Atuagagdliutit - 07.04.1982, Page 33

Minik kinauna?
augusrip 23-åne 1909 Umåna-
niut måna Dundasimik taine-
Kartartumut tikipon amerika-
miut umiarssuånguat rnotori-
lik- ilaussuisa ilagåt avaner-
ssuarmio Minik. tåuna 12
migss. ukioK ardlune, tåssa
1896-ime amerikamiut avala-
lermata ilausimavoK penatiga-
lugit angune K'issugssuan, ar-
nagsse Atangana kisalo Uvi-
såkavsak, Avian Ei<ariussar-
dlo.
ukiut tamåko nalåne ameri-
kamiut igdloKarsimåput ukiv-
figissartagkamingnik Kuini-
ssut iluåne, tåukunanilo K'i-
ssugssuaK kivfaussunut ilau-
simavoK, Piulerssup K'alaser-
ssuarmut ånguniarnerane ni-
ntugseKataussardlune.
ukiut 13 USA-mérérdlune
Minik nunaminut uterpon, Ki-
tånit ajoKersuiartortitat — pa-
lasingordlåK Gustav Olsen
itorsiutdlugo — tåvunga ping-
mata Kåumat Kångiutordlo.
Minik tikernårame oitautsimi-
nik puigordluinarsimavoK si-
vitsulermatdle Inugssuit
OKausinik eritailerame misigi-
ssaligkerssårsimavoK urninga
agdlautigingnigtumut ajoiciu-
nen Sechmann Rosbachimut.
Minik kigutit nakorsagssa-
mut iliniarugtulerdlune ilåne
igdlorssuarmut katerssugausi-
vingmut isersimavon tåssani-
lo sujumorsimavdlugo inup
saornga irna agdlagartalik:
Avanerssuarmiup K'issup
saunikue.
aliatsaruj ugssuarn åriardlu-
ne aulajangersimavoK anguti-
siakune ingminik mitatigdli-
ssok akiniarniardlugo, tauvalo
inupilungorsimavoK USA-me
tamarme ujårineivalerdlune.
Sechmann Rosbachip oita-
lugpalåva AG-ime ilångutåsa-
varput. tåuna samumerpoK
Avangnåmiume 1934-me inu-
ngornerata nalåne Avanerssu-
arrne pissutsit ernartordlugit.
Julut
Inugssuit ilåt Minik
agdL: Sechmann Rosbach
Kalåtdlit-nunåta avangnåne, nu-
narssuan portusunik ltånarssua-
lik ujaråinangajangmik igdlulior-
figissagssan taineKartarpon:
Avanerssuarmiut nunånik. tåssa-
ne ivssoKardluångilaii, taimåika-
*ne aussame naussunguit ikigtut
takussagssaussarput. nunaginer-
ssamininguilo ivssoitalårtut kisi-
ngajangmik nunaKarfigineKar-
tardlutik igdlorpagssuaKarnatik.
nunarssuaK sermip sånltOK ilå-
tigut angnertugaluartOK pisug-
kåine KaKUtigulnaK iviussånguit,
nrnerdlussat ivssuatsåtdlo Kerna-
'ugtut uvsigsut kisingajangmik
takussagssåuput. taimåitordle
tåssane umassut nunat kujasing-
nerussut umassuinit pualaneru-
ssarput merit oringneruvdlu tig-
dlo. aKigssitdlunit orssoKarneru-
ssarput. amerdlasorssuarnik ag-
paliarssoKarame erniorfine teri-
angniarpagssuaKartarpoK ataut-
sime amerdlasorssuarnik. åma
nkalerpagssuaitartarput avang-
namut amerdliartuinartunik, tai-
’nåitordle IvnånganeK ukaleKå-
ngilaK.
inuisa tåuko teriangniat ukat-
dlitdlo agsut iluaKUtigissarpait,
angnermik ukiume inuisa isser-
ssuarmut OKortorissaramikik ag-
Paliarssuit agpatdlo aminik ilupa-
nuserdlugit. ukiume issingårtar-
Pok, issip såkortusivfiane petru-
lio imugtut sukuligtut kinertigi-
lerdlune igssortarpoit, orssordlo
Panertutut mingungnarungnaer-
dlune. taimåikame onortunik ati-
ssaKångikåine ungasigsumut
ar>galaneK ajornaKaoit.
igdlutdlo sananeKartarput ag-
ssautilårdlugit ujareanik angma-
luartugaluartunigdlunit iluisa tu-
ngaisigut Karmartarpait Kulå ti-
kitdlugo, ivssumik sålingmik itar-
mardlugit. Kulissardlugitdlo ujar-
Kanik satorssuarnik angnertunik,
tamåko såtorssuit Kulerissatik
ilåtigut inorssiatdlagsimagånga-
ta akunik, taj arnerit nåinerinik
k iteralingnigdluni t nerdlait utser-
sarpait. isersimavdlune atånit
issigalugit sordlo tåssa pigdlukå-
sassut. amerdlaneritdlo ilua’tu-
ngåtigut itsakuminernik amernik
mamingne Kagdliussunik ilupa-
KUtsersarpait. —
tåssalo silarssup ukiume isser-
ssuata såkortusivfigpiåne, nuna
tamarme Kerinermit avilortuinå-
ngortoK, tamarna igdlumut emu-
ssiniarpalulerpoK aorfup talerssu-
anik kiasigtaligssuarmik kaug-
ssua atassumik. anernerpalugssu-
ait såkortoKaoK, nauk, nauk! kisi-
at nipigerpalugdlugo. angussuaa
ernussiniartOK takontårdlugo av-
dlanaitaoK, nånup amerssuanik
KardleitarpoK, nulune asule na-
satsiåinardlugit, séritune atauti-
låginardlugit kigdleKartunik, nat-
seKarivdlunilo; katåkut portujår-
ssuåkut Kanigame kingumut såg-
dlune peKeriarame makiså tamar-
me ltulaerpoK, uvinga augpalug-
tuinarssuan nuiseitalugo. nukior-
dlune aorfup talerssua talerortar-
ssuatigut putuvdlugo agdlunår-
ssuarmik pitutsigan Kaitewå; iga-
låKarfiup sanianut kataup igalå-
ssatdlo akornånut ltutdlanå,
oitardlunilo: ..neKigssartaitar-
poK.« igdlup ilulisa akilertorpåt:
»sainak so!
igdlume iserfigissåne igdlerme
arnaK merssorpoK nårssuarminik
pemardloKalune, merssutsiardlu-
nilo unigtarpoK sumik erdloKissu-
tenartutut itdlune.
aniniapaluleruja?
uvia K'issugssuait talerssuarmik
ltutdlaerérdlune igpåmut ingika-
rne nulé pilerpå: »ikérnartorssuar-
milunit aniniapaluleruja?« nulia-
ta akivå: »åp aniniartussåleru-
jok.« årime uverssua ilungersuat-
dlalerujoK, tåssane méritat isersi-
rnassut K'issup errunait anerwu-
lerpai ileritorissartagaussoit ma-
ligdlugo ima peritulerdlugit;
»anivdluse igdlup kiluanut periar-
dluse arpagtussårdluse ima niv-
dlianiaritse: >>kåk, kåk kåk!« (tå-
ssa arnap ilumiua erninait aner-
ituvdlugo taimailiortarsimåput
ernisugtoitalerångat). tåssånga-
me mernat aneriardlutik igdlup
tunuane arpagtussårdlutik kåk
kåk-årtulerput månalo isse. K'i-
ssugssuvdlo nulé tunuanit eitit-
dlugo tåssa ikiornialulerpå, igpi-
gungnere ilårdlugit ew itdlagtår-
dlugo arritsumik. Laimailiortara-
mik nuliatik ernilertorKUvdlugit.
taimaitsiåinartoK asugorme tå-
ssa mérarssuaK inorérpoit angu-
ssugivdlunilo. tauva mérarssuaK
inungorérmat avatåne sulissue
tamarmik unigput.
arnåta ernertårssuane aniniari-
armat erninait itangale ukatdlip
amianut ikerérpå, igdlermutdlo
nånup amianik ltålingmut akitsi-
låriardlugo inartipå untingmaup
amianik nipigdlugo.
arnåta ernertårssuane inarteré-
rarniuk merssortuatsiångorpoK
agpaliarssuit aminguinik katite-
ralune atigdliorniaramiuk. åpi-
ngalo Kulivsiussuane KUtdlerme
tamigdluarsimassume auvimini-
liortorssuaK påssutarniardlugo,
ingnerigsaissarniardlunilo KUt-
dlerminik.
tåssane ujatdlune ltilaugpalu-
gilerugtordlugo ernertårssuane
Kianiartalermat atigssånik taisi-
ssalerpoK, tåssalo sule Kianialui-
narmat arne ilasarniardlugit. ki-
salo uverssuata pilerpå: »atago
pingapaluk Kianlnarpoit taima er-
nertårssuat Kiameriaraluångilait.
asugorme tåssa Minik-mik atena-
rumagame. (tamåna Avanerssu-
armiut ilerKortik plssutigalugo,
inuit ilait amerdlasorssuarmik
ateKartarput).
K’issugssuaK auviminernik
ussortorérame aninialerpoit sani-
lisik ltujasariartordlugit ernertår-
ssuamingnik, aneriarame tusar-
ssauvdluartumik nivdlerpon: »ila-
tåKissugut angussuarmigdlunit.«
sanilé iluamik nivdlerput: »hé-e?
sainak!« akivai: «asukiåK! Miniu-
lermioK.«
aminarnik atortoK
mérarssuaK inungomåK Kunitsui-
narssuvoK, asulo issikisårtorssu-
givdlune, avåssue sordlo Kilerssu-
garssuit asulo perKigunåkuloKa-
lune. takusaissut iseraraut takuv-
dlugulo nipåisanatik: »alinago.«
inenugigåt. »nauk alinaussoK.«
tåssalo Minik inungorame sule
unugpatdlåriångitsoK agpaliar-
ssuit aminguinik atigertårpon.
itåsigutdlo teriangniarånguit
aminik atissartårdlune ukatdlit-
dlo aminik portårdlune. soruname
milungniardlune ituiniardlunilu-
nit niuneKarångame kiagussapa-
jugtaKile nauk ugpåssuarmigut
atissaKångikaluardlune. itåmalo
sila isserssuait ltianartunguane.
silarssuait itåumariartortor-
ssuångormat avane avangna-
mingne auverssuit piniagauler-
mata K'issup tamånåinaK uni-
ngåssutigisimagamiuk piukorpoK
aitago ungatåne avangnamut aut-
dlarumavdlune, taimåikamik
åma atissagssamingnik piarérsar-
dlutik ulåputigingnigput, tawuag-
ssatigdlo piarérsarniardlugit.
kisamilo tåssa K’issugssuåkut
nulilo ernertårssuartigdlo avang-
namut autdlåinaitaut asulo inger-
dlarssugkuloKalutik. avitutigssåt
sivisorssuvoK ilåtigut sermerssu-
it ituitartugssauvait itåitarssuiL
Kumut pitardlugit portussuse-
Kartut. angalanermingnilo tarna-
tumane aput igdlugssait nangmi-
neit sanågssane kisiat inigissar-
tugssauvåt, taimåitumik savig-
ssuait angisoK 35 cm-itut takitigi-
ssok arfangnianit pisiane pentig-
sågatorite porssuane amiminerme
napariarmiorå.
tamåne isserssuåinarme inger-
dlalugdlutik Minik angujårnialu-
lerångat arnåta amåuminit amu-
ssarpå ugpåssue Kuleitångitsut,
sorunamiuna ernerssua itinålår-
tuinarssussarpoK Kiåumissårdlu-
ne. amåumutdlo ikitdlarångame
nipatånguerutarpoK.
taima ingerdlalugdlutik igdlu-
vigkeKåtårsimavdlutik kisame
auvfangniarfigssuarmui Pito-
raivfingmut aporautileitaut. å, ta-
måssa Kåungup itulinguane igdlu-
vigånguit. måkulo sikume itåu-
nguvdlo itåne neidnguit, sordlo
asule Kalerigsarssuit nangale
augpalunguarsse auvimininarssu-
it.
(nangisuoh tugcUJ
Atuagagdliutit
33