Ísafold - 20.10.1875, Blaðsíða 4

\
159
160
lausu sveitir. Kýr gátu menn leyst út 8 vikur af sumri og
fyr, þar sen? qiinni var askan. Fyrir hestn kom eigi góður
bithagi fyr en á lestum, því að þótt grasið yæri nokknð hátt,
þá var það svo gisið, að þeim notaðist það eigi (áttu óhægt að
klípa það). Fram eptir vorinu var allgott út|it á töðuvexti, en
sakir steikingshita framan af sumrinu, sem haldizt hafa til
skamms tíma, brunnu tún óttalega, þ^r sem eigi varð veitt
vatni á þau; þvi að auk þess að hitarnir voru, þá dregur vik-
urinn svo til sín hita, að brunahættara er en ella. Hefur því víða
eigi fengizt meir en helmingur gf löðu við það sem vanalegt er
í meðalári, og útheyskapur næstum engipn í mestu öskusveit-
unum; eykur það mjög bágindin, að grasbrestpr er í pærsveit-
unum (hinum ösku|ausi}), svo að hvergi erneina verulega björg
að fá.
Skepnuhöld mega teljast þoianleg enn. Fyrir hjálpsemi
og velvild nærsveitanna komu menn skepnum sínum nokkurn
veginn vel fram í yor, en þó að eins með miklum kos.tnaði,
eins og nærri má geta. Menn hafa getað haft búsmala heima
og hefur hanp gjört gagn í ineðallagi; sömuleiðis er gjeldfje
allvænt á afrjettum. (iEn ekki er sopið kálið, þótt í aus-
una sje komið», því að mjög er hætt við, að mönnum verði
almennt litið úr sauðfjepu í haust, enda þótt það sje vænt.
Mjög er nefnilega hætt við, að yerð á sláturfje verði mjög lágt
í haust og að kaupmenn noti sjer þannig npyð manna, enda
eru fullar líkqr til að svo mikið berizt að kaupmönnum af
slátursfje, að þeir geti eigi tekið á móti því öllu. Menn hljóta
að lóga fjenu hrönnum spman sakir fóðurskorts. Mun því
hver sá þykjast góður, er haldið getur laglegum fjárstofni ti|
seinni timanna, enda þótt lí.till sje. Eigi hefir sauðfje nje
stórgripir sýkzt enn, syo á hafi borið, að öðru en því að ný-
farið er að bera á tanngalla á fje, enda má búast við að að hon-
iim verði mikil brögð, þegar líður fram á vetar. Einnig hafa
klaufir á sauðfje unnizt mjög af vikrinum og búsmali nærri
kvikugengizt. Hlýtur þetta hvorttveggja að valda þvi, að það
hið fáa, er menn geta sett á vetnr, verður óvenjulega þnngt
á fóðrinu, enda er óhætt að fullyrða, að útbeit i vetur verður
stopul, og það þótt góður verði veturino. Margir mundu vilja
hafa korn til fóðurs, en kornbyrgðir eru hjer vanalega svo
litlar i kaupstöðum, að eigi er við að búast, að nokkur veru-
leg björg geti orðið að því fyrir almenning. Er sá ósiður
stöðugt að færast í vöxt hjer eystra, að hinn mesti skortur er
á korni til manneldis; þó hafa aldrei eins mikil brögð verið
að þvi eins og í sumar; því að á mörgum höfnum var orðið
kornlaust fyrir miðja kauptíð, og hafa margir fátæklingar orðið
að líða skort í sumar sakir þess. Eykur þetta eigi alllitið bág-
indi manna á meðal, ofan á allt annað.
Þegar um er að ræða afleiðingar öskufallsíns yfir höfuð,
þá verður eigi annað sagt, en að úr mörgu hafi rætzt betur
en áhorfðist f vor, Samt sem áður horfir til stórra vandræða
eptirleiðis; afleiðingarnar eru litið komnar fram enn þá, og
koma eigi fyrir alvöru fram l'yrr en að ári. l’á byrjar fyrst
sultupinn. í ár hafa flestir oóg til uppeldis handa sjer. En
þeir sem lítið eiga, jela allt sitt upp í ár og standa því bú-
lausir eptir. Efnabændur þar á mót hljóta að færa bú sín stór-
um saroan (margir til helminga og meira), en þurfa þó að kosta
miklu meira til en áður, því bjargræðið er að öllu leyti erfið-
ara. fetta eru hinar bersýnilegu afleiðingar. Nú er eptir
að vita, hvort jarðirnar koma til svo að ári, að menn geti
farið að fjölga gripum aptur, en það er ólíklegt; það er eptir
að vita hvort þær hinar fáu skepnur er menn setja á vetur (
haust, drepast ekki úr beinasjúkdómum eða öðrum kvillum. Að
minnsta kosti er mjög iíklegt að fóður það, er menn hafa aflað
sjer í sumar, verði mjög óheilvænt, þar sem það er fullt af vikur-
móstu. — En hvernig sem allt veltist og hve bágar sem kring-
umstæður manna verða eptir öskufallið hjer eystra, þá styður
þó mikið forsjónin og bróðurleg hjálparhónd. J>ó báglega á-
borfist á Austurlandi nú, þá er vonandi að vjer sjáum einhvern-
tíma betri daga, að skin komi eptir skúr.
— Samskotin handa Austfirðingum eruhjá
Reykjavíkurnefndinni orðin 2,705 kr. 52 a. Sýslumaðurinn í
Rangárvallasýslu hefir nýlega sent 867 kr., er hann hefir safn-
að í slnu umdæmi á skömmum tíma, og er það drengilega af
sjer vikið. Vjer munum síðar auglýsa nöfn gefendanna, að
minnsta kosti hinna stórtækari.
— Embættaskipa»ir. [jion 3. f, mán. setli landsh.
cand. med. & chir, Porvnrð Andrjesson Kjerulf til að gegna
hjeraðslæknisembættinu í Húnavatnssýslii, Hinn 28. júlí þ. á.
lengdi landsh. til næstu fardaga (1876) embættistíma fyrrum
yfirdómara Benid. Sveinasonar sem getts sýslumanns í fing-
eyjarsýslu.
— Embættispróf á prestaskólanum tók seint f fyrra
mán. stúdent Stefán Jónssan (frá Mælifelli) og hlaut 3. einkunn
(19 tr.), Spurningar í skriflega prófinn voru: í bifliuþýðing
Efesus 2, 11 —18. í trúarfræði: að útlista hina pantheistisku
skoðun á guðs veru, og meta hana frá sjónarmiði kristilegrar
trúarfræði? í siðafræði: á hverju er sú skoðun byggð, að
dyggðir heiðingjanna sjeu djómandi |estir«? og hvernig ber
nm hana að dæma? Ræðutexti: Rómv. 12, I—2.
Skógarströnd 1. okt. Síðan eg ritaði síðast hjeðan eru liðnir
prír mánuðir,júlí, ágúst og september og vil eg nú rita stutt yfir pá:
j.—6.júligengu sunnan útsynningar með skúrum; 7.—13. vornaust-
norðan stórviðri með kalsa ; 14.—31. 'indar af ymsum áttum áttum, ýmist
bregg eða perristundir. Meðaltal bitans varð 10° R. og loptþungans 28"3.
í ágástmánuði hjelzt áþekk veðrátta og verið bafði í júlí fram til
hins 14. pá kom 4 daga samstæður perrir af norðri, síðan brá til sunn-
an áttar nokkra daga og úr j>yí austnorðan átt til mánaðarins enda.
Hinn 3. gjörði aftakaveður af landssuðri; fauk þá víða hey. Meðaltal
hitans 9°?, loptþunga 28",.
Allan septembermánuð befir verið hin bagstæðasta haustveðrátta:
austan landsynningar eða vestan útnyrðingar með eipstaka upppotum
helzt af suðri. Meðaltal hitans -(_ 6° R. og loptþunga 28".
Grasvöxtur varð í lakara lasi á túnum, með lakasta móti á vet-
lendis mýrum og fióum, en á »alllendi allgóður*. Sumir veittu pví eptir-
tekt, að töðufall varð minna enn útleit fyrir, og kenndu pví um, að allt
smágresið hefði kulpað út í kuldunum framan af sumrinu. Málnyta var
með rýrara móti, en út lítur fyrir að geldfje verði gott til frálags. Heilsu-
far hefir verið með bezta móti. Fyrir skömmu er fundið vestur á Reykja-
nesi lík Ebenezers sál. Magnúsens frá SkarÖi á Skarðsströnd, sero
drukknaði í síðastliðnum júnímán., og var líkið jarðsett að Skarði. Sagan
sngir, aðfrú Ingibjörg hafi, sem optar, sýnt rausn mikla við pað tækiæri.
pann 22. f. mán. kom gufuskip norskt í Hólminn og færði Danieli
kaupmanni Thorlacius talsvert af vörum; það var áður búið að láta
nokkuð af farmi sínum á Flatey, Borðeyri og Grafarósi. pegar pað
sigldi fyrir Homstrandir komst pað í ís og brotnaði stykki úr stefni
pess. Sagt er að það fari frá norðurlandinu með fje og hesta til Eng-
iands og komi síðan aptur til að sækja slátur. Óskandi væri að petta
tækist vel, því pað játa jeg, að fjör og framför er að pess konar fyrir-
tækjum; en ef pau misheppnast eða ef menn verzla óheppilega og láta
hinn helzta matvælakjarna ganga út úr landinu að mei. u loyti fyrir
munaðarvöru eða glisvarning: þá er illa spilað. ]>að lítur út íyrir að
sláturstaka verði mikil í Stykkishólmi í haust. Fiskiaflalaust sunnan
fram Breiðafjarðar. — pað má telja með frjettum, sem að framförum
lúta, að 4 kirkjur, sem áður voru 2 af torfi, en hinar 2 af tiiabri, en
með gömlu lagi og önnur peirra mjög lítilfjörleg, eru eða verða á pessu
ári byggðar til fulls af timbri, með nýjn lagi og vel frá peim gengið.
Kirkjur pessar eru að Staðarhóli, Sauðafelli, Snóksdal (hún er í smíð-
um) og Breiðabólstað. Hin síðast nefnda var vígð næstl. sunnudag og
fórst hlutaðeigandi prófasti það ágætlega. Svona færist smátt og smátt
ýmislegt í lag hjá oss, en vjer verðum, eins og hyggnir fátæklingar, að
fara hægt og gætilega og forðast gönuhlaupin, pví ef vjer dett-
um í þeim kollhnýs, pá er ekki sagt hve nær eða hvort vjer getum
reist oss við aptur.
Hornströndum 7■ sept. 1875. Veðrátta er hjer umhleypingasöm
og mjög köld, enda var hafíshroði töluverður að flækjast fyrir Hom-
ströndum allann ágústmánuð sem leið. Hjer er og heftr verið í sumar
óvenjulegur grasbrestur, og pað svo, að gamlir menn muna eigi slíkt
grasleysi á engjum. Fiskiafli hefir verið hjer afbragðsgóður í sumar,
pegar róið hefir verið, og pökkum við pað pví, að mjög fáar frakknesk-
ar fiskiskútur hafa sjezt hjer á Húnaflóa í sumar, og fiskurinn hefir pví
getað gengið upp á grunnmið tálmunarlaust._______________________
*) (Nýting varð hin bezta,
Útgeíandi og ábyrgðarmaður: Björn Jónsson, cand. phil.
Landsprentsmiðjan í Reykjavík. Einar þórðarson.