Tíminn - 20.05.1976, Qupperneq 7

Fimmtudagur 20. mai 1976
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiitrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhús-
inu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingaslmi 19523. Verð I lausasölu kr. 50.00. Askriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Afkastamikið
þing
Alþingi hefur lokið störfum að sinni. óhætt
má telja hið nýlokna þing með afkastameiri
þingum. Landhelgismálið setti meiri svip á
störf þess en nokkurt mál annað og tók lika
langmestan tima af störfum þess. Meðan þing-
ið stóð yfir, náðist samkomulag við allar þær
þjóðir, sem helzt hafa stundað veiðar á Is-
landsmiðum nema Breta, og hefur það tvi-
mælalaust styrkt stöðu Islands út á við eins og
m.a. mátti ráða af þeirri viðurkenningu á sér-
stöðu íslands, sem kom glöggt i ljós á nýlokn-
um fundum hafréttarráðstefnunnar. Bretar
eru eina þjóðin, sem enn hefur ekki fengizt til
að viðurkenna þessa sérstöðu. Þeir hafa heldur
kosið að reyna að beita okkur ofbeldi. Nýlokið
Alþingi markaði skýrtþá stefnu, að deiluna við
Breta ætti að heyja af festu og einbeitni eins og
ráða má af þeirri ákvörðun að slita stjórn-
málasambandið við Bretland. Sú stefna mun -
leiða til endanlegs sigurs.
Þrátt fyrir þann mikla tima, sem landhelgis-
málið tók, afgreiddi þingið margt merkra
mála. Á fjármálasviðinu tókst að afgreiða fjár-
lög á mun raunsærri hátt en á þinginu á undan,
Hin nýju jarðalög munu eiga eftir að veita stór-
aukið viðnám gegn jarðabraski og stuðla að
náttúruvernd og skipulegri byggð utan þétt-
býlissvæðanna, án þess að skerða þó eðlilegan
rétt annarra en bænda til að njóta landsins. Hin
nýju lög um veiðar innan fiskveiðilandhelginn-
ar munu stuðla að skipulegri veiðum til að
tryggja viðhald fiskistofnanna. Þá marka lögin
um endurskipan sjóðakerfis sjávarútvegsins
merkan áfanga i sjávarútvegsmálum, en þar
hafði myndazt hreint öngþveiti. Á vettvangi
iðnaðarmála var lagður grundvöllur að rekstri
saltvinnslu á Reykjanesi og samþykktur nýr
samningur við Álbræðsluna, sem tryggir stór-
auknar greiðslur fyrir raforkuna, sem hún fær.
Samþykkt voru ný lög um skipan ferðamála,
sem tvimæíalaust munu færa þau i betra horf.
Þá verður löggjöfin um verkfallsrétt opinberra
starfsmanna að teljast hin merkasta, en hún er
m.a. á margan hátt athyglisverð fyrirmynd
um meðferð kaupdeilna. Hin nýja löggjöf um
jafnrétti kvenna á vafalaust eftir að marka
merk spor i réttindabaráttu þeirra.
Hér eru aðeins nefnd af handahófi nokkur
hinna merkari mála, sem Alþingi afgreiddi,
auk margra mála, sem fólu i sér leiðréttingar
og endurbætur á eldri lögum. Nánar verður
greint frá einstökum málum siðar. En þetta
yfirlit gefur nokkra hugmynd um, að þingið
hefur vissulega verið vinnusamt.
Auk þessa er svo að nefna það, að þingið hóf
að fjalla um ýms stórmál, sem ekki vannst timi
til að afgreiða að þessu sinni, enda eðlilegt að
þau séu rædd á tveimur þingum, svo að þau fái
sem bezta athugun og kjósendum sé einnig
veitt aðstaða til að geta kynnt sér þau á milli
þinga og haft bein eða óbein áhrif á meðferð
þeirra, ef þeir óska. Ástæða er til að harma, að
eitt aðkallandi mál dagaði uppi, en þar er átt
við frumvarp dómsmálaráðherra um eflingu
rannsóknarlögreglu. Stefnt verður að þvi að af-
greiða það á fyrrihluta næsta þings, eða fyrir
næstu áramót. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Landnám Gyðinga á
herteknu svæðunum
Það veldur Bandaríkjamönnum vaxandi áhyggjum
Ljósi liturinn á iandakortinu sýnir þaö landsvæöi sem israel
myndi ná til, ef þaö héldi öllum þeim svæöum, þar sem hinar
nýju Gyöingabyggöir (sjá punkta) eru.
STJÓRN Israels hefur ný-
lega tekið ákvörðun, sem
hefur sætt haröri gagnrýni i
bandariskum blöðum, m.a. i
New York Times. Yfirleitt eru
dómarnir þeir, að þessi
ákvörðun ísraelsstjórnar
muni draga úr möguleikum til
að koma á samkomulagi milli
israelsmanna og Araba. Jafn-
framt hljóti hún að leiða til
vaxandi ágreinings milli
ísraels og Bandarikjanna.
Þessi ákvöröun ísraels-
stjómar fjallaði um nýjar
Gyðingabyggðir eða Gyðinga-
þorp á landsvæðunum, sem
voru hertekin 1967, aöallega
þó á hinum svonefnda vestur-
bakka, en svo er það land-
svæði vestan Jórdanár, sem
ísraelsmenn hertóku af
Jördönum yfirleitt nefnt. 1
fyrsta lagi ákvað stjórnin, að
þjóöernissinnaðir Gyöingar,
sem hefðu unnið að þvi að
koma upp byggö á Kadums-
svæðunum yrðu að vikja
þaöan, þar sem ný byggð Gyö-
inga þar myndi mælast illa
fyrir meðal Araba. Sumir
stuðningsflokkar stjörnarinn-
ar voru óánægöir með þessa
ákvörðun, sem þeir töldu m.a.
gerða að undirlagi Banda-
rikjanna. Þá ákvað stjómin, i
öðru lagi, að fjölga Gyðinga-
byggðum annars staðar á
vesturbakkanum. Það er sti
ákvörðun, sem bandarisku
blöðin hafa gagnrýnt eins og
áður segir.
FLJÓTLEGA eftir að
styrjöldinni 1967 lauk, ákvað
tsraelsstjóm, að koma upp
ekki færri en 68 Gyðinga-
byggðum á herteknu svæðun-
um. Þannig skyldi koma upp
25 slikum byggðum á Golan-
hæöum sem áður var hluti af
Sýrlandi. A vesturbakkanum,
sem áður var hluti af Jórdaniu
skyldi komiö upp 17 Gyðinga-
byggðum meðfram ánni
Jbrdan. Tilgangurinn með
þessum byggðum átti m.a. að
vera sá, að styrkja varnir
Israelsmanna á þessum slóð-
um. Þá skyldi komið upp ein-
um 14 Gyðingabyggðum á
Ghazasvæðunum, sem áöur
var hluti af Egyptalandi. Þá
var ákveðið að auka nýja
byggð Gyöinga umhverfis
Jerhsalem á þvl svæði, sem
áður hafði heyrt undir
Jördaniu. Loks var ákveöiö að
koma upp Gyðingabyggð i
Elath, sem er helzti hafnar-
bærinn við Arabaflöa og jafn-
framt yröi komiö upp nokkr-
um Gyðingabyggðum á Sinai-
skaga, meöfram strönd fló-
ans. Hér er um að ræða land-
svæði, sem tsraelsmenn tbku
af Egyptum 1967.
AÐ SJALFSöGÐU mæltust
þessar fyrirætlanir tsraels-
manna um Gyðingabyggðir á
herteknu svæöunum Úla fyrir
meðal Araba. Þær þöttu aug-
ljóst merki þess, að Israels-
menn ætluöu sér að innlima
þau svæði, þar sem þessar
byggöir væru, i Israel. Hinir
arabisku ibtiar, sem voru i
yfirgnæfandi meirihluta á
þessum svæðum, lfetu þetta þó
kyrrt liggja lengi vel, enda
voru þeir það niðurbeygðir og
vonlitlir, að þeir töldu hyggi-
legast að sýna sem minnstan
mótþröa. Þetta hefur þó hins
vegar breytzt eftir að Frelsis-
hreyfing Palestinumanna kom
til sögúnnar. Siðustu misserin
hefur ýmiss konar mótþrói
gegn Israelsmönnum farið
vaxandi á herteknu svæðun-
um, einkum þó á vestur-
bakkanum. Afstaða Araba þar
kom svo glöggt I ljós i sveitar-
stjórnarkosningunum, sem
fóru þar fram i slðastliðnum
mánuði. Sigurinnféllyfirleittl
skaut þeim frambjóðendum,
sem taldir eru fylgjandi
Frelsishreyfingu Palestinu-
manna. Ótvirætt þykir að
fyrirætlanir Israelsstjómar
um að fjölga Gyðingabyggð-
um á vesturbakkanum, muni
mjög auka á andspyrnuna
gegn Gyðingum þar. Þá munu
þessar fyrirætlanir tsraels-
stjbrnar vafalaust herða
baráttu Arabarikja gegn tsra-
el, þar sem þaö getur hvorki
dulizt þeim né öðrum, aö til-
gangur tsraelsstjórnar með
þessu er að innlima herteknu
landsvæöin varanlega með þvi
að fjölga Gyðingum þar.
AF ÞESSU og fleiri ástæð-
um horfir nú verr um sættir
milli Israels og Arabarikjanna
en áður. Sti leiö, sem Kissing-
er hefur valið sér að reyna að
koma á sættum I áföngum,
virðist alveg lokuð a.m.k. að
sinni. Sú afstaöa tsraels-
manna að vilja ekki sitja við
hlið fulltrtia Frelsishreyfingar
Palestinumanna á friðarráð-
stefnu, stendur I vegi þess aö
hægt sé að kalla saman Gen-
farráðstefnuna, sem var sett i
desember 1973, en hefur ekki
veriö kölluö saman aftur.
Nokkur von er þó til þess að
þessi afstaða tsraelsstjörnar
kunni að breytast, þar sem
hlin tekur nti þátt i umræöum,
sem standa yfir i öryggis-
ráðinu um herteknu landsvæð-
in, enda þótt fulltrtiar frá
Frelsishreyfingu Palestinu-
manna taki einnig þátt i þeim.
Þessu hefur Israelsstjórn áöur
hafnað.
Bandarikjamenn fara ekki
dult með það, að þeir hafa
vaxandi áhyggjur vegna land-
náms Gyðinga á herteknu
svæðunum. William Scranton
hinn nýi aöalfulltrtii þeirra hjá
S.Þ. hefur látið þetta opinbert
i ljós á fundi i öryggisráðinu.
En á tsraelsmönnum virðist
engan bilbug aö finna. Þeir
halda áfram með fyrirætlanir
sinar um Gyöingabyggðir.
Fleiri og fleiri Gyöingar taka
sér bólfestu á herteknu svæð-
unum. Við erum ekki aö láta
þá taka sér bólfestu þar, er
haft eftir Rabin forsætisráð-
herra, i þeim tilgangi að flytja
þá heim aftur. Meöal Araba
vex þeirri skoöun þvi fylgi að
sennilega geti ekkert stöðvað
þetta landnám Gyðinga nema
styrjöld. Þó gæti það ef til vill
breytt þessu, ef Bandarikin
tækju nbgu sterklega í
taumana. Þ.Þ.