Mánudagsblaðið - 14.09.1970, Blaðsíða 8

\
úr EINU+
ÍANNAÐ
Mánudagur
14. september 1970
Veröld Vinstrimennsku —
LÝÐRÆÐIÐ GEGN LÍFINU.
2. tilræði: „Maðurinn er
kóróna skapunarverksins".
Málakennsla MÍMIS — Samtök húsmæðra — Skemmti-
þættir Sögu — Snilld Sverris — Gestum hent út
MÁLAKUNNÁTTA er nú að verða öllum íslendingum nauð-
synleg bæði vegna síaukinna ferðalagá og svo vaxandi
straums ferðamanna til landsins. Málaskólar starfa a.m.k.
hér í Reykjavík. Málaskólinn Mímir hefur um árabil starfað
og á auknum vinsældum að fagna enda boðið upp á allskyns
kennslu bæði málin sjálf og sérgreinar. Þá er og boðið upp á
sérstakar kennslustundir fyrir húsmæður, síðdegistímar, sem
koma ætti þeim einkar vel. Það er ekki lengur nein afsökun
að kunna ekki eitt eða fleiri mál, að menn og konur séu ekki
skólagengin. Kennslutækni eins og t.d. í Mími gefur öllum
tækifæri. Leigubílstjórar eru margir ,,mállausir“ og tapa mörg-
um túrum vegna þess arna. Þarna er þeirra tækifæri til að
verða ,,altalandi“ næsta sumar, þegar túristarnir koma.
ÞAÐ ER gaman að vita til þess, að húsmæður eru nú farnar
að taka höndum saman, þótt skipulagslaust sé, og neita að
kaupa varning, sem hækkaður er úr öllu hófi t.d. mjólk, kjöt
o. s. frv. Sannleikurinn er sá, að húsmæður gætu, ef þær
vildu, næstum ráðið hóglegu verði á þessum vörum, ef þær
ynnu saman í stað þess, að láta teyma sig endalaust á asna-
eyrunum. Þetta er þeim ólíkt göfugra hlutverk, en allt það
rauðsokkabrölt, sem þær virðast sinna meira en þeim störfum,
sem þeim eru ætluð af náttúrunnar hendi.
SKEMMTIÞÆTTIR Hótels Sögu á föstudögum og sunnudög-
um hafa orðið vinsælir. Nú er Jón Gunlaugsson hættur eftir
margar vel sóttar helgar á þessum kvöldum, en við er tekinn
Svavar Gests, og vekur ekki síður athygli. Svavar hefur sam-
ið skemmtiþættina með aðstoð Ragnars Bjarnasonar og
Hrafns, „Krumma", og var fyrsta skemmtikvöldið fyrir viku
síðan. Til bragðsbætis er svo ung og lagleg þjóðlagasöng-
kona, Kristín Ólafsdóttir, sem mikinn fögnuð vekur. Brand-
arar Svavars eru löngu þjóðkunnir og þeir félagar Ragnar
og Hrafn spara ekki sitt til þess, að allir geti skemmt sér í
Súlnasal Sögu þessi helgarkvöld, föstudaga og sunnudaga.
MIKILL SNILLINGUR er hann Sverrir Kristjánsson, sagnfræð-
ingur, ef marka má hans eigin orð. ( afmælisgrein fyrir nokkru
í Þjóðviljanum skýrir hann svo frá I upphafi afmælisgreinar
um kunningja sinn, að dimm rödd Þjóðviljaritstjóra hafi hringt
til sín og heimtað umsvifalaust afmælisgrein, og ekki stóð á
sagnfræðingnum að hrista hana fram úr ermi sinni. Annars
hefur Sverrir til þessa verið eini atvinnu-eftirmælahöfundur
starfandi á íslandi og er það ekki lítið afrek fyrir mann, sem
jafnan sinnir fjölmörgum öðrum verkefnum.
LÖGMAÐur SKRIFAR:
„Er ekki nokkuð rannsóknarefni fyrir lögregluna að athuga
nánar starfsemi veitingahúss eins við Austurstræti. Veitinga-
staður þessi er í skrifstofubyggingu og á ég oft leið á skrif-
stofur þar. Æ ofan í æ, skeður, að verið er að henda ein-
hverjum aumingjanum út af þessum stað í annarlegu ástandi,
að mér sýnist bezt pilluáhrifum, en ekki svo mjög vegna
áfengis. Starfsfólkið virðist ekki ráða við þennan ófögnuð, en
staðurinn annars hinn vistlegasti."
Eiturlyfjalíf íslenzkra stúlkna í Höfn
0G HVILIK „K0R0NA"!
MILDI NÁTTÚRUNNAR — VENJULEGUR HUNDUR —
GRIMMD BANKASTJÓRA — ÞAÐ RÝKUR AF „VELFERÐ-
INNI“ — VERÐUR EKKI HÆGT AÐ GRÆÐA Á SÖLU AND-
RÚMSLOFTSINS?
Framhald af 1. síðu.
Fleiri stúlkur
(slenzkir ferðamenn hafa
rekizt á þetta fólk, sem gjarn-
an sníkir sér einhverjar krónur
til að „eiga fyrir máltíð", en
minni hluti þannig aflaðs fjár
mun fara í matarkaup. Ýmsar
alræmdar, en mjög ódýrar krár
eru aðalaðseturstaður þessara
unglingahópa, sem íslenzku
„gestirnir" fylla, en þó mun
gatan og ýmsir garðar vera
vinsælustu dvalarstaðirnir.
Það merkilega er, að það
munu vera tiltölulega fleiri
stúlkur en piltar, sem leggja í
þennan lifnað og fylgir því
stóðlíf og allskyns afþrigði eðli
legra lífshátta.
Þægilegra í Höfn
Þetta er auðvitað eldci neitt nýtt
og áreiðanlega ekki hægt að „gera
neitt í því" meðan unglingar þessir
fremja ekki afbrot í hinu frjáls-
lynda landi, sem alræmt er fyrir
umburðarlyndi í öllu því, sem.lýtur
að ósóma og agalausum Jfnaðiarhátt
um. Stúlkutetrunum mun og finn-
ast öllu þægilegra að stunda þetta
í „heimsborginni" en hér heima á
Fróni, þar sem „allir þekkja alla".
„Heimurinn er alls staðar
fullkominn, þar sem maður-
inn kemur ekki með kval-
ræði.“
— Vriedrich von (síðan 1802)
Schiller (1759—1805), þýzkt
skáld.
,DIE BRAUT VON MESSINA',
2589/90 (kór).
FRÁVIKALAUS SKILYRÐI
Manneskjan hefir vissulega enga
réttmæta ástæðu til þess að vera
skaparanum vanþakklát fyrir þann
heimanbúnað, sem hann hefir fylgt
henni með úr hlaði. Hún liefir ekki
heldur yfir neinu ranglæti að
kvarta, að því er umhverfi og önn-
ur lífsskilyrði varðar. Af náttúrunn-
ar hendi hafa henni verið gefin öll
innri og ytri skilyrði til þess að
leita, finna og njóta hamingjunnar,
með því meginskilyrði, að hún
gerði sér grein fyrir, hvað hamingja
er, eða m. ö. o. að hún þjónaði líf-
inu. Það þýðir: hún verður að
dýrka og tilbiðja sköpunarverkið í
auðmýkt og undirgefni, og (2) hún
verður að lúta aga og yfirdrottnun
náttúrulögmálanna í einu og öllu,
og hlýða þeim möglunarlaust.
Báðum þessum skilyrðum verður
manneskjan að fullnægja undan-
tekningarlaust. Ekki bara stundum,
heldur alltaf. Almættið hefir því
ekki aðeins verið örlátt á gnægtar-
gjafir. Það hefir einnig lagt rétt-
Iátar kvaðir, sjálfsagðar skyldur á
herðar mannkynsins, og til þess að
því megi auðnast að rækja lilutverk
sitt, hafa því verið lánuð skilning-
arvit og skynsemi. En bregðist
manneskjan lífsköllun sinni, ef
menn gerast múgur, verður refsing
náttúrunnar skelfileg, hún Iíður
ekki þrjózku og undanbrögð, eða
annað úr feninu neðst til vinstri,
nema mjög takmarkaðan tíma, hún
gefur að vísu aðvarnair, en hún
semur aldrei, málamiðlun kemur
ekki til álita — og einmitt í því
er mildi hennar fólgin.
DJÁSNIÐ MIKLA
Allur hroki, en þó alveg sérstak-
Iega smámennishrokinn, er viður-
styggð, og hlýtur að teljast ein-
hver lýðræðislegasta tegund vinstri-
mennsku, sem nokkur múgstertur
getur sýnt alveldinu. „Maðurinn er
kóróna sköpunarverksins!" og „All-
ir menn, jafnir' bornir,. eru aðals-
kyn" (Heinrich Heine (Júði):
„Bergidylle aus der Harzreise"), eru
aðeins tveir blómvendir í þeim
mikla sigurkransi, sem upprétti
apamaðurinn, Pithecanthrophus
erectus, hefir hnýtt sér til dýrðar
sínu eigin, ímyndaða drottinvald1
vfir öllum öðrum þegnum náttúr-
unnar ríkis og umhverfi sínu. Af
slíku og þvílíku hefir hann ævinlega
leitt, og leiðir ennþá, óvefengjanleg
ar heimildir múgkyninu til þess að
tortíma mannkyninu ásamt öllu
Iifandi og dauðu innan gufuhvolfs
jarðar, á jörðu og í, jörðinni sjálfri.
VAÐIÐ í VILLU OG SVIMA
Sú botnlausa vinstridella, að
múgveran sé höfuðdjásn og aðdá-
unarverðasti kraftbirtingarljómi al-
heimsmyndarinnar, hefir oft verið
grátt leikin, einkum af hendi
hægrimanna, sem alltaf hafa átt
fjarskalega auðvelt með að strekkja
hana ad absurdum, sýna hana í
leiftrandi endurvarpi hins inn-
byggða fáránleika hennar. En það
hefir engan veginn dugað til þess
að draga úr henni máttinn til fulls.
Hún nærist á áskapaðri tilfinninga-
væmni fjöldans, sem heldur dauða-
haldi í meirihlutasamþykktina, að
sérhvert atkvæði sé óviðjafnanlegt
meistarastykki, hvers ,velferð"
hljóti að vera eina markmið tilver-
unnar, og sé ,velferðin" því óhagg-
anlega tryggð um alla framtíð. Allt
annað, bæði lifandi og dautt, sem
einnig á þegnrétt á jarðríki, á að
hafa verið skapað til þess eins að
standa undir og rogast með hina
glæsilegu „kórónu". En auðvitað
steinrotast hver hringavitleysan af
snertingu við aðra í slíku óráði.
Yfirleit er ekki sanngjarnt að
hneykslast á hóflegu sjálfsáliti, ef
það er á rökum reist. Og manneskj-
an getur, eins og áður segir, leyft
sér allnokkra hreykni af sjálfri sér
og afrekum sínum í baráttunni fyr-
ir tilverunní. En ég fæ ekki með
nokkru móti skilið, að hún eigi
hinn allraminnsta rétt á að lítils-
virða og fótum troða allt, sem deil-
ir lífinu með henni eða hún kemst
í námunda við. Mér finnst liggja
í augum uppi að sé lýðveran skoð-
uð af öðrum sjónarhól heldur en
henni er kærastur, og henni er tam-
ast, þá eigi rýninn athugandi frem-
ur auðvelt með að leiða sitt af
hverju í Ijós, sem ekki er henni
neitt sérstakt tilefni til yfirlætis.
Með því að bera vissar hliðar henn-
ar saman við ýmsa eiginleika ann-
arra þegna dýraríkisins, get ég vel
gert mér í hugarlund, að dómharð-
ur gagnrýnandi teldi sér m.a.s. fært
að fullyrða, og það ekki með svo
ákaflega hæpnum rétti, að hún væri
broslegt flaustursklastur, sem Guð
hefði annað hvort skapað í ógáti
ellegar til þess að vekja meðaum-
kun hjá.öðrum skepnum.
RAUNALEG NIÐURSTAÐA
Ef gerður yrði samanburður í
þá átt, sem að framan er ymprað á,
er alls ekki ólíklegt, að niðurstöður
hans gætu m. a. hæglega orðið eitt-
hvað á þessa leið, og má þá oftast
einu gilda, hvort. hann er gerður
við „manninn" yfirleitt eða hinar
sérstöku tegundir hans:
Venjulegur lnindur er gæddur
skarpari skilningarvitum og marg-
falt meiri dirfsku, og er auk þess
miklu tryggari og ærlegri. Maur-
arnir og býflugurnar koma samfé-
lagslífi sínu fyrir með áberandi
árekstralausari og skipulegri hætti.
Ljónið er hnarreistara, virðulegra,
hátignarlegra. Antilópan er frárri,
steingeitin þokkafyllri. Allir heim-
iliskettir eru hreinlegri. Hesturinn,
jafnvel löðrandi í stritsvita, angar
betur en þingþrasi á nefndarfundi.
Bifurinn er fyrirhyggjusamari en
nokkur fjármálaráðherra. Ollum
górillamæðrum þykir óendanlega
miklu vænna um afkvæmi sín en
rauðsubbum um sín börn, sem þær
vilja óðar og uppvægar koma í
verksmiðjuuppeldi; og górillapabb-
inn er maka sínum ólíkt trúrri en
velflestir frjálslyndir eiginkonum
sínum. Uxinn og asninn skara langt
fram úr múgamanninum í dugnaði
og þrautseigju. Ekkert hrafnaþing
myndi nokkru sinni kjósa sér ein-
hvern churchill í forsæti, og engin
sauðahjörð myndi líta við forystu
einhvers eisenhowers.
Engri dýrategund verður meint
af að falla hæð sína, fjöldi þeirra
sprettur alheill upp eftir að hafa
hrapað margtugfalda hæð sína, en
„kórónan", hún hrósar happi, ef
hún sleppur við að hálsbrotna eftir
að hafa dottið tæpléga liálfa há-
tignarlengd sína. Ekki er kunnugt
um neina dýrategund, sem. jiðlast
sælukennd af að valdaöðrum jarðar
verum óbærilegri angist og drep-
andi kvölum. Ekkert dýr étur sér
viljandi til óbóta eða drekkur sig
í hel. Ollum almennilegum svínum
býður við tjöru, en „maðurinn"
hámar í sig ókjörum af steinkola-
tjöru í líki matarlitarefna — reynd-
ar úr litskrúðugum umbúðum.
Ennfremur mun lýðskepnan vera
allra dýra kjarklausust. „Maðurinn"
óttast ekki aðeins hnefa tegundar-
systkina sinna, hann óttast ekki síð-
ur munnverk þeirra og kokelju:
rógur, baktal og aðhlátur valda
honum óteljandi andvökunóttum
og skelfilegú taugatjóni. Ef ein-
hver mannar sig upp í að nefna
hlutina réttum nöfnum, kallar t.d.
atvinnulýðræðismenn nýtízku þjófa
eða verkalýðsrekendur hvimleiðar
afætur, þá er hann talinn „kaldur"
— eða vitlaus. Engin heiðvirð hý-
ena eða skikkanlegur héri myndi
skjálfa af ótta við bankastjóra,
tannlækni eða lögtaksmann — ég
gæti betur trúað hinu gagnstæða
—, en andspænis slíkum „ófreskj-
um" hefir gyllingin fölnað af
margri „kórónunni".
Og ef allt það hrikalega tjón,
sem múgmanneskjan vinnur allt í
kringum sig, að mestu vegna hinn-
ar ofboðslegu græðgi sinnar og
hirðuleysis, er athugað þótt ekki
sé nema lauslega, þá er fullkomið
vafamál, hvort nokkur lífveruteg-
und hefði sérstaka ástæðu til þess
að sakna hennar átakanlega sárt
eftir að ferli hennar lyki, að því
auðvitað tilskildu, að honum lyki
án þess að annað líf slokknaði sam-
Framíhald á 7. síðu.