Tíminn - 23.05.1979, Blaðsíða 6

6
Miðvikudagur 23. mai 1979
Erlent yfirlit
mmrnm
Útgcfandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Augiýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Sími
86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verð i lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kl.
3.000.00 —á mánuöi. Blaöaprent
Samstaða getur náðst
Astand kjaramála er með þeim hætti að afskipti
rikisvaldsins i einni eða annarri mynd eru
óhjákvæmileg. Menn geta verið sammála um það út
af fyrir sig að samningar eigi að vera frjálsir, en i
þeirri stöðu sem nú er upp komin er ekkert, bókstaf-
lega ekkert ráðrúm til sliks. Aður en um frjálsa og
ábyrga kjarasamninga getur orðið að ræða verður
að ná jafnvægi i efnahagslifinu.
Vegna aðstæðnanna nú og að undanförnu hefur
það verið afstaða Framsóknarflokksins að brýnt sé
að endurskoða hið sjálfvirka visitölukerfi. Það hef-
ur verið afstaða framsóknarmanna, að meðan
rikjandi ástand helst sé það eðlilegt að skerða visi-
tölubætur þeirra, sem meira bera úr býtum, með
visitöluaki.
Fyrir þessu vísitöluþaki hafa framsóknarmenn
barist á undan förnum árum og mánuðum, vegna
þess að það er sjálfsögð varnaraðgerð i
ófremdarástandi, en ekki vegna þess að opinber
inngrip i kjarasamninga séu sjálfsagt mál við eðli-
legar aðstæður.
Nú eru þessi mál enn i brennidepli fyrir 1. júni
næstkomandi. Að visu er það mikilsvert að við-
skiptakjörin hafa nú i fyrsta skipti áhrif á visi-
tölubætur þeirra sem mest bera úr býtum, en vafa-
laust þarf meira til. í samræmi við þetta eru tillög-
ur framsóknarmanna i rikisstjórninni um sérstakt
visitöluþak á hæstu laun.
Ef treysta mætti orðum og athöfnum alþýðu-
flokksmanna verður að álykta að þeir séu á svipaðri
skoðun um þetta efni,þráttfyrir skyndilegar tillögur
þeirra um að rikisstjórnin kippi að sér hendinni nú
þegar mest á riður.
Það sem einkum bendir þó til þess að árangur eigi
að geta náðst eru hin algeru sinnaskipti Alþýðu-
bandalagsins að þvi er lýtur að kjarasamningum og
visitölukerfinu. Alþýðubandalagið hefur nú tekið
upp margyfirlýsta stefnu Framsóknarflokksins
um það að visitöluþak sé óhjákvæmileg varnarað-
gerð miðað við rikjandi aðstæður.
Þegar er ráðherrar framsóknarmanna lögðu
fram hugmyndir um nýtt visitöluþak tóku ýmsir
alþýðubandalagsmenn undir þær og hafa meir að
segja hert róðurinn um slikar ákvarðanir nú á
undan förnum dögum.
Þessum forystumönum Alþýðubandalagsins hef-
ur nú skilist, að það er einfaldlega ekki
framkvæmanlegt að knýja fram alla kjarasamn-
inga i gildi við þær aðstæður sem ráðið hafa og rikja
enn i efnahagsmálum. Þetta hafa þessir alþýðu-
bandalagsforkólfar lært af eigin reynslu á undan
förnum mánuðum. Þaklyfting Alþýðubandalagsins
i Reykjavik var fyrsta skrefið i þá átt að brjóta nið-
ur varnamúra fyrri rikisstjórnar. í kjölfarið komu
opinberir starfsmenn með kjaradómi og loks flug-
menn eftir harða byltu við vinnuveitendur sina.
Það sem nú veldur helst áhyggjum er það að sam-
starfsflokkar framsóknarmanna i rikisstjórninni
hafa ekki viljað taka höndum saman um heildarað-
gerðir sem skapi nægilegt svigrúm til að leggja
grunninn að framtiðarþróun þessara mála. Um
mótun slikrar stefnu er nú rætt og deilt i stjórnarlið-
inu, eða hvort menn láti við það sitja að bregðast við
nýjum og nýjum kjaradeilum eftir þvi sem þær
koma upp. En hvað sem þvi liður sýna sinnaskipti
Alþýðubandalagsins vilja forráðamanna þess til að
snúast gegn vandanum.
Sú samstaða sem virðist hafa tekið um visi-
töluþakið sem varnaraðgerð bendir til þess að sam-
staða geti náðst um heildaraðgerðir. js.
Brésnjeí býður Tito velkominn
Flutti Tító boð frá
Hua til Brésnjefs?
Verður gerður nýr vináttusamningur?
Sendi Hua skilaboö?
TITO forseti Júgóslaviu
verður 87 ára á föstudaginn
kemur. Hann lætur þó ekki mik-
ið á sjá. t siöustu viku skaut
honum næstum óvænt upp i
Moskvu og átti tveggja daga
viöræöur viö Brésnjef. Heilsu
Brésnjefs mun þannig háttaö aö
hann mun ekki geta átt viöræö-
ur nema i stuttan tima i einu.
Þeir Titó munu þó hafa átt fleiri
viöræöufundi þessa dagana.
Fjölmiölar utan Sovétrikjanna
hafa rætt talsvert um viöræöur
þeirra og hver tilgangur þeirra
hafi veriö. Af yfirlýsingu,sem
þeir birtu eftir þær er ráöiö.aö
þeir hafi fjallaö mest um sam-
skipti Sovétrikjanna og
Júgóslaviu.en einnig hafi veriö
rætt um önnur mál.
Yfirlýsingin er talin veru-
legur ávinningur fyrir Titó, þvi
aö samkvæmt henni lýsa þeir
báöir yfir þvi.aö kommúnista-
riki eigi aö geta átt góöa sam-
búö, þótt þau framfylgi
kenningunum á mismunandi
hátt vegna ólikra aöstæöna.
Meginreglan eigi aö vera sú, aö
þau hlutist ekki til um innan-
rikismál hvers annars. Þetta er
sú afstaöa,sem Titó hefur jafnan
haldið fram, en leiötogar Sovét-
rikjanna hafa ekki alltaf veriö
henni samþykkir. Má I þvi sam-
bandi minna á ihlutun þeirra I
Ungverjalandi og
Tékkóslóvakiu.
Eins og staðan i alþjóöamál-
um er nú, getur það einnig veriö
ávinningur fyrir Brésnjef aö
birta meö Tito sameiginlega
yfirlýsingu um þetta efni. Hún
getur veriö viss áminning til
Kinverja um hvernig þeim beri
aö haga sambúöinni viö Viet-
nam. Samvinna leiötoga Sovét-
rikjanna og Júgóslaviu sem eru
og hafa veriö ósammála um
margt, geti veriöþar til fyrir-
myndar. Hún getur lika veriö
ábending um hvernig Rússar og
Kinverjar eigi aö haga sambúö
sinni.
EINS OG AÐUR segir,greindi
yfirlýsingin frá þvi, aö rætt hafi
verib um fleira en sambúð Sov-
étrikjanna og Júgóslaviu. Vafa-
litiö hefur sambúö Sovétrikj-
anna og Kina einnig borið á
góma. Titó hefur jafnan reynt
aö bera sáttarorð milli þessara
risavelda kommúnismans.
Ýmsir fréttaskýrendur giska á,
aö hin óvænta heimsókn hans í
Moskvu hafi aö verulegu leyti
rakiö rætur til þessarar sátta-
starfsemi hans. Hún geti verið
nýr vottur um breytingu sem
viröist geta veriö i vændum i
sambúö Sovétrikjanna og Kina
og yröi fólgin I þvi, aö deilur
þeirra yröu hófsamari en áöur
og viss samskipti hæfust milli
þeirra aö nýju.
I þessu sambandi er vert aö
geta þess, að um þaö leyti sem
Tito var I Sovétrlkjunum skýröi
fréttaritari Christian Science
Monitor i Moskvu frá þvi, aö
hinn 5. mai hefði stjórnendum
Sovétrikjanna borizt bréf frá
stjórn Kina, þar sem kveöið hafi
viö annan og vinsamlegri tón en
áöur. Bréf þetta var svar viö
bréfi, sem stjórn Sovétrikjanna
haföi sent Kinastjórn 17. april,
en þaö haföi verið skrifaö i til-
efni af þvi að stjórn Kina haföi
gefiö til kynna, aö hún myndi
ekki endurnýja vináttusáttmála
Kina viö Sovétrikin,en hann fell-
ur bráölega úr gildi, ef hann
veröur ekki endurnýjaður. Bréf
Sovétstjórnarinnar fjallaði um,
aö hún væri fús til viöræðna um
nýjan samning. Svar Kina-
stjórnar frá 5. mai er talið hafa
verið jákvætt og þó sérstaklega
vegna þess aö ekki var sett þaö
skilyröi fyrir viöræöum, aö
Rússar flyttu allt herlið af 34
þús. fermilna tilgreindu land-
svæöi.en það hefur áöur verið
ófrávikjanlegt skilyrði Kina-
stjórnar fyrir viöræðum.
Ýmsir fréttaskýrendur varpa
nú fram þeirri spurningu, hvort
Tito hafi i framhaldi af þessu,
flutt Brésnjef einhver skilaboö
frá Hua og þvi geti innan tiöar
veriö i vændum viöræöur milli
Sovétmanna og Kinverja.
FAIR fréttaskýrendur telja
þó liklegt, að slikar viðræður
geti leitt til verulegs árangurs I
náinni framtiö. Þess er þó aö
geta, að stefnan hjá Peking-
mönnum getur tekið skjótum
breytingum, ef þeim býður svo
viö aö horfa. Þeir kunna lika aö
telja það geta haft heppileg
áhrif á Bandarikjamenn aö
brosa örlitið I áttina til Rússa.
Bandarikjamenn muni þá láta
meira af hendi rakna til þess aö
tryggja sér vinfengi Kinverja. A
sama hátt kann Brésnjef aö
álita aö það geti styrkt stööu
hans i viðræðunum viö Carter.
aö Bandarikjamenn geri sér
grein fyrir,aö ekki sé öruggt, aö
Rússar og Kinverjar verði
varanlegir andstæöingar.
Þ.Þ.