Tíminn - 04.01.1977, Síða 6

6
Þriðjudagur 4. janúar 1977

AAeir
tortíi
fisk
Eftir I. Baranikas,
APN
Sovézkir iískifræðingar og
haff ræðingar eru sannfærðir um
að birgðir heimshafanna séu
takmarkaðar og að frekari þró-
un fiskiðnaöar sé aðeins mögu-
leg með þvi skilyrði að nýjar að-
feröir verði sem viðast teknar
upp við fiskveiðaeftirlit. I eina
tið þurfti mannkynið að láta sér
lynda að hætta villidýraveiðum
og taka upp skipulagðan land-
búnað, og eins ætti það nú á dög-
um aö hætta að gripa fiskinn þar
sem hann gefst en hefja þess i
stað skipulagða nýtingu á auð-
lindum hafsins.
Markmiðið hlýtur þvi að vera,
að viðhalda fiskistofnunum með
þvi aö bæta náttúrulegar að-
stæður til hrygningar og jafn-
framt nota fiskeldisstöðvar og
tilbúin hrygningasvæði sem ala
upp seiði, sem siðan er sleppt
lausum i sitt náttúrulega um-
hverfi.
Fyrsta skrefið i þessa átt, er
eftirlit með fiskveiðum. Það
þarf að grundvallast á rann-
sóknum á liffræðilegum sér-
kennum hverrar tegundar og
breytingum sem verða á stofn-
unum.
Ýmsar ráöstafanir af þessu
tagi hafa þegar veriö gerðar. I
sumum tilvikum er leyfileg
möskvastærð ákveðin, i þvi
skyni aö vernda ungfiska. 1 öðr-
um tilvikum er ákveðinn leyfi-
legur hámarksafli. Siöan er
þessum kvóta skipt milli þeirra
þjóða sem veiða á viðkomandi
svæði. Sumar fisktegundir sem
þarfnastsérstakrar verndar eru
friðaöar á vissum árstimum eða
á vissum svæðum.
t Sovétrikjunum kemur það
alloft fyrir, að mjög strangar
Hrogn styrjunnar eru afar dýr ogeftirsóttur matur.
reglur eru settar i þvi skyni að
vernda einhverjar sérstakar
verðmætar tegundir. Þannig
var t.d. málum háttað með
vatnakarfa og styrkju á Azov-
og Kaspiahafi. Nær öll veiði
var bönnuð i Kaspiahafi og i
Taganrog-flóa i Azovhafi, þar
sem of mikið af ungfiski hafði
verið veitt, voru vissar tegundir
neta bannaðar. Þannig hefur
reynzt unnt að viðhalda og jafn-
vel auka við dýrmæta stofna.
Sumar ráðstafanirnar eru
gerðar sérstaklega með tilliti til
fljóta. Bygging stiflugarða og
gervistööuvatna á stórám, t.d. i
Siberíu, hefur neikvæð áhrif á
fiskistofnana. Að sjálfsögðu
taka hlutaðeigendi yfirvöld sér-
stakt tillit til þessarar hættu.
Þannig er ekkert raforkuver
hannað án þess að nefnd sér-
fræðinga frá Fiskimálaráðu-
neytinu meti þann skaöa sem
það kemur til með að valda og
leggi fram tillögur til úrbóta.
Þar getur verið um að ræða
byggingu fiskeldisstöðva, gervi-
hrygningastööva og fiskastiga.
Aukning fiskframleiðslunnar i
Sovétrikjunum er fyrst og
fremstað þakka fiskeldi i tjörn-
um, á fiskibúum og fiskeldis-
stöðvum. I 17 ár hafa sovézkir
sérfræöingar veriö að venja
austræna laxategund sem Norð-
menn kalla „Rússneska laxinn”
við aðstæður i Barentshafi.
Sumar laxategundir frá aust-
ustu héruðum Sovétrikjanna
hafa þegar setzt að i Barents-
hafi og Hvitahafi og nú er verið
að kanna hvernig þeim geðjist
að Etstrasalti. Þessir fiskar
vaxa miklu hraðar i sinum nýju
heimkynnum nyrðra en þeir
gerðu i Kyrrahafinu, þar sem
þeir áttu áöur heima. Sovét-
menn og Norömenn hafa gert
með sér samning um eftirlit
með laxveiðum i landamæraán-
um Varjema og Paazioki.
Miklar framfarir hafa orið i
styrjurækt i Kaspia- og Azov-
hafi. Ýmsar ráðstafanir hafa
verið gerðar til að vernda
styrjustofnana allt frá þvi er
bygging raforkuvera hófst á
þessum svæðum og hafði i för
með sér að styrjan glataði
stærstu hrygningarsvæðunum,
en það gerðist á 6. áratugnum.
Nútima laxeldisstöð er stórt
iðnfyrirtæki með sérstökum
verkstæðum þar sem hrogn eru
meðhöndluð, seiðin alin og séð
fyrirlifrænu fóðri. Þar eru einn-
ig rannsóknarstofur og sérstak-
ur útbúnaður til dauðhreinsunar
og eftirlits með hitastiginu, og
skip sem flytja ungfiskinn til
sjávar þegar óhætt er að sleppa
þvilausu. Á hverju ári er um 100
milljónum ungra fiska af ýms-
um tegundum sleppt lausum i
hafið.
Eldi sjávarfiska og hrygg-~
levsingja lofar góðu. Sem stend-
ur eru visindamenn að leita að-
ferða til að rækta ýmsar nýjar
tegundir, svo sem eins og
Svartahafs-flatfisk, Kyrrahafs-
flatfisk og Eystrasalts-lax.
Einnig eru byggðar eldisstöðvar
fyrir verðmæt lindýr: hörpudisk
i Kyrrahafi, ostru og krækling i
Svartahafinu. Fiskeldisstöðvar
við Eystrasalt og Barentshaf
rækta silung og lax.
Sovéskir fiskifræðingar
leggja minni áherzlu á að auka
veiðarnar en að auka gæði fisk-
ræktunarinnar og fjölga fisk-
tegundum á markaöinum (árleg
neyzla fisks og fiskafurða i
Sovétrikjunum er 18,5 kg á
mann.).
A þvi fimm ára timabili sem
nú stendur yfir. (1976-80), mun
sovézkur sjávariðnaður leggja
höfuðáherzlu á tvö atriði: djúp-
sjávarfiskveiðar á heimshöfun-
um og alhliða þróun fiskiræktar,
þ.e. fiskiræktariönaðar undir
visindalegu eftirliti.
Sovétmenn reyna að nota að-
eins skynsamlegar aðferðir við
veiðar i sinum eigin vötnum og
hvetja til slikra aðferða á
heimshöfunum. Þetta er mikil-
vægt verkefni fyrir allar þjóðir
og æskilegt að þjóðirnar hafi
með sér náið samstarf. Aðeins
með þvi móti verður hægt að
auka dvinandi birgðir þorsks,
ýsu og sildar i Norð-austur
Atlantshafi.
■* • ■
Uppeldislón I sovézkri klakstöö.