Tíminn - 12.12.1978, Qupperneq 6

6
ÞriOjudagur 12. dc-sember 1978
Wmhm
tJtgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Eitstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Símí
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftlr kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 125.00. Askriftargjald kr.
2.500.00 á mánuöi.
. Blaöaprent
C-imitm

ERLENT YFIRLIT
Herrera er fylgjandi
hækkun olíuverðsins
A verzlunin i dreifbýlinu
að leggjast niður?
Þaö virðist nokkurn veginn augljóst að sam-
vinnuverzlun mun.brátt leggjast niður i mörgum
héruðum landsins, ef ekki verður sinnt kröfum
hennar til opinberra aðila um bætta aðstöðu.
Einkaverzlanir hafa þegar lagzt niður að mestu i
þessum héruðum, þvi að eigendur þeirra hafa
talið sig tapa á rekstrinum og vafalltið hefur það
verið rétt. Samvinnumenn hafa ekki viljað gefast
upp, þótt stöðugt hafi þrengt meira að verzlun
þeirra.
Þessum staðreyndum var lýst mjög greinilega
i ályktun fundarins, sem forustumenn sam-
vinnufélaganna héldu fyrir skemmstu hér I borg-
inni. Þar var sýnt fram á, að samvinnufélögin
væru rekin með vaxandi tapi og geta endálokin
þvi ekki orðið nema á eina leið, að óbreyttum að-
stæðum.
Það er margt, sem veldur þvi, að þannig er
komið hjá verzluninni i dreifbýlinu. Verðbólgan
er sennilega stærsti þátturinn. Hún hefur gert
alla sjóði þeirra verðlitla og eyðir jafnharðan þvi,
sem kann að hafa safnazt i þá. Aðflutningar á
vörum eru að sjálfsögðu miklu dýrari þar en i
þéttbýlinu. Jafnframt þarf að hafa tiltölulega
meiri vörubirgðir, og greiða af þvi fé, sem þar er
bundið, sihækkandi vexti. Verzlunin nýtur engrar
sérstakrar lánafyrirgreiðslu eins og aðrir at-
vinnuvegir. Við þetta bætast svo ströng verðlags-
höft, sem ekki taka til greina sérstöðu dreifbýlis-
verzlunarinnar.
Einhverjir kunna að segja, að ekki sé mikill
skaði skeður, þótt verzlun leggist niður I dreif-
býlinu. íbúarnir þar séu ekki of góðir að sækja
verzlun til þéttbýlisstaðanna, þar sem samgöng-
ur þangað séu minni erfiðleikum bundnar en áður
fyrr. Fyrir 100-200 árum hafi menn komizt af með
færri verzlunarstaði og þvi sé ekki hægt að gera
það enn. Allar slikar vangaveltur lýsa úreltum
hugsunarhætti. Ef menn ætla dreifbýlinu sæmi-
lega framtið, er fátt mikilvægara en að þar geti
þrifizt verzlun. Ef verzlun þar leggst niður, mun
margt fylgja á eftir. Nauðsynlegir þéttbýlis-
kjarnar hafa risið upp í kringum verzlun og geta
ekki verið án hennar.
En hvað er til ráða? Nægir að draga eitthvað úr
verðlagshöftum, sem nú hvila á dreifbýlis-
verzluninni? Vafalaust yrði það til bóta að ein-
hverju leyti. Hins vegar yrði það varla full-
nægjandi. Verðlag má ekki vera miklu hærra á
þessum stöðum en annars staðar á landinu. Til
viðbótar þarf að koma einhver bein aðstoð hins
opinbera, eins og gert er i Noregi og viðar, þar
sem svipað er ástatt. Sjálfsagt er t.d. að létta
söluskatti af þeim flutningskostnaði, sem sér-
staklega fylgir dreifbýlisverzluninni. Frekari
lækkun söluskatts á dreifbýlisverzlun gæti einnig
komið til greina. Sennilega væri það betra ráð en
beinir styrkir. Þessar og aðrar leiðir verður að
taka til athugunar.
Framkvæmdir i þessum efnum þola ekki bið.
Það yrði óbætanlegt áfall fyrir dreifbýlið, ef
verzlun þar leggst að mestu niður, en viða er ekki
annað sjáanlegt, að óbreyttum aðstæðum.
Þ.Þ.
Fyrrverandl útlagi verður forseti Venezúela
HINN þriöja þessa mánaöar fór
fram forsetakjör i Venezúela.
Orslit þessuröu þau, aö forseta-
efai Kristilega flokksins bar sig-
ur úr býtum. Margir fréttaskýr-
endur spá þvi, aö sigur hans geti
oröiö til þess, aö Venezúela beiti
sér fyrir þvi innan Samtaka
oliuframleiöslurikja, OPEC, aö
olluveröiö veröi hækkaö. Þá
ályktun draga þeir af yfirlýsing-
um hans f kosningabaráttunni.
Þetta er hins vegar ekki dregiö
af þvi, aö hinn nýi forseti þyki
liklegur til aö veröa andstæöur
Bandarikjunum eöa Vest-
ur-Evrópu, sem kaupa mest af
oliunni frá Venezúela. Þvert á
móti er hann talinn liklegri til
nánari samvinnu viö þessa
heimshluta en fyrirrennari
hans. En þetta nær ekki til oli-
unnar. Hann vill, aö meöan hún
endist, veröi hún nýtt sem bezt
til aö efla atvinnuvegi og bæta
lifskiör i Venezúela. Þess vegna
veröi bæöi aö selja hana dýrt og
spara hana.
Ef þaö bætist svo viö, aö ný
stjórn tekur viö af keisara-
stjórninni I Iran innan skamms
tima, er áreiöanlega vissara aö
fara aö búa sig undir meiri
veröhækkanir á olfu.
VENEZtJELA er um þessar
mundir mesta lýöræöisriki
Suöur-Ameriku. Annaö var þar
uppi á teningnum á árunum
1908-1945, en þá fór lengstum
meö völd einn mesti einræöis-
seggur og haröstjóri, Juan
Vicente Gomez, sem sögur fara
af i Suöur-Ameriku. Ariö 1945
var gerö bylting I Venezúela og
komst frjálslyndur maöur,
Romulo Betancourt, þá til
valda. Stjórn hans efndi tÚ for-
setakosninga 1947 og var fram-
bjóöandi .Framfaraflokksins,
sem Betancourt haföi stofnaö,
kjörinn forseti. Sjálfur gaf
Betancourt ekki kost á sér.
Jafhhliöa Framfaraflokknum,
sem svipar til sósiaídemókrata I
Vestur-Evrópu, kom til sögunn-
ar annar flokkur, Kristilegi
flokkurinn, sem hefur aö ymsu
leyti svipaöa stefnuskrá, og oft
er lfkt viö frjálslynda miöflokka
I Evrópu.
Lýöræöiö stóö ekki lengi i
Venezúela aö þessusinni, þvl aö
1948 geröu hershöföingjar bylt-
ingu undir forustu Marcos
Perez Jimenez hershöföingja,
sem brátt tók sér einræöisvald.
Honum var svo steypt af stóli
1958 og efnt til frjálsra forseta-
kosninga. Betancourt bar þá
sigur af hólmi. Aö ráöi hans var
þaö ákvæöi sett i stjórnar-
skrána, aö forseti er kosinn til
fimm ára, en má ekki gefa kost
á sér aftur. t næstu forsetakosn-
ingum var flokksbroöir
Betancourt, Ra’ul Leoni, kjör-
inn forseti. 1 forsetakosningun-
um 1968 snerist striösgæfan og
náöi frambjóöandi Kristilega
flokksins, Rafael Caldera, þá
kjöri. Þet.ta breyttist aftur 1973,
þegar frambjóöandi Framfara-
Luis Herrera Campins
flokksins, Carlos Andrés Perez,
náöi kosningu.
Perez forseti hefur á margan
hátt veriö athafnasamur stjórn-
andi. Hins vegar lofaöi hann
býsna miklu fyrir kosningamar
og tókst ekki aö standa viö þaö,
nema aö takmörkuöu leyti.
Veröbólgan, sem hlotizt hefur af
oliuveröhækkuninni 1973,
reyndist honum lika þung i
skauti. Aö vlsu ukust oliutekj-
urnar mikiö, en veröbólgan
eyddi fljóttstórum hluta þeirra.
Perez fékk þvi ekki þaö
þakklæti fyrir stjórn sina, sem
hann átti skiliö, og eru kosn-
ingaúrslitin staöfesting á þvi.
Nú, eins og áöur, stóö barátt-
an fyrst og fremst milli fram-
bjóöenda Framfaraflokksins og
Kristilega flokksins, þótt fram-
bjóöendur væru alls 10, flestir
vinstrisinnaöir. Frambjóöandi
Kristilega flokksins fékk 46%
greiddra atkvæöa, en frambjóö-
andi Framfaraflokksins 43%.
Kosningabaráttan var hörö aö
vanda og hvers konar auglýs-
ingabrellum óspart beitt, enda
ameriskir auglýsingamenn
fengnir til aö stjórna þeim.
Gizkaö hefur veriö á, aö kosn-
ingabaráttan hafi kostaö flokk-
ana um 100 milljónir dollara
samanlagt.
LUIS Herrera Campins, sem
tekur viö forsetaembættinu I
Venezúela 12. marz næstkom-
andi, er fæddur 4. mai 1925,
kominn af miöstéttarfólki. Hann
stúndaöi laganám, þegar Perez
Jimenez brauzt til valda og
geröist strax eindreginn and-
stæöingur hans. Hann haföi
áöur tekiö þátt I stofnun
Kristilega flokksins. Ariö 1952
gekkst hann fyrir mótmælum
stúdenta og var tekinn fastur og
haföur ihaldi i fjóra mánuöi. Þá
var honum visaö úr landi og var
hann I útlegö til 1958, þegar
Perez Jimenez var steypt af
stóli. Hann dvaldi I Vest-
ur-Evrópu þennan tima og haföi
náiö samstarf viö kristilegu
flokkana þar. A þessum árum
læröi hann aö tala reiprennandi
itölsku, þýzku, frönsku og
ensku. Strax eftir heimkomuna
náöi hann kosningu til fulltrúa-
deildar þingsins og sat þar til
1973, þegar hann náöi kjöri til
öldungadeildarinnar. Ariö 1973
kom mjög til greina, aö hann
yröi frambjóöandi Kristilega
flokksins i forsetakosningunum,
en Caldera forseti var andvigur
honum og kom I veg fyrir þaö.
ýmsir hvöttu Herrera þá til þess
aö kljúfa flokkinn, en hann
hafnaöi þvi. Hann var einróma
kjörinn frambjóöandi flokksins
nú og hlaut auk þess stuöning
þriggja smáflokka.
t kosningabaráttunni var
Herrera frekar spar á loforö, og
taldi sig frekar myndi draga úr
framkvæmdahraöa en auka
hann. Hins vegar myndi hann
beita sér fyrir bættum kjörum
þeirra, sem verst væru settir.
Hann kvaöst vilja nánara
samstarf viö Bandarikin og
Vestur-Evrópu. Aöur er sagt frá
afstööu hans til olíumálanna, en
Venezúeia er eitt mesta oliú-
framleiösluriki heims.
Herrera er ekki mikill
ræöumaöur, en naut þess, aö
aöalkeppmautur hans var enn
lakari. Hins vegar er hann
þægilegur og glaövær i kynn-
ingu og reyndist honum þaö
mikill styrkur I kosningabarátt-
unni. Hann er sagöur hafa fjöl-
hæfar gáfur og hafa áhuga á
bókmenntum oglistum og skrif-
aöi áöur allmikiö af blaöagrein-
um um þau mál. Hann kvæntist
nokkru eftir aö hann kom heim
úr útlegöinni og eiga þau hjón
fimm börn.
Herrera mun beita sér fyrir hækkun oliuverösins.