Tíminn - 03.11.1977, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 3. nóvember 1977
œiiMi
9
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda-
stjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Simi 86300.
Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð i lausasölu kr. 80.00. Askriftargjald kr. 1.500 á
mánuði. Blaðaprenth.f.
Dreifingarkerfi
sjónvarpsins
í tilefni af fyrirspurn frá Steingrimi Hermanns-
syni um dreifikerfi sjónvarpsins fóru nýlega fram
athyglisverðar umræður á Alþingi. M.a upplýstist
þar, að fjárhagsstaða Rikisútvarpsins hafði mjög
batnað siðan núverandi menntamálaráðherra,
Vilhjálmur Hjálmarsson, tiöfc við yfirstjórn þess-
ara mála. Árin 1971-1974 höfðu reynzt Rikisútvarp-
inu fjárhagslega erfið. Tolltekjurnar, sem standa
undir dreifikerfinu, fóru minnkandi sökum þess að
innflutningur sjónvarpstækja varð minni en áður
var, og jafnframt var afnotagjaldinu haldið i al-
geru lágmarki. Þáverandi menntamálaráðherra,
Magnús Torfi Ólafsson, gerði sitt til að fá bætt úr
þessu, en án árangurs. Niðurstaðan varð þvi sú, að
litið var gert til að styrkja og auka dreifikerfið, og
lausaskuldir hlóðust upp i stórum stil. Vilhjálmur
Hjálmarsson hófst strax handa um að fá bætt úr
þessu. Nú er þvi svo komið að lausaskuldirnar
hafa verið greiddar og jafnframt hefur verið hægt
að veita verulega auknu fé til dreifikerfisins.
Greiðsla lausaskuldanna mun styrkja fjárhagsað-
stöðu Rikisútvarpsins til frambúðar, þar sem ella
hefði það þurft að greiða verulegar upphæðir i
vexti og afborganir. Þetta ætti m.a. að geta komið
dreifikerfinu til góða.
Stærsta átakið til að afla fjár til dreifikerfisins
er þó tilkoma litasjónvarpsins. Með vaxandi inn-
flutningi litasjónvarpstækja aukast verulega toll-
tekjurnar, sem renna til dreifikerfisins. Það var
lika tillaga nefndar, sem Steingrimur Hermanns-
son veitti forstöðu og fjallaði um þessi mál, að
tekna til dreifikerfisins yrði aflað á þann hátt. Til
þess að stuðla að aukinni útbreiðslu litasjónvarps-
ins hefur verið varið öllu meira fé á þessu ári en
ráðgert var. Einkum hefur verið lögð áherzla á að
skapa þvi aðstöðu til litaútsendingar á islenzku
efni, svo að það haldi vel hlut sinum i samanburði
við erlenda efnið. Þetta mun koma dreifikerfinu til
góða, þar sem það mun vafalitið hafa þau áhrif að
auka tolltekjur.
En þó þannig verði aflað verulega aukins fjár til
dreifikerfisins, er ekki liklegt að það nægi til að
fullnægja þeirri eflingu dreifikerfisins, sem að-
kallandi er. Þeirri hugmynd hefur verið hreyft, að
Byggðasjóður hlaupi hér undir bagga, enda sam-
rýmdist slikt vel tilgangi hans.
Gagnkvæmur áhugi
Það er bersýnilegt af skrifum Visis, að aðstand-
endur hans hafa mikinn hug á að endurreisa ný-
sköpunarstjórnina. Hvað eftir annað hefur Visir
látið i ljós, að ,,annars konar eða viðtækara pólit-
iskt samstarf um rikisstjórn væri heppilegra en
það, sem nú er við lýði.” Jafnframt hefur verið
sagt, að slikt stjórnarsamstarf þurfi bæði að njóta
trausts vinnuveitenda og launþega.
Von Visismanna um slikt tilhugalif hefur ekki
minnkað við þá yfirlýsingu Kjartans Ólafssonar,
að „enginn hugsjónagrundvöllur, engin fræði-
kenning getur leyst sósialisk stjórnmálasamtök
undan þeirri skyldukvöð að takast af raunsæi á við
staðreyndir veruleikans hér og nú, hvort sem ver-
öldin lætur blitt eða stritt.”
Áhuginn er þvi gagnkvæmur.
ERLENT YFIRLIT
Carillo í Moskvu
í boði Brésnjefs
Sættast Rússar og Evrópukommúnistar?
Santiago Carillo
MIKIL hátlðahöld eru þegar
hafin i Moskvu vegna 60 ára
afmælis Sovétríkjanna, sem
verður næstkomandi mánu-
dag. M.a. hefur öllum helztu
leiðtogum kommúnista verið
boðið þangað. Þó hefur ekki
frétzt af því, hvort Hua, for-
manni kinverskra kommún-
ista, og Hoxha, leiðtoga alb-
anskra kommúnista, hafi ver-
ið boðið. Sérstakt kapp hefur
veriö lagt á aö fá leiðtoga
kommúnista I Vestur-Evröpu,
sem kenndireru við svonefnd-
an Evrópu-kommúnisma, til
þess að heimsækja Moskvu
vegna þessa tilefnis. Orðróm-
ur segir, að Brésnjef hafi
fengið Kadar, leiötoga ung-
verskra kommúnista, til þess
að annast hér milligöngu.
Hlutverk hans hafi ekki veriö
aöeins það að fá leiðtoga Evr-
ópukommúnismans tilaðvera
viðstadda hátlðahöldin, heldur
einnig að reyna að koma á
sáttum milli þeirra og leiötog-
anna I Kreml, og yröu þvl all-
ar meiri háttar deilur milli
þessara aðila látnar falla nið-
ur, en þær hafa verið talsverð-
ar um skeið. Rússneskir fjöl-
miðlar hafa deilt á Evrópu-
kommúnismann og bent á
hugsjónalegar veilur hans,
einsog það hefur verið kallað,
en leiðtogar Evrópukommún-
ismans hafa aftur á móti
gagnrýnt sitthvaö I rússnesku
stjómarfari. Sá, sem lengst
hefur gengið i þessum efnum,
er Santiago Carillo, leiðtogi
spánskra kommúnista. Hann
hefur gengiö svo langt að
semja og gefa Ut sérstaka bók
um Evrópukommúnismann,
þar sem verulega var deilt á
Sovétrlkin. Rússneskir fjöl-
miölar tóku þetta óstinnt upp
og gagnrýndu bókina harð-
lega, en Carillo svaraði aftur
fullum hálsi. Þetta gerðist á
slöastliðnu sumri. Brésnjef
viröist þó slður en svo ætla að
erfa þetta, þvi að fyrir nokkru
lét hann einn af fulltrúum sln-
um færa Carillo sérstakt boð
um aö koma til Moskvu og
vera viðstaddur hátlöahöldin.
Carillo þáöi boöið og mun
hann nú annað hvort vera
kominn þangað eða væntan-
legur um helgina.
HVORT sem það er tilviljun
eða ekki, mun Carillo leggja
. lykkju á leið sina, þegar hann
heldur heimleiðis, þvl að þá
mun hann hafa viðkomu i
Bandaríkjunum. Ýmsir llta á
þaö sem yfirlýsingu um, að
hann ætli að halda áfram að
vera óháður. Þó þarf það ekki
aö vera, þvl að hann mun hafa
verið . boðinn til Bandarlkj-
anna áður en hann fékk boöið
frá Brésnjef. Annað gerði Car-
illo hins vegar fyrir Moskvu-
ferðina, réttáöur en hann hélt
eða heldur til Moskvu. Hann
flutti ræðu á fundi I félagsskap
þeirra hægri manna I Madrid,
sem eru taldir einna lengst til
hægri, og var kynntur þar af
engum öðrum en Manuel
Fraga, sem nú er leiðtogi
helzta ihaldsflokksins á Spán-
arþingi, en Fraga átti eitt sinn
sæti i stjórn Francos sem
upplýsingaráðherra. Ræða
Carillos fjallaöi um Evrópu-
kommúnismann. Sagt er, að
henni hafi ekki verið sérlega
vel tekið af fundarmönnum,
en hitt þykir samt tiöindum
sæta, að þeir skyldu bjóða
honum að halda ræðu I félagi
sinu og hann skyldi þiggja
það. Það hefði einhvern tlma
þótt óllklegur spádómur, að
sllkt ætti eftir aö gerast. En
Carillo virðist ekki lengur
vera hinn eldheiti byltingar-
maöur sem hann var á upp-
vaxtarárunum. A þingi hefur
hann oft reynzt Suarez forsæt-
isráðherra, leiðtoga Mið-
flokkabandalagsins, hinn
hjálplegasti og m.a. hjálpað
honum til að afstýra van-
trausti, sem sósialistar fluttu
á einn ráðherrann. Nýlega
hefur svo flokkur hans gerzt
aöili að samkomulagi um
bráöabirgðaaðgerðir I efna-
hagsmálunum, en að þvi
standa Miðflokkabandalagið
og sósíalistar, ásamt
kommúnistum.
ÞAÐ MÁ segja um Carillo,
sem nú er orðinn vinsæll hjá
ýmsum hægri mönnum en
gagnrýndur I Moskvu, að hann
megi muna tlmana tvenna.
Hann geröist ungur róttækur
kommúnisti og komst ótrúlega
ungur til metorða I borgara-
styrjöldinni 1936-1939. Þannig
var hann ekki nema 21 árs,
þegar hann var gerður aö eins
konar lögreglust jóra lýð-
veldissinna I Madrid rétt áður
en hersveitir Francos hröktu
þá þaðan. Hann átti þá aö
stjórna flutningi á pólitískum
föngum, sem lýðveldissinnar
hugðust hafa með sér frá
Madrid, en þeir voru allir
drepnirá leiðinni. Þetta er tal-
ið með óhugnanlegustu at-
burðum borgarastyrjaldar-
innar, og hafa ýmsir kennt
Carillo um, en hann hefur
mótmælt þvl og sagt þetta
hafa veriö gert án sinnar vit-
undar. Við lok borgarastyrj-
aldarinnar 1939 geröist Carillo
landflótta og kom ekki heim til
Spánar aftur fyrr en I april
slðastliðnum, fyrst I óþökk
spánskra stjórnarvalda, en
slðar veittu þau honum land-
vist. A þessum útlegðartlma
hefurhannflækztvittum lönd,
gengið undir ýmsum nöfnum og
notað mismunandi vegabréf.
Lengst mun hann hafa dvaliö I
Sovétrikjunum, en auk þess
verið I Bandarikjunum, Mexl-
kó, Argentinu, Portúgal,
Marokkó, á Kúbu og vlöar.
Slðustu útlegðarárin dvaldi
hann mest i Frakklandi og
stjórnaði þaðan leynistarf-
semi kommúnista á Spáni.
Vegna deilna hans við leiðtoga
rússneska kommúnistaflokks-
ins að undanförnu, vekur för
hans til Moskvu sérstaka at-
hygli og ýmsir fréttaskýrend-
ur spyrja, hvort hún geti leitt
til sátta milli leiðtoganna I
Moskvu og leiðtoga Evrópu-
kommUnismans. Þ.Þ.
Fraga býöur Carillo velkominn
Þ.Þ.