Tíminn - 24.05.1977, Síða 11

Þriðjudagur 24. mal 1977.
11
ffwftw
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Auglýs-
ingastjóri: Steingrímur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur í
Edduhúsinu við Lindargötu, slmar 18300 — 18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiösluslmi 12323 —
auglýsingasimi 19523. Verð i lausasölu kr. 70.00. Askriftar-
gjald kr. 1.300.00 á mánuði.
Blaðaprenth.f.
Eina frumkvæðið
í siðastl. mánuði efndi Alþýðubandalagið til sér-
stakra útvarpsumræðna á Alþingi um orku- og iðn-
aðarmál i tilefni þingsályktunartillögu, sem það
hafði flutt um þetta efni. i umræðunum sýndu þeir
Ingi Tryggvason og Steingrimur Hermannsson
glögglega fram á, að efni þingsályktunartillögu
Alþýðubandalagsins væri að verulegu leyti sótt i
samþykktir miðstjórnar Framsóknarflokksins. Við
þessu mátti líka búast, þvi að Alþýðubandalagið
hefur aldreihaft neittfrumkvæði i orku- og iðnaðar-
málum. Þótt saga þessara mála sé könnuð til hlitar,
er ekki hægt að tina nema eitt dæmi til, þar sem
verulega kveður að forustu og frumkvæði Alþýðu-
bandalagsins á sviði iðnaðar- og orkumála. Um það
sagði svo i ræðu Inga Tryggvasonar:
,,önnur málsgrein þingsályktunartillögunnar
fjallar um uppbyggingu orkufreks nýiðnaðar viðs
vegar um landið, þar hafi forgang sá iðnaður, sem
byggir á innlendum aðföngum, enda sé hann fær um
að greiða viðunandi verð fyrir orkuna. Enn eru
þessi markmið i fullu samræmi við stefnuskrá
Framsóknarflokksins. Reynt er að gefa þessari
málsgrein svolitið ferskari blæ með þvi að tala um
að taka upp fyrri áform i uppbyggingu iðnaðar.
Ekki er mér kunnugt um, að nein stefnubreyting
hafi nýlega orðið i þá átt að hverfa frá fyrri áform-
um um uppbyggingu iðnaðar. Þvert á móti er nú
m.a. i undirbúningi bygging járnblendisverksmiðju
i Hvalfirði. Þar er fylgt fyrri áformum um upp-
byggingu iðnaðar, áformum sem upphaf sitt áttu i
iðnaðarráðuneytinu á þeirri tið, þegar Alþýðu-
bandalagið hafði þar forystu. Eins og kunnugt
er eru íslendingar alls ekki á einu máli um rétt-
mæti þess að byggja járnblendiverksmiðju i Hval-
firði i félagi við norskan auðhring. En hitt er ó-
mótmælanleg staðreynd, að Alþýðubandalagið ber
á þvi fulla ábyrgð öðrum flokkum fremur, að hafizt
var handa um undirbúning að stofnun málmblendi-
verksmiðjunnar. Þvi fær núverandi afstaða flokks-
ins engu um breytt. Hvort Alþýðubandalaginu ber
svo þakklæti fyrir þessa forystu skal ósagt látið. I
fljótu bragði virðist ekki óeðlilegt að eiga frekar
samskipti við Norðmenn en Bandarikjamenn um
orkufrekan iðnað, ef til er stofnað, og nú er fengin
stórum meiri reynsla af mengunarvörnum i málm-
blendiverksmiðjum en þekktust við upphaf samn-
ingsumleitana iðnaðarráðherra Alþýðubandalag-
ins. Á hitt skal hins vegar lögð áherzla hér, að
Framsóknarflokkurinn telur að mjög þurfi að
gjalda varhug við öllum yfirráðum útlendinga yfir
fjármagni i islenzku atvinnulifi. Þótt mjög sé öðru
visi um alla hnúta búið i sambandi við málmblendið
heldur en álverið á sinum tima, er það stefna Fram-
sóknarflokksins, að slikt samstarf skuli teljast til
undantekninga i uppbyggingu atvinnulifs á íslandi
og þó að fyrirtæki eins og málmblendiverksmiðja sé
að meiri hluta i eign íslendinga sjálfra og njóti
sambærilegra lögkjara við svipuð islenzk fyrirtæki,
þurfi vandlega að gefa þvi gaum, að ýmsar hættur
hljóta að fylgja miklu erlendu fjármagni i islenzk-
um atvinnurekstri og okkur rekur enginn vandi til
að ráðstafa mikilli innlendri orku til stóriðnaðar,
sem að miklu leyti er i höndum útlendinga”.
Athygli hlýtur það að vekja, að á fundum, sem
Alþýðubandalagið hefur haldið að undanförnu viða
um landið og fjallað hafa um orku- og iðnaðarmál,
er þagað álika vandlega um eina stóra frumkvæði
Alþýðubandalagsins i iðnaðarmálum, og rússneskir
kommúnistar þegja um hlutdeild Trotskis i bylting-
unni. Magnús Kjartansson virðist á góðri leið að
verða Trotski Alþýðubandalagsins. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Stjórnarmyndun um
endurkjör Kekkonens
Ungur finnskur utanrikisráöherra
KEKKONEN forseta hefur
tekizt einu sinni enn að mynda
rikisstjórn á breiðum grund-
velli. Athygli hefur vakið, að
hann knúði þessa stjórnar-
myndun fram rétt áður en
hann hélt til Moskvu til við-
ræðna við ráðamenn þar.
Hann mun hafa talið það
styrkja stöðu sina, eins og sið-
ar verður vikið að. Hin nýja
stjórn er undir forustu Kalevi
Sorsa, leiðtoga sósialdemó-
krata, en hann var forsætis-
ráðherra á árunum 1972-1975.
Hún byggðist á samstarfi
sósialdemókrata og miðflokk-
anna. Samstarfið gekk illa
bæði sökum efnahagserfið-
leika og andspyrnu kommún-
ista. Kekkonen efndi þá til
þingkosninga haustið 1975 og
knúði fram að þeim loknum
samstjórn sósialdemókrata,
kommúnista og miðflokkanna
undir forustu gamals forustu-
manns úr Miðflokknum,
Martti Miettunens. Sú stjórn
reyndist veik i sessi, þrátt fyr-
ir mikinn þingstyrk, enda
beitti vinstri armur kommún-
ista sér gegn henni. Hún flosn-
aði þvi upp eftir rúmlega ár og
tók þá við minnihlutastjórn
miðflokkanna undir forustu
Miettunens. Hún fór með völd
þangað til að Sorsa myndaði
hina nýju rikisstjórn 14. þ.m.
1 hinni nýju rikisstjórn eiga
sæti 15 ráðherrar og er þeim
skipt þannig, að sósialisku
flokkarnir hafa sjö ráðherra,
eða sósialdemókratar f jóra og
kommúnistar þrjá. Mið-
flokkarnir hafa einnig sjö ráð-
herra, eða Miðflokkurinn
fimm, Sænski flokkurinn einn
og Frjálslyndi flokkurinn
einn. Fimmtándi ráðherrann
er svo utanflokka, Esko Re-
kola, en hann var fjármála-
ráðherra i minnihlutastjórn
Miettunens. Miðflokkurinn
vildi gjarnan að Rekola væri
fjármálaráðherra áfram, en
sósialdemókratar knúðu
fram, að fjármálaráðherrann
væri Ur hópi þeirra. Rekola er
efnahagsmálaráðherra og að-
stoðarf jármálaráðherra.
I SAMBANDI við þessa
Kekkonen forseti
stjórnarmyndun hefur það
ekki sizt vakið athygli, að Athi
Karjalainen, annar af aðal-
leiðtogum Miðflokksins, á ekki
sæti i henni og verður banka-
stjóri við Seðlabankann.
Karjalainen hefur bæði verið
forsætisráðherra og utanrikis-
ráðherra og hefur um skeið
verið gizkað á, að Kekkonen
vildi annan hvorn þeirra
Karjalainens eða Johannesar
Virolainens, hinn aðalleiðtoga
Miðflokksins, sem eftirmann
sinn. Virolainen hefur einnig
verið forsætisráðherra og
utanrikisráðherra. Hann virð-
istnú hafa sigrað i samkeppn-
inni við Karjalainen. Virolain-
ener varaforsætisráðherra og
landbúnaðarráðherra i hinni
nýju stjórn. En jafnframt þvi
sem Karjalainen dregur sig i
hlé, skýtur upp nýjum manni
hjá Miðflokknum, sem talið
er, að Kekkonen hugsi sér að
taki við forustu flokksins sið-
ar meir af þeim Virolainen og
Karjalainen. Þessi maður er
Paavo Matti Vayrynen, sem
hlaut nú embætti utanrikis-
ráðherra. Vayrynen er fæddur
2. september 1946 og er þvi
rétt þritugur, þegar hann tek-
ur við embætti utanrikisráð-
herra. Hann hefur átt sæti á
þingi siðan 1970 og verið vara-
formaður Miðflokksins siðan
1972. Framtið hans getur oltið
mjög á þvi, hvernig hann
reynist sem utanrikisráð-
herra.
HIN NÝJA rikisstjórn er 60.
rikisstjórnin, sem hefur verið
mynduð i Finnlandi siöan sið-
ari heimsstyrjöldinni lauk. Af
þvi má ráða, að stjórnmála-
ástandið hefur verið nokkuð
óstöðugt á þessum tima og
stafar það bæði af þvi, að
flokkarnir hafa verið margir
og efnahagserfiðleikar oft
miklir. Flestar hafa rikis-
stjórnirnarbyggzt á samstarfi
sósialdemókrata og miðflokk-
anna. Kommúnistar hafa
stundum verið með, en Ihalds-
flokkurinn aldrei.
Þeir fimm flokkar, sem nú
standa að rikisstjórninni, hafa
allir lýst stuðningi við
Kekkonen i forsetakosningun-
um, sem eiga að fara fram
snemma á næsta ári. Þótt
stjórnin þyki ekki sérlega
traust i sessi, þykir liklegt að
hún fari með völd fram yfir
þær og hafi Kekkonen m.a.
komið iienni á laggirnar með
tilliti til þess, þar sem hann
telji heppilegast, að stuðn-
ingsflokkar sinir standi sem
bezt saman meðan kosninga-
baráttan er háö. Hún getur
orðið allhörð, þvi að thalds-
flokkurinn hefur fengið einn af
fyrrum leiðtogum sósialdemó-
krata til framboðs og heitið
honum stuðningi sinum. Það
þykir einnig liklegt að flokkur
Vennamos styðji hann.
Dýrtiðarmálin og atvinnu-
leysismálin eru mestu vanda-
málin i Finnlandi nú eins og
oft áður. Flokkar þeir, sem
standa að stjóminni, hafa að
baki sér 153 þingmenn af 200
alls, en raunar má telja þá 13
þingmenn, sem skipa vinstri
arm kommúnista, til stjórnar-
andstæðinga og styðja þvi
raunverulega ekki nema 140
þingmenn stjórnina. Það ætti
vissulega að nægja, ef annað
væri i lagi.
Þ.Þ.