Tíminn - 15.07.1978, Blaðsíða 10

10
Laugardagur 15. júli 1978
Til orrustu við aukakílóin:
Annar hluti - um meðhöndlun offitu
Bætt útlit - betri heilsa
Framhald
Megrunaraðferðir
skipta hundruðum sem
sýnir hve fólki þykir of-
fita hvimleiður sjúk-
dómur. Alls kyns lyf,
áhöld sérhannaðar
Mönnum I erfiöisvinnu hættir
ekki mjög til aö veröa of feitir
þótt þeir boröi vei.
matvörur, matarkúrar
og jafnvel uppskurðir
hafa verið notuð. Af öll-
um þessum aðferðum
er aðeins hægt að mæla
með einni fyrir allan
þorra fólks og það er
hófleg neysla á hollu
fæði.
Lyf
Margs konar lyf hafa veriö
notuö til að hjálpa fólki aö
grennast en þau eru bæöi gagns-
laus og skaöleg. Ennþá er ekk-
ert óskalyf til sem getur greitt
götu þeirra sem eiga viö offitu
aö striða. Amfetamin og skyld
efni eru notuð hafa verið til aö
draga úr matarlist geta valdiö
svefnleysi taugaspennu, örvað
hjartslátt og lækkað blóöþrýst-
ing. Auk þess eru þau vanabind-
andi. Ætti þvi enginn sem halda
vill heilsu að nota þessi efni.
önnur tegund lyfja hefur veriö
notuö til að auka efnaskipta-
hraöann. Allt aö 80% af
þyngdartapi vegna notkunar
þeirra veröur af rýrnun vööva-
vefja. Auk þess geta þau leitt til
hjartabilunar.
Ahöld
Af áhöldum má nefna upp-
hitaöa galla sem eiga aö bræöa
burt fituna og nuddvélar sem
eiga að ná sama árangri meö
núningi. En fitan veröur seint
brædd eöa nudduð burt, nema
með þvi aö fækka hitaeiningum
og/eöa auka hreyfingu.
Gallarnir geta einnig aukið
likurnar á hjartabilun og blóö-
tappa.
Leikfimiáhöld ýmisskonar
eru mun hentugri en fólk léttist
ekki af notkun þeirra nema aö
draga úr fæöuneyslu. Leikfimi-
æfingar eru þvi bæöi betri og
ódýrari og bestar undir beru
lofti.
Megrunarmatvörur
Aöallega er um tvenns konar
vörur aö ræöa. Algeng gerö er
notuð rétt fyrir máltiö og hefur
þau áhrif aö lækka blóösykurinn
er dregur úr matarlyst meöan á
máltiö stendur. Ahrifalaus aö
ööru leyti en á kannski rétt á sér
fyrir sælkera. Siöari geröin er
sú sem á aö leysa máltiöirnar af
hólmi. Þær eru bæði dýrar og
leiöigjarnar. Auk þess að ýta
undir þaö versta i fæöuvenjum,
þ.e. einhæfni geta þær leitt til
næringarskorts meö timanum.
1 matvöruverslununum ræöst aö miklu leyti hverjar matarvenjur hverrar fjölskyldu eru. Þaö er þvi
ábyrgöarhlutverk aö gera innkaup heimilisins.
t þriöja og siöasta hluta af fæöi og ýmsar ráöleggingar til
þessum þáttum verður gefiö þeirra sem ætla i megrun.
dæmi um æskilegt megrunar-
þar meö aukið likur á æöakölk-
un og kransæðastiflu.
Föstur geta veriö árangurs-
rikar. Gera má ráö fyrir aö
orkuþörfin sé 2400 he á dag og
þá 17000 á viku. Til aö losna viö
eitt kg. af fitu þarf aö brenna
7000 he. Svo fasta i viku ætti aö
jafngilda 2,5 kg. þyngdartapi.
Auk þess gæti komið 2 til 4 kg.
þyngdartap af vatni til viöbótar.
Þó er ekki hægt að mæla með
föstum til megrunar af mörgum
ástæöum.
Þeim sem vinna aöallega I kyrrstööu eöa sæti er mikil nauösyn á hollri hreyfingu ekki sist heilsunnar
vegna.
Góður megrunarkúr
Góður megrunarkúr þarf aö
marka upphafiö aö nýjum
neysluvenjum. Mestu.varöar aö
neyta fjölbreytts fæðis úr öllum
fæðuflokkum á kostnaö fitu syk-
urs og vinanda. Mikilvægt er að
borða reglulegar máltíöir og
sleppa ekki morgunveröi.
Uppskurðir
Garnastytting hefur veriö
notuð töluvert hér á landi. Hún
er þó ennþá á tilraunastigi og er
aðeins réttlætanleg, þegar fitan
er komin á lifshættulegt stig.
Erlendis hefur allt að 5% af
sjúklingunum látið lifiö á
skuröarboröinu eöa skömmu
siöar. Eftir uppskurö léttist fólk
mjög ört og getur þá komiö
fram næringarskortur. Auk
þess getur komiö fram mjög
tiður niðurgangur i langan tíma
eftir aögerö.
Töfrakúrar
Er þá átt viö kúr, sem gera á
fólki kleift á skömmum tima aö
grennast án þess að minnka viö
sig mat. Er þá sniögengiö þaö
grundvallaratriði aö enginn get-
ur grennst nema að hann beiti
sig hörðu og fækki hitaeiningum
eða taki upp reglubundna
likamsrækt.
Algeng brella er að ráöleggja
einhverja sérstaka fæöutegund
á undan máltiö til aö draga úr
svengd, eöa þá aö boröa aöeins
eina eöa tvær fæðutegundir I öll
mál. 1 langan tima getur þetta
bæöi leitt til næringarskorts og
hefur auk þess engankost fram
yfirhefðbundiö mataræöi. Þá er
sú aöferð aö „bræða burt” fitu-
keppi meö nuddi og breyttu
mataræöi. Nuddið gerir litiö
sem ekkert gagn en matarkúr-
inn þar sem sneitt er aö mestu
hjá fiturikum mat getur veriö
góöur.
Töfrakúr án kolvetna
Álgeng gerö af megrunarkúr-
um er kolvetnasnautt fæöi, þar
Oft veltir Iftil þufa þungu hlassi segir gamalt máltæki. Viö gætum
snúið þvl við og sagt lltil þúfa getur oröiö að þungu hlassi. Ein te-
skeið af sykri á dag, umfram þarfir gefur um 40 hitaeiningar á dag
sem þýðir 14.600 á ári sem aftur samsvarar 2 kg af fitu á ári. Sykur-
neysla okkar islendinga samsvarar 14 teskeiðum á dag til jafnaöar.
Reglur
Sá megrunarkúr sem hér
fylgir, ætti að henta fyrir alla
unga sem aldna. Hann er
svipaöur þeim sem notaöur var
I Sjónvarpinu haustiö 1977 og á
aö gera fólki kleift aö léttast um
0,5 til 1 kg. á viku en þá þarf aö
fækka daglegum hitaeiningum
um 500 til 1000 á dag.
1. Fæöunni er skipt i fimm
flokka: korn, garðávextir, kjöt
og fiskur, mjólkurvörur og feit-
meti. I töflu er tekiö fram hvaö
er einn skammtur.
2. Miöað viö ofangreinda
skiptingu er gert ráö fyrir aö
kyrrsetufólk neyti
5+5+5+ 3+3 skammta á dag
en fyrir erfiðisvinnufólk er
skiptingin 6+6+6+4+4.
3. Þessum skömmtum 21 eöa
26 má skipta aö vild yfir daginn.
1 töflunni er miöaö viö 21
skammts dagsfæöi. 1 26
skammta dagsfæöi nægir aö
bæta viö einum skammti úr
hverjum flokki.
4. Æskilegt er að fólk i megrun
hreyfi sig sem mest.
sem orkan kemur að mestu úr
fitu og hvitu. Þar sem kolvetnin
vantar að mestu brennur fitan
þó aöeins til hálfs I svokallaöa
ketona. Þetta getur valdiö
kligju og höfuðverk.
Þetta fæði hefur tvo kosti.
Likaminn losnar viö 2 til 4 kg af
vatni og aö margra áliti er þetta
saðsamt og bragögott fæöi. Eh
það þyngdartap sem fram kem-
ur I upphafi hverfur um leiö og
venjulegs matar er neytt. Kol-
vetnasnautt fæöi er einhæft og
geturleitttil skorts á C-vItamini
meö timanum. Fituneyslan get-
ur hækkað kólestról i blóöi og
Hvað er ,,einn skammtur”?
Fæðufl. Fæðutegund „einn skammtur
Korn hrökkbrauö l,5sneiö
Korn-og hveitibr. Rúg- malt- og 1 sneiö
normalbr. 0,5 sneiö
Hafragrautur 4 matskeiöar
Garöáv. Gulrætur 2stk.
Kartöflur 1 stk.
Rófur 1/3 stk.
Hakkað grænmeti 1/2 bolli
Sveskjur Appels.epli pera 2-3 stk.
gráfikja lstk
Greip, banani 1/2 stk.
Hreinn ávaxtasafi l/2glas
Kjöt' Egg lstk
Magrar vörur 1 meöalsneiö
Feitar vörur 1 litil sneiö
Mjólkurm. Undanrenna lglas
Mjólk og sýröar
afuröir l/2glas
30% ostur 1 þykk sneiö
Feiti . Rjómi, smurostur 1 matsk.
Smjör, smjörl
oliusósa 1 tesk.