Ísafold - 04.12.1876, Blaðsíða 4

108
af færi- og fellilús, og að kindor, I
er reknar höfðu verið til skurðar
austan yfir ár ör hinum svo kölluðu
heilbrigðu sveitum, hefðu verið með
alls konar óþrifum, og skoruðu menn
á lögreglustjóra, að stuðla að þvf, að
bændum í eystri hluta Árnessýslu og
Rangárvallasýsln yrðu haldið til að
baða allt fje sitt þrifabaði, að minnsta
kosti einu sinni á ári hverju.
Á fundinum að Sturlu-Reykjum 2.
f. m., Grund i Skorradal 3. s. m. og
Leirá 6. s. m. vildu Borgflrðingar
ekki beinlínis lofa að baða haustbað
það, sem skipað heflr verið. Hins
vegar afsögðu þeir ekki algjörlega að
hlýðnast þessari skipun, en fóru þess
á leit að fá gjafmeðul, ef þeir ættn
að baða, og styrk til að greiða varð-
kostnað og skaðabœtur fyrir skurðinn
1 fyrra og hitt eð fyrra m. m.; en
lögreglustjóri brýndi fyrir þeim, að
þeim væri skylt að baða ummælalaust.
Á fundinum að Stnrlureykjum kom
fram brjef frá sira Jakobi Guðmunds-
syni á Sauðafelli í Dalasýslu, er vjer
prentum hjer kafla úr, með því það
bendir á, hversu skoðanir niðurskurð-
armanna koma saman við skoðanir
þeirra, sem fylgja fram alroennum
þrifaböðum á öllu fje á hinu kláða-
grunaða svæði, hvort sem kláði hefir
fundizt þar nýlega eða ekki.
Yegna þess, hvað tíðin hefir verið
góð siðan um rjettir, hefir verið örðngt
að hafa fjeð saman til skoðunar. í
sveitum þeim, er skoðað hefir verið,
hefir hvergi fundizt kláði nema f Stýfl-
isdal; þar fundu 2 utansveitarmenn,
er settir voru um rjettirnar til að skoða
fjeð á þessum bæ, 23. okt. blett á
stærð við 2 fingurgóma ofan til á
hrvggnnm á einni kind. Var bleltur
þessi álitinn vottur um maurakláða,
kindin því skorin og allt fje á bæn-
um tvíbaðað
(Kafli úr brjefi Dalamanna
til Borgfirðinga).
"Hafi rækilegar skoðanir á öllu fje
Borgfirðinga fram farið bæði í sumar
og haust og enginn vottur hins ill-
kvnjaða fjárkláða fundizt nokknrstaðar,
þá þykir oss engin von til að Borg-
tirðar vilji ráðast i að skera niður allt
fje sitt að svo stöddu. Vjer viljum
þvi ráða til, að fjárskoðunum verði
rækilega áfram haldið til loka næst-
komandi nóvembermánaðar, og verði
þá ekki orðið neinstaðar kláðavart,
þrátt fyrir þá óveðratið, sem nú geng-
ur, og sem ætíð heflr orðið hvað viss-
ust til að koma hinum næma fjár-
kláða í Ijós, þar sem harin annars befir
verið tfl, þá virðist mega álíta, að eng-
inn næmur fjárkláði eigi sjer stað í
Borgarfirði, þar sem þá verða liðnir 9
til 10 mánuðir frá þvf skorið var þar
fyrir kláðann f fyrra vetur.
En það er einnig reynsla fyrir þvf
að til er líka meiri og minni óþrifa-
kláði, sem menn hafa opt hraparlega
villzt á og tekið því hvern kláðann fyr-
ir annan, sóttnæma kláðann og óþrifa-
kláðann, svo að jafnvel dýralæknar hafa
hikað sér að við að skera úr hver kláð-
inn það væri, nema þeir hafl annað-
hvort séð hinn illkynjaða kláðatnaur,
eða kindin hafl verið látin lifa svo lengi
að fullkomin reynsla skæri úr, hver
kláðinn það væri. Af þessu leiðir, að
sá óþrifakláði, sem kynni að koma upp
f fje Borgflrðinga í vetur, gæti orðlð
tekinn fyrir hinn sóttnæma kláða og
fé þeirra álitið svo grunað, að ekki
þætti annað gjörlegt en að banna þeim
að reka fé sitt á fjall næsta sumar, og
setja þar á ofan öflugan Hvftárvörð,
eins og líka þetta mundi olla þvf, að
ómögulegt yrði að útvega þeim þær
skaðabætur, sem þingvallafundurinn f
sumar áleit, að þeir ættu að fá, ef
þeir hefðu útrýrot hjá sjer hinum
næma fjárkláða f raun og veru.
Vjer getum þvf ekki annað en ráðið
Borgfirðingum til, verði hvergi vart
hjá þeim við hinn sóttnæma fjár-
kláða f nóvembermán. lok, að þeir þá
baði rækilega allt sitt fé til að koma i
veg fyrir allan óþrifakláða og alla þá
skaðvænu grunsemd, sem at' bonum
gæti leitt.
En skyldi þar á móti hinn næmi
fjárkláði koma upp hjá þeim á nefndu
tímabili, þá getum vér ekki aunað en
ráðið þeim til, að gjörskera allt sitt
fje tafarlaust, áður en það hrakist og
eyðir heyjum, sjálfum þeim til enn
meira tjóns, í þeirri öruggu von,
að næstkomandi alþingi mun sker-
ast í, að útvega þeim, og öðrnm,
sem skorið hafa og neyðzt til að skera
fyrir þenna vogest, sanngjarnar skaða-
bætur úr landssjóði.
f>að er óbifanleg sannfæring vor
að þessu bkt ætti að fara að á öllu
kláðasvæðinu milli Hvítánna; það er að
skilja, að bætta við lækningar á hin-
um sóttnæma illkynjaða drepkláða,
því þær mega hjeðan af álítast full-
reyndar, heldur gjörskera f hverri þeirri
sveit, sem hann kemur upp hjeðan af,
gegn sanngjörnum skaðabótum aflands-
sjóöi; en þar á móti halda áfram ræki-
legum fjárböðunum til að forðast ó-
þrifakláða, þar sem menn væru ugg-
lausir um, að hinn næmi fjárkláði ætti
sjer ekki stað. l’að væri máske eitt-
hvert hið þarfasta verk alþingis, efþað
gæli gjört fjáreigendum um allt land
að lagaskylda að verja fjenað sinn með
viðeigandi boðum eða fburði öllum skað-
legum óþrifakláða, því það er víst, að
slikar varúðarreglur fást margfaldlega
boigaðar, í meiri ull, betri þrifum og
heilsufari fjárins; það er uggvænt,
að hinar algengu fjárveikjnr, lungna-
pest, bráðapest og máske líka innvortis
sullaveíki eigi nokkra rót sína í eða að
minnsta kosti ágerist af megnum ó-
þrifakláða, þegar ekkert er um hann
skeytt, þvi reynslan sýnir, að bæði
menn og skepnur eru næmari fyrir öllu
innkulsi, og því hættara við óreglulegri
umrás blóðs oe vessa, þegar megnir
hörundskvillar eiga sjer slað.
Jeg óska af heilum hug Borgfirð-
ingnm þeirrar heppni, að þeir sjeu nú
þegar búnir að útrýma hjá sjer hinum
sóttnæma fjárkláða, og að þeim jafnframt
geti heppnast í samvinnu við lögreglu-
stjórann í fjárkláðamálinu að útrýma
allri grunsemd framvegis um fjárkláða
f Borgarfirði; þá eru líkindi til að sem
flestir sanngjarnir menn leggist á eit,
að reyna til að útvega þeim þær skaða-
bætur, sem þeir hafa til unnið.
Sauðafelli, 27. okt. 1876.
Jakob Guðmundsson.
Bfæztarjettardómur. Meið-
yrðamál þeirra j>. Jónassonar yfir-
dómsstjóra og M. Stephensens yfir-
dómara gegn Benid. Sveinssyni fyrrum
yfirdómara var dæmt f hæztarjetti í
hanst, og skal Benid. greiða 200 kr.
sekt i hvoru málinn, auk málskostn-
aðar, en meiðyrðin dæmd ómerk.
Eiandsyíirrjettnrinn kvað
20. f. m. upp dóm í öllum 3 meið-
yrðamálum Hilmars Finsens landshöfð-
ingja gegn Jóni Ólafssytii Göngu-
Hrólfs-ritstjóra. Clausen sýslumaður
hafði dæmt hann f hjeraði í 200 rd.
sekt í hinu fyrsta málinu, 6 mánaða
einf. fangelsi f öðru og 1 árs fangelsi
f hinu þriðja, auk málskostnaðar, en
landsyfirr. gjörði honum að eins útlát,
200 kr. f fyrsta málinu, 400 kr. f öðru
og 600 kr. f hinu þriðja, auk máls-
kostnaðar og nokkurra sekta fyrir ó-
sæmilegan rithátt í vörninni f bjeraði;
svo skulti og meiðyrðin ómerk. Greið-
ist eigi sektirnar á tilteknum tíma,
kemur í stað þeirra fangelsisvist (í 8,
17 og 25 vikur).
Siemsens verzlun í Keftavik er nú
seld knupmanni W. Fischer, og á
Guðbrandtir T. Finnboga'on að veita
henni forstöðu.
Mi sprentað í ísaf. III. 2ö. síðasta
dálki 34. 1.: 180 fetum fyrir 180 föðmum.
Aiiglýsingar. •
Unglingur f Revkjavík, sem áform-
ar að leysa af hendi nndirbúningspróf
það, sem fvrirskipað er þeim, sem ætla
að ganga undir próf f Kaupmannahöfn
til þess að verða examinati juris.
lyfsalar, ingenienrar, dýralæknar o. fl.,
skorar hjer með á þá, sem kynnn
að vilja kaupa < fjelagi við hann
nauðsynlega kennslu hjer f Revkja-
vfk undir sllkt próf, að senda seðil
um það til ritstjóra þessa blaðs,
merktan «præliminærexamen» og inni-
haldandi nanðsynlegar skýrimrar um
ástæður hlutaðeiganda og það, sem
hann er búinn að lesa.
Hjá mjer undirskrifnm fæst til
láns frá nýári f allan vetur kálflaus
kýr, er mjólkar frá 4 til 5 potta á
dag, og ef nmsemur nokkra meðgjöf.
Reykjavík 2. desbr. 1876.
S. Guðmundsson frá Búðnm.
Víravirki frá Kristjanfu er aptur
komið f norsku verzlunina.
Itilenzk Iriitierlti ern
kevpt við háu verði af Fr. Berthini
f Nr. 19 í Herluf-Trollesgade í Kaup-
mannahöfn.
keranr nt 2 —8v«r a m-uiuhi, ‘ó’i bl.
nm hrif1. KostHr 3 kr. Arpangnrinn (er-
lendis 4 kr ), stók nr. 20«. öólnlaun: 7.
hvert expl.
Arsvertii*', gmM*t í kanptíb, et-a þá hálit á f«nmarmHliim, hálft «
hanfstlestnni Aiig)ý*irii>ar eiu teknar í blabi?) tyrir 6 a. @m4letnr«»-
línan eha Jafnmikið nira, en 7 a meb venjnlegn meginmálsletri. —
^krifstofa ísafoldar er í Doktorshiisino (í Hlífcarhásnro).
Kitstjóri: Björn Jónsson, cand. phil.
Landnprpntsmi^jan í Reykjavík.
Einar pórðarson.