssuame
matussausimagaluit agssangne-
Kardlutik sarKumersitigausimang-
mata.
Ceylonip inuinit 12 millioniussu-
nit 8,5 mili. singhaliseriuput 3,5
millionitdlo tamileriuvdlutik. ug-
perissarsiortut buddhistit hinduit-
dlo ingmikorsimåput inuiéussuseK
najorKutarikånivigdlugo taimåitu-
migdlo ingmine akomutaussutut
issigissariaKarnatik, tåssame ug-
perissat tåuko mardluk åma ing-
mingnut Kanigtungungmata. Bud-
dhasiorneK palasilo augpalugtu-
nik sungarpalugtunigdlunit ati-
ssagdlit Ceylonip nålagkersuini-
kut inunerane suniutilerujugssu-
put uvdlumikut — Kangarssuar-
dlime åma taimåisimavdlutik.
sordlo nålagkersuineK pivdlugo
atautsimineK sunalunit pissusig-
ssamisorsorinarneK ajorpoK måtu-
toK atauserdlunit ilåungikångat,
agdlåt nålagkersuinermik suliag-
dlit Marxip (kommunistit) erxar-
sautåinit sujulerssugaussut bud-
dhistit mututuinik nuimaneru-
ssunik sujunersortigssarsiortar-
put pingårutilingnik aulajangi-
gagssaKalerångat Kularnaerumav-
dlugo uvdloic aulajangerfigtik er-
KortusimanersoK. buddhistit må-
tutuisa uvdloriarsiornertik malig-
dlugo uvdloK periarfigssaK ilima-
napilugtigpåssuk, tauva politike-
rit uvdlormik avdlamik ilimana-
pilunginerussumik periarfigssar-
siortarput, ugperissarsiornemut
avdlanut nalerKutdlutik avdlåu-
ssutigåt, sordlo kristumiussutsi-
mut buddhistit tarnip nalungissu-
siatigut aulajangigagssanut aku-
liukumaneK ajorput.
taimåitumik Kitornat amerdlå-
ssusigssaisa kigdlilersugaunerat
erKuneKarsinauvoK Ceylonime a-
komusersugaunane, tamånalume
nunamut sumutdlunit pitsussu-
mut pingåruteKaKaoK. inuit tama-
ngajangmik 25—30-nik ukioKali-
nardlutik ilaKutarpagssuaKalerér-
sarput ceylonimiut uvdlume
100-ugångata 41 15 inordlugit u-
kioKartarput (europame 25-inau-
ssaraluartut). Ceylonime tamåna
ima isamaKarpoK inuit 100-it ilait
72 sulisinaussut méreanik ming-
nerussunik pigssarsiugaKartiter-
put. inuit amerdliartupilornerisa
kingunerisimavåt ukiut 2000 a-
nguneKarpata inuit 20 millioni-
ngorsimåsavdlutik, tamånalo ino-
Karpatdlålemermik taissarparput,
tåssame Ceylon Danmarkip angi-
ssusia åipå Kitenuitlnardlugo a-
ngissuseKarmat.
igdloKarfingne angnerne tama-
ne emissarfingnilo ilaKutaringnut
pilerssårusiornermut sulivfeKar-
feKarput. „nunane kinguarsima-
ssune spirale Kitomiomavérsåru-
tigisavdlugo pitsaunerpauvoK tå-
ssa P-pillet (issartagkat) issamig-
ssaisa nautsorssorniartarnerat a-
jornakusortitaussarmat, taima
nakorsaK inusugtoK navsuiaivoK
igdlOKOrférånguame sinerissami-
tume Hikkaduwame Ceylonip
kujatånitume nåpltara. kisiåne
arnat amerdlanerit ersigissarpåt
sumik ikussaKarnigssaK taimatut-
dlo saniat.igut Kitomisinaujung-
naernigssartik ånilångagissardlu-
go. kisitsisitigutdle påsiniaissar-
fiup Hikkaduwamitup takuti-
på arnat amerdlanerujartuinartut
Kitornartårnaversautitornermut
peKataulersartut Kitornartik su-
jugdleK inorériarångat. amataoK
arnat erniorujugssuarérsimassut
nangmingneK piumåssutsimingnik
Kitornagssaiagaussarnerat takor-
nartaujungnaersimavoK.
Ceylonip aningaussarsiornera uv-
dlume nåkaseKaoK. KeKertame i-
nussut ingmingnut nerissagssa-
Kartingitdlat taimåitumigdlo Ka-
KorterKassunik Kinamit erKussu-
ivdlutik pisiniartariaKardlutik
Kanigtukut sarKumiussanik naut-
sorssutitigut ersserslneKarpoK
ceylonimiut 9 millionit sivneKar-
tut aningaussarsiorfeKångitsut
amerdlaneritdlo inussutigigait Ka-
KorterKassut sap. ak. 1 kilo, tåu-
ssumingalo Ceylonime inuit ta-
t.amarmik pissagssaKartitåuput. i-
nuisa sivnerinit 33 milioniussunit
agfait sivnerdlugit Kåumåmut 100
kr. inordlugit akigssarsissarput.
ungasigsorssungitsukut nuna ma-
kimisagune nunanit avdlnit ani-
ngaussatigut ikiorneKartariaKar-
poK, nunanitdlo kitdlemit ani
ngaussanik pigssarsinigssaK ili-
manarpatdlångilaK pissutiga-
lugo tåssångåinaK nålagker
suinikut såmiup tungånut sa-
ngoriassårneKarsimangmat 1971-
ime Kinersinerup kingorna nå-
lagkersuissungortumit, fru Si-
rimavo Bardaranaikes-ip suju-
lerssugainit. nunat avdlamiut
pigissaisa nålagauvfingmit tigu-
neKarnigssåt ersissutigineKarpat-
dlårmat. akerdlianigdle nuna Ki-
namik sulenatigingnigdluarpoK.
aprilime 1971-ime inusugtut er-
Kigsivttdliorujugssuatdlarmata
nålagkersuissut akerdleralugit su-
livfigssaileKinerujugssuaK pivdlu-
go, erninaK Kina taorsigagssarsi-
sitsiumavOK 150 millioner rupe-
es-inik, (177 miil. kronit), tamatu-
ma saniatigut Ceylonip Kinamut
gummi angnertoKissoK tunissarpå
KaKorterKassunik taorsersitdlugo.
Ceylonime takornariap sujug-
dlerpautitdlugo malugerKårtagå
aningaussagssaileKinerujugssuar-
mut atatitdlugo tåssa nunat av-
dlat niorKusiåinik erKUSserKUSsi-
ngitdluinarneK. suna uvdluinarne
atugagssaK amigautigineKardlui-
nardluinarpoK, tåssa nionrutig-
ssatigut nunap nangmineK sulia-
risinåungisaisigut imalunit nang-
minérdlune suliarigaluardlugit
pitsåussusisigut amigardluinartu-
mik nåmagsineKartartutigut. sor-
dlo åssersutigalugo uvngiautit sa-
vigsait, kuglepenit, nalutsit. nu-
nap inussutigssarsiutaisa pingår-
nerssåt, ttnik nautitsineK, Ka-
ngarssuardle tåssane sulissut i-
nugtut nikanamerpåtut issigine-
Kartarsimåput, taimåitumigdlo
indiamiut sulissartut takomartat
imalunit milit kisimik suliuma-
ssardlutik. niorKutigssiomigssa-
mut ingerdlatsinigssamut ani-
ngaussagssaKångilaK — ukioK
kingugdleK nålagkersuissut tai-
mågdlåt iluagtisimavait sulivfig-
ssat nutåt 8000, måssa anguniar-
simagaluardlugo 100.000, taimåi-
tumigdlo takornariartitsineK ag-
dlisarniarneKartorujugssuångor-
poK aningaussarsiorfigssatut.
aningaussarsiornikut pilersså-
rusiame ukiunut tatdlimanut
nautsorssussame 1972 — 76-imut
taimailivdlune atorneKartugssåu-
put 369 miil. rupees (450 mili. kr.)
takornariartitsissamermut tunga-
ssunut, taimailivdlune måna ig-
dlusissarfingne init 1545-ussut
1976-me 4.340-ngortiniameKardlu-
tik. peKatigititdlugo takomariat
amerdlisiniarneKarput måna
35.000-ussartut 1970-ime 1976-ime
220.000-ngortiniardlugit, tåssa nu-
nat avdlat aningaussåinit iserti-
tagssat imåisavdlutik 140 millio-
ner rupees (180 mili. kr.).
pilerssarusiornerdliomeK —■
niornutigssiat ikigtunguit —-
Ceylon OKautigineKartarpoK Asia-
me atuarfigtigut pitsaunerpau-
ssok. tåssa tamangajavingmik ag-
dlagsinauvdlutigdlo atuarsinåu-
put, atuartitsinerdlo tamarme a-
keKångilaK. kisiåne pilerssårusi-
orneK ajornakusortitaoKaoK, uki-
utdlo tamaisa inusugtut iliniarsi-
massut anissarput sulivfingnut
atorfigssaKartitåungivfingming-
nut. igdloKarfingne atautsimul
katerssutarput tupingnångitsu-
migdlo erKigsivitdliornemik pi'
lersitsissardlutik. tåssame åma
tamékuput pissortaunerpausima-
ssut 1971-ime aprilime pikigtitsi-
neKarmat kingnneKartumik inu-
sugtut 16.000 tigussaunerånik, ait-
såtdlo upernåK måna erKartussi-
ssutigut suliarinigssåt sulissutigi-
neKalerdlune. nålagkersuissut Ka-
nordlunit iliorfigingningnigssa-
mingnik aulajangeraluarpatalunit
— ilarpagssue isumåkérfigineKa-
runarput — taimåitoK nålagker-
suissut iliorsinaugunångitdlat, u-
kiune kingugdleme sordlo peri-
arsinausimångitsut. Fru Bandara-
naikes-ip kommunistinut ikingu-
teKamiarnerata agdlisarnerujug-
ssua ima iluanårutautigisimångi-
laK, nålagauvfingnut kitdlernut
atåssutit kipineKarsinauvdlutik,
nålagkersuissutdlo OKariartause-
risimassaraluat nålagauvfit kitdllt
„iluanårniapilungnerat“ måna tu-
sarssaujungnaersimavoK. kisiånile
inusugtut pakatsisimåput piuma-
ssåt sule atorpoK nålagkersuissu-
tik pingitsailiniardlugit nerior-
ssuisimanertik nåpertordlugo a-
ningausserivigssuit ti-nutdlo nau-
titsivit nålagauvfingmit tigune-
Karnigssåinik erKorterKUvdlugit-
taimåikaluartordle fru Bandara-
naike nålagkersuissuilo pivfigssa-
uangångitdlat niaKorssutinik er-
Karsésavdlutik inuiait kivfåungit'
sungornigssånut tungassunut, nu*
na sule uvdlunik atugaKartitdlu-
go imåtunik, Ceylon nunanut av-
dlanut torsigagssaKardlune 10,5
milliarder kr.-nik, tåssalo tamå-
na kinguneKarpoK krone atauseK
isertitaussordlo ilå 40 øre taorti-
galugo atortariaKartardlune.
22