Ísafold - 08.03.1876, Blaðsíða 1

III 4
Miðvilcudaginn 8. marzmánaðar.
1§?6
Eptirmæli ársins 1875.
n.1
Annað áfellið, raunar æði-mun voða-
legra en fjárkláðinn, þótt vonandi sje,
að menn finni ekki eins lengi til þess,
var öskufallið í Múlasýslum, sem áður
er nefnt. það tók að vlsu til allrar
hamingju ekki yfir meira en rúman ’/ao
af landinu, en megnið af þessum lult-
ugasta parti var albyggt, og eitthvert
blómlegasla hjerað á öllu landinu, með
á að gizka fram undir 5 þúsundum
manna, eða ’/ia landsbúa. Ösku-
fall þetta varð mest í þessum sveilum:
Jökuldal, Fellum, Fljótsdal, Skógum
Skriðdal, Yöllutn og Eyðaþinghá. Enn
fremur tók öskurokið yfir þessa firði,
en var töluvert minna þar til jafnaðar:
Norðfjörð, Reyðarfjörð, Mjóafjörð,
Seyðisfjörð og Loðmundaríjörð. í meira
hluta þessa byggðarlags tók fyrir alla
útigangsbjörg handa fjenaði: milli 30
og 40,000 sauðpenings, eða l/io af
öllu sauðfje á landinu, og að því skapi
af hrossum. Vorið allt gekk til að
berjast við að moka burt öskunni, og
þrátt fyrir mestu erfiðismuni varð hey-
aflinn, með fram sakir óvenjumikilla
þurrka, óvíða meiri en rúmur helming-
ur á við meðalár af töðu, en af útheyi
langt um minna, eða að eins */* til '3
á við meðalár.
Fyrir forlölur viturra manna hjeld-
ust flestir búendur við ábýli sín; að
öðrum kosti mundu vandræðin hafa
orðið ókleyf. Með drengilegri aðstoð
góðra manna, utan lands og innan,
heíir tekizt að lina þau svo, að menn
eru vongóðir um, að öskusveitirnar
rjetti nokkurn veginn við á eigi mörg-
um árum, ef þeim vill ekki nýtt slvs
til- útlendum þjóðum, er sýndu
hinum bágstöddu iöndum vorum göfug-
mannlega líkn og aðstoð, skal sjer f
lagi getið Englendinga. Aðalhvatamað-
ur þeirrar liðsemdar var landi vor Ei-
ríkur Magnússon, bókavörður ( Cam-
brigde, er sýndi þá framtakssemi, at-
orku og ósjerplægni, að hans nafns
mun jafnan getið með mikilli virðingu
og þakklæti, er minnst er á þennan
hryggilega atburð. Fyrir fortölur hans
tóku hinir veglyndu gefendur á Eng-
landi það hyggilega ráð, að verja gjöf-
1) Sjá ísafold III l.
unum til þess að útvega fóður til að
halda lífi i sem mestu af bjargræðis-
stofni hinna bágstöddu manna, einkum
sauðfjenaðinum, með því engin eign er
jafn-ávaxtarsöm.
Aflabrögð voru í ójafnara lagi árið
sem leið, bæði að stað og tíma. Við
Faxafióa sunnanverðan var afbragðs-
góður fiskiafli síðara hlut vetrar, en
með rýrara móti vorvertíðina, og nýt-
ing á fiski ekki góð sakir votviðra;
sumarið, hauslið og veturinn fram til
nýárs mátti heita þar fiskilaust. Undir
Jökli var meðalafii fyrri part ársins, en
í rýrara lagi haustvertiðina. Við ísa-
fjarðardjúp tæplega meðalár að afla-
brögðum. Aptur var óvenjulega afla-
sælt um allt norðurland, einkum síðara
hlut ársins, og sjer í lagi við Húnaflóa.
Á Austfjörðum aflaðist með betra móti,
einkum framan af sumrinu. Hákarls-
afli með betra móti, þar sem hann var
stundaður á þilskipum, einkum norð-
anlands. Á Vestmannaeyjum var stakt
fiskileysi allt árið, svo að til mestu
vandræða horfði þar með bjargræði
manna, og lá við hallæri.
Verzlun var miður hagstæð árið sem
leið, eins og næstu ár undanfarin. tó
var jafnvægara verð á útlendri matvöru
en árið áður, en innlend vara aptur f
töluvert lægra verði, einkum fiskur; ull
nokkuð betur borguð. Vörubirgðir
kaupmanna víðast of litlar í saman-
burði við þarfir landsmanna, og gengu
þó siglingar hingað með bezta móti,
með því að hvergi tálmaði hafís að
neinum mun. Hrossaverzlunin við
Englendinga varð aptur allmikil þetta
ár; mun óhætl að fullyrða, að töluvert
á annað hundrað þúsund kr. hafi komið
inn í landið fyrir hesta; frá Reykjavík
flutt út fyrir nálægt 80,000 kr. í hross-
um. Hin íslenzku verzltinarfjelög voru
með fremur litlu fjöri sunnanlands, en
nyrðra í uppgangi, einkum Gránufje-
lagið, sem nú nær einnig yfir austur-
land. Verzlunarfjelagið við Húnaflóa
skiptist 1 2 deildir, Borðeyrarfjelag og
Grafarósfjelag. Sje nokkurt framfara-
mark á verzlunarframkvæmdum hjá oss,
kemur það helzt fram í alburðum þess-
ara fjelaga. Má þar til nefna gufu-
skipsflutning þann, er verzlunarfjelög
Breiðfirðinga, Húnvetninga og Skagörð-
inga voru sjer úti um í haust með lif-
13
andi pening til Englands, þar sem hann
selst bezt, og síðan með slátur til
Noregs.
Heilsufar manna var með bezta móti
árið sem leið. Barnaveiki stakk sjer
niður á stöku stað, einkum við ísafjörð.
Slysfarir með minnsta móti á landi, en
talsverðar á sjó. Vesturheimsflutning-
ar engir að kalla.
Valdskurðurinn i Krísuvik.
J>eir, sem lesið hafa attglýsingablað það,
er fylgdi 8. bl. t'jóðólfs, 9. f. m , hafa
sjálfsagt rekið sig þar á klausu frá
herraborgara Egilsson í Reykjavfk, þar
sem þessi ótrauði formælandi hinna
tveggja bænda í Krísuvík, sem reyndu
til að ónýta niðurskurðarsamþykktina
Suðurnesjamanna, fyrst og fremst vík-
ur því lítilræði að oss, að vjer viljum
ekki láta blað vort hafa sannleika með-
ferðis(l), og síðan kemur með frásögu
um viðskip.ti valdstjórnarinnar við skjól-
stæðinga sína, þar sem þeir eru gjörð-
ir að saklausum píslarvottum, en þeim
Jóni Breiðfjörð og Ásbirni Ólafssyni
lýst sem ræningjum, fullum grimmdar
og ódrengskapar, að ógleymdum höfuð-
pauranum, Jóni ritara. Með því vjer
vissttm, að almenningi hjer var kunn-
ugt hið sanna í þessu máli, og ímynd-
uðum oss, að hinn heiðraði höfundur
auglýsingarklausu þessarar ætlaðist í
rauninni ekki til að hún yrði skiliu
öðru vísi en sem skáldlegur samsetn-
ingur, efni í gamanrfmu út af Krísu-
víkurförinni, lókum vjer oss sannsöglis-
vitnisburðinn næsta Ijett, og hugðumst
að biða þess, að dómar í málum þeirra
Krísuvlkurmanna tækju fyrir slíkar aug-
lýsingar. Á líkan hált munu þeir heið-
ursmenn hafa hugsað, sem veitzt er
að í tjeðri grein. En nú höfum vjer
orðið þess áskynja, að höfundurinn
ætlast til að optnefnd grein sje tekin í
fullri alvöru, og að hann kallar þögn
vora Ijósan vott þess, að ekki verði
rengt neitt, sem ( greininni steudur,
og neyðumst vjer þv( til að sýna, hvern-
ig henni er háttað.
Fyrsta atriði í sögu herra Egils-
sons er, að enginn kláði hafi fundizt
hjá optnefndum 2 Krísuvlkurbændum
slðaslliðið ár. Það er þó alkunnugt,
og getur því naumast verið ókunnugt
herra Egilsson, að skömmu áður en
fjeð var tekið undan umráðum þeirra,
komust 2 kindur úr fje Jóns Odds-
sonar austur ( Selvog, báðar með kláða,
og voru drepnar þar, og að um sama
leyti voru skornar 2 kindur úr kláða
heima hjá Jóni sjálfum. Auk þess var
sagður kláði bjá þeim báðum í vor, sem