Atuagagdliutit - 29.01.1990, Side 7

NR. 12 1990
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
7
Qimataalersut eqqar-
saatigilaaqqaarallarsigit
All.: Evald Brønlund, Ittoqqortoormiit

Kalaallit nunatsinni ta-
mani naluneqanngil-
luinnarpoq isorliuneru-
sunik taaneqartartut
ilaat, tassalu Ittoqqorto-
ormiit Qaanaarlu, illo-
qarfinni tikikkuminaan-
nersaasut. Taakkulu illo-
qarfiit meerartaat inuu-
suttortaallu illoqarfiit
kitaaniittut meerartaa-
sut inuusuttortaasullu
sunngiffimmi sammisas-
saqartinnerasulli pine-
qartariaq arput.
Siullermik ilisimasitsissu-
tigissavara una allakkiara
maanga illoqarfitsinnut,
Decemberip 22-anni AG
saqqummermat APK-p
siulittaasua Hans Pavia
Egede apersomeqarner-
mini oqarpoq, nunaqar-
finni tunisassiorfiit ma-
toqqullugit. Hans Pavia
Egede-p aamma paasi-
sinnaannginnerarpaa
nunaqarfinni tunisas-
siorfiit suna pillugu
ataavartinneqaannassa-
nersut, qaqugumulluun-
niit imminnut akilersin-
naanngimmata.
Nunaqarfippassuit G-90-
iliorfigisariaqanngilatit,
inuerutissallugit. Nunaqar-
finni maannakkut KTU-p
tunisassiorfianik pillit, tas-
saapput nunaqarfiit 1940-
kkunnili tunisassiorfinnik
pilersitsiortorfigineqarsi-
masut. Ilarpassui manna ti-
killugu sub piorsaaffigine-
qarsimanngillat, naak nu-
naqarfimmiut annertuumik
tunisassiorfeqarnikkut pi-
sariaqartitsigaluartut.
Tunisassiorfiit matune-
qaqquatit. Tunisassiorfiit
pitsanngorsameqamiarlik,
taava amigartoorutaanatik
tamarmik ingerlalissagalu-
arput. Illoqarfinni tunisas-
siorfiit nunaqarfippassuar-
nut pisussaafieqartiterput.
Ilaqarpulli nunaqarfinnik
suleqateqanngilluinnartu-
nik pitsanngorsaanissamil-
lu soqutigisaqanngilluin-
nartunik.
Tunisassiorfik sikusartu-
miittoq qerititsivinnik pisa-
riaqartitsinerpaasarpoq.
Upernaakkut aalisagane-
ruttorfiata nalaani nuna-
qarfinni tunisassiorfiit une-
qattaartinneqartarput, peq-
qumaasiveqannginneq pis-
sutigalugu. Tunisassiassar-
passuit nunat allamiut umi-
arsuaannut tuniorarneqa-
lersarput. Ukiuunerani tu-
nisassiorfiup qerititsivim-
mut iliorarsimasuuppagit
tassalu Ittoqqortoormiu-
nut, tunngatittussaagakku.
Nunarput assigiimmik
ineriartortissagutsigu in-
nuttaasunik assigiissitsineq
pisariaqarluinnarpoq, in-
gammik meeqqat inuusut-
tullu sunngiffimminni or-
nissinnaasaannik qimataaq-
qasut siulliullugit iluarsiiffi-
gisariaqalerput.
Maani meerartatta atuar-
fik kisimi ornissinnaasatua-
raat, ukiumi atuarfiup am-
manerata nalaani, sammini-
agaraammi ukiuunerani si-
lam i apummi pinnguann-
gikkunik imaluunniit pisini-
suliffissaqartitsisinnaagalu-
arlutik.
Toqqaannartumik anin-
gaasaliiffigineqartartuugu-
nik pitsaanerussagaluartoq
oqaatigaat, isummat pitsaa-
galuarpoq. - Kisianni ima
oqarfiginagit, nikassarlugit
tassani nunaqavinniarussi,
tassa atugassasi. Nunaqar-
fimmiuusugut nunaqarfi-
vut najorpavut sukkulluun-
niit qimariaannaanagit. Na-
jorpavulli allatulli ineriar-
tortinneqarnissaat siuner-
tarigatsigu. Immaqa ajunn-
ginnerussagaluarpoq oqa-
ruit, kilisaatit nakkaralut-
tuinnartut piaartumik tuni-
niarneqarunik pitsaaneru-
soq, nunaqarfiit tuniniarna-
git.
Aamma oqarputit, nuna-
qarfimmiorpassuit inunnik
isumaginninnermut ikior-
neqartuarnerat akisoqisoq.
Pisortat nunaqarfinnut
piorsaanatik uninngatitsi-
nerat nunaqarfimmiut pi-
suussutigixmgilaat. Pissu-
sissamisuuginnarporli illua-
tungiliullugu pisortat
maann ammut annertune-
rusumik ikiorsiisarmata
inunnik isumaginninneq
aqqutigalugu. Nunaqarfin-
ni inooriaatsit paasisimann-
gikkaanni annertunerusu-
mik akuliuttarnissaq kille-
qartarpoq, isumarlu unior-
neqarsimagaangat taasas-
sat pisuutitassat amerliar-
tuinnartarput.
Nunaqarfinnut piorsaa-
nissaq ukiuni makkunani
Namminersornerullutik
Oqartussat sanarfillugu in-
gerlataat, nunaqarfinnut
assut isumalluarnartutut
taasarialik, nunaqarfim-
miuulluni nuannersoq, kii-
sami pileriartulerpoq, siu-
nissamillu allaqquttussaa-
junnaassalluni, oqartaria-
qalerlutalu nunaqarfik siu-
mukartoq.
arfiup eqqaani pinguann-
gikkunik ataasinnguartor-
tunilluunniit isiginnaaru-
saanngikkunik.
Tamannali sumut
aallarniutaasarpa?
Meeqqanuku isigisaminnut
ilaarseqqajaasorujussuit
ilikkajasuaraallutillu, inuu-
suttunngorunillumi sunn-
giffimminni ornitassaqann-
gikkunik taava sussappat?
Immaqaluunniit eqqoriar-
neqarsinnaavoq, tassa qu-
lamanngilluinnartumik
meeraanerminni isigisamin-
nik ilaarsinialissapput. Ta-
mannguisa taamak piniann-
gikkaluarluarlugit oqaati-
gilluaannaqaara.
Ukiunilumi kingullerni
aamma meeqqat sammillua-
gaasa ilagaat angerlarsimaf-
fimminni videoruusaarneq,
ingammik meeqqat sunngif-
fimminni sammisassaqar-
tinneqanngitsut eqqarsaati-
galugit, ilaatigummi oqaati-
giniameqartarpoq videot
ilaat meeqqanut kingunipi-
loqartitsisinnaasut, ifimoor-
tortaqarunarporlumi taa-
mak oqartarneq, uagummi
inersimasuusugut nalunn-
gilluinnarparput Videot
Tassaana imigassamut,
keermiaasiit imigassa-
mut, oqallinnermut
oqallissaarinermut, ima-
luunnit eqqomerussooq
imak oqaruma, apeqqu-
tinik saqqumiusiniar-
tunga, tassaasut: Inuit
arfineq marluk ataatsik-
kut aatsaat toqutaam-
mata misigissutsigut,
siutigut, isigut aatsaat
ammassanerpagut silat-
tuaqilerlutalu. Qatann-
gutigut, angajoqqaagut,
ilaquttagut, ikinnguti-
gut allarpassuillumi per-
suttagaanikkut, immi-
nornikkut, toqutaanik-
kullu peeruttut pillugit
tarnimikkut artorsaate-
qalernikut naammassi-
mannginneramik, misi-
gissusitta, siutitta, isit-
talu ammamissaannut.
Peqatigiifliit suliniaqati-
giiffit ataasiakkaat qangali
suaartaatigiuarsimavaat
kalaallit inuiaat »nappaate-
qartut« sakkortuunik, soor-
lu qulaani taakkartukkak-
ka, tassaasut imminoortar-
neq, persuttaasameq, me-
eqqanik atornerluisarneq
assigisaallu, allarpassuillu-
mi, tamakkulu aallaavigalu-
git ammasumik oqallissaari-
sarsimagaluarlutik katerisi-
maarnerit aqqutigalugit.
Taamaatulli pisoqaraangat
ilaat qanoq ingasattajaagaa-
tigisumik immiussaasartut,
ingammik sakkulersorlutik
peqqarniisaarlutilluunniit
immiussat.
Ilaatigummi Videot ilaat
qaavatigut allaqqasaraluar-
put qassinik ukiullit tikillu-
git takoqqusaanngitsut, tas-
saqaana taanna allannninn-
guaq tam anit malinniarne-
qartarpa? Immaqa naamik.
Tusartuartarparpullu nu-
natsinni imigassamik atui-
pilunnerput ajornartorsiu-
teqamerpullu, tamannalu-
mi ilumoortortaq£u,poq as-
sortorneqarsinnaanngitsu-
mik. Eqqaamasariaqarpar-
pulli nunatsinni ilaqaratta
imigassamik atuinngitsunik
imigassamulluunniit aju-
gaasimasunik, isumaqar-
pungalu taaku imigassamik
aj or nartorsiuteqamerpu t
eqqartuleraangatsigu pine-
qarneq ajortut, aammami
taamaattariaqarpoq, tamar-
suatta ataasinnguartorneq
ajorunaratta.
Sunali imigassamut
illuatungiirun-
neqarsinnaava?
Uanga isumaga naap>ertor-
lugu naqqaniit allartittumik
soqutiginnilluartut kisimik
orniguttarlutik, tassalu ikit-
tuararsuit, tusagassiutillu-
mi qaqutigorujussuaq tak-
kuttarlutik imarisaq aat-
saat immaqa taakkununnga
soqutiginaraangat.
1950-kut 60-ikkunnilu
inuusut angajoqqaavi mas-
sakkut paatsiveerusimaar-
nerlutik erfalasup sorliup
ataani nikorfassanerlutik,
kalaallit imaluunniit qallu-
naat, tamannalu kinguaaju-
sunut paatsiveerusimaar-
neq tussimanerluni, tassani
eqqarsaatigaara misigissut-
sikkut tarnikkullu pigisa-
qarneq inuiattut.
Ullumikkut inuusuttuu-
sugut immitsinnut nukatip-
pallaalersimannginnerpu-
gut, utaqqiinnalerluta as-
sammik isaassivigineqarnis-
satsinnik, naammi nammi-
neq piumassuserput nuki-
vullu. Asuli toqqortiinnas-
sanerpagut akisussaafie-
qanngitsutullu pissuseqar-
luta.
Naggataatigut ilinnut
atuartumut kissatiginarpoq
erfalasup ataatsip ataanut
ornigutissasutit upperisa-
mik, neriunnermik anner-
paamilli asanninnermik pi-
gisaqarlutit oqalliseqataal-
lutillu, soorlu siuligut taa-
mak pisartut, aaqqitassam-
mi amerlaqaat...
assssssssjsøssfss
suliniartoqartariaqarpoq,
taamatut oqaminni eqqar-
saatigaakka meeqqat inuu-
suttullu sunngiffimminni
ornissinnaasaminnik suli
soqanngitsut iluarsiiffigisa-
riaqarnerat, naalakkersui-
nikkut suliaqartortavut aq-
qutigalugit.
Meeqqat inuusuttullu as-
sigiinngitsunik periarfissa-
qalerunik aammattaaq ine-
rinnerminni ajornartorsiu-
titta assigiinngitsut tunn-
gaannut qiviaqqajaanerat
annikinnerusussaavoq.
Qulaani eqqartukkakka
nunatsinni qinersisoqale-
raangat qineqqusaarutigi-
neqartarnerat tusarnerta-
raluaqisoq, ilaatigulli qinik-
kanit sullinneqartarnerat
soorluuna oqarluarsaataa-
ginnartarsimasut, ingam-
mik maani illoqarfitsinni.
Maanimi inuusuttortatta
ornissinnaasatuaraat kater-
sortarfik ataasiinnarmik
bordtenniisilik, ilaatigummi
marluusinnaasaraluarput
pitsaavallaaratilli, aamma-
mi tamatigut katersortarfik
ammaneq ajorpoq ajornar-
torsiutit assigiinngitsut
peqqutaallutik.
Ajoraluartumillu aamma
maani arsaattarfeqan ngi la-
gut. Siornatigulli kommuu-
nip arsaattarfissatut inni-
minneersimasarigalua maa-
ni maninnersatuannguaq
ajoraluartumik ukiuni kin-
gullerni illuliortiternerup
malitsigisaanik maninner-
satuannguaq taanna, heli-
portip ataatungaaniittoq,
biilersuarnik (Michigan)
ujarattai allanut atugassa-
nut piiarneqarlutik manni-
nersaq taanna milligalut-
tuinnarpoq, arsaattarfiliari-
niarneqassagunilu akitsora-
luttuinnartussaalluni.
Maninnersalli taassuma
iluatinnaqutaata ilagaa
ukiumi aperpiarneq ajorami
upernaakkullu inississima-
nini pissutigalu allanit apu-
taaiaar neru sar lu ni.
Qulequtsiussara tungavi-
galugu allamut saalaarallar-
langa.
Timersortarfeeraq
Kitaani nunaqarfiit ilaanni
illoqarfiillumi minnerit
ilaanni ukiuni kigullemi ti-
mersortarfeeqqanik, inger-
lanneqarnerat atuarfimmit
isumagineqartunik, pilersit-
siortuisoqarpoq, taakkulu
timersortarfeeqqat isumaga
malillugu assorsuaq iluatin-
naateqarsoraakka aamma
maanissaq taamaattumik
piaartumik pilersitsisoqar-
nissaa. Maani meerartatta
inuusuttortattalu avinnga-
rusimaqisumi sunngifiim-
minni periarfissaalatsineru-
jussuat eqqarsaatigalu.
Immaqa maani innuttaa-
sut ilaat timersortarfivissu-
armik tassa halimik pilersit-
sisoqarnissa isumafiuutigi-
sinnaagaluaraat. Uangali ti-
mersortarfeeraq orniginar-
nenatippara. Makku pissuti-
galugit:
Eqqarsaatigisinnaavar-
pummi timersortarfivissu-
armik pilersitsiniaraluarut-
ta ukiorpaalukasiit atorlu-
git aningaasanik miillioni-
likkanik katersiniaqqaar-
tussaagatta, qularilluinnar-
paralu tamanna maani
naammassineqarsinnaanis-
saa, suminngaanniigaluar-
nersoq tapiissutinik, kin-
gornatungaani nul-lerpas-
suarnik isumalluuteqas-
sanngikkutta, aammami so-
orluuna taamaattoqarnissa
qulamarluinnartoq, na-
lunngilarpummi ukiuni
makkunani sumi tamani si-
paamiarnerujussuaqartoq.
Nalunngilarpullu taakku
timersortarfissuit aningaa-
sat tungaatigut nammineq
ingerlattuusut, maanilu
inuttussuseq eqqarsaatiga-
lugu ingerlanneqarsin-
naanngiUuinnarlutik, piler-
sitsisoqaraluarpammi in-
gerlaannaq matuneqassaaq.
Ukuli timersortarfeeqqat
ulluinnarni ingerlanneqar-
nerat atuarfimminngaan-
niit isumagineqarput, inger-
lanneqarneranUu Nammi-
nersomerullutik Oqartus-
sat tapiissuteqartarput sin-
neralu kommuunip isuma-
gisarlugu.
Naggataatigullu una
oqaatigilara, meeqqat inuu-
suttullu kitaaniittut timer-
suutit assigiinngitsut tun-
gaatigut siuariartornerat
tulluusimaarutigisarakku,
aammami illoqarfiit immin-
nut ungasippallaannginne-
rat pissutaalluni imminnut
unammeruusaarluartuup-
put, kitaanimi aamma si-
nersortaatit imatorsuaq an-
ingaasaajaatiginagu sumut
nikeriamissamut periarfis-
saqartitsipput.
Maanilu avinngarusima-
qisumi allamut nikeriarnis-
sanut periarfissat killeqar-
torujussuullutik, eqqaagin-
narsinnaavar pu Hu mi
maanngaanniit avammut
angalaniarnerup akisuneru-
jussua.
Isumaqarpungalu tamak-
ku eqqarsaatigalugit maani
imigassaq illua-tungilemi-
assagutsigu meerartavut
inuusuttortavullu sunngif-
fimminni ornissinnaasaan-
nik pilersitsisoqartariaqa-
lersoq, nunarpummi tamar-
mi asigiimmik ineriartortin-
neqartariaqarpoq, qimataa-
lersuttaaq eqqarsaatigalu-
git.
S
O
o
DC
m
LU
DC
NUUK DATA
NUUK DATA A/S, INDUSTRIVEJ 19, POSTBOX649,3900 NUUK.TLF. 24066
33
m
09
33
O
o
SQL/ReportWriter i
Med Dataflex SQL/Reportwriter kan du producere rapporter fra
Datafiex Databaseregistre samt fra flere andre fiHormater som
bl.a. dBASE, PARADOX, LOTUS 123, DIF, SYLK OG ASCII.
Prøv et Dataflex udviklings-system med alle programmer og
manualer for kun kr. 1.900,00. Evalueringslicensen er en kom-
plet udviklingspakke til test af Dataflex til netop dine opgaver.
Dataflex: Systemudviklingsværktoj til DOS, CPM, XENIX, OSK, UNIX, AIX, VAX/VMS
Nunaqarfiit tu-
nisassiorluarput
All.: Enok Sandgreen, Akunnaami
bygderådip siulittaasua
Inuiaqatigiinnut
allakkat ammasut
All.: Ujarak Heinrich, inunnik
siunnersuisunngorniaq, Sisimiut