Tíminn - 25.11.1976, Blaðsíða 13

FimmUidagur 25. nóvember 1976
13
<

hljóðvarp
Fimmtudagur
25. nóvember
7.00 Morgunútvarp Veður-
fregnir kl. 7.00 8.15 og 10.10
Morgunleikfimi kl. 7.15 og
9.05. Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og
forustugr. dagbl.) 9.00 og
10.00 Morgunbæn kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8:00: Guðrún Guðlaugsdótt-
ir les framhald „Hala-
stjörnunnar” eftir Tove
Jansson (4). Tilkynningar
kl. 9.30 Þingfréttir kl. 9.45.
Léttlögmilli atriða. Við sjó-
inn kl. 10.25: Ingólfur
Stefánsson segirfrá tilraun-
um með gúmbjörgunar-
báta: siðari hluti. Morgun-
tónleikarkl. 11.00: L’Oiseau
Lyre hljómsveitin leikur
ConcertoGrosso i d-moll op.
8 nr. 7 eftir Torelli: Louis
Kaufmann stj. / Andre
Lardrot og hljómsveit
Rikisóperunnar i Vin leika
Öbókonsert i C-dúr (K314)
eftir Mozart: Felix
Prohaska stj. / Shmuel
Ashkenasi og Sinfóniu-
hljómsveitin i Vin leika
Fiðlukonsert nr. 2 i h-moll
op. 7 „La Campanella” eftir
Paganini: Heribert Esser
stj.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Veðurfregnir og fréttir.
Tilkynningar. A frivaktinni
Margrét Guðmundsdóttir
kynnir óskalög sjómanna.
14.30 Brautin rudd Björg
Einarsdóttir tekur saman
þátt um málefni kvenna.
15.00 Miðdegistónleikar Fil-
hammóniusveit Berlinar
leikurtvo forleiki eftir Beet-
hoven: Herbert von
Karajan stjórnar. Maria
Littauer og Sinfóniu-
hljómsveitin i Hamborg
leika Litinn konsert i f-moll
fyrir pianóog hljómsveit op.
79 eftir Weber: Siegfried
Köhlerstj. NBC-sinfóniu-
hljómsveitin leikur Sinfóniu
nr. 5 i d-moll „Siðbótar-
sinfóniuna” op. 107 eftir
Mendelssohn: Arturo
Toscanini stj.
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veðurfregnir). Tón-
leikar.
16.40 Lestur úr nýjum barna-
bókum Umsjón: Gunnvör
Braga. Kynnir: Sigrún
Sigurðardóttir.
17.00 Tónleikar
17.30 Lagið mitt Anne-Marie
Markan kynnir óskalög
barna innan tólf ára aldurs.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Daglegt mál Helgi J.
Halldórsson flytur þáttinn.
19.40 Gestur i útvarpssal:
Helena Mennander frá
Finnlandi og Agnes Löve
leika Sónötu nr. 3 fyrir fiölu
og pianóeftir Edvard Grieg.
20.155 Leikrit: „Djúpt liggja
rætur” eftir Arnaud
d’Usseau og James Gow Áð-
ur útv. 1960. Þýðandi:
Tömas Guðmundsson.
Leikstjóri: Þorsteinn ö.
Stephensen. Persónur og
elikendur: Langdon
Brynjólfur Jóhannesson,
Genevra Kristin Anna
Þórarinsdóttir, Alice Helga
Valtýsd. Howard, Rúrik,
Haraldsson, Brett Helgi
Skúlason, Roy Róbert Arn-
finnsson, Bella Arndis
Björnsdóttir, Honey Stein-
unn Bjarnadóttir, Serkin
Jón Aðils, Bob Jónas
Jónasson
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir
Kvöldsagan: „Minningabók
Þorvaids Thoroddscns”
Sveinn Skorri Höskuldsson
les (15).
22.40 Hljómplöturabb Þor-
steins Hannessonar.
23.30 Fréttir. Dagskrárlok
Hinrik konungur VIII
og konur hans sex
Eftir Paul Rival
Ferdinand gerði tengdasyni sínum tilboð, hann bauð
honum að hertaka Guyníu, handa honum, ef Hinrik sendi
honum nokkrar hersveitir. Hinrik sendi ágætt lið og það
var því að þakka að Ferdinand tókst að ná konungsríkinu
Navarra, á sitt vald, þá var ekki framar minnzt á
Guyníu. Englendingar kunnu illa við sig á Spáni, þeir
veiktust líka af blóðkreppusótt. Þá gerðu þeir uppreisn.
Þegar Hinrik frétti um þetta, þá ráðlagði hann tengda-
föður sínum að lífláta alla uppreisnarmennina, en þeir
voru þá þegar sigldir heim á leið, jólin voru í nánd, her-
mennirnir höfðu því látið freistast af heimþrá og löng-
uninni í plómubúðing.
Enski f lotinn var ekki heldur sigursæll, Frakkar drápu
einn hinna ungu Howarda, bróðir hans sór að koma ekki
heim, fyrr en hann hefði hefnt bróður síns.hann féll líka.
Frakkar fóru nú rænandi höndum um Englandsstrendur,
þá var það að þriðji Howardinn og sá þeirra er var
göfugastur og erfingi ættaróðalsins, réðst gegn frökk-
um, en þeir komust undan og leituðu hafnar í Brest.
Spora orrustan
Að lokum kom að þvi að enski herinn steig á skipsf jöl
og lagði af staðtil Calais, fyrstu liðssveitirnar stigu þar
á land í maímánuði, undir stjórn hinna hæfustu her-
manna. Wolsey var vistastjóri. Hinrik beið eftir kyrr-
um sjó, kraftajötuninn var ekki góður sjómaður, hann
fór svo yf ir sundið hinn 30. mai, en eftir slík átök þurfti
að hvíla sig. Því voru skipulagðar veizlur, dansleikir og
burtreiðar til að skemmta konungi, franskar konur
stóðu honum einnig til boða, þannig gat hann bætt sér
upp hjónabandskröfur Katrínar.
Hinn óheppni Loðvík XII, var ekki eins þróttmikill,
hann var líka eldri, ekki eins f ríður og Hinrik, og gat því
ekki gef ið sig að skemmtunum, enda hafði her hans beð-
iðósigur í ítalíu. Að austanverðu hafði sameinaður her
Þjóðverja og Svisslendinga ráðizt inn í Frakkland, þessi
her hafði kveikt í Burgundy á leið sinni til Dijon, við
þetta bættist svográðugir hópar Englendinga, sem komu
yf ir sundið, eins og fyrr meir, er barizt var við Crécy og
Agincourt. Loðvík leitaði til hins forna bandamanns síns.
James IV, Skotakonungs, en hann var kvæntur eldri
systur Hinriks, en hataði Englendinga. Anna drottning i
Brittany, sendi James IV hring. Hún kaus hann að for-
vígismanni og hetju, Anna hafði aldrei verið fríð, en
alltaf skáldlega sinnuð, hún var hölt, hún var nú tekin að
reskjast, hún var tepruleg og nöldursöm. En James IV,
hafði aðeins hringinn fyrir f raman sig, hann gat því látið
sig dreyma um ævintýra prinsessu.
Á meðan þessu fór fram, hélt Hinrik áfram að njóta
lífsins, hann hafði falið Katrínu að stjórna. Englandi í
f jarveru sinni, hann hafði skipað henni að losa við við
manninn sem gerði kröf u til ensku krúnunnar, en sá sat
f anginn í Tower f angelsinu. Hinrik hef ði átt hægt með að
lata gefa fanganum eitur, eða að láta kyrkja hann, svo
hef ði einnig mátt láta reka hann í gegn með glóandi járn-
teini, þær aðferðir höfðu tíðkazt á Englandi, í meira en
tvö hundruð ár, þegar í hlut áttu prinsar, sem létu til sín
taka og reyndust óstýrilátir. En Hinrik hraus hugur við
slikum myrkraverkum, hann vildi heldur opinberar af-
tökur, en hann vildi komast hjá að saurga hendur sínar
blóði, því fól hann Katrínu málið, en hún tók þessu sem
sjálfsögðum hlut. Katrin hafði erff mikið þr.ik, frá for-
eldrum sínum, hún lét ekki dragast að afhöfða fangann
og þar sem James IV með hring önnu af Brittany á
fingri sér, ógnaði Englandi, þá skipaði Katrín Howard
gamla að skera upp herör.
Svo kom að því að Hinrik hófst handa. Margrét af
Habsburg réði ríkjum á Niðurlöndum, hún var dóttir
hins gamla keisara Maximillians, hún bað Hinrik að
koma til Artois. Margrét hafði heyrt það orð fara af
Hinrik að auðvelt væri að ginna hann, að hann væri ein-
feldningur, sem hægt væri að nota til að tína hneturnar
úr eldinum, hún vonaði því að henni tækist að fá Hinrik
til að brjóta Frakka á bak aftur, svo hún næði miklum
hluta af Picardy og gæti þar með fært út ríki sitt, allt að
ánni Somme. Maximillian keisari kom með f jögur þús-
und þjóðverja, dóttur sinni til aðstoðar, hann fullvissaði
Hinrik um að hann vildi helzt hlíta hans forystu. Hinrik
varð stórhrifinn af að hafa keisara að undirmanni og
þar sem hershöfðingi verður að greiða undirmönnum
sínum mála, þá veitti Maximillian stórfúlgu. Og þannig
gekk stöðugt á gull hins óheppna Hinriks.
Á fögrum ágústdegi sásttil franska hersins, þeir voru
vel búnir vopnum, hergangan var líkust hreistruðum
dreka, þar sem hún færðist nær, sólin skein á vopnin,
lensur jjeirra gnæfðu uppi og það mátti greina marglita
herfána, Frakkarnir skreyttu hjálma sína og höfuð
hestanna marglitum f jaðraskúf um, þeir höfðu tekið sér
náttstað undir berum himni, þeir höfðu ekki gert ráð
fyrir að mæta óvinum sínum að sinni, þeir höfðu fyrir-
mæli um að komast hjá átökum.
Hinrik fannst her sinn fámennur, en hinn aldni Maxi-
millian sagði akkert að óttas;. Enski herinn var aðeins i
nokkra mílna f jarlægð f rá hinum fræga vigvelli að Agin-
court, það var aðeins liðin ein öld frá því að ágætur her
f ranskra riddaraliða, grár fyrir járnum, hafði lent þar í
hinum mestu ógöngum, þar höfðu reiðskjótar þeirra
sokkið og fest sig í aurbleytu, svo þeir máttu sig hvergi
hræra, og alls staðar á Englandi var enn sagt frá þeim
stórsigri, þá höfðu ensku bogmennirnr skotið á franska
herinn og rekið spjót sín inn í hinn lamaða f lokk. Þegar
nú her Loðvíks XII var kominn á þessar fornu stöðvar þá
minntust þeir einnig ófaranna við Agincourt.
Maximillian lét nú hina f jögur þúsund þýzku hermenn
sina stiga á hestbak og lét hvern þeirra reiða enskan bog-
mann f yrir f raman sig. Frakkarnir urðu undrandi, þeg-
ar þeir sáu alla þessa riddara nálgast, þyrlandi upp ryk-
mekki, þeir gátu ekki ráðizt gegn þessum f jölda, örvar
hinna ensku hvinu allt i kring um Frakka og hestar
þeirra fóru aðausa og prjóna, þeir gleymdu að foringjar
þeirra voru af konungsættinni, þar á meðal var hinn
frækni riddari Bayard og hetjurnar úr ítalíustríðinu,
imyndunaraf I þeirra sýndi þeim aðeins Agincourt aftur.
Frökkunum fannstað hestar þeirra mundu sökkva í aur-
leðju og þeir sjálf ir yrðu drepnir, eins og nautgripir, þeir
voru undrandi, þeir gerðu ráð fyrir að þeir væru orðnir
jarðfastir fyrir einhverja töfra, en þegar svo var ekki,
þá forðuðu þeir sér, þeir yfirgáfu Bayard, Bussy-
d'Amboise, La Fayette og sonarson Dunois. Frakkarnir
flúðu, þeir töldu að þetta væri her galdramanna, sem
veitti þeim eftirför þeir keyrðu hesta sína sporum, þar til
þeir drápust undir jáeim. Maximillian og Hinrik, söfnuðu
saman leif um f ranska hersins, þeirra á meðal voru þeir
Longuevilleog Bayard, sem báðir voru hyggnir hermenn
og óhræddir, þeim datt því ekki i hug að flýja. Hinrik
komst að þeirri niðurstöðu að þetta væri skemmtilegt
stríð, hann hélt sig vera hetju og taldi sig aftur hafa öðl-
ast náð Guðs. Þar að auki var Katrín enn einu sinni
þunguð. Katrfn var líka að vinna sigra, hershöfðingi
hennar, hinn aldni Howard, hafði sigrað Skotana, How-
ard lét bera sig í burðarstóli. Elzti sonur Howards, sem
var stolt fjölskyldu sinnar, hafði yfirgefið flotann og
stjórnaði herförinni, þeir drápu Skofakonung, James IV,
og skozku hálendingarnir neyddust til að f lýja til f jalla.