Ísafold - 14.06.1876, Blaðsíða 3

55
Útlendar frjettir
frá 12. degi aprílmán. til maímánaðarloka.
Frá Dönum: nýjar kosningar; sigur
Vinstrimanna; kynnisför Georgs konungs.
Tyrkjaveldi: frá uppreisnunum; ráð-
gjafaskipti; vegnir konsúlar í Salonicki.
Fundur í Berlín. Frá Banda-
m ö n n u m: gripasýningin mikla; Linkolns-
varði. S p á n n.
Minar nýju kosningar til fólksþingsins
fóru fram 25. f. m. Hvorirtveggju
flokkarnir höfðu búizt sem bezt þeir
kunnu til kosninganna og á tímanum
sem leið frá því þinginu var hleypt upp
til þess hinar nýju kosningar fóru fram
gekk ekki á öðru en fundarhöldum af
hálfu bæði Vinstrimanna og Hægri-
manna. Skorti þar eigi svigurmæli af
beggja hálfu og ýms ófögur heiti valdi
hvor flokkurinn öðrum. Mátti þegar
sjá af fregnunum af fundum þessum, að
Vinstrimenn mundu verða ofan á eigi
síður en áður. Mæltist mál ráðgjafanna
illa fyrir víðast hvar út um landið, en
í flestum kaupstöðunum eru Hægrimenn
mannfleiri. Iíjörfundirnir hinn 25. voru
einhverjir hinir fjölsóttustu og fjörug-
ustu ; beittu hvorirtveggju flokkarnir
öllum þeim afla, er þeir gátu saman-
rakað, en hjer var eigi til sigurs að
vega fyrir Ilægrimenn, enda hafa þeir
aldrei slíkan ósigur beðið sem nú.
Vinstrimenn komu eigi einungis mönn-
um af sínum flokki fram í öllum hin-
um gömlu kjördæmum sínum, heldur
unnu þeir og mörg ný, svo að nú er
talið, að í hinu nýkosna fólksþingi sitji
74 Vinstrimenn, en að eins 28 Hægri-
menn. jþað sem sárast var fyrir Hægri-
menn var það, að margir af hinum
helztu görpum þeirra fjellu fyrir ung-
um og óreyndum Vinstrimönnum.
Iílein, íslandsráðgjafinn gamli, sem
lengi heflr verið talinn einhver helzti
forsprakki Hægrimanna, varð undir við
kosningarnar f Álaborg fyrir Tramp
greifa, ungum Vinstrimanni; hann er
talinn greindur vel og einlægur Vinstri-
maður, en lítt er hann reyndur enn.
Svo skal jeg geta Holsteins greifa að
Holsteinborg; hann heflr lengi verið
forsætisráðgjafl konungs og talinn með
hinum betri iiðsmönnum Hægrimanna;
en við kosningar þessar tókst eigi bet-
ur en svo til að hann varð undir fyrir
bónda einum, óreyndum og lítt kunn-
um. Blöð Hægrimanna bárust iila af
eptir kosningarnar; sögðu þau að það
hefði vel máttvið því búast að óheppi-
lega kynni að takast til, en svona hrap-
arlega hefði eingiun getað ímyndaðsjer
að færi; þó Ijetu þau í veðri vaka,
að flokksmenn sínir hefðu þó ekki
«misst móðinn». Blöð Vinstrimanna
töluðu skynsamlega og stillilega um
sigur sinn, en sögðu sem var, að nú
hefði þjóðin Ijóslega sýnt álit sitt á að-
almáli stjórnarinnar (varnarmálinu) og
Hægristjórninni yfir höfuð. Enda mundu
ráðgjafar í öllum hinum frjálsari lönd-
um norðurálfunnar þegar hafa sagt af
sjer völdum eptir kosninguna, er gengu
þeim svo mjög á móti, og skorað á
konung að taka sjer ráðaneyti af and-
vígisflokknum. En Hægriráðajafarnir
hjer sátu kyrrir og silja enn, hve lengi
sem það verður. Hið nýja þing kom
saman 15. þ. m., og var landvarnar-
frumvarpið þegar lagt fyrir fólksþingið,
en litill efi mun vera á því, að viðtök-
urnar þar munu ekki verða sem bezt-
ar. Það er sögn sumra manna, að ráð-
gjafarnir ætli heldur að láta landvarn-
arfrumvarpið falla niður en fara frá
stjórninni; er slíkt harla ótrúlegt, en
við mörgu má búast. — Nú er Georg
Grikkjakonungur kominn hingað í kynn-
isferð að hitta foreldra sína; eru bæði
kona hans og börn með honum. Var
honum tekið hjer eins og að líkindum
lætur með hinum mestu virktum, enda
er hann vinsæll hjer frá æskuárum stn-
um. Skömmu eptir að hann var kom-
inn hingað lagðist hann veikur af köldu-
sýki, en nú er hann á góðum bata-
vegi. þeirri fregn er fleygt, að hann
vilji eigi fara heim til ríkis síns aptur,
nema hann fái meiri völd í hendur,
til þess hann fái ráð til að koma lagi
á í Grikklandi. það er auðvitað, að
margt gengur á trjefótum á Grikklandi,
en það er óvíst að Georg konungur
sje sá maður, er fær sje um að koma
lagi á, þótt enginn efist um það, að
hann hafl góðan vilja. Hitt er víst, að
þá er illa komið hverri þjóð, er á þess-
ari frelsis og framfara öld grípur til
þess neyðarúrræðis að efla konungs-
valdið.
Opt heflr ástand Tyrltjaveldis ver-
ið bágt, en aldrei heflr það þó staðið
eins nálægt heljarþröminni og nú; á
uppreistarmönnnum í Herzegowina og
Bosníu hafa þeir eigi unnið bug enn,
og nú er ný uppreisn hafln í Búlgaríu,
sem færist dagiega út og eflist. Liðs-
menn soldáns eru illa búnir að vopn-
um og vistum, enda eru fjehirzlur rík-
isins tómar, og ekki er hægt að grípa
til þess að lána, því að lánstraustið er
hvervetna þrotið, eins og vonlegt er
þar sem Tyrkir geta eigi borgað rent-
urnar af skuldunum. Sama er að segja
um annað ástand ríkisins; þar eru hin-
ar mestu dylgjur með mönnum ogtrú-
arofsi Múhamedsmanna kemur fram í
mörgu. Núna um daginn var gjörður
aðsúgur að soldáni og hann neyddur
til að reka frá sjer stórvezír sinn.
Komu munkar og guðfræðisstúdentar
saman í kirkju einni og voru um 5000
að tölu; þaðan gengu þeir í hátíða-
göngu til hallar soldáns. Ljetu þeir
allákaflega og hrópuðu: «niður með
stórvesirinn». Fjöldi manns af bæjar-
skrílnum slóst í förina með, svo að
flokkurinn var orðinu hinn mesti rnann-
grúi þegar komið var til hallarinnar.
Sendu þeir nú nefnd manna á fund
soldáns og kröfðust þess, að Mahumed
pascha stórvezír væri vikið frá völdum.
Soldán sá, að hjer var ekki um gott að
gjöra og neyddist til að láta undan.
Sá er fyrir hermálum stendur í hinu
nýja ráðaneyti heitir Hussein Avni, og
er hann einhver helzti skörungur flokks
þess, er Forntyrkjar nefnast. Viljaþeir,
er þann flokk fyila, að Tyrkland láti
stórveldin sem minnst áhrif hafa á mál-
efni Tyrkjaveldis. Sá alburður á Tyrk-
landi, er mesta eptirtekt heflr vakið, er
konsúladrápið í Salonichi (þessaloniku).
Salonichi liggur viðGrikklandshaf; grein-
ir menn mjög á um tölu bæjarbúa, en
flestum kemur saman um, að fleiri sjeu
þeir kristnir en Múhamedstrúar. Fregn-
irnar um þennan hraparlega atburð eru
svo ólíkar og fullar af mótsögnum, að
bágt er að botna í. Eptir því sem næst
verður komizt vildu Tyrkir neyða unga
stúlku eina til þess að taka Múhameds-
trú og stóðu fast á því, að hún væri
þeirrar trúar ; kristnir menn vildu eigi
sleppa meynni, og sögðu að hún væri
kristin. tetta var í kirkju einni. Gjörð-
ist þar nú háreysti mikil, svo að fólk
streymdi til, og varð nú hinn mesti ys
og þys í kirkjunni, en Múhamedsmenn
urðu fleiri og voru fremur ofan á; fregn-
in um þetta barst út um bæinn og
gengu konsúlar Frakka og jþjóðverja
til kirkjunnar til þess að stilla þar til
friðar. þegar Tyrkir sjá þá urðu þeir
svo æfir og óðir, að engu eirðu: óðu
þeir þegar fram móti konsúlunum og
vógu þá báða ; en á endanum slepptu
þeir stúlkunni og gat konsúll Banda-
fylkjanna frelsað hana úr greipum
þeirra. Fregnin um þetta flaug um
alla norðurálfuna og þóttu tíðindin ill,
enda býr hinn mesti fjöldi kristinna
manna í löndum soldáns, og urðu þeir,
eins og eðlilegt var, flestir hræddir um
lif sitt. Átti þetta sjer helzt stað í
Miklagarði, enda Ijetu Tyrkir þar all-
ófriðlega um þær mundir. í Skutari
hjeldu Múhamedsmenn fagnaðarveizlur,
er þeim bárust tíðindin frá Salonichi.
Sýnir það hug Múamedsmanna til hinna
kristnu þegna soldáns. tegar erfrjett-
ir þessar komu til stórveldanna, sendu
þau herskip til Salonichi og suður(Stólpa-
sund. Gerðu þau það sumpart til þess
að sjá um, að iliræðismönnunum í Salo-
nichi yrði hegnt, og sumpart til þess,
að hjálpa hinum kristnu þegnum sol-
dáns, ef eitthvað meira í skærist. Rann-
sóknir voru þegar hafnar í Salonichi,
og strangir dómar dæmdir og fram-
kvæmdir. Seinast þegar frjettist hafði
eitthvað um 20 manns verið hegnt með
lífláti.
Um sömu mundir og vígin urðu í
Salonicki var fundur í Berlín um aust-
ræna málið. þann fund sátu þeir
Alexander Rússakeisari með utanríkis-
ráðgjafa sínum Gortschakoff, Yilhjálm-
ur Pjóðverjakeisari með Bismarck og
utanríkisráðgjafl Austurrikiskeisara, An-
drassy greifi. Allt fór vel fram á fund-
inum og ríkti þar hið mesta samlyndi.
Ráð þau, er fundurinn tók, eru reynd-
ar ekki heyrum kunn enn, en flestir
þykjast vita, að þau muni helzt vera
fólgin í því, að herða betur að því, að
vopnahlje komizt á, svo hægt verði að
reyna að koma fram atriðum þeim, er
Andrassy stakk upp á í vetur í nafni
hinna þriggja kefsara. Áður en gjörð-
ir Berlínarfundarins voru sendar sol-
dáni, voru þær bornar undir hin stór-
veldin, Frakkland, England og Ítalíu.
Frakkar og ítalir gáfu atkvæði sitt með
ráðum fundarins, en utanrikisráðgjafi
Bretadrottningar kvaðst eigi geta fallizt
á þau. Við þetta situr nú. Ekki er
það víst, hvernig keisararnir fara að,
en líklegast er eptir hinum seinustu
frjettum, að þeir beri tillögur sínar
undir stjórn soldáns, og hirði eigi um
atkvæði Englands. En á hinn bóginn
lítur svo út, sem England viiji ekki
sleppa atkvæði sínu í austræna málinu
því að núna nýlega hafa þeir aukið
allmikið flota sinn í Miðjarðarhaflnu og
við Stólpasund. |>að er enn eigi full-
Ijóst, hvað það er í Berlínarsamningn-
um, sem Englendingum geðjast ekki
að; en flestir telja það líklegast, að
þeim muni þykja keisararnir ganga all-
hart að stjórn soldáns. (Niðurl. síðar).
— PÓisitskípið (Arcturus) hafn-
aði sig hjer 8 þ. m., eptir 11 daga
ferð frá Iíhöfn. Daginn eþtir 9. þ. m.,
fór það vestur í Stykkishólm, sain-
kvæmt áætluninni.
Farþegar. Frá Khöfn : prófessor
Johnstrup, stúdentarnir t’orvaldur
Thoroddsen og Howitz; cand. mag.
Feilberg ; Grönlund grasafræðingur og
kona hans ; fröken Sigriður Jónassen;
stórkaupmennirnir Fischer, Lefolii og
Knudtzon, með konu og börnum; barn-
ið Bertha Jörgensen. Frá Granton W.
Chadwick, enskor ferðamaður.