Atuagagdliutit - 07.04.1982, Page 21

Ældste levende væsen PANORAMA
Uumassusillit siullersaat
Orpiup meqqutaasallip nalinginnaan-
ngitsup, bristlecone (pinus aristata),
Nevadami USA-miittumi, qaqqani
3000 meteritut portutigisuni naasar-
tup misissorneqarneratigut paasinar-
sivoq ilaat ukiunik 4000-inik piso-
qaassuseqartut qillerinertigullu up-
pernarsineqarpoq ataaseq 4.900-inik
ukioqartoq, tassaallunilu nunarsuar-
nni uumassuseqartut pisoqaanersaat.
Taamanikkut kingunissannguulluni
sorlanileqqaarmat nunap inui, ukiut
tusindialuit tamatuma siorna Asia-
miit isaasimasut, ussippaarsuarniar-
tuullutillu nannunniartuupput. Taa-
manikkuttaaq ujaraannarnik sakkullit
siulliit Europap avannaani ujaqqanik
qarmakkiortalerput nunalu naggoris-
sarniartalerlugu — Babylonimi qaqif-
fissualiaq sananeqalerpoq. Orpik
500-inik ukioqalermat ægyptenimiut
kunngit iliversui sfinzillu sanasima-
lerpaat. Californiami orperujussuit i-
laat suli ullumikkut napasut naajora-
ierput bristlecone 1000-it missaannik
ukioqalermat. Orpillu 2000-ingajan-
nik ukioqarpoq Mosesip isaraelimiut
Ægyptenimiit qimarngummagit,
2500-inik ukioqarpoq Ruuma tun-
ngavilerneqarmat 3000-nillu ukioqar-
luni Jesusi inunngormat. Mexicomi
Mava- aamma Azteckulturit pilerput.
Leif Erikson den lykkeligt-lu Ameri-
kamut pivoq orpik 4000-inik ukioqar-
mat — ukiullu 500-it qaangiummata
Columbus tikippoq 1831-imilu qaa-
masunik amillit siulliit Californiami
orpissuit takoqqaarpaat. Orpinnik ili-
simatuut taakkua ukiunik 5000-inik
pisoqaassuseqassangatippaat, por-
tunnginnerusorli — 10 meterit mis-
saannik — bristlecone ukiut 6000-it
sinnerlugit pisoqaassuseqassangatil-
lugu. Orpiit meqqutaasallit taakkua
nigartaasa kulstof-14 atorlugu misis-
sorneqarnerisigut pisoqaassusiat eq-
qoqqissaartumik oqaatigineqarsin-
naalerpoq. Uumassusillit tamarmik
silaannaap qinngornernik ulorianar-
tunik akugisaaniit k-14 pisarpaat, ta-
mannali manna tikillugu naatsorsuu-
tigineqarsimasutut assigiiginnarmik
pisanngilaq, nikerartuullunili.
Kalaallit
ilinniagaqartut
qinerseqataa-
sinnaanerat
kalaallit inuusuttut ilinniagaqar-
oerminnut atatillugu Danmarki-
foiikkallartut Kalaallit Nunaanni
qtnersisinnaaqataajuarsinnaane-
rannut periarfissaqarnersoq naa-
iakkersuisut misissorumavaat,
taama oqarpoq naalakkersuisut
siulittaasuat Jonathan Motzfeldt
qinersisarnermi inatsisitaassap i-
natsisartuni oqaluuserineqarne-
rata nalaani.
Taama oqarpoq Siumup oqaa-
seqartuata Pavia Nielsenip kis-
saatigimmagu misissorneqassa-
®°q periarfissaqarnersoq kalaallit
'duusuttut ilinniagaqarnermin-
J'Ot atatillugu Danmarkimiikkal-
artut Kalaallit Nunaanni qinersi-
Slnnaajuartarsinnaanerannut.
Jonathan Motzfeldt isumaqar-
P°q qinersisarnermi inatsimmi
Putaami periarfissaqartoq Dan-
markimiikkallartut qinersisin-
naaqataajuarsinnaanerannut. O-
qarporlu naalakkersuisut ilitser-
suusiorumasut inuusuttut ilinnia-
gaqartut pisinnaatitaaffii pisus-
saatitaaffiilu pillugit.
Kalaallit Nunaanni qinerseqa-
taasinnaaneq pigiuarneqarsin-
naavoq ilinniagaqartut kommu-
nemi angerlarsimaffigisaminni
najugaqavissutut allanneqarsi-
majuarpata, allakkatigullu tassa-
ni qinerseqataasarlutik, taamaali-
ortassallutillu kommunemi naju-
garigallakkaminni inuit aqqisa al-
lattorsimaffiannut saaffiginnin-
nermikkut, naalakkersuisut siu-
littaasuat oqarpoq.
Atassummeersoq Lars Chem-
nitz isumaqarpoq Danmarkimiik-
kallartut Kalaallit Nunaanni qi-
nerseqataasinnaanertik pigiin-
nartassappassuk tamanna naala-
gaaffeqatigiinnermut naapertuu-
tinngitsoq. Tassungalu tunngatil-
lugu oqaaseq »Danmarkimiikkal-
lartoq« erseqqinnerusumik nas-
suiarneqaqquvaa.
solsi
Radioforbindelse
til fangstplads
Anders Andreassen og Jakob Sivertsen talte
østgrønlandsk i Landstinget
Fangerne på fangstpladsen Ka-
ngerlussuaq nord for Ammasalik
har kun forbindelse med omverde-
nen én gang om året — nemlig når
der sejles et nyt hold fangere ud
og de overvintrende tages med til-
bage.
Landsstyremedlemmet for
bygder og yderdistrikter, Anders
Andreasen, foreslog på den bag-
grund i sidste uge Landstinget, at
der oprettes en radioforbindelse
til den ensomt beliggende fangst-
plads. Det gik begge partier ind
for.
En radioforbindelse eksisterer
allerede til fangstpladsen Pikiul-
lit. Men at yde samme service til
Kangerlussuaq er væsentligt van-
skeligere, fordi udbredelsesforhol-
dene for radio er dårlige i den ret-
ning.
Der skal derfor etableres en ret
stor radiostation på omkring 200
watt, hvilket vil koste omkring
150.000 kr. ifølge televæsenet.
Landstinget enedes om, at Hjem-
mestyret betaler 70 procent af ud-
giften, mens Tasiilaq Kommune
må dække resten.
Anders Andreasen fremsatte
sit forslag på østgrønlandsk. Ja-
kob Sivertsen, der var Atassuts
ordfører, fulgte eksemplet og ud-
talte iøvrigt sin helhjertede støt-
te. Såfremt Tasiilaq Kommune er
indstillet på at betale sin andel af
udgifterne, kan radiostationen
etableres i august og fangerne
dermed sikres en tryggere tilvæ-
relse. solsi
Tuttunniarneq. Qeqertarsuup kangianiit nalunaarutigineqarpoq
ukiuunerani tuttunniarneq iluatsilluarsimasoq. Aajuku qamutit
usisorujussuit Aasialiartut nunaqarfimmi Ikamiuni uninngagal-
lartut. Assip aappaani takuneqarsinnaapput useqisut ingerlasi-
maqalutik Qasigiannguanut tikisartortut.
Rensdyrjagt. Det går fint med vinterjagten på rensdyr, meldes
det fra Diskobugten. Her holder tre tungtpakkede slæder hvil
ved bygden Ikamiut på vej mod Aasiaat. På det andet billede ko-
rer tunge hundeslæder ind mod Qasigiannguit efter en længere
jagttur. (Fotos: Jens Kolstrup).
Atuag&gdliotit
21