Atuagagdliutit - 11.04.1995, Qupperneq 13

Nr. 29 • 1995
13
GRØNLANDSPOSTEN
Biskoppi kalattoortarpoq
- Kalaallit ulluinnarni inuuneranni ilagiit ersarinnerulissapput,
biskoppinngortussaq Sofie Petersen oqarpoq
ILULISSAT(KK) - Tassana
Kalaallit Nunaata siunissami
biskoppissaa!
Piffissami kingullermi
Hotel Arctic-imi inisimasor-
paaluit Ilulissani takomaris-
sanik kalattoornermik kalaal-
lisoorlutik takutitsisartut pil-
lugit aperisoqaraangat taa-
matut akisoqartarpoq. Ilu-
moorporlumi Kalaallit Nu-
naata biskoppertaava, Sofie
Petersen 39-inik ukiulik ka-
lattooqataasarmat.
- Biskoppi tut atorfeqaler-
tussaagaluarlunga kalattoor-
tarnera unitsinniarlugu eq-
qarsaateqanngilanga, Sofie
Petersen AG-mut oqarpoq.
Sunngiffinni kalattoorneq
sammisaralugu iluaqutigisar-
para, tamatigullu inunnik nu-
annaartunik qiteqateqarnis-
sara qilanaarisarlugu. Ka-
lattoomeq timersomertut aal-
lutaraara, timimami aalatis-
sinnaanissaanut periarfissa-
qartarama.
- Aap, inunnik palasimik
qitittumik eqqumiiginnittu-
nik naapitaqartarpunga, kisi-
annili kalattuut appiinnartulli
kalattoortut aallartikkaangata
puigortarpakka.
Oqaatsunut
Kalaallit Nunaata biskoppis-
saa sapaatiummat AG-p illu-
anut Ilulissani Jørgen Sverd-
rupsvej-imiittumut pulaar-
paa.
Sofie Petersen Oqaatsunut
angalasimalluni tikeqqam-
merpoq, - oqorsarluarsimal-
luni Qeqertarsuup Tunuani
sikukkut snescooterinik a-
ngalasimalluni.
AG: - Illoqarfmmi nuna-
qarfimmilu palasitut suliner-
mi pissutsit allaassuteqar-
pat?
Sofie Petersen: - Nunaqar-
fimmiut palasimit tikinneqa-
raangamik nuannaartaqaat.
Naalagiarnissaq pingaartit-
taqaat ilagiillu nerliiviliartin-
neqartarput. Misigisimasar-
pugut ilagiit qaninnerusarlu-
git, nunaqarfinnimi illoqar-
fimmut naleqqiullugu naala-
giarnissaq soqutigineqarne-
rugunarmat.
- Kommunitsinni nunaqar-
figut sapinngisamik ukiumut
sisamariarluta orninniartar-
pavut. Ullut marlussuit nuna-
qarfinni tikeraarsimagaa-
ngatta innuttaasut qaninneru-
sumik attaveqarfigisinnaa-
lertarpavut aammalu inuu-
nerminni nuannaarutaat alia-
suutaallu peqataaffigisinnaa-
lertarlugit. Illoqarfinni innut-
taasut ullut tamaasa najortua-
ratsigit nunaqarfinnut attave-
qarnerput allanngortinna-
veersaassallugu pingaartoru-
jussuuvoq. Taakkumi aamma
misigisariaqarpaat nammine-
risaminnik palaseqarlutik.
Nunaqarfinnut tikeraartar-
nerit pingaaruteqaqaat, tas-
sami inuit misigissusaat ilor-
liit pillugit telefoniinnakkut
oqaloqatigiinnikkut pitsaa-
nerpaamik angusaqarsinnaa-
neq ajorpugut.
Ajomartorsiutit
nalinginnaasut
AG: - llloqarfimmiut nuna-
qarfimmiullu palasiminnut
oqaloqatiginnissutigerusu-
taat assigiinngissuteqarpat?
Sofie Petersen: - Naamik.
Tarnikkut erloqissuteqartu-
nik taarsartakkagut illoqar-
fimmi nunaqarfinnilu assi-
giikkajuttorujussuupput. A-
jornartorsiutillu taamaattut
tassaagajunnerusarput inuit
ulluinnarni ajornartorsiutigi-
sartakkatik palasiminnut o-
qaloqatigiinniissutigisinnaa-
saat. Nunaqarfiit avataaneer-
suulluni nunaqarfimmiunik
oqaloqateqamissaq ajoman-
nginnerugunarpoq, inuimmi
taakku ulluinnarni imminnut
qaneqalutik inuusarmata.
Inuit ilaat qanitaminniittunut
allanut oqaatigerusunngisa-
minnik misigisaqarsinnaa-
sarput. Inuullu avataaneersup
tikillugit oqaloqatigisinnaa-
gaangamigit ilaanneeriarluni
ajomartorsiutinik aaqqiiniar-
nerani ikiorsinnaasarpai.
- Biskoppitut sulileruma
ilagiinnut aalajangersimasu-
nut attaveqartussaanngilan-
ga. Ilagiippassuit takuniartar-
tussaavakka, taamaakkalu-
artorli ilagiit aalajangersima-
sut qanillugit oqaloqatigisin-
naanerat maqaasisussaavaka,
palasitummi sulinera nuan-
nareqigakku. Biskoppitut su-
lileruma suliffinni atukkakka
allanngortussaapput, kisian-
nili taamaakkaluartoq inuit
ajornartorsiortillugit uannut
saaffiginnittarnerisa inger-
laannamissaat neriuutigaara.
Pisuussuseq
Sofie Petersen 39-inik uki-
oqarpoq, 1976-imilu Christi-
an Tidemann massakkut 40-
nik ukiulik katippaa, taan-
nalu massakkut Qeqertarsu-
up Tunuani ilagiinnut qallu-
naanut palasiuvoq. Marlun-
nik meeraqarput, tassaappul-
lu Andreas 14-inik ukiulik
aamma Emilie tallimanik
ukiulik.
AG: - Uiit ilittulli palasiu-
voq, taamaammat Jørgen
Sverdrupsvej-imi angerlarsi-
maffissinni teologi eqqartor-
neqartaqaa?
Sofie Petersen: - Naamik,
tamanna piffissaqarfiginngi-
larput. Meeqqagut paarisar-
pagut, kalattoortarpugut
aammalu isikkamik arsaat-
tarluta badminton-ertarlu-
talu. Kisiannili soorunami
marluulluta palasitut ator-
feqamerput ataatsimullu su-
liffeqarnerput ulluinnarni
inuunitsinnut sunniuteqarsi-
masorujussuuvoq. Marluul-
luta assigiimmik atorfeqar-
nerput aamma suliatsinnut
iluaqutigisorujussuusarpar-
put. Assersuutigalugu sapaa-
tit ilaanni marluulluta oqa-
luussisussaatilluta assigiin-
nik oqaluussissuteqartarpu-
gut. Oqaluussissutissagut im-
mitsinnut issuarluta suliari-
neq ajorpagut, aappaatami o-
qaluussissutissaa qallunaa-
tuujusarpoq aappaata kalaal-
lisuujusartoq.
AG: - Illit kalaaliullutit
uiillu qallunaajulluni aappa-
ariinnersi ajornartorsiuti-
gisutut misigisarpiuk?
Sofie Petersen: - Naamik,
illuatungeriilluta tunniussi-
sinnaanerput pissarsiniarsin-
naanerpullu ammasumik pis-
suseqarfigitillutu kulturit as-
sigiinngitsut marluk sorla-
qarfigineri pisuussutsitut isi-
gisarpara.
Periaaseq nutaaq
Sofie Petersen-ip 39-inik u-
kiullip biskoppitut toqqagaa-
neratigut ilagiit kalaallit ila-
giittut periaaserisimasaasa
allannguallannissaa qularu-
tissaanngilaq.
Palasit akornanni inuusun-
nerusunik salliutitaqalerniss-
aq qangaaniilli asoruutaaler-
simavoq, kisiannili ukiuni
arlaqalersuni Nuummi Ilisi-
matusarfimmi teologimik i-
linniartitsineq malinnaaffi-
gineqarsimanngilaq.
AG: - Palasiulluni artor-
narpa?
Sofie Petersen: - Qangaa-
nerusoq palasit ilaanneeriar-
luni artornarsinnaasartunik
inooriaaseqartariaqartarput.
Taamatut inuunissara atorlu-
arsinnaanngilara. Inuinnartut
allatulli KNI-p pisiniarfiani
naapinneqarsinnaasutut aam-
malu palasitut oqaluffimmi
naapinneqarsinnaasutut isi-
gineqamissara kissaatigaara.
Inuinnartut palasitullu pis-
susilersorfigineqarnissama
assigiinngissuteqartutut isi-
gineqamissaa anguniarsarin-
ngilanga. Tassaavungami pa-
lasi Sofie. Pissuseq allan-
ngortinnagu inuunissaq a-
ngusaqarfiulluarnerusarpoq.
Qanoq pissusilersussanerlu-
nga eqqarsaatigiuassagukku
puullaaqilertussaavunga. I-
nuit illuinut omingartanngi-
lakka, inuilli nalunngilaat su-
mi pissarsiarisinnaanerlunga.
Tamannalu naammagaara.
Suliassat
AG: - Biskoppitut sulileruit
suliassavit pingaarnersaat
suua?
Sofie Petersen: - Ilisimasa-
qanngissuseq pissut aalluni
upperisarsioqatigiit allat Ka-
laallit Nunaanni ingerlannis-
saat ajornanngitsuararsuu-
voq, taamaammallu ilagiit
paasisitsiniaanikkut ersarin-
nerulernissaat anguniassa-
vara. Upperisarsioqatigiit al-
lat ilagiillu assigiinngissutaa-
sa ersarinnerulersinneqarnis-
saat pingaartuuvoq, taamaa-
lillutalu meeqqat inuusuttul-
lu sorlaqanngitsutut misigi-
lerajuttartut ilagiinniit sulli-
silersinnaavagut. Soorunami
Kalaallit Nunaanni sumik
upperisaqarnissaq nammineq
aalajangerneqarsinnaavoq,
taamaakkaluartorli ilagiinniit
oqaaseqarata isigiinnarsin-
naanngilarput inuit ilisima-
qanngissusertik pissutigiin-
navillugu paatsiveerullutik
upperisarsioqatigiinnut alla-
nut ilannguttarnerat.
AG: - Ilagiit kalaallit saq-
qummerniartarnertik ajor-
nartorsiutigisaramikku?
Sofie Petersen: - Angersin-
naavakkit naaggaarsinnaallu-
tillu. Ullumikkut ilagiit ersa-
rissorujussuupput aammalu
inunnit nuannaartunit alia-
suttunillu saaffigineqartarpu-
gut. Amigaatigisarunarippul-
liuna kristumiuussuserput
tunngavigalugu inuiaqati-
giinni oqallinnernut ilan-
ngunniartarnerput. Aalajan-
gersimavissumik periaasis-
sarsiussanngilagut, kisiannili
innuttaasunut avatangiiseri-
satsinnut ilanngunniartaria-
qarluta.
- Pingaarniakujuttuussan-
ngilagut, kikkunnulli tama-
nut, inuusuttut ilanngullugit
kristumiuussutsip oqariar-
tuutaanik ingerlatitseqqinni-
artariaqarluta. Inuppassuit
kristumiuussuseq nukissarsi-
orfigisarpaat, naak ilaatigut
naalagiameq ajoraluarlutik.
AG: - Ilagiinni palasit ta-
matumunnga isumaqataaq-
qaamissaat pisariaqanngin-
nami?
Sofie Petersen: - Aap, inui-
aqatigiinni ajomartorsiutit
annertuut aaqqinniarneqar-
neranni palasit suleqataanis-
saminnut piareersimasaria-
qarput. Avammut ammaner-
usariaqarpugut, naamman-
ngilarmi inuit palasimik qa-
quguluunniit oqaloqateqar-
sinnaanertik taamaallaat na-
lunngikkunikku. Aammat-
taaq palasit misilittakkatik
pillugit suleqatitillu annertu-
nerusumik imminnut oqalo-
qatigiinnerusariaqarput. Pa-
laserpassuit illoqarfimmi ki-
simiittarput, taamaammallu
palasiulluni suliat pillugit
kiserliornarsinnaasarluni, su-
liamimmi assinginik misilit-
tagaqartunik siunnersorne-
qarnissartik amigaatigisar-
paat.
Oqaatsit paasinartut
Tastamantitaap nutseqqinne-
qarnerani Sofie Petersen su-
leqataavoq, neriupporlu bis-
koppitut atorfinereernermi
kingoma suliani taanna na-
ngikkumaarlugu.
AG: - Sooq nulsemeqaq-
qinnissaa taama pingaarti-
gaa?
Sofie Petersen: - Oqaatsit
ineriartorput, taamaammallu
Tastamantitaap ukiut untriti-
likkaat nikinneranni oqaatsit
atomeqartut atorlugit nutser-
neqamera naleqqukkunnaar-
simavoq, aammami allattaa-
sitoqaq atorlugu allataavoq.
Det danske Bibelselskab-i
suleqatigiissitaliortuuvoq,
tassanilu nutsereriaaseq nu-
taarluinnaq atorlugu nutsi-
garput suliaraarput, taamaa-
lillunilu atuakkap nutserne-
qaqqaarnera tunngavigin-
ngilarput.
- Tastamantitoqaq allattaa-
sitaaq atorlugu nutsigaq
1990-imi ilagiinnut saqqum-
merpoq, assullu piumaneqar-
simalluni, aammattaarmi i-
nuusuttut piumannilluartunut
ilaasimallutik. Allattaasitaap
atorneqarnera assut pitsan-
ngoriaataasimavoq, neriup-
pugullu aamma Tastamanti-
taaq taamatut atorluameqa-
mmaartoq.
Sofie Petersen-ip nunaqarfmni ilagiit tikeraassallugit
pingaarteqai. Ippassigami snescooterinik Oqaatsuniippoq. -
Illoqarfinni innuttaasut ulluinnarni saaffigisinnaajuartarpa-
atigut, taamaammallu nunaqarfimmiut attaveqarfigine-
qarnerisa allanngortinnaveersaamissaat pingaartipparput.
Taakkumi aamma namminerisaminnik palaseqarlutik misigi-
sariaqarpaat, Sofie Petersen oqarpoq.
Sofie Petersen lægger stor vægt på at besøge menighederne
i bygderne. Forleden gik turen til Oqaatsut på snescooter. -
Befolkningen i byerne har jo os til hverdag, og derfor et det
så vigtigt at holde kontakten ved lige med bygderne. De skal
også føle, at de har en præst, som er deres egen, siger Sofie
Petersen. (Ass./Foto: Knud Josef sen).
- Inuit oqaatsit paasisin- biskoppertaava Sofie Peter-
naasaat atorlugit saaffigisas- sen oqarpoq.
savagut, Kalaallit Nunaata
Sofie Petersen
sapaammi majip
28-iani biskoppitut
ivertinneqassaaq
Biskoppissamik qinersineq
naligiirfioqisoq
NUUK(KK) - Palasi So-
fie Petersen, 39-inik uki-
ulik sapaammi majip 28-
iani nalunaaqutaq ualik-
kut ataatsinut, Nuummi
Hans Egede-p oqaluffia-
ni Kalaallit Nunaanni
biskoppinngortinneqas-
saaq.
Dronning Margrethe
najuuttussat ilagaat.
Marlunngornermi
martsip 21-iani biskop-
pissamik qinersisoqar-
mat Sofie Petersen aju-
gaavoq, aatsaalli palasit,
ajoqit ilagiinnilu sinniisit
380-iusut taasineri pi-
ngasunngornermi aprilip
tallimaani kisinneqarput.
Sofie Petersen 177-init
taaneqarpoq, unammil-
lertaalu, tassa Kujataani
provsti Magnus Larsen,
63-inik ukiulik 174-init
taaneqarluni. Taasinerit
pingasuinnaat nikingas-
sutaapput.
Danmarkimi biskoppi-
ni amat siullersaat, Lise-
Lotte Rebel, 44-nik ukiu-
lik qanittukkut Helsingør
Stift-imi ivertinneqar-
poq, biskoppinngortitsi-
nermilu tassani oqaluttu-
arisaanerinut ilanngun-
neqartumi biskop Kristi-
an Mørch Kalaallit Nu-
naanniit ilaavoq.
Naalagaaffeqatigiinni
biskoppit amat Sofie Pe-
tersen tullerisussanngor-
paat. Qanittukkut Fyn-
imi qinersinernti arnat
marluk biskoppissatut
qineqqusaarsimagaluar-
lutik majip qulingiluaani
qinerseqqinnissamut qi-
nigassanngortinnissa-
minnut anngutinngit-
soortut paasineqarpoq.
Sofie Petersen-ip Kri-
stian Mørch 65-inik uki-
ulik, Kalaallit Nunaanni
naalagaaffiup atorfilit-
taanut ukiuisa killissari-
titaanik nalliisimanini
pissutigalugu qinigassan-
ngortinngitsoq taarser-
tussanngorpaa.