Atuagagdliutit - 24.07.1992, Qupperneq 9

NR. 84 1992
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
9

Wlv/XVAVAW
S98Sitt(mS989Smtwmwn

giinngitsut tikkuartorlugit
oqaluttuarisarpai, ilaannilu
oqartarluni: »Taanna taa-
mani suli sananeqanngi-
laq«. Napparsimmaviitt,
afcuarfiit inissiarsuillu tik-
kuartuutigalugit taama
oqaluttuartarpoq.
Blok P
Karl Bejderip »Blok P« sa-
naqataaffigisimavaa, illo-
qarfiup qeqqani inissiapi-
luunersuaq, qularnanngit-
sumik Kaiaallit Nunaanni
illuliarineqartarsimasut ku-
sanaannersaat. Inissiartai
mikisuupput, kalaallinillu
kinguaariianit inigineqar-
tarsimallutik - aneerasaar-
unfeerakasiinilu errortat
nivingasarput tuttut nia-
qorsuinit nassuttalinnit
avatangersimaneqarlutik -
qanga angutip piniarluartu-
tut ataqqinassusianut ili-
sarnaatinit.
- Blok P tanngassimaaru-
tiginngeqaara, taamanili
amerlasuunik inissialiupal-
lannissaq kisimi siunertari-
neqarsimavoq, Karl Bejder
oqarpoq.
- Suli inissaaleqineqar-
poq, inissialli massakkut sa-
nalluagaanerusalerput.
Massakkut sanaartornermi
suliffeqarfiit sulisartullu
amerlavallaalersimapput.
Tamanna aaqqivigisariaqar-
poq inuiaqatigiit pissusissa-
mittut ileqqeqqullugit.
- Oqarusuppungalu ani-
ngaasakilliorneq annerna-
raluartoq qularinnginnak-
ku taamatut ingerlaneq siu-
nissaq ungasinnerusoq eq-
qarsaatigalugu Kaiaallit
Nunaannut iluaqutaaju-
maartoq. 60-ikkuni, 70-ik-
kuni 80-ikkulluni aamma
ilanngullugit tuaviupilun-
nersuaq ilaqutaariinnut nu-
killaarsaataasimaqisoq qaa-,
ngerlugu eqqissisimaneru-
sumik ineriartorneqalis-
saaq. Taamani meeqaat inu-
iaqatigiinni allarluinnarni
peroriartorput, angajoqqaa-
millu oqaasiinit allaaneru-
sunik oqaaseqarlutik. Mas-
sakkulli ineriartornerup ka-
iaallit namminneq peqataa-
nerulersippai, Karl Bejder
oqarpoq.
Kaiaallit
titarganngorlualt
assersuusiaralugit
Sisorartartut peqatigiiflian-
ni sisoraqataanngikkaanga-
mi, arpattartoqatigiitt arpa-
qatiginngikkaangamigit aa-
lisariarsimanngikkaanga-
miluunniit Nuummi Rota-
ry-klubbimi præsidentitut
suliassani nakkutigisarpai.
Peqatigiiiffik siunertanut
assigiinngitsunut aningaa-
sanik katersisarpoq, kater-
sorneqartullu 80 procentii
kaiaallit meerartaannut
inuusuttaannullu inooqati-
giinnikkut ajornartorsiortu-
nut ikiorsiissutigineqartar-
put.
Karl Bejderip kaiaallit
aamma nuannarilluinnaler-
simavai.
- Kaiaallit inuiattut alla-
tulli assigiinngisitaartigip-
Karl Bejder Christensen sulifTeqarfiummi Godthåb Betonvarefabrikkip eqqaani. »Nunami suliflissuaqarlut pisoqaanersaat«. (Ass.: Knud Josefsen).
Karl Bejder Christensen fotograferet i vinters foran sin virksomhed Godthåb Betonvarefabrik - »Landets ældste landbaseret industrivirksomhed«. (Foto:
Knud Josefsen).
put, ataatsimulli isigalugit
Europap kitaamiuinit inut-
tut pissutsimikkut pisuu-
saannginnerullutillu amma-
nerupput. Oqartarpungaas-
sersuusiornikkut Europap
kitaamioq titartaganngorlu-
gu takutissagaanni titarner-
tut narluinnartutut sani-
mukartutut isikkoqassasoq,
kalaalerli titarnertut sangu-
joraarnilerujussuartut sani-
mukartutut isikkoqassallu-
ni, Karl Bejder oqarpoq.
Nunarpassuit angallavigi-
simavakka: USA, Asia, Afri-
ka - kisiannili Kaiaallit Nu-
naat qulaallugu timmileraa-
ngama nuannaalersarpunga
tupigusulerlungalu, Karl
Bejder qungujulluni oqar-
poq.
Qallunaaq, entreprenøri,
pinngortitamik nuannarisa-
lik Karl Bejder Danmarki-
mut uternissaminik piler-
saaruteqanngilaq. Kalaal-
limmi Nunaanni »inuit nu-
naanni« aamma innuttaa-
qataalersimavoq.
Taamaattumik aallararput
Ukiut 40-t qaangiupput landsrådit aalajangiimmata qallunaarpassuit
tikerarnerannik kinguneqartumik
NUUK(Su sanne More) -
Statsminister Hans Hed-
toftip Kaiaallit Nunaat
1948-mi tikeraaramiuk
nunap nunani killerni atu-
gartuussuseq aallaaviga-
lugu ineriartortinneqarr-
nissaanik neqeroorummik
nassataqarpoq.
Tamatumunnga patsi-
saavoq sorsunnersuup
kingulliup kingorna nunat
taakku marluk attavigii-
leqqimmata Kaiaallit Nu-
naanni pissutsit qallunaa-
nit lusagassiuutit aqquti-
galugit sammineqaqalutil-
lu isornartorsiorneqarne-
rujussuat. Qallunaat isi-
ginnittarnerat tunngavi-
galugu Kaiaallit Nunaat
kinguarsimaqalunilu piit-
sooqaaq, tuberkulosilu
inuiaqatigiinnut akornu-
taaqaluni; agguaqatigiis-
sitsinilckut inuunerup si-
visussusia nalinginnaasoq
ukiunut 33-inut naatsor-
suunneqarpoq.
Kaiaallit landsrådiisa
marluusut neqeroorut qu-
jarullugu tiguaat, ineriar-
tornerlu aallartinneqar-
poq.
1953-imiitt Kaiaallit
Nunaat nunasiaajunnaar-
luni qallunaat naalagaafi-
annut ilanngunneqarpoq.
Ukiut tamaasa Danmark-
ip Kaiaallit Nunaannut
aningaasaliisutigisartagai
qafariartarput, innaalla-
gissiorfiit, imeqarfiit, umi-
arsualiviit, aqqusernit,
atuarfiit napparsimmaviil-
lu sanaartorneqarput. Su-
liffissuarnut, qerititsivin-
nut, tarajorterivinnut aali-
sariutinullu aningaasaler-
suisoqarpoq. Ukiut qulit
tulliit ingerlanerini inissi-
at 3000-it sinneqartut sa-
naartorneqarput.
Suliat tamakku anner-
paartaat, naak ilaatigut
ilinniagaqarsimanngitsu-
nit suliarineqarsinnaaga-
luartut, qallunaaginnan-
gajalluinnaq sulisoqarluni
suliarineqarput, qallunaa-
nit nunamut nilleraluaqa-
luni aningaasatigut ilua-
naarnartumut kajungiler-
simasunit.
Kaiaallit Nunaat pillugu
ataatsimiitiaq 1960-imi
ukiunut qulinut tulliuttu-
nut anguniagassiorpoq,
aamma G-60-imik taane-
qartartumik. Tassaniaala-
jangerneqarpoq qallunaat
oqaasii atuarfmni pingaar-
nertut atuartitsissutigine-
qassasut, isummiunneqar-
porlu qallunaat paasinnit-
taasiat tunngavigalugu
kaiaallit siamasippallaa-
mik pisarissersuutaasu-
millu najugaqartitertut.
Nunaqarfippassuit matoo-
rarneqarput, illoqarfin-
nullu noorartinneqartut
inissaqai'tinniarlugit aam-
ma inissianik sanaartor-
nersuaqalerluni. Qallu-
naat suli amerlanerusut ti-
kerarput.
Aqunneqarnerup Kø-
benhavnimiitt Kaiaallit
Nunaannut nuunneqar-
nissaa kaiaallit kissati-
gaat, tamannalu piviu-
sunngortinneqarpoq
1979-imi Nammersorne-
rullutik Oqartussat atu-
lersinneqarnerisigut. Ta-
manna qallunaat suli
amerlanerusut tikerarne-
rannik kinguneqarpoq.
Siullermik suna tamarmi
sukkassumik ingerlanne-
qassaaq - politikerit qiner-
sisartunut tamanna ne-
riorsuutigsiimammassuk.
Aappassaanik piffissap in-
gerlanerani suliassaqar-
fippassuit Namminersor-
nerullutik Oqartussanit ti-
goorarsimammata, sulilu
ilinniartitaanerit pikoris-’
suseqarfiillu kaiaallit
namminneq naammassi-
sinnaanngisaasa inutta-
qartinneqarnissaat pisari-
aqartinneqarmat.
Namminersornerullutik
Oqartussat atulersinne-
qarnerata kinguneranik
qallunaat allatut aamma
isigineqalerput, siusinne-
rusukkut qallunaat naala-
gaaffiannit allartitanik
taaneqartaraluarlutik
massakkut Namminersor-
nerullutik Oqartussanit ti-
kisitanik taaneqartaler-
put.
1950-imiit 1990-imut
qallunaat qulingiluariaati-
m in nik amerlisimapput.