Atuagagdliutit - 13.05.1987, Side 5

5
Aningaasarslomikkut politikki
Inuiaqatigiit tamakkiisumik anguniagaasa piviusunngortinneqarnissaannut sakkoq pingaartoq
Siunissami aningaasarsiornikkut poli-
tikki nuna tamakkerlugu atuuttuusaria-
qarpoq, tamatsinnut iluaqutaasussaq —
ataasiakkaaginnarnut iluaqutissiaan-
ngitsoq.
Nunarput aningaasarsiornikkut qaf-
fatsissagutsigu — nioqqutissiorneq an-
nertusisariaqarparput. Pingaartumik
aalisakkanik, qalerualinnillu nioqqutis-
siornerit qaffatsinnerisigut — nunarsu-
armi niuverfiit pisariaqartitsineri naa-
pertorlugit.
Aatsitassanik nioqqutissiorsinnaaneq
akuerineqarsinnaavoq Kalaallit naam-
maginartumik piginneqataappata, aali-
sarnermut piniarnermullu akornutaan-
ngippata — minnerunngitsumillu inuit
suliffissaqarnerannut nunarsuarmioqa-
tinullu malinnaanissaannut iluaqutaa-
sinnaappat.
Illuliortitsineq,inissaliorneq nalingin-
naasumillu sanaartornerit aningaasaliif-
figisariaqarput. Inunnik inissaqartitsi-
nerulersarput suliffinnillu pilersiortor-
titsillutik!
Minnerunngitsumik umiarsualivin-
nik, ikummatissarsiorfinnik, aqqusiner-
nik allatigullu attaveqaatinik ineriartor-
titsinerit nangittariaqarpavut. Aningaa-
saliiffissat tamakku namminersorneru-
sut kommunillu aqqutigalugit pilersaa-
rusiortuartariaqarput. Pinngitsoorsin-
naanngilagummi.
Qulaani pineqartut saniatigut meeq-
qivinnik sukkanerusumik pilcrsitsior-
tortariaqarpugut, meeqqammi inuiaqa-
tigiinnut inerikkunik peqataalivinnis-
saat piaartumik aqqutussiuuttariaqar-
mat. Taakkumi siunissaraavut.
Atuartitaaneq inuussutissarsiorner-
mut ilinniartitaaneq ilisimatusarnerlu
aningaasaliiffigisariaqarpavut. Inuit i-
linniarsimasut periarfissaqarnerupput,
nunallu aningaasarsiornerani pilersaa-
rusiornermilu pinngitsoorneqarsin-
naanngillat.
Inuit tamarmik suliffissaqassapput
Inuit tamarmik suliffissaqalernissaat IA-p su-
liassaasa pingaarnerit ilagaat. Aningaasarsi-
ornermi pilersaarutini tamanna pingaartinne-
Imminnut napatittut
Inuiaqatigiit nammineerlutik napatissinnaa-
lissapput nunaminni nammineq oqartussaal-
lutik politikkikkut, aningaasarsiornikkut ul-
luinnarnilu atukkaminnut attuumassuteqar-
tunik tamakkiisumik kiffaanngissuseqarlu-
tik ineriartornermut peqataalerunik — tassa-
nilu toqqammavigisassat pingaarnerpaat
tassaapput issittumi inuuniarnermi atortus-
siatigut tamatigoornissaq. Siulitsinnit ki-
ngornutassivut kingulissattalu kingornutas-
saat pingaartillugit salliutikkutsigit issittu-
mi akiuussutissalinnik nerisaqarluta atisa-
qarluta, atortussiaqarlutalu inuulerutta, ilor-
raap tungaanut ineriartorneq aallartissaaq.
Suliniuterpassuit' piviusunngortinneqas-
sapput nukippassuit atugassat atorluarneri-
sigut — piviusunngortinnissaannullu oqinne-
rusumik ingerlatsiniarutta inuit tamarmik
peqataanermikkut ineriartornermullu aki-
sussaaqataallutik aalaj angeeqataasariaqar-
put. Suliniuterpassuit ingerlanneqartut ine-
riartornermut attuumassuteqartut inatsisar-
tunit aningaasaliiffigineqartartut kalaallit
inuiaat salliutillugit ineriartortitsiniarnerit,
ullumikkut qallunaanit ingerlanneqarnerat
tunngavigalugu suliassat naammassineqa-
raangamik, amerlanerpaatigut qallunaanut
siulliulluni iluaqutaasarnerat illuatungiler-
neqartariaqarpoq.
Sanaartornerpassuarni aningaasaliissuter-
passuit pisariaqartinneqartut ullumikkullu
annikigisassaangeqisut kalaallinut iluaqu-
tissiinerunissaat siunertaralugu IA-p siun-
nersuutigaa sunaluunniit sumiikkaluarpal-
luunniit kalaallinit peqataaffigineqassasoq,
allatut ajornassappat nakkutilliineruneq aal-
laavigalugu kalaallittaaq sulisorineqalernis-
saat qulakkeerniarneqartariaqarput.
qarluinnarpoq. Inuit Ataqatigiit periutsit a-
taqatigiit makku aqqutiginiarpai:
Siullermik piffissaq ungasinnerusoq isiga-
lugu aningaasaliissutit — nioqqutissiorsinnaa-
nermut aqqutsissat nangittariaqarput, piler-
saarusiomermili innuttaasut peqatiginerullugit
oqartussaaqataanerlu pingaartinnerullugit.
Suut tamaasa qitiusumik atorfilinnillu aqun-
neqartinnagit.
Pilersaarusiornerni inuussutissarsiortut ta-
maasa peqatigalugit, tassa piniartut, aalisar-
tut sulisartullu peqataasariaqarluinnarput. Na-
jugaqartut kissaatigisaat pisariaqartitaallu
naapertorluinnarlugit nioqqutissiomerlu inger-
lattariaqarput. Sanaartornermi najugaqavis-
sut sulinissaat qulakkeerlugit pilersaarusior-
neq ingerlattariaqarpoq — taakku peqatiga-
lugit.
Ukiuni tulliuttuni sulissutissatta pingaarner-
saannut ilaavoq — immap tunniussinnaasaa-
nik nioqqutissiornitta malunnaatilimmik qaf-
fanneqarnissaa — pisuussutit uumassusillit a-
torluarnerisigut. Alisakkat immallu tunnius-
sinnaasaat allat pitsaanerusumik nioqqutissi-
arisariaqarpavut. Nunarsuup sinnerani nioq-
qutissioriaatsit attuuttut unammillersinnaa-
sariaqarpavut.
Aatsaat nioqqutissiornitta nunallu iluani
niueqatigiinnitta inuiaqatigiinnut naammattu-
sakkamik iluarsiiviginerisigut — aningaasar-
siornikkut tutsuiginartumik iluarsiisinnaavu-
gut.
Nunarsuup avannaani teqeqqumiiginnan-
ngilavut — nunarsuarmioqataavugut nunarsu-
armilu aningaasarsiornikkut ineriartortitsiner-
mut malinnaanissamut pisussaaffeqarpugut.
Kisianni inuiattut isumaliortaaserput ataatsi-
moorsinnaanerpullu tunngavigalugit.
Inuiaqatigiit aningaasarsiornikkut maannak-
korpiaq aaqqissuussaanerat tunngavigalugu
— erseqqissaatigisariaqarpoq kalaallit nammi-
nersorlutik inuussutissarsiortut sulisitsisut a-
vataaniit takkuttut unamnullersinnaasariaqar-
massuk. Tamannalu IA-p tapersersorpaa.
Aningaasarsiornermili politikki tamatigut i-
nuit amerlanerit pisariaqartitaat naapertorlugit
ingerlattariaqarpoq, tassalu nunap inuiisa a-
merlanersaasa pisariaqartitaat naapertorlugit
ingerlatsineq — nammaqatigiinneq tunngavi-
galugu.
Tunisassiorneq
suliffissaqartitsinerlu.
Tassaapputtaaq ukiuni tulliuttuni aningaa-
sanngortitsisussaasut pingaarnerit siulliit i-
laat, aningaasarsiornikkullu politikkimi siul-
liunneqartussatut pingaartinneqartussat. Tu-
nisassiorneq suliffissaqartitsiniarnerlu IA-p
pingasoqiusanngorlugu anguniarpaa — inuit
tamarmik suliffissaqalernissaat siunertaralu-
gu.
1. Siullermik tamakkiisumik inuiaat sulli-
vissaqartinneqalersinnaapput siunissaq unga-
sinnerusoq eqqarsaatigalugu tunisassiorner-
mik sullivinnik pilersaarusiorluakkamik inger-
latsinikkut. Immitsinnut pilersorsinnaassuser-
put qulakkeeqqaartariaqarparput — eqqaa-
massavarpummi nunarput inuuffigiuminaaqi-
soq sumi inissisimaneq nerisassanik/tunisas-
sianik pisariaqartitsineqartarpoq ukiup qanoq
ilineratigulluunniit.
2) Aappassaanik: Tunisassiornerup suliso-
risanut naatsorsuussaanerusumik aaqqissuun-
neqarneratigut.
Teknik-ikkut atortussanik qinersinermi su-
lisorisassat ilinniarsimasaat, aallaavigineqar-
tarpat, nutaanik tunisassiorfiliomermi sulisus-
sanik avataanit tikisitsisariaqalersarneq pin-
ngitsoortinneqarsinnaavoq.
INUIT ATAQATIGIIT pisariaqartutut i-
sigaat suliassanut sorlernut avataanit tikisit-
sisariaqarnerup sukumiisumik nalilersorne-
qartarnissaa. Suliassat suuneri naapertorlu-
git avataaniit tikisitsisariaqassagaanni, taak-
ku amerlanerpaaffissaat killilertariaqarpoq,
killiliussallu unioqqutinneqartannginnissaat
nakkutigeqqissaartariaqarluni.
3) Pingajussaannik: Suliffissaqanngittut sin-
neruttut tamarmik inuiaqatigiinni kalaallini
suliffissaqartinnissaat INUIT ATAQATI-
GIIT piaarnerpaamik qulakkeerniarniarpaat.
INUIT ATAQATIGIIT isumaqarput Nam-
minersomerullutik Oqartussat aqutaannik pif-
finni assigiinngitsuni sullivinnik pilersitsiso-
qarsinnaasoq, taamaalilluni inatsisiliuussamik
inuit tamarmik suliffeqarsinnaanissaat isu-
mannaarneqarsinnaassammat.
Taamatut suliffissaqartitsiniarnerit asuli pi-
nerussanngillat, suliassanilli inuiaqatigiinni pi-
sariaqartinneqartunik aallussinerussallutik.
Inuttut pisuussutit ullumikkut atomeqanngit-
sut amerlaqaat, pingaartumik utoqqaaneru-
sut akornanni inuit assassornermik ilisimasa-
qarluartut, atorluarneqanngillat.
Assersuutigalugu kalaallisut annoraaq,
maanna silarsuarmi sumiluunniit atorneqar-
poq — allaallu kalaallisut taaguutaa atorne-
qalersimalluni — Kalaallilli annoraanik tuni-
sassiornerat annikittuinnaasutut taasariaqar-
poq.
INUIT ATAQATIGIIT piumasariuas-
savaat aatsitassanik aqutsisoqarfiup
nunatsinnut nuuneqarnissaa — aatsi-
tassarsiornikkullu aningaasat isertin-
neqartut tamarmik nunatsinnut tut-
sinneqartarnissaat.
Nammineq nerisassiagut atisassia-
gullu atorluartigit!
Pilersinniarpavut inuiaqatigiit pigisaqaqatigiit,
oqartussaaqatigiit, nunarssuarmioqatiminnik malinnaasut -
inuiaqatigiit aningaasarsiorniukkut naiigiissut.