Ísafold - 10.05.1876, Blaðsíða 3

43
ey, þannig, að «bólí» frá lóð varkast-
að tíl hans».
Sýslumaðiir g-efnr saman
lifóu'.
Herra ritstjórí! J>jer hafið í blaðí
yðar ísafold II 30 hnýtt all-löngum at-
hugasemdum frá yður sjálfum aptan víð
grein mína um hjónavígslu sýslumanns-
ins á Vestmannoeyjum, og viljið með
þeim hrekja skoðun mína. á þessu máli,
og sanna, að ráðherrann hafi þar eigi
farið iengra en lög heimila hQnum,
t'jer verðið að fyrirgefa mjer, þótt jeg
haö eigi getað saonfærzi við athuga-
semdir yðar, og jeg ætla, að þeir sjeu
íleiri en jeg einn, sem eigi geta það;
og vildi jeg því reyna að skýra málið
lítið eitt betur, og vona, að þjer þvi
takið þessa grein mína i blað yðar;
skal jeg reyna að hafa liana sem stytzta
að jeg get, enda ómaka yður eigi opt-
ar í þessu máli.
Það er þá fyrst, að hjer sje um
miesi borgaralegra rjettinda að ræða,
þeirra, að Mormónabjútn Magnús og
f>uríður hafi eigi getað íengið hjóoa-
band. Vjer höfum eigi, heldur en
þjer, sjeð brjef þan, er farið hafa mill-
um yfirvaldanna um þetta roál. En
hjer er um fjögur atriði að ræða:
1. Verður hjónaband talið til borg-
aralegra eða pjóðlegra rjettinda þeirra,
sem 47. gr. stjórnarslfrárinnar rœðir
um ?
2. Neitaði hlutaðeigandi prestur
að gefa þau saman?
3. Og, ef hann he<fir neitað pví, gátu
þá yfirvöldin eigi skyldað hann til
þess?
4. Hvert fór ráðgjafinn þar að
lögum, er hann útvegaði konungsúr-
skurðinn?
Um fy.rs.ta atriðið vona jeg til þjer
verðið mjer samdóma, úr því þjer viljið
leggja svo mikla áherzlu á hin borg-
aralegu rjettindi í þessu máli, að hjóna-
bandið sje eigi í raun rjettri nein borg-
araleg eða þjóðleg rjettindi, allrasízt
nein þau, er 47. grein stjórnarskrár-
innar á við. Borgaraleg rjettindi eru
það, að hafa rjett til að taka þátt i
öllum þeim störfum, sem fyrir koma í
1) Vegna rúmleysis hefir pessi greip. orði5
að bíða hjá oss síðan í vetur. Ritst.
ig á hún að fara að rjettlæta það, eða
því æfla hýn hafi æ.tlað ;að fara að
rjettlæta það við mig? Hvað kem jeg
henni við? eða þó heldur hitt: hvað
kemurmjer hún við?« Hann einsetti sjer
enn á ný að hrinda af sjer fjötrum
hjarta sins og forða sjer burt úr þess-
um töfrareit, og koma þar aldrei aptur.
Með þetta ágæta áform hjelt hann
heim á leið þetta sama kvöld. Er hann
hafði gengið um hríð, þóttist hann verða
var manns, er honum virtist mjög lík-
ur á velli riddaranum Inezar, og stefndi
að hvbýlum þeirra feðgioa. |>ótti An-
tonio sem nú mundi gott færi á að
verða hins sanna vís um viðskipti þeirra
Inezar og hins ókuona manns. Hann
rjeð því af að veita honum eptirför og
nota myrkrið til að forvitnast um ferð-
ir hans. Hann fann, að yrði honum
hleypt inn eð_a þi tekið vel á einhvern
hátt, mundi sjer auðveldara a;ð hrinda
af sjer kjarkieysinu.
Hinn ókunni maður fór þvi varleg-
ar og gætilegar, sem nær dró lurnin-
um. Skammt þaðan kom annar út úr
runna og slóst i för með honum. f>eir
töluðust við hljóðlega. Ljós logaði í
fjelagslífinu. t*að eru t. a. m. borgara-
leg rjettindi, að mega kjósa fulltrúa
sína í fjelagsmálefnum, að mega takast
embættl á hendur, að svo miklu leyti
sem trúin leyfir þeim 6jálfuro að full-
nægja fyrirmælum laganna. |>að eru
t. a. m. borgaraleg rjettindi, að Gyð-
ingar megi reka verzlun hjer á landi,
að þeir megi takast læknisembætti á
hendur, og enn fremur dómaraembætti,
ef þéir geta svarið dómaraeiðinn, o. s.
frv. En hjónabandið út af fyrir sig
veitir engum hip sjerstöku rjettindi í
fjelagsiifinu. Hjer er þá í raun rjettri
eigj að ræða um missj neinoa borgara-
Itígra rjettinda, Enn frernur ber þess
að gæta í þessu máli, að stjórnin get-
ur með engu móti verið skyld til að
útvega Mormónum prest af þeirra trú,
heldur en öðrum irúarbragðatlokkum,
til að gjöra prestsverk fyrir þá.
2. Hvort presturinn hafi npitað
þessum þjúum að gefa þau sampn j
hjónaband, er jeg eigi sanofróðari um
en þjer, enda ræður það engum úrslit-
«ni þessa máls; því að hafi hann
gjört það, þá kemnr til íbugunar:
3, atriðið, hvort hann hafi getaðpeit-
3ð því með lögmætum ástæðum; en jeg
verð enn að vera þeirrar skoðunar, að
hann hafi eigi getáð það, og að yfir-
völdin hefðu beinlínis getað neytt hann
til þess; því að í fyrsta lagi veit jeg
eigi, hvort þessi hjú hafa nokkru sinni
sagt alveg skilið við þjóðkirkjuna, því
að það má ví.st naumast heita svo, ef
ekkert annað er því til sönnunar, en
að þau í einhverju pukri hafi játast
og látið skírast undir mormónatrú.
En þótt nú s,vo vœri, að þau hefðu
sagt alveg skiiið við Lúterstrú, sem er
þjóðtrú vor, þá fæ jeg eigi skilið, að
lúterskur prestur geti neitað sóknar-
börnmn sínum um, að gefa þau sam-
an, eða um nokkurt prestverk eptir
rftus eða formála Lúterstrúarmanna,
því að öll prestsverk eru embæitisskylda
prestanna, eius og hver önnur em-
bættisverk annara embættismanna, sem
þeir því geta eigi neitað um, eptir þeim
reglum, sem um það verk eru fyrir þá
lagðar. Jeg vil leyfa mjer að spyrja
yður: Ef hvort heldur kaþólskir, Mú-
hamedstrúarmenn, eða jafnvel heiðingj-
ar beiddu lútherskan prest að skíra
barn sitt eða staðfesta eptir sið Lúters-
herbergi Inezar, gluggatjaldið var fyrir
en glugginn opinn, því veður var hlýtt.
Að stundu liðinni var Ijósið slökkt. Nú
leið góður tími. þeir riddarinn og fje-
lagi hans biðu undir trjárunna, eins og
þeir stæðu á verði. Loks fóru þeir að
færa sig nær turninum, en hægt og
hljóðlega. Riddarinn tók við skriðljósi
af fjelagp sínum og fleygði af sjer
skikkjunni. Síðan kom liinn með eitt-
hvað út úr runnanum, og sá Antonio,
að það var Ijettur stigi. Hann reisti
stigann upp við turnvegginn og upp
eptir honum fetaði riddarinn hægt og
gætilega. Fór nú Antonio ekki að verða
um sel. þótti honnm sem nú þyrfti
eigi framar vitnanna við. Hann ætlaði
að hafa sig á burt í snatri og koma
aldrei aptur, en þá heyrði hann hræði-
legt vein inni í herbergi Inesar.
í sama bili lá sá ílatur á jörðu,
er við stigann stóð. Antonio þreif rýt-
ing úr hendi hans og hljóp upp stig-
ann. Hann stökk inn um gluggann,
og sá Inéz vera að brjótast um í fang-
inu á riddaranum, sem hann hjelt að
hún hefði veitt ástir sínar. Riddarinn
sleppti undir eins .herfangi sínu, þreif
trúarnjanna, getur hann þ4 neitað því?
Jeg ætla alls eigi, og það virðist alls
eigi samkvæmt aoda kristinnar tpúar,
enda eru prestarnir eigi hjartoanna og
nýrnanna rannsakarar, pg ap|i þess ber
þess að gæta, að þegar einhyer beiðist
eintuerrar prestsþjúnustu eptir siðum
Eúterstrúarmanna, þá játar hamj Lút-
erstrú að minnsta kosti með vörunum
í þapn syiplnp. Af þeesu leiðir þ§
beinljnijs eptir ipinni ællun, að eins og
sá, sem hjónabapds beiðist af lútersk-
utn prestj, eigi getur heimtað það eptir
öðrupi reglum, heldpr en fyrir prest-
inn eru lagðar, eins getur presturinn
eigi neitað um þetta verk samkvæmt
þessum reglum, svo framarlega sem
ekkert annað er hjónabandinu til fyrir-
stöðu.
4. þá er fjórða atriðið, hvort ráð-
herrann hafi farið þar að lögum, er
hann útvegaði úrskurð þann, sem mál
þetta er af risið. þjer segið, að jeg
hafi farið þar viilt, með því að sýslu.-
maðurinn eigi ekki að gefa Mormóna-
bjúin saman samkvaemt lögum 13. apríl
1851, heldur eptir fyrirniæium ráð-
herrans. Jeg fæ nú reyndar eigi sjeð,
að jeg hafi farið þar syo skakkt, sem
þjer ætlið, því að j úrskurðinum stend-
ur, eptir því sem hann er þýddur á ís-
lepzku í stjórnartiðindunum B 1875
bls. 100, að þessi Mormónahjú megi
verða gefin saman í hjónaband: «J>ann-
ig, að sýslumaðurinn á Vestmannaeyj-
um gipti þau eptir fyrirmælum þeim,
er ráðgjafmn gjörir samkvamt lögum
frá 13. apríl 1851». Jeg fæ ekki bet-
uf sjeð, en að ráðgjafanum sje með
þessum orðum heimilað að beita fyrir-
mælum laganna 13. apríl 1851, og
eigi fyrirmælum nokkurra annara lagá,
nje semja sjálfur nein fyrirmæli, með
öðrum orðum: að hann sje bundmn
við fyrirmæli þessara laga, og megi
eigi út af þeim bregða. Ef fyrirmæli
ráðgjafans væri eigi samkvæm lögum
þessum, væri þau heiraildarlaus, beint
eptir úrskurðinum. En af því leiðir,
að þótt þjer, herra ritstjóri, viljið halda
yður fast við það, að hjónaband þetta
sje gjört í krapti fyrirmœla ráðgjaf-
ans í stað fyrirmœla laganna 13.
aprílm. 1851, verður niðurstaðan al-
veg hin sama í þessu máli ; ráð-
ráðgjafmn hafði jafn-litla lagaheimild
ljóskerið, ljet birtuna úr því bera alla á
Antopio, brá sverði og veitti honum
heiptarlega atgöngu. Til allrar ham-
ingju gat Antonio borið af sjer höggið
með rýtingnum. Varð þar harður að-
gangur, en anjög stóðu vegendur ójafnt
að. Ljósið bar allt á Antonio, en myrk-
ur þar sem hinn stóð; hann hafði ekki
nema lítinn rýting, en hinn mikið sax.
Hann sá að ekki mundi annað duga
sjer, en að ganga svo fast að fjand-
manni sínum, að hann mætli eigi koma
hinu langa saxi við. Hann hljóp þvi á
hann sem óður væri, og gat komið á
hann allmiklu sári með rýtiugnum, en
flekk aptur annað í staðinn af egginni
á saxinu. í sama bili var honum veitt-
ur áverki að aptan, og var þar kom-
inn fjelagi riddarans, er halði raknað
úr rolinu og komizt upp stigann. Fjell
Antonio þá, en hinir höfðu sig á burt.
Við hljóðin í Inez hafði faðir henn-
ar vaknað og griðkonan. þegar þau
komu inn i herbergi Inezar, lá Antonio
þar í blóði sínu og í öngviti.
(Framh. síðar).